ALT SERVİKAL SPİNAL VE MULTİPL VÜCUT YARALANMALI OLGULARDA PROGNOZ

Tiirk Nijro~iriirji Dergisi 4: 63 - 66, 1994 Onder: Multipl Viicut Yaralanmal1 Olgularda Prognoz

Alt Servikal Spinal ve Multipl Vii

cut

Yaralanmah

o

19u1arda Prognoz

The Prognosis of Lower Cervical Spinal Injury Associated With Multipl

System Trauma

ARiF ONDER. HAKAl'1 HADi KADlOGLU, ERCtiMENT BARLAS. iSMAiL HAKKI A YDlN

S.B. Erzurum Numune Hastanesi. Niiro~iriirji Klinigi.(Ab), Atatiirk Universitesi TIP Fakiiltesi. Niiro~irurji ABD (HHK, EB, iHA), Erzurum

Ozet: Bu ~ah~mada, Atatiirk Universitesi, TIP Fakiiltesi Ara~tlr-ma Hastanesi Niiro~irurji Kiinigi.'nde 1984-92 Ylllan arasmdaki 8 Yllhk bir siire i~erisinde yatmlarak tedavi edilen alt servikal (C4

altl) spinal yaralanmasl ve ilave travmatik patolojisi olan 65 olgu incelendi.

65 olgunun, en gend 8, en ya~hsl 73 ya~mda idi ve ya~ ortalamasl 27 idi. Ellidiirdii (%83.1)erkek, 1l'i (%16.9)kadm dnsten olan 65 hastamn, 34'ii (%52.3)dii~me, 27'si (%41.5)trafik kazasl ve 4'ii (%6.2) ate~lisilah yaralanmasl sonucu ba~vurmu~lardr. Olgulardan 18'inde (%27.7)klinik seyir iiliimle sonu9anml~tI. blen olgulann 15'inde (%83.3)aglr niirolojik defisit, 5'inde (%27.7)agrr toraks patolojisi, 2'sinde (%11.1)intrakraniyal kitle yard!. Hastalann 6'SI (%9.2)ilk 72 saat i<;inde iilmii~lerdi.

Yalmz spinal yaralanmasl olan olgular da dahi yiiksek mortalite ve morbiditeye sahip olan servikal spinal yaralanmalarda, spinal yaralanmaya ilave olan diger sistemlere ait travmatik komplikas-yonlar bu oram daha da yiikseltrnektedir. Bu tip yaralanmalarda, bir genel prosediiriin yanmda her hastaya iizgii bir yakla~lm i~erisinde bulunulmasl gerektigi kamsmdaYlz.

Anahtar kelimeler: Alt servikal travma, multipl sistem travmaSI, sonu~

GiRi~

Spinal travmalar her yll100.000 ki~iden 5'ini et-kilemektedir (17). Spinal yaralanmalann % O.2'sini servikal travmalar olu~turmaktadlr (4). Trafik kaza-lannda servikal omurga yaralanmalanmn daha <;:ok ve daha ~iddetli olmaktadlr (8). Servikal spinal yara-lanmalann <;:ogundaek olarak ba~ka sistem yaralan-malannm da oldugu bildirilmi~tir (5.15). Bunun

Summary: In this study, 65 cases with lower cervical spinal in-juries assodated with multiple system trauma are analysed. The youngest patient is 8-year-old, and the oldest patient is 73-year-old, average age is 27. Fifty four of patients are male, and 11 are female. The most common cause of trauma is traffic acddent. Eigh-teen cases died, six of them within first 72 hours. FifEigh-teen had severe neurological defidts, and 5 had severe thoracallesion, and also 2 cases had intracranial mass lesion. In the cervical spinal injuries with concomittant multiple system traumas, mortality and mor-bidity rates are higher than cervical spinal injuries alone. Therefore, we suggest that approach to general traumatic procedures should be personalized in these patients.

Key words : Lower cervical injury, multiple system trauma, outcome

aksine. servikal spinal dislokasyonlann <;:ogundaila-ve lezyonun olmadl~m, kafa travmaSl. laserasyon <;:ogundaila-ve diger fraktiirleri seyrek gordiiklerini bildiren yazar-lar da bulunmaktadlr (13).

Giderek artan bir oranda kar~lmlza <;:lkantravma-larda tek bir sistem yaralanmasmdan <;:okmultipl sis-tem yaralanmalan ile kar~lla~maktaYlz. Dogal olarak bu tip yaralanmalarda lezyonlar birbirinin

Tiirk N(jrD$iriirjiDergisi 4: 63 - 66, 1994 Onder: Multipl Viicut Yaralanmall Olgularda Prognoz

Tablo 2 : Hastalarda Belirlenen NBrolojik Defisitler ile Oliim Oran! Arasmdaki ~ki

Tablo 1 : Olgulann Ya, ve ems DagllllD! Ya, grubu erkek (say!) kadm (say!) Blen (say!) 0-10 2

-

-

fraktiiru, 8 olguda (%12.3) korpus fraktiiru ile beraber dislokasyon, 5'inde (%7.7) hem korpusda ve arkusda fraktiir hem de dislokasyon, 3 olguda (%4.6)da arkus fraktiiru ve dislokasyon oldugu be-lirlendi.

