Basra körfezi ve hicaz için Osmanlı-Portekiz mücadelesi

(1)

MARMARA

ÜNİVERSİ·TESİ

iLAHiV

AT FAKÜLTE

DERGiSi

SAYI:' 5-6

1987-1988

İstanbul, 1993

(2)

BASRA KÖRFEZi

ve

HiCAZ

İÇİN

OSMANLl-PORTEKİZ

MÜCADELESi

<*)

Doç.Dr. Cahid BALTACI

Doğu'nun zenginlikleri öteden beri Avrupalıların dikkatini çekmiş ve onlar

bun-ı

lan elde edebilmek için askeri, siyaSı, iktis~d1 ve kültürel sahalarda çeşitli faaliyet-lerde bulunmuşlardır. Yüzbinlerce Avrupalının iştirak ettiği Haçlı seferlerinin Sela-haddin-i Eyyubi, Selçukller ve Osmanlılar tarafından akamete uğratılmasıyla

ümidini kaybeden Avrupalılar, baş~a yollarla doğuya ulaşmanın, bilhassa bahamt '{C

ipek yollarına sahip olmainn çarelerini aramışlardır.

Avrupa devletlerinden Portekiz'in sömdrgecilik ve deniz tic.areq ilc

zengin-leşmesi opların doğuya ulaşmak için değişik yollar aramalarına sebep oldu. Biliıjdiği

gibi Portekizli denizci Vasko dö Gama 1498'de ümit Burnu'nu aşarak Hindistan'a

ulaştı.. ·Bu tarihten itibaren Portekizliler doğu ile ilgilenmeye başladılar. Onların

maksadı öncelikle baharat yolunun güzergfıhını değiştirerek ötedenberi Kızıldeniz ve Akdeniz vasıtasıyla batıya intikal .eden Hind mallarını Umut Burnu vasıtasıyla

Avrupa'ya taşımaktı. Bu maksatla Portekiz kaptanı Alboherk, 1515'te Kızıldeniz ağzındaki Sokotra adası ile Basra Körfezi girişindeki HürmüzBoğazı'nı zaptctmck suretiyle doğu maliarını Akdeniz'e taşıyan müslüman gemilerine bu yolları ka-patmıştı. Hatırlanacağı gibi bu tarÜılerde bu bölgede en güçlü devlet, Mcmlüklcrdi. Portekiziiierin bu atağınamani olmak da Memlüklülere düşerdi. Filhakika öyle·oldu. Memluk sultanı Kansu Gavri, Portekiz zulmüne karşı kendisinden yardıin isteypn Gücerat hükümdarı I. Mahmud Han'a (1458-1511), evveHi 1508'de Hüseyin Bey

ko-mutasında bir filoyu, daha sonra da Selman Reis'i bir filo ile göndermişti. Ancak

*

Bu tebliğ, Arapça olarak 19-21 Kasım 1988 tarihinde Birleşik Arap Emirlikleri'nden Ras al-Khaimah'da tertipteneri II. Milletlerarası Basra Körfezi Konferansında takdim edilmiştir.

(3)

156 M.Ü. lLAHlY AT FAKÜLTESl DERGlSl

kadırga olmak üzere 20'den fazla gemiyle Süveyş ·kaptanı.Kurdoğlu Hızır Rcis va-zifelendirdi. lstenilen

levazımatla

gemi ve

t~p ustası

ustalar gemilere

yerleşlirilerek

denize açılmak üzereydi ki bu sırada Yemen'de İmam Mutahhar önderliğinde Zeyd'i

ayaklanması zuhur etti. Bu sebeple de Hızır Reis bu ayaklanmayı bastırmak üzere Yemen'de,görevlendirildi. Bununla beraber Açe İslam devletinin istediği levazımat . ve ustalar iki gemi ile S umaıra'ya gönderildi ve giden bu Osmanlılar Açe .tslfım

Dev-letinin hizmetine girerek orada yerleştiler. Öyle zannediyorum ki Endonczya ada.:.

larındaki bu ilk Osmanlıların çocukları bugün hala oradalar.

Portekiziiierin bu bölgeye hakil)l olmak için faaliyetlerini ve Basra bölgesindeki zulümlerini Osmanlı arşiv vesikalarından da takipetmek mümkündür.

