Vcl. Uil.lkq:,. (1999),15,2: 59·(,(j
KEOioE MioENiN FARKLI OOLULUK OERECELERiNiN PANKREAS
ve
OALAGIN !?EKLi ile TOPOGRAFiSiNE ETKisi
•
Memduh Gezici 1 Emrullah Eken 1 Ismail TOrkmenoglu 2
The Effect
of
the
Varying Filling
Degree
s
of
the
Stomach on
the
Strllcture and
the TOllo
g
r::lphy
of
Pancr
e
a
s
and Spleen
in
C
at
Summary: This study was camed out to investigate the ellect of the varying degrees of fullness of the stomach on the pancreas and spleen; twenty· four adult cats of different sex and age were used as a matenal. cats were divided into 3 groups. of which. group 1 had empty. group 2 had hall filled and group 3 had maximum filled stomach. the pancreas and spleen were dissected and abdominal cavity was cross sectioned longitudinally and transversally. This Investigation IS different Irom that of DeniZ and Klesty in that transversal and longitudinal cross sections of the ab-dommal cavity were done after the materials were deep freezed: topography 01 the pancreas and spleen. and thelf re-lahons With other organs wero determined: following dissection the photographies of the menllOned organs were
taken: the pancreas was dislocated caudally and cranially about one - three vertebrae lenght depending on the deg-ree of fulness of the stomach: the spleen situated more cranially in the empty stomach compared to that 01 in the
ma-ximally filled stomach and it was the II 1 organ to change its location and original shape as a result 01 the degrees of the fullness of the stomach: the extremitas dorsalis of the spleen was pushed caudally about one vertebrae lenght in
the hall filled stomach and located at the level 01 the second lumbar vertebrae and Similar with the cow spleen.
Key words: Pancreas. spleen. cat. topography
Ozel: MideOin doluluk derecelennln pankreas ve dalagm topogra!isine oIan etkisinin amaclandlQI ve 24 adet ce~lth Clns ve ya~ta ergln kedlnm kuUamldlgl bu Cah~mada kediler; midesi bo~. orta derecede ve maximal dolu olarak uC grupla incelenmek uzere disseksiyona ve kesiUere tabi tutulmu:;;lardlr. Deniz ve Klesty'nln yaptlgl cah:;;madan larkh olarak piyesler derin dondurucuda dondurulduktan sonra cavum abdomIOls',n transversal ve longitudinal kesltleri
ahn-ml~llf. Adl g~en organlarln topografisi. diger organlarla olan kom:;;uluk Ih:;;kileri belirlenmi~. aynca larkh po-zlsyonlardan g6runum ~In her grubun ayn ayfl disseksiyonu yapllarak plyeslerin tamammm !olograllan ahnml:;;"r. Pankreas'm midenin doluluk derecesine g6re crania! va caudal yOnde 1-3 omur boyu yer degi~tirdigi belirfenmi~tir. Da-lagln midesi bo~ kedlda, maximal dotu kedlye klyasla dikkat cekecek kadar cranial'de yer aldlgl. mide dolulugunun et-kisi altlnda kalarak an cok :;;ekil ve yer degi~tlrdigj, orta derecede dolu kedide extremitas dorsalis'inln yakla~lk 1 omur boyu caudal'e ilildigi, maximal dolu kadide extremltas dorsahs'in II. bel omuru duzeymde oldugu ve adeta 51glf da· lagma benzedlgl gOzlenmi~llr.