HastalanmlZln 6'smda (%9.2)paraparezi; 4'unde (%6.2)parapleji; 13'unde (%20)kuadriparezi; 21'inde (%32.3)kuadripleji; 7'sinde (%10.8)hipo ya da anes-tezi saptandl. 14 olgu (%21.5) ise norodefisit bulun-madl (Tablo 2).

seyrini etkileyebilmekte ve hatta maskeleyebilmek-tedirler. Bunun i<;inbu tip yarahlara degerlendirme, izleme ve tedavi ekip halinde yapllmahdlr.

GEREC; VE YONTEM

1984-92Ylllan arasmda, Atatiirk Universitesi TIP Fakultesi. Noro~irurji Anabilim Dah'nda tedavi edilen 80 servikal travmatik lezyonlu olgudan C4 altmda ser-vikallezyonu ile birlikte <;e~itlisistem yaralanmasl da olan 65 olgu retrospektif olarak ineelendi. Bu 65 olgu ya~, dns ve yaralanmaya neden olan olay a<;1smdan degerlendirildi. Aynca, olgular ba~vurulanndaki no-rolojik defisitleri ile diger sistem yaralanmalan ve so-nu<;a<;1smdanda ineelemeye ahndllar.

Hastalanmlzda tedavi yakla~1IDlolarak. lezyon be-lirlenir belirlenmez veya servikallezyondan ~uphe-lenildiginde ilk slrada servikal immobilizasyonun temini i<;inservikal yakahk, ya da daha ilk andan iti-baren ileride reduksiyonu saglamak i<;inde kullam-laeak olan Crutehfield aygltl ile kranial traksiyon uygulandl. Hastalann klinik olarak stabilizasyon ka-zanmalan ve dislokasyon reduksiyonu ger<;ekle~in-eeye kadar traksiyona ilaveten medikal koruyueu tedavi uygulandl. intrakraniyallezyonu olan olgular da servikal yakahk takIlarak saglanan immobilizas-yonu takiben eerrahi tedavi uygulandlktan soma traksiyona ahndllar ve daha soma servikallezyon i<;in ayn bir seansda internal fiksasyon ve fuzyon uygu-landl. Diger sistem yaralanmalan i<;inilgili diger kli-nikler ile baglantI kurularak oneeligine gore eerrahi ve/veya medikal giri~imlerde bulunuldu.

BULGULAR

~

.

:

I

o

----

J

Bu <;ah~mada, klinigimizde 8 Ylllik bir sure i<;eri-sinde yatInlarak tedavi edilen alt servikal (C4 altl) spinal yaralanmasl ve ilave travmatik patolojisi olan 65 olgu ineelendi.

Yirmiyedi olgu ile en kalabahk grubu 21-30 ya~ grubunun meydana getirdigi serimiz, 54'u (%83.1)er-kek, 1l'i (%16.9)kadm olmak uzere 65 hastadan olu-~uyordu. Hastalann en gend 8, en ya~h 73 ya~mda idi ve ya~ ortalamasl 27 idi (Tablo 1).

Olgulanmlzm 34'u (%52.3)du~me, 27'si (%41.5)tra-fik kazasl ve 4'u (%6.2)ate~li silah yaralanmasl sonu-eu ba~vurmu~lardl. Altrm~be~ olgumuzun 27'sinde (%41.6)yalmz dislokasyon, lO'unda (%15.4)korpus frakturu ve 6'smda (%9.2)arkus fraktiiru vardl. Bu-nun dl~mda 6 olguda (%9.2)hem korpus hem arkus 64

Olgulann 12'sinde (%18.5)ilave yaralanma yok-tu. Elliu<;(%81.5)olgunun ise 17'sinde (%32.1)multiple ekstremite fraktiiru, 16'smda (%30.2)skalpde abraz-yon, kesi. defekt tarzmda yaralanmalar, 3'unde (% %.7) ise intrakraniyal (2 ekstradural hematom, 1 li-neer fraktiir) lezyon vardl. Oniki (%22.6)olguda <;e-~itli toraks patolojisi (Yedisinde multipl kot fraktiirii, 2'sinde hemopnomotoraks, 3'tinde ya~ akdger send-romu) vardl. Abdominal patolojisi olan 5 (%9.4)

01-gunun 2'sinde dalak. l'inde karadger, l'inde barsak perforasyonu ve 1 olguda da retroperitoneal hema-tom bulundu. Olgulardan 18'inde (%27.7)klinik se-yir olumle sonu9andl. blen olgulann 15'inde (%83.3) agu norolojik defisit; 5'inde (%27.7)agu toraks pato-lojisi; 2'sinde (%11.1) intrakraniyal kitle vardl. Has-talann 6'Sl (%9.2)ilk 72 saat i<;inde oldii (Tablo 3).