II. Selim Devrinde 981/1573 tarihli bir hükümde şöyle denilmekLedin Mısır

Beylerbeyine hüküm ki, hflla Portakal kafirleri .bazı kadırga ve kalyon ilc Bahrcyn canibine varup ahal-i İsiham'dan bazı esir ve garat eyleyüp fesad eylcdüğü i'lfun olunup Moha ve Aden canibierine dahi zarar eylemek ihtimali olup ve Moha

kapu-dan'ı yanında asla gemi olmayup ol etrafın muhafazası mühimmattan olmağın Süveyş'te olan gemilerden 2 kıt'a kadırga, yat ve yarağı ile ve alatı ile ve bilcümle cengcisi vesair levazımı ile don~dup müretteb ve mükemmel Moha kapudanuna itsfıl eyk~mek emr edüp buyurdum ki, vusül buldukta te'hir eylemeyüp Süveyş'te olan

g~milerden 2 kıt'a kadırga lazım olan a.Iat ve esbabı ve cengcisi vesair yat ve yarağı

ve barutlan ve bilcümle gemi mühimmatı ile donadop inüretteb ve mükemmel ey-leyüp dahi vechü münasib gördüğün yarar ve mu'temedünaleyh ademler ilc 'Moha kapndanuna gönderesöz ki Moha ve Aden canibieri muhafazasında ola ve dftiına

fıdeıtı gönderub Yemen ahvalin tetebbu~ etdürüp kefere-i fecereden Adcn'c veyahud (ahar) bir mahalle zarar erişmelü olmaya oLcevahibin muhafazasını ihmfıl eyle-meyüp iktiza etdüğüne göre hıfz u hırasetde hüsn-i tedbir ve tedarük eylcyüp iktizfı etdüğüne göre hıfz u hırasetde hüsn-~ tedbir ve tedarükedüp gemileri ne za,man · gönderdüğün ve Yemen ah vali nicedür tetebbu ve tecessüs etmek iç ün a·lcddcvım

Yemen'e varup gelmek içün bir kalite vaz' edüp eğer Yemen ve Hicaz'da vflki olan benadın yoklayup sana haber getüre sen dahi südde-i saadetime arz eyliyesüz.'Fi 15 cemaaiyclahir sene 981.(1)

Yine bu deviriere ai~ bir diğer hükümdc ise Portekiziiierin Habeşistanın bazı vi-layctlerini işgal ettik~eri ve sakinleri katlettiklcri, Hindistan'daki bazı kaleleri zaptet-. tikleri, gemilcriyle Yemen, Habcş ve Hicaz kıyılarında gemileriyle taciz ettikleri'nin

Paşa tarafından bildirilmesi üzerine Mısır bcylerbeyi'ne Süvcyşte kafi miktarda

lçadırgalar binası için kereste. vesair levazımatın verildiği, Süveyş Sancak bey i Hasan

(4)

BASRA KÖRFEZ! ve HlCAZ İÇİN OSMANLI-PORTEKİZ MÜCADELESI 157 .

bey'e mükemmel kadırgalarla hazır olmasının tenbih edildiği, sevvakin beyine de . gerekli levazımatın gönderilmesinin emredildiği haber verilmekte ve benderlerin ·

düşman tarafından zaptma asla müsaade edilmemesi emredilmektedir.(2)

Bu- ve benzer vesikalardan anlaşılıyor ki Portekizliler, ne pahasına olursa olsun Hicaz ve Basra bölgesine yerleşmek arzusundadırlar. Osmanlılar ise Haremeyn'in

muhafazasına ve doğu malhırını_ batıya taşıyan iki yolun gayr-i müslimlerin eline geçmesinemani olmak maksadiyla ne pahasına olursa olsun bu bölgeleri muhafa-zayakarar vermişlerdi. Osmanlının bu kararlı tutumu sonucu Hicaz ve Basra, gayr-i inüslimlerin eline düşmekten kurtarıldı ve Osmanlı kontrolüne girdi.