Anahtar kelimeler: Pankreas. dalak. kedl. topograli
Giri~
GOnOmOzde pel olarak adlandtnlan kO~Ok hay
-van besleme alt~kanltgt Olkemizde de,
yay-gmla~maktadtr. Bu hayvanlar arasmda kedi 6nemli bir yef tutmakladlr. Bu durum kedi materyali Oze-rinde ~alt~ma yapmamlza neden olmu~tur, Aynca deney hayvant olarak kullamlmasl (Donnersberger ve Lesak. 1998). kediye y6nelik ~alt~malar i~ln'ba~
Itca sebep te~kil etmektedir. Be~eri tababette 01-dugu gibi veteriner hekimligimizde de karin or-ganlanyla ilgili hastaltklann te~his ve tedavisinde.
laboratuvar ve radyoloji bulgulanna olan ihtiya~ gi·
derek artmaktadlr. Veteriner hekimin ultrasonografi. radyografi ve bilgisayarll tomografi (skanografi) bul· gulanndan yararlanabilmesl iyin, adl geven o r-ganlann topografik anafomi bilgilerinin (GOzel ve
Yavr.u, 1997) yanmda. 6zellikle bilgisayarll to-mografide. karln bo~lugunun transversal keslllerine
i'i~kin bilgilere 6zel1ikle gereksinim duyulmaktadlr (Fike ve ark" 1980: Hillen. 1984; Feeney ve ark" 1991: Breiling. 1994).
DOnya literaturOnde kedinin karin organlan Oze· rine yapllan birvok valt~maya (Wilkins. 1951: leach. 1961; Deniz, 1966: Crouch. 1969: Field ve Taylor. 1969; Mc Clure ve ark. 1973; Sisson, 1975; Bo· G.::h~ T;lfIhl : ()I).()K,l~)I)
.: BU:lr;l~llfm:l S, Lt. Ara~lInna FI'nu IProJC nil: 961014) lar:lfm\J:ln dC'~l.::t..il'nl1ll~llf I S U. Velcrincr Faklilt.:-si. Analomi Amlhllull O:lh. KQNYA
GEZI('I. EKEN. TURKME!'1oGLU
hensky, 1979: Nickel ve ark,1979; Chiasson, 1982; Klesly, 1984; Popesko, 1986: Boyd, 1991: Small-wood, 1993; Tompkins, 1993; Breiling, 1994: VolI-merhaus ve Habermahl, 1994; Chiasson ve Radke, 1996: Done ve ark, 1996: Donnersberger ve Lesak, 1998) ra{Jmen midenin ye~itli doluluk de-reces;nin karin organlannm lopogralisine etkisini sadece Deniz (1966) ve Klesty (1984) ger-yekle~tirmi~lir. Klesly (1984), mide dolulu{Juna Have olarak degi~ik vucut pozisyonlannln karin or-ganlannln topograllsine olan etkilerini yall~ml~tlr.
V harfi ~eklinde (Leach, 1961: Crouch, 1969: Klesty, 1984) olan mide, duodenum ile dalak ara-Slnda bulunan kedi pancreasl: g6vde, sag lob ve sol lob olmak (izere Oy klslmda incelenmektedir (Mc Clure ve ark, 1973: Bohensky, 1979; Nickel ve ark,1979; Klesty, 1984: Smallwood, 1993: Oursun 1994). Corpus pancreatis olarak isimlendirilen (NAV, 1994) gavde, duodenum'un cranial bo-lumundeki klvnm iyinde bulunmaktadlr (Nickel ve ark,1979; Klesty, 1984: Boyd, 1991: Smallwood. 1993; Oursun. 1994). Lobus pancreatis dexter'in, duodenum' un flexura duodeni caudal is dOzeyine kadar caudal olarak ilerledigi lespi! edilmi~!ir
(Leach. 1961; Mc Clure ve ark, 1973; 1979; Nickel ve ark.1979: Klesty, 1984; Smallwood, 1993; Our-sun. 1994). Kahn olan lobus pancreatis sinisterin, midenin pylorus'u boyunca sol karin duvarma (Deniz, 1966; Klesty 1984) ba~ka bir deyi~le bOb-rekle dalak arasma (Wilkins, 1951; Deniz, 1966; Klesty. 1984) uzandlgl ve dala{J1n caudodorsal'e bakan aylsl iyinde yer aldlgl (Deniz, 1966; Klesty, 1984) belirtilmi~tir. Ara~tlrlcllar (Deniz, 1966: Klesty, 1984) lobus pancrealis sinisterin lateral ucunun kOyOk bir klsmmm, sol kann duvan aYII· dlgmda hemen gorOldOgOnO bildirmelerine ragmen diger ara~lIncllar'ln (Nickel ve ark, 1979: Popesko, 1986) ylZlmlerinde gOn1lmemi~lir. Deniz (1966), mi-denin ye~illi doluluk derecelerinin pancreas'ln to-pogra/isini etkilemedi{Jini blldirmesine kar~ln Klesty (1984), midenm doluluk derecesinin artmasl 50-nucunda lobus pancreatis sinister'in dorsal kann duvanna baskllandlglnl tespi! etmi~tir.