Tiirk Noro~iriirji Dergisi 4: 63 - 66. 1994

Tablo 3 : Olgularda Belirlenen ilave Lezyonlar ile

Sonu~Arasmdaki i~ki

,. ,

.

Spinal tramalar, her YlI%0.5oramnda goruhirken, bu yaralanmalann da %0.2'sini servikal travmalar olu~turmaktadlr (4.17). Travmanm en slk nedenini trafik kazalan meydana getirir (4,8.11.17). Bu oram Clark (4)ile Reiss ve ark. (15)% 72 olarak bildirirken, Meyer (11)% 42, Weiss (17)% 50 oramnda buldukla-nm ifade etmi~lerdir. Bizim <;ah~mamlzda buldugu-muz oran (%41.5) bu rakamlarla paraleldir. Fakat serimizdeki travmamn en slk nedeni degildir. <;ah~-mamlzda servikal yaralanmanm en slk nedenini % 52.3 ile yuksekten du~meler olu~turmaktadlr. He-iden ve ark. (7) yuksekten du~melerin, olgulannm % llA'unun, Lewis ve ark. (10)%28'inin, O'brien ve ark. (13)% 29'unun, Reiss ve ark. (15)% ll'inin nede-nini olu~turdugunu bildirmi~lerdir. Davis ve ark. (5), trafik kazalannda servikal omurga yaralanmalanmn daha <;okve daha ~iddetli oldugunu ifade etmekte-dirler. Servikal spinal yaralanmalann <;ogunda ilave ba~ka sistem yaralanmalannm oldugu Davis ve ark. (5)ile Reisis ve ark. nca (15)bildirilmesine kar~m

0'-brien en ark. (10),servikal spinal dislokasyonlarm <;0-gunda ilave lezyonun olmadlgml, kafa travmaSl, laserasyon ve diger fraktfuleri seyrek gordUklerini ifa-de etmektedirler. Biz olgulanmlzm % 81.5'inifa-de kra-niyal. torakal. abdominal ya da ekstremite yaralanmasl oldugunu belirledik. Meyer (12),2710 01-guluk akut spinal yaralanmah hastalar serisinde % 42.9 oramnda multipl travma oldugunu bildir-mi~tir. Bizim serimiz, ozellikle multipl travmaSl olan servikal spinal yaralanmah olgulardan olu~turul-mu~tur.

Apuzzo ve ark. (1)45 olguluk serilerinde olgulan-nm % 17.8'inde serebral konkuzyo, % 8.9'unda kra-niyal fraktiir, % 4A'unde pulmoner, % 4A'unde intraabdominal yaralanma oldugunu bildirmi~lerdir. Davis ve ark.nm (5) 50 olguluk fatal kranioservikal

Onder: Multipl Viicut Yaralanmab Olgularda Prognoz

yaralanma serilerinde otopsi olgulanmn % 61'inde kord patolojisinin yamsna serebral lezyonun da oldugunu, % 38 olguda torakal fraktiir, % 26'smda abdominal organ ruptiiru belirlediklerini bildirmi~-lerdir.

Servikal spinal yaralanmalarda, ozellikle norode-fisitsiz olgularda, birlikte olan ba~ka sistem yaralan-maSl spinal tabloyu gizleyebilir (12). Ozellikle serviko-torasik birle~ke dislokasyonlannda bu duru-ma kar~l dikkatli olduru-mak gerekmektedir (6).

Birlikte olan lezyonlar, klinik tedaviyi ve sonucu etkilemektedir. Iqinigimizden daha once bildirilen <;a-h~malarda kraniyal yaralanmaya eklenen diger sis-tern lezyonlanmn da sonucu olumsuz yonde ve onemli ol<;udeetkiledigi vurgulanml~tl (2.3,9,14). Se-rimizdeki olen olgulann % 83.3'u kuadriplejikti. Bu-nun yamnda olen olgulammzm yansmda ilave sistem yaralanmasl vardl.