Ancak Osmanlı Akdenizde. kurduğu üstünlüğü Hind denizinde

gerçek-leştiremedi. Zira Süveyş tersanesi bu iş için yetersizdi. Ya Süveyşte büyük bir ter-sane inşa edilmeli ya da Süveyşe bir kanal açılarak Akdeniz'deki Osmanlı

donan-ması kolayca Kızıl Deniz yoluyla Hind denizine girmeliydi. Osmanlı ikinci şıkkı ter-cih etti. 12 Recep 975'te l\4ısır Beylerbeyi'ne gönderilen bir bükümde Süveyş ile Akdeniz arasında bir kanalın açılması için fizibilite raporlarının hazırlanarak

gönderilmesini istendi.(4) Bununla beraber Osman_Iıhir Portekizlilerle anİaşmak is-tiyordu. Bunu 972 Rehinlahirinde Portekiz Kralı Sebastiyan'a gönderilen name-i hümayundan an~amak f!Iümkijndür.

Osmanlı sultani gönderdiği, name-i hümayunda "Eğer maksadınız s~lh ise name-i hümayunumuz vusülünde huccac ve tücc~a tecavüzden el çekip mektubu-nuzia itimat olunur murahhasınız gönderile ki o tarafların intizamına dair karar ve-rile" demektedir.(S) Böylece Osmanlı devleti bir taraftan Hind denizine güçlü bir

donanmanın çıkarılması yollarını ararken diğer taraftan da Portekiziiieric anlaşma yollarını arıyordu. Çünkü Portekizliler güçlü donanmalarıyla biı bölgedeki küçük-İslam devletlerine zarar veriyorlardı.

2 Mühimme Defteri. 48, s. 333. ,

3 Mühimme Defteri (MHD) 7 s. 86-90, 177, 182,255.

4 Mühimme Defteri 7. s. 258.

(5)

, <..

r '"

f.

c.. (.. <;

1'

C· - <.. -;ı

E

~

· .

~

· .

l ·_ ·.

" '": · ·

'l

<t

c:...

·~

e:.

~ ~ ~· ~

1: [

• . -

E

t

-~ -~ t-~

_~

_E

_ıl

r"·f

t\.~.E-

_C• _~ ₁

r

1 t :[ . :-

ı ~.

'k

-:

1 t:

~ ı. ~

~

_c

cc·

_a<.

i-"

_'L

f

_r

·.~

_<.. _a(i\

·r

~~

_•

ll

_•

~

"t

_{_}

_.t'

~

_{-~ ~}

f"

~

[i . t t:

f

'1: cr.~ 1 ' " • ) -1

~.

•

~ ~

•.•

~~

• • • •

E

f

·r

1 -·~

·f.

, '-

.

" (..

l.

t ·

r

C• [

~

t-.. · ;;: -

·~

"· •

~

.f

~ ~.

C•

.r -

[

-P r. • - ~ - - r l. _L • _{. :}~ _{- ,}> 1:: _t.• c_ _1;9 _1::: _• <.. _. _'t..,- &ıl\ . ; ; [ !• ;

t. '"".

f

t. .

r -

~

.·r ..

~. -ı

..

ı:;

-

'-

~ ı;-

. •

f

<...

~

t

f /[ : .

r::

ce

-

&;:"

t.

·

1

-c. . ~ ~ ~

t

<.. ~ ~ ~

c

-...

·

~ ~ <.. t_ ı. •1. ~

l.

C•

f

~.

- [

L' .

• c:..

...

.

• ""

-1 . il - .. • - <..

. 1: (

~ ~

t

l

:f

~

1 ·~

f

.e

cc·

i~

t -

~[ ~ '--

f. ); · .;-

Ç" C• {

t .

f',

Go C· _ı. .[

_.

f;

f.

~

:[

it

!f

(:_ -

[

l

<.. . 1 • • c_ - - 't. (• ;- .. <..

1

Go 'l_

l_

<.. <.. Go \_

k

~

· ~.

t'

-r

~

t [ .:-

·i:

!::

~ ı

- ;; {

~

.c

~ ~

.r -

[

-

~·

\-

t

<..

.t

. -

1

-.·.·.· .·t

:t

.r

.~

l·

ce.

r -

.f..

tr

~ ı 1~

<ir. .

f;

'L

E

ti • <..

~

.•

f~

·[ ..

!l i

t

~

c:..:

~·

1:

a<.

't

~

: \. ..:

r

-

l

-

~ ~

<.. <.. .[" c_ ' \ c::.:.

l

- -,

~ ~

.