Lien, vOcudun sol yOzOnde ve hemen deri al-tlnda omentum majus tara/lndan 6rtOlmemi~ plarak midenin curvatura ventriculi major'u boyunca uza-nan yassl, uzun ve koyu renkli bir organdlr (Wil-kins, 1951: Deniz, 1966; Field ve Taylor, 1969; Mc Clure ve ark, 1973; Sisson, 1975; Bohensky. 1979: Klesty, 1984; Popesko, 1986: Boyd, 1991; Tomp-kms, 1993: Vollmerhaus ve Habermahl. 1994; Chi· asson ve Radke, 1996; Done ve ark, 1996; Don-nersberger ve Lesak, 1998).
Kedi dalagl mldenln doluluk derecesme bag!! olarak, hem ~ekil hem de yer degi~tirmek!edir (Deniz, 1966; Klesly, 1984). Deniz (1966)'1n mlde bo~ iken dalagm V harfl ~eklinde, klsmen Int-rathoracal klsmen de exlrathoracal oldugunu bil-dirmesine ka~1O Klesty (1984), mide bo~ iken da· lagm lamamen exlrathoracal olduQunu lespi!
elmj~tir. Deniz (1966), orta derece dolu mide la-Zinda daiagm hemen extrathoracal oJdugunu, Klesty (1984) ise daiagm extremitas dorsalis' in in son costa'nln altlnda bulundugunu bildirmi~lir. Maximal dolu mideye sahip kedilerde dalak. tamamen ext-rathoracal'dlr ve extramitas ventralis'inin vertebra lumbalis V'in iz dO~umunde (Klesly. 1984) ya da vertebra lumbalis Vl'nln iz du~OmOnde (Deniz. 1966) bulunmaktadlr.
Materyal ve Metot
Bu yall~mada Konya ve yevresmden temm edj· len. a~jlfllklan 1.5-3.5 kg. arasmda degi~en 24 adel ye~itli Irk, ya~ ve cinsiyelle ergin kediler kul· lamlml~tlr. Midenin doluluk derecelenmn pancreas ve lien'nin topografisine yaptlklan etkileri belir1emek amaclyla, materyaller 3 gruba aynlarak incelendi.
1. Midesi bo~ kediler: Midenin tamamen bo-~alabjJmesi iyin, hayvanlar 36 saal ay ve susuz bl-raklldllar.
2. Midesi orta derecede dolu kedller: Bu amay-la Iyice doyuruamay-lan hayvanamay-lar daha sonra 6·8 saal ay ve susuz blfaklldllar.
3. Midesi maximal dolu kediler: Bu ama~la 36 saat ay ve susuz blrakllan hayvanlar yiyebildikJeri kadar yedirildiler.
Gruplara aynlan hayvanlar blrbirinden tecri!
