'7-7- S/19S0
IVfthat Pasa
BÜYÜK devlet adamı, meşrutiyet inkılâbının lide ri olan büyük devrimci. İstanbul’da doğdu. Ule madan Kadı Rusçuklu Hacı Eşref Efendi’nin oğ ludur. Asıl adı Ahmet Şefik’tir. Pek genç bir yaşta BabIâli’deki Divân-ı Hümâyûn Kalemi’ne kâtip ol du. 62 yaşında Tâif’e sürgün edilip orada boğdu ruldu ve gizlice İbni Abbas Mezarlığı'na gömüldü. Kemikleri, 1950 yılında anavatana getirildi. Hür riyet Tepesi’ndeki Şehitlik Mezarlı’ğına defnedildi.
S
_ ~
-heyecan içinde idi. Meşrutiyetin lideri ve büyük devrim ci Mithat Paşa'yı Sadrazamlıktan azlettiği yet miyormuş gibi, çok geçmeden amcası Abdülaziz'in intiharına cinayet süsü vererek, onu hal'edenlerin bu cinayeti işlediklerini ileri sürmüş ve Yıld ız Sa- rayı'nda kurdurduğu mahkemede Mithat Paşa ile birlikte birkaç kişiyi daha ölüm cezasına çarptırm ış tı. Ancak Mithat Paşa'nın ne kadar sevilen bir şah siyet olduğunu bildiği için başına bir iş açılmama sı için cezasını müebbet hapse çevirtip kendisini Arabistan çöllerindeki Taif kalesine sürdürmüştü. Fakat bütün bu olup bitenlere rağmen yine de içi rahat değildi; vehim içinde kıvranıyordu. Mithat Paşa'nın İngilizler tarafından Tâif'ten kaçırılacağı vehm indeki Sultan Hamit, tek selâmetin onun v ü cudunun ortadan kalkmasında olduğuna inandı. 63'ncü A lay Kumandam ve sâdık bendelerinden Mehmet Lütfü Beyi, Tâif'e gönderdi.
Hürriyet kahramanı Mithat Paşa, bu kaledeki odasında mahpus iken yanında bir de sâdık adamı bulunuyordu. İstanbul'dan «Mithat Paşa'nın vücu dunun ortadan kaldırılm ası» ferm ânını alıp gelen askerî birliğin yüzbaşısı İbrahim Ağa, bu işin ses sizce halledilm esi için önce Mithat Paşa'nın sâdık adamı A rif A ğ a'yı çağırtmış ve Paşa'nın zehirlenm e si hususunda yardım ını istemişti. Yüzbaşı: «Mithat Paşa'yı bu gece bitireceğiz. Sen odasının kapısını bize açacaksın, açmadığın takdirde sonun pek fena olur!» demişti. Ancak A rif Ağa derhal Paşa'ya va ziyeti bildirm iş ve bunu gören askerler tarafından alıp götürülmüştü.
7 mayıs 1384 çarşamba gününü perşembeye bağlayan gece Mithat Paşa'nın yattığı odanın kapı sı kırılarak açıldı. 62 yaşındaki büyük devlet adarnı gelenleri büyük bir sükûnet içinde karşılam ıştı. En ufak bir mukavem et dahi göstermedi. Edirneli Ber ber İsmail adındaki askerin boynuna geçirdiği il mikle orada ruhunu teslim etti.
Mithat Paşa'nın na'şı gizlice kaleden çıkarılıp civardaki İbni Abbas M ezarlığı'nda sabah güneş doğarken toprağa verild i. Yayınlanan resmî rapor, Mithat Paşa'nın şir-i pençe ve kasığında çıkan h ıyar cıktan vefat ettiğini bildirm ekteydi.
imparatorluğun çeşitli eyâletlerinde çeşitli gö revlerde bulunan Mithat Paşa, Tuna V aliliğ i sırasın da büyük ün yapm ıştı. Üç y ıllık görevi sırasında asayişi tesis etmiş, yollar, köprüler, kanallar yap tır mış, islahevleri açmıştı. «Em niyet Sandığı» ile Ziraat Bankası da onun meydana getirdiği büyük eserler arasında idi. Böylelikle tefeciliğin önüne geçmişti.
Tuna V aliliğinden sonra Bağdat V aliliğ in e atan dığı zaman ayni müspet icraatı orada da göstermiş ve 1872 yılında Sultan A bdülaziz kendisini Sadrâ zam yapm ıştı.
iki buçuk ay sonra azledilm iş olmasına rağmen ülkede artık m eşrutiyetin kurulm asını isteyen Y e ni Osm anlılar Cem iyeti'ne mensup Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi değerli vatan gençleri Mithat Paşa'yı kendi ülküleri için tabiî bir lider sayıyorlardı. A b dülaziz'in tahttan indirilm esinde olduğu kadar a k ıl ca hasta olan V M urat'ın yerine Abdülham it'in ge tirilm esinde de başrolü oynayan Mithat Paşa bu ara da ilk anayasayı da h azırlayıp ,b un u tahta çıkardığı Abdülham it'e kabul ettirm işti.
Ancak çok geçmeden Abdülham it, kendisini tahta çıkartan Mithat Paşa'yı tasfiye etmek istemiş ve Rusya savaşını bahane ederek kendi görüşlerine tamamen zıt görüşlere sahip bulunan Sadrâzamını vapura bindirtip A vrupa'ya sürgün ettirm işti.
Anayasa bir taraftan kazaya uğrarken, dem ok rasinin babası sayılan adam da yurttan uzaklaştırıl mıştı. Ancak Sultan Abdülham it, kendinden önce ki iki padişahı tahttan indirten bu «tehlikeli adam» dan tam mânasıyle kurtulabilm ek için yeni yeni hainlikler düşünm ekten geri kalm ıyordu.
Sultan Abdülham it önce kendisini affetm iş, sonra da Suriye'ye vali tâyin etmişti. Fakat bu, fır tınalardan önceki sükûnetten başka bir şey değ il di. Nitekim çok geçmeden Abdülaziz'in intiharına cinayet süsü vererek Yıld ız Sarayı'nda kurdurduğu özel bir mahkemeye şevketm iş ve onu ortadan kal dırtm ayı becermişti.
Kem ikleri 1950 yılında Suudî Arabistan toprak larındaki İbni Abbas M ezarlığından alınarak anava tana nakledilen Hürriyet Kahramanı Mithat Paşa, bü yük bir merasimle İstanbul'daki H ürriyet Tepesi Şe- hitliği'nde toprağa verild i.