Gı

t_

~ (ı 1:"

'r

·_ p

~

t

~

{ .

·.~

·[,

~

t {

~

t \

F '"

.r

.

..

t

l

-s.

l

~

l_

f

~

\

f

&.

"'"

~

E

\.

:[

-r

~

f

'r:.

f

··~ ~

- t

'L <..

-•• <..

t"

l

·r.

-~·E

·t

_<.. t. ('to

f

(6)

•• r - .w <.. ıC f:- f- ~ &- C• <.. ~

t ...

,. '-"

19 i· • ., ~

ri

l

~ı\::r.

f

''t.~ ~t

~

l

r: \.

f: [

~

\.

t.-ı

"7

f;-=.

1. ~~

·~

<:_ c_

~

E: \:

~

t

~

:t

~ ~

~t f~~ff~lfltfi

f

'= · {

_f

E

f.

~

t

:t:

~. ~

\

f.

k

t

<. C•

f

oG { Go

t

~

of: , -

<.

'1; .

f

ı;

E

·~

!

&=

l-

f.

~ ~ ~ :ı 'ı

(p •

~~

[ • 'i_

f

t

f. [

'S.

~

t

aı. ~ ~· c-

t

f." -

·

~

-

'r

[""

<.. <.. ~ - ~ !.. ~ . [ (,. 1 ' - t! ~ c.

.c-~ . - '"" f:

t

c

~ 1

r;: (,.

c:l

[

~

t

1!.

.

~

t!.

t' (··

t. '

~ ~

;;.

1::

·~

-

l

.rr.

:1{{f~t ~~[ır-l~ ~·{

- Ç\

l_ -

b

.!'-

f

~ ~

1

~· g ~ -:

f:

\. t. -

f\

c ·[

r

!I -

<..f -

~ ~

' - Ç

f \

..:. •

~

C• '

f .[""

f. •

ı

>

~

f;

·r.

t

~

\·

f.

·~

t

~ ~.

. . '[

·~

"!:

~

t

k

1-

-

ı

r ·(

t:

\.

f -

r.

1 ~:

i~ ~[·~\-f:f {t.t[f·~f

'r <..

~

<.. \ .

~

l_

c; •

•t:

<c.

--

ct:

<..

-~ -~

t. ·f:

.s:

-;-

cı· ~ .r.

<-.

rr

r:..

-=.

.r

ç \ C.• •1:_ •

l

~

.("'

·~

)

-

....

(" r . ,. <.. '

I •

C o C... ·lı - . ...

f;

~

-

1 • • -t {. • c... ' t { . w:.. .... tC

1:

t.

1_

~

t

C• ;

1: .

~

f:

~

-b. -

t

-

o - fA -

.t·

C.•

ç

ı:

t. \.

t

.r ., \.

'-· \.

t

9

·r.

E·

- \

.r.

~ ~

f

.~

t.

·E

·~

t· .

~

k

E

~

~.

t!.

-

1

ı·

no . . . t! - ): - •

·ı;n

::ıcı

- . - t

-

·""

<..

1

<..·

>

~

. r

.

~

t-

~

.[

?

t·

-;

r.

-

1 ~

/ t.. t!

r -

.r;:-

t

ti\

~ ~

'Tl

-

""

-

t•

<-

r: -

m

'- "" ı· •

re·

. .

l

~ . - C• ~ .... C... • ~ \ . <

·~.

_(~

i

_{4t_}

~

_-

l

_{c_}

t

_c... _C·

~

_f::

g

·t ·-.

_l;

~

_>

~. - ~ <..

f

1- r..• .

t

N

f:

<:

·~. ~ ~

-

1 \.

r"':"

eC

.a

- C• •· _, <.. •• 0 <

f

~

r

.ı:- ~

(

ıı..

z

&

F

l..

E

:t ..:

\-

F

~

<..

~..

t•

.,

f; \.

·t ..

~

~ ~

.ç

~ ~

t!

~

-t:.

C•

.t• (•

~

l::

{r_ _

~·

~

..:. F

ı:

f

l; '"

~.

1 ~· ~

\.l.~~

..

t -

~ ~

('i' • ~

E:

~

. .

i

N

r·

trl·~~

r'- \-

~

<.. C• • t: <t~ f.. 9 C

~

c:

c~ ı· ~

}

.r

t:!

t-

·r

~

- \ - <..