edilmi~ 6 adet ayn kalesle muhafaza edildl. Hay· vanlara yiyecek olarak, blyakla klyllml~ sl{Jlr kalbl ve akciQer verildi. Bu ~ekilde gruplanan hayvanlann 6 adetinin (2'~er ade! midesi bo~, orta de recede dolu, maximal dolu) longitudinal kesiti. 6 udelinin de
(2'~er adet midesi bo~, orta derecede dolu. maximal
dotu) transversal kesitleri yaplldl. Geriye kalan 12 kedi (4'er adet midesi bo~, orta derecede dolu, ma-ximal dolu) ise makroskobik olarak incelenmek Ozere disseke edilmi~tir. Kesitieri yapllacak olan PI-yesler derin dondurucuda (-20 C'de) dondurularak, vertebra thoracica XIII dOzeyinde transversal (±O.S cm.). planum medianum dOzeyinde Ise longitudinal (±O.5 cm.) kesitler almmaya yall~lldl. Materyallenn geri kalan b610mO ise. adl geyen organlann cavum abdominis'deki topogralisinin incelenmesi j~in karen
Kcilidl' ;\Iidenin F;lrkh Dnluluk I)crccelcrinin I':mkrtas '"C •• , bo~ruOu a~lldl. Su ama~ra arcus costarum'a para lei olarak saOl1 sollu iki ensizyon yaplldL Daha soma bu ensizyona dik olarak cartilago xiphoidea'dan as pubiS dOzeyine kadar median bir ensizyon ya-p,larak karin duvan yanlara ekarte edildi.
Kedller oldurulmeden once dissosiyatif anes-lezi ile uyUluldu, Hayvan anestezide iken, v, ju-gulans'ten liquemin enjeksiyonu yaplldl. Su i~ lemden 5 dakika soma a. carotis communis aelOa ~Ikarllarak kan bo~alilkh ve damarlar %10'luk luzlu su ite Ylkandl. Hayvan ayakta durur (quadripedie) pozisyonunda %10'luk formaldehil solusyonu en-jekls edilerek tespit edildi.
Terminoloji olarak Nomina Anatomica Ve· lerinaria (NAV) (1994) esas allndl.
Bulgular
Pancreas:
Pancreas'ln loblu, gri-pembe renkli oldugu, ventriculus, lien, duodenum'un pars descendens'i ile colon ascendens ve colon transversum ara-Slnda yer ald'gl ve V hartine benzedigi gorOldO ($ekil5).
Duodenum'dan dalaga kadar transversal ola-rak uzanan bir organ oldugu; corpus pancreatis, lobus pancreatis dexter et sinister'e aynldlgl be-lirlendi. Pancreas'ln midenin doluluk derecelerine gore cranial-caudal yonde yer degi~tirdigi gorOldO. Pancreas'ln cranial Slnlnnln corpus pancrealis'in cranial nlhaye\i, caudal Slmrlnm ise lobus panc-. realis sinister'in caudal nihayeli oldugu goz-lemlendi. Su duruma gore lien'in; midesi bo~ ke-dide, vertebra thoracica X ile vertebra lumbalis IV'On iz du~Omu araslnda oldugu, midesi arta de-recede dolu kedide, vertebra thoracica Xl ile ver-tebra lumbalis V'in iz dO~OmO arasmda oldugu, mi-desi maximal dolu kedide ise, vertebra lumbalis I lie vertebra lumbalis V'in iz dO~OmO araslnda 01-dugu lespit edildi. DolaYlslyla corpus pancrealis'in, midesi bo~ ve orta derecede dolu kedilerde regia hypochondriaca dextra'da, midesi maximal dolu kedllerde Ise regia abominalis lateralis dexter'de oldugu goruldu, Midenin her tOriO doluluk de -recelerinde; lobus pancreatis dexter'in regio ab-domina lis lateralis dexter'de, lobus pancreatis si-nister'ln ise klsmen regia umbilical is k,smen de regia abdominali's lateralis simster'de yer aldlgl tes-Pit ed,ldl. Mldenin hacmi artllkea. lobus pancreatis sinister'in dorsal karin duvanrra (~ekil 7), lobus pancreatis dexter'in ise venlral karin duvanna
yo-neldigi belirlendi. Halla midesi maximal dolu kedinln karin duv8rl yanlara ekarte edildiginde sag lobun ra-hatllkla gorulebildi{ji (~ekil 4), diger doluluk de-recelerinde ise gorOlemedi{ji behrlendi, Soldan go-runumde ise midenin her tOriO doluluk derecelerinde, lien'in caudomediai'lnde; lobus panc-reatis sinister'in lateral ucunun goruldugu tespit edll· dl ($ekll 1.2.3).