Buyuk ilave yaralanmalar, bir servikal spinal ya-ralanmaYl dramatik bi<;imde etkileyebilir. Ozellikle, aort disseksiyonu, subdural veya ekstradural hem a-tomlar, karaciger laserasyonu ya da dalak rupturun-den olacak massifkanamalar gibi hayatl tehdit eden yaralanmalar hastanm suratle ameliyata almmasml zorunlu hale getirebilir (12.15). intrakraniyal bir lez-yonun cerrahi olarak tedavisi. uygulanmasl gereken servikal traksiyonu gedktirebilir. Bunun gibi ekstrak-raniyallezyonlarla birlikte olma halinde tedavi bir-likte duzenlenmelidir (3,9.14.16).

Multiple sistem yaralanmasl da olan spinal ser-vikal yaralanmah olgularda multidisipliner dikkatli bir yakla~lmda bulunmak. Have lezyonlann insidan-smm yuksek olu~undan dolaYl her bir servikal trav-mah olguya ki~iselle~tirerek yakla~mak gerektigi kamsmdaYlz.

* Bu <;ah~ma. Tiirk Nbro~iriirji Dernegi'nin Bursa'daki 1993 Sonbahar TopIant:Jsl'nda poster oIarak sunu1rnu~tur.

Yaz~ma Adresi: Dr. Hakan Hadi KADlOGLU Atatiirk Universitesi Tip Fakiiltesi Nbro~iriirji A.B.D.

25240. Erzurum

TI£ : 442-233 11 22/1661 Faks: 44~218 71 40

E.mail: HAKAN at TR ATA UNI (EARN.BITNET)

Turk N6rofiiriirji Dergisi 4: 63 - 66, 1994

KAYNAKLAR

1. Apuzzo MLJ. Heiden JS. Weiss MH, Ackerson TT, Harvey JP, Kurze T; Acute fractures of the odontoid process. An analysis of 45 cases. J Neurosurg 48:85-91.1978

2. Aydm iH. Aydm Y. Akdemir D, Ak HE. iyigun i. YlhkogIu Y; Chronic subdural hematomas. 8th European Congress of Ne-urosurgery. Barcelona, Spain. 1987. Abstract Book. s 293 3. Aydm iH. KadlOgIuHH. KayaogIu <;:R.bnder A. Gezen F:

<;:0-cuklarda agn kafa travmalannm prognozu. Ataturk U.TIp Bul 20:357-366,1988

4. Clark K: Injuries to the cervical spine and spinal cord. You-mans JR (Ed). Neurological Surgery Vol 4. Philadelphia: WB Saunders 1982;2318-2337

5. Davis D. Bohlman H, Walker AE. Fisher R. Robinson R: The pathological findings in fatal craniospinal injuries. J Neurosurg 34:603-613,1971

6. Evans DK;Dislocations at the cervicothoradc junction. J Bone Joint Surg (Br)65-B: 124-127. 1983

7. Heiden JS. Weiss MH. Rosenberg AW. Apuzzo MLJ. Kurze T: Management of cervical spinal cord trauma in Southern Cali-fornia. J Neurosurg 43:732-736. 1975

8. Huelke DF. O'day J. Mendelson RA: Cervikal injuries suffe-red in automobile crashes. J Neurosurg 54:316-322,1981

Onder: Multipl Vucut Yaralanmall Olgularda Prognoz

9. KadlOgIuHH. bnder A. Aydm iH. Tuzun~, Takt;l E; Maksillo-fasyal travmalar. Atatiirk U.TIp Bul 23;125-133.1991 10. Lewis VL. Manson PN. Morgan RF, Cerullo LJ, Meyer PR:

Fa-dal injuries assodated with cervical fractures: recognition. pat-terns. and management. J Trauma 25:90-93,1985

I!. Meyer PR; Cervical spine; overview and conservative mana-gement. Meyer PR (Ed). Surgery of Spine Trauma i\inde. New York: Livingstone 1989:341·395

12. Meyer PR: Emergency room assesment: management of spi-nal cord and assodated injuries. Meyer PR (Ed).Surgery of Spi-ne Trauma. New York: LivingstoSpi-ne 1989:23·60

13. O'brien PJ. Schweigel JP. Thompson WJ; Dislocations of the lower cervical spine. J Trauma 22:710-714,1982

14. bnder A. Aydm iH, <;:agIar<;:.KadlOgIu HH; Kranio-serebral travmalarda mortaliteyi etkileyen fakt6rler. Atatiirk U.TIp Bill 22:359-375,1990

15. Reisis SJ. Raque GH. Shields CB. Garretson HD; Cervical spi-ne fractures with major assodated trauma, Neurosurgery 18:327-330,1986 .:_:

16. Seljeskog EL. Chou SN; Spectrum of the hangman's fracture. J Neurosurg 45:3-8.1976

17. Weiss MH; Mid and lower cervical spine injuries. Wilkins RH, Rengachary SS (Eds). Neurosurgery Vol2 New York: Mc Graw-Hill 1982: 1708-1716