.t

t

~

- .

1

o

r.. ~ ıL ~ ' tr.1

t

L• •

-

C•

:t

!~·

_:.

~

t

r.

~ ·~

.t

c: :

~ ·~

r

~

.

~

fft1:tEt

tt.;;

-

Vı \0

(7)

~-

<i;

ft \.

1·

~ ~

'=

-~

re_

~

·

~ -ı..

\.

~

r.

~

.

l.

~· ~

t-:-

·t

ı=

§

-!t.

r (

~

.r

~-

f; .

~

:r.

~ ~·

t

~·

f· .

b·

.c-

~· ~

1-

c_

r -·;__

~

_

f

ı ~

\.

~ ~ ~

t

ıt· ~

...

~·. ~ ~ ~ ~ ~

C·

t ::

t

~

r

1 -ı ~

1 - t

c·

E; ,_

.t'

1· :

'=

l ·

t.

~

t.

F

c::.

:l

1 t· -.

.t

~

- . -

E· '- .. ("'

~·

t

:t

c;.,

L. f. .

C•

~

E

C•

~

f;

-

\

~ ~·

·t.

·f '-

~

E

C· ..

L

·~-

f:

~.

l.

t

li\ -: ; (;\

~.

.

~

•.

.t . .

t~

:c-C• .

l

t:

~

,t -

f

E;

~

·l:_ '-

t

~t ~ ı;

<:

:r_

.!::

~ ~ '-

C•

t ·

~

t

r [

t

!'!_ •

""=

~·

:r:

·~

t

c::. •

r:

:f \

·t

~·

.

~

E

ı

.

E

t

.r

t:

~ ~ ~

t .[

~·

r.

~: ı.

1 \:

~· :~ ~ ~

f

t

-ı.

t

-r. .

t

r

t: - t'.

--l

.ı

,

~

r \ .

~

t- \ . .

fi . '-

~.

!:.

~ ~ e

t

-

\

~··

c· ·

~

• .

-c

t

c·

~

•·-

t

1::

li\

r: · -

r \

l.

ı. ~ ~ ·~ ~

-

. [ -

<r:

~.

.

~

\.

:s:

~

-:- ::

:t

ı ~

!r

't.

~

•!

~ ~

I_

.

ı·

r.:

. . \.

~

f

-~ ~.

't.

1 .r

t.

t_

~ ~..

:r.

-:ı

r

f '

; ..

c-

~

t -

.~

· .:· .

r.

~=:. ·ı.

_r

t

f

-) .. , -:-

-ı

C·

E

1: -

.

ı·

.

C• \__ • '- t- '-

E

t .[ '-

.L

-~

b

~. lı

li\

._:

ı. ~

J '-.

·t-:-

·~

c:-

~1

.. \.

1 f~

__..

c: _-

~r

f·

-~

-

~:

·t-

-t:_

'=

'-ı

t

r

f .

r .

E • • -

ıı. ~

ı·

""

.~

r.

f.

~ ~

r: -.

· r. : \.

~

r

:~

t

ır

: ·

~: ~ ~·

{

t

.

ı·

.r

·~

l

c:-

C_:_

i

r.

~-

·E.

~

r.

r.:

1-

·~-

·r.

.t=

r.

'-_; [

ı

.1c-

.c-_ '- r- - ~ '- • (..

E (..

.

r;

r:..

E

·b -

<r

,...

ı .

E

.

!:. ;; .

c:

l

.

. ..

~

-

'- .

~.

·t

~

't .

t. -

t

~

c:-

L

L•

t -;; \. \__.

l

.~ ~

't-

~

;;

E:_

t :-

·~-. -~

r_ .

(..~

C•

:ı'

_:r - -

_t"

r;

L ,,.. [

-

,.

l (..

'l· ~:

E -

.c-

...

·~ ~.

-1

li\

·r;. ~

r.

t. L•

, t ·

~ ~ ~ ~·

·f {. [

-t

t_

~ ~ ~ ~ .~ ~· ~

b

~·

\

rf

~· ~

:f.

t

~

E

_ [

~

.r

·~.

·ll c_ 1

r _ -

'- _

-

t.

f

f: ·'-

t.

-

c

k

1

-- ..~~> -ı_ - • se • . • '- ç. c- (.. . ._ c_ •• - p ~ se

t9

o ı;: - 1 (.. ı... 1 - , , _ ' - .. . 1 c.. • - '- ı...

": · \ .. E

~

t

.ç;

i

f

~

:t

f

t. -

l. [ )

t·

!.. ;:

l

t. -

.t

!:: .[

<i \.

r: -(

t

<L

*

~

f;

b

l

c: . .

. '-

c. -

t

c.

ı;- ~

.

~~.

C·

r

f f '- ..

= l ...

f .

t·-

't

f

r.

L

t-r

t

~

1

r

~. ~

r=

t:

-1

r

(..

t _ _

r- _

re

- -

ı:;

J; -· - '- _

r

r.-

.~

V\ -·

ı=

~ ~

~

::ı:::

::<

~

~ c ~ ~

-

_~

9

Cil

(8)

-t::_ ~ ·~ C• •• (, • Ci f; ~ •• c_-

t.

l

~

.

ıC _ .

l

ıC C•

(,

r-

t: "' .~ .

.t

~ ı::

-

~

t-

~

. [

~.

r

~. li\ .

E:·

~

r;

k

~

~}-:- ~;

Ci\ [ -

~ ~·

l

t. -

{. .

~.

t-

E

~~.

•• f

t. -

~

ıc;

o

f.

r~

1 -

1

l

ll· .e t:

.l

<c_ r. • • ""l (, ıC ~ • •• 1:: •

f ..

'

-.

- '-'

~.

k.

C• ~. < ..

i-E

i-•

.

~

. (, • .

ı. • • • . • 'll ... ( , ı .. 1 - • t;

. _ !· '\.

t

ı-

?

..

·r

.r-

~

••

• .

E:

.t.

t::_ ');-

~.

1 ıC

1 ..

~

-

~·

(, (,

1: · -

(,

r \

ı;· ~

('('.

~~

-

1. ~. ~

. r

·~

].

l

f

~

E :f .(:

~

1 l.

l.

r

f.

~r.

{[ :·

~

f

""'"'\

_{~ ı:}

_{) - -. . '\}

t r

~

_'\~

L

~ ~-\

....

~

);-lı·

c~:

t . ..

1c_

~

l '\- " (, : .;.

~-

.

·~-· ~

i-

1 ·ıc; ·ı·

.

ll(. ' \- . 1 - L-. • • ~. f:: ' • - - • ·ll· • • .. ~

.c-

-

l

[

~

E

i:

~ ~

\.

·L

~ ~

f

1-- .;_

.i:' .

~

lt (,. '

~

t_ :[.

~-f .. -

r

C·

1:-

[

t

t:. - -

~r ~

t (,

-f

~·

f

f;

l

~..

t

.c-

~

c_

~

tl

C:

~· ~

![·

t~

~ ı··

(:_ [·

Ç

.c·

t

c_

• . ID• (,

1

C• .

:f

~

.,

1 - ~

t

t •

.

f::

-l

t

l (

~:

[

E

~

f

t

E·

~

rl

ı

·_

t

ı

·{

~

J

t

l. '"

~ ~ ~ ~.

;:

f

:t

·t

t

E

~:

.

f. {.

~

{;

1-

~. ~

'E

:_··~.r.~·.r~t~.f:·ıf·~~ trrı

~-·~E~~.-J·

.r.

ı:·

'!.,

r. ·.

t

.r.

1:

~.

\<-

~ ~-

-

'b

r

L. t

~

t . .

t

B

E

~r-_

_t"~ t.: _-

t

.f_ _~-_- (, C· _-·

f

_. t

r·

ı(\

t

r -

~· ıC

(, -

1-

'E

ll(. t ,;-

c_

~. [~ ·~

1 ..

_ıa.(.

·r (.

-

~· ~

\. - {:

~ ··~.

1 .

r

f

c.

·.f.·

1 :

~-- . 1

r.

r~

t '""

E (,

·l' - c -

f:

C· - . .e - 1:: ı. _, '"L • ıl ~~ ·. ) . - •• '-· . .. t. 1

f::

1 - • ~ • ....: C' '\. 1

l

t

f {

~

f·

f

c~

f

F

~:

r

F

.~ ~. ~

:[

~

l_

{.lf

~

{ t·

t '" {

f

.f

E

~.

1 ·

J

-c

{ -c

~

.t

-c

'f-

!_

.t

}

·l.

![· .

e (, .

c~

._. ·

L

r·

.ı:-

1 (,

~

..

f;

le..

~

(,

~

·

.c:

1 ~

(,

)

_,.

(,

•

_ID•

f::

t _- c _"'L G _.

r

tr

L

~

)-

_{·1:_} _.. _,J...s> ₁

t. .

ı:-;

t:

(, .

t· (,

-

~

-

.

'i,.

:

-llf

_\-

_~

_f(

Oj

~r.

[

~

)> Vl \ (,1 ~· :;ıo

>

E; \.

~

o

_:;ıo

tt_

~

1:.

"Tl tr1

:-

-

t..

ti-·~

r

< CD ::ı::

-ııe. ·L

.c-(')

~

r {.

-~

.n

-1.

.~

z

f

t

~

o

Vl

-

(,

s:

<.. C•

.f

~-t

f

~~

";""'4

t:

r

~

'"t:ı

~

:t

~-

.!

o-l

•.

...

~

f;

.t

L. N-~ ı-

i

s:

o (')

{' t

1->

o

1 . \.

tr1 r

'r

f

t '"

tr1 ~

1,'

.

~- ... 0\ ...

(9)

162 M.Ü. lLAHlY AT FAKÜLTESl DERGlSl

. .., ..::.ıl..,.ı'il ı:ı~ ·~~

u--l'

ı:ı' i i:; ... ..::..L....Ju L...&:ıi ot-..ı

r-:u

·~r

4-o)l. ....

:iı ..J ~ ı,:...ı._,:. ı_,.ı...~ u--llf,HAj ~lll ı:,~~ı.'i.}.A ..J .I~I.J L_jYI..::.ıl..ı.ı...J.I

·r~' ~..,..ı:.ı ..)~ı.? ı:ı~ ı:,.,.ıı~

'i

ı.ıl.i.:ı..t r-..ı ı:ıı ı:ıJ>t

..::J.J.U: ..J UJ..:.lf •l.ıı ı)& ı~ ı ı...ıA~ u--ll ~1_,.11 ~Li.:ı.>-+JI..::.ı'i.JL..Uı:,l

ı:,... ~Ll....J ~ ._j~_,Jf ~ c,.rljA-11 ~~ ı_,l ı:,~U.:...ı-:JI ~.JI ~~ r!U.Ut

• L.:l... ..ı....-<-WL...i..JJ•'!!·'I·l.A·

.J

'U...L •L....!ı..a.JJ...i...!.'it··~ c.'::! ..) • ..) ı- - "'""' ..,.. V"" ..J ~ • ır

- ..) "'""'

.J

=4-:--i

.ı.,._,..-.... .ı.>-" ı~~ u-ı ı ~~!.lı~ ı:ı~ı..lf.& ı.?

·r

\ovr

1 .

...a '"'

u.J~ ı:,.,JI~ 'i ~U.:...ı-:JI ı..,..Wt

ul

~~~ ~ i.ı.JI_,JI..::.ıL..._,.t..ll..::.ı.ıül"

J.-_, _•..ü _.Ju IJ f • • . ı 1j 'L.. ı .. ~ • ~ t_... _ -IJ .. ı. . •.J !.

f'T" ~ ~ ..J v,::--w- .>- • ~ U.J • • • ..r- ~ "t-:"-' ~

ı..r-&:; ~ t Li.ıJI.J ll..l.L... ~ ~.ıJ ~

u...

u~ u~ .J e-e~~~ u-ı ı rJ'.J._)J-4

ı.J-"o:!,...JI ~ ı.ı~_,.ı.t ı:,.;...ll ı:,.. U;: i::.,...: V,: i\: ı,.~~ ..::.ıL....,._.ll ü-A t 1..4JI

W... u~ u--ll '-+JL...JI..J J4...ı-JI..J ~.;-ııJI..::.ıl.ı...I.I.J ..:..'i\'4 ~LS 1~ ~~~ ~ t W..J'il .J Jl,.-.'il ~Ll... ..J U... ..J

u.u

ırl,_; ~ t Li.ıJI ~ ~l..ı..:...:...'i

u.ı.a.l i~l i_,.i.S.ll ı:,.. .J~ ~ )tı ~ • ~ ~ ~ LA.J4-oi-\.t ~i.:! ı:,.. JL...J4

.>:Hı..u.ıı ~ ıo...::;ı ..J t l.i...'i! ,_, ırt_,:.Jf dt:~ t ü.ıJı ~ J..+; ~,ri. i J..._. ı,si .Ji

("~ı~ L....S: • ~ rL...ı.a'iı '":'4 ~ ı.ı....ı.J tli..J ..:lı.a,_1.:l 'i.., l...f..:l...-ı__,...J L_j)Ul

.., .J~i ı:,..~ J..-..,a.:. L...., 4JL....JI e:ı.Jı.:. .J ı:ı,L..JJ d~ 4&-:P-~ J.J-o-:Ül.:L...I ~ . .)4-JI ~ ..J ~ WI_,Jı .J.ıl:..:JI..J ~~ ~ t:.WI t t...ı..J'il ~ ~ ..::.ıL._,l.a..-.

.(Y) ._,. '\A\ U...ı~Yıı,s.ı4 \o

1-1_"-l··_'W _·If_{·ILA..i ··-}1_Hl.A _ııı.~

·

_l:i.ı _- _{·t~ ·-ı..:..}

_,... ~ ~ _u - - U"' ~..) ~ C.S.>A - .J ~ r • ..J

..J

41.,r

t)l.lJı ~..).c I_,J_,ı....t..,

4-'IS....

I_,..I.:U .J ~~~'i.., ı:,.. .l~'il ~

~ .t.J-Ot ~i yoll ~ ..ı.l.I.Al ~ _j~I.J ~1 ..J ~1 J:,..l,... ı.).cl_,.JL&I _,:. L.., .J ~ı ,...ı ı

'":'

l..!....i. 'i~ • J-a

fo

..J ı.J-"o:/,...ı ı ı.? ~_,..ı ı ı:,.L...J ı

u-.

._j ~ J,U F L!ü 4

·~ J,.-. .::.ıl·:'·

i:

ı.J-"o::_,...JI .ı_,.ı ~t ~ ~ ..I.:!..J>' .J 4-!aU..:.'i L_j)UI ..::.ıt..l.a.lı

L.S t.._:ı)UI..::.ıf.l.a..l.ı JL....J4 ~ı,.,...JI ~i ..J .ıl.uı..o'ii4-AI ..).c~ ._j~_,JI _,.ı:_,.L.. •• Jl ·('")

.J.ıl:..:Jı J~4 ,_,.ı...U cı...ıı r~ r.Jı-

>-"'

+·:

(10)

~ .1>

.

-< <

-> -'( - -< -'( -'{ _. "' o, -'{ _. _. > o -'{ ....

[ [ [

[

< .... -'( _. < • > -'{

f f f f.f

t: t: t: t: t:

(..,. (... (... (.,. t.. 1 1 1 1 1 o "" -t -<: _,.

~· ~ ~

r--~l-f.~~~

~·

f

ı·

2 ·f.'

t

~ Ç\ ~ r<-" ~·

l

:f

.sc

t.

f

1

r

-C·

·L

'!:

w:.

t..

~

J·

.f; {

~ ~

[

<.

1: - \

r

C·

~

C• \ . - : \. Ç\

[:

~ !ı -~

c_

ı::

- "

·~;;..

. l .:

\.~c_;i

E·

ff(~:~ ~

lc;sr·~r

-

ı··

\:

- \.

f

.c;c

~

f

(.'t.~

\ .

r-

·ı:_

r

t. ·[ '\

~r:<.

r-t·

t-t

cr:_, •

!::; -

C•

:r

~

-} 'L

~·

<-.

~

C•

. 7-

;~

r

E

{

~ ~.

1 ?

~

.- E·

t

1 :r}

1= (·

E

r

·t

<.

rr~.(~

---::::=::::::;-=-=:.:-~~~~---;:-~~".:~~~:::=~=----:-:-'=~---_:_-:-::--- -__ =~-:.~--=----=~--.:.::::..-==-; -2_