lobus pancreatis sinister'in: ren sinister, lien, ventnculus ve colon transversum araslnda bu-lundugu tespit edildi ($ekil 5). Corpus pancreatls'in. midenin pars pylorica'St ile duodenum'un pars cra-niahs'i arasmda bulundugu, medlal'inde incisura pancreatis'in yer aldlgl, buradan ise v. ponae ile a, mesenterica cranialis'in geeti9i tesplt edlldt (~ekil 5, 8), Oe materyalde. corpus pancrealiS',n flexura duo odeni cranialis yonunde. kut bl( uzantl ~e killendlfdigi gozlemlendi, lobus pancreatls dex-ter'in, flexura duodeni cranialis'den Itibaren pars descendens boyunca, mesoduodenum ieerisinde pars transversa'ya kadar uzandl{jl goruldu ($ekil 5),
lien
:
Midesi bo~ kedide (~ekil 1); soldan go· rOnumde, extremitas dorsalis'in; XII. intercoslal ara-Ilkta oldugu ve karin bo~lugunun dorsal duvarma dayandlgl, extremilas ventraliS'ln Ise V, bel omu-runun iz dO~OmO dOzeyinde oldugu gorOldO, Bu du-ruma gore lien'in dorsal'de yer alan kOyUk blr kls-mlnln regia hypochondriaca sinistra'da, gen kalan klsmlnln ise regio abdominalis lateralis sinister'de yer allgl ve V harline benzedigi tesp'l edlldi. Margo cranialis'inm orta 1/3'0 dOzeymde gaster'in cur-vatura ventriculi major'una ve jejunum'a kom~u 01· dugu, margo caudalis'in ie bOkeyligine ren si-nister'in yerle~ligi, caudodorsal'de dl~ilerde ovaflum sinister'e kom~uluk yaptlgl belirlendi,
Midesi arta derecede dolu kedide (~ekil 2); da-laQtn dorsal bolOmOnOn, yakla~lk biT omur boyu ca-udal'e itildigi, extremitas ventraliS'ln ventral'e kay-dlgl,' margo caudalis'deki iy bOkeyliOin kayboldugu ve tamamlnln exlrathoracal karin bo~lu{juna, ba~ka biT ifade ile regia abominalis lalerahs sinlster'e yer-le~tigi lespit edildi. Soldan gorOnOmde. extremitas dorsalis'in vertebra thoracalis XIII, exlremitas vent-ralis'in ise vertebra lumbalis IV'On iz du~OmO dO-zeyinde oldugu belirlendi. Margo cranialis'in: dorsal yanmlnm XIII. costa'nm 1 cm, caudal'inde, cra-nial'de corpus ventriculi, ventral'de jejunum ile
kom~u oldugu, margo caudalis'in Ise dorsomedral
olarak ren sinister. medial olarak da lobus panc-realis sinister ve colon descendens·e kam~u oldugu gOzlemlendi.
GEZlel. EKE=-:. T! "RK\IE")(;1 ,.
$ekil 1. Mides! bo;; kedi
$ekil 2. Midesi orla de recede dolu kedi
$ekil 3. Midesl maximal dolu kedi
$ekI1 1, 2. 3. Kann bo;;lugu orga~lannln soldan gorunumu a.lien b. omenlum majus c. ovarium sinister d. tobus pancrealis sinisler e. vesica urinaria f. lobus hepalis sinister taleralis g. corpus venlriculi h. jejunum L colon des-cendens k. ren sinister
$ekil 4. Midesi maximal dolu kedi, s8gdan gorunum a. lobus pancreatls dexter b. duodenum\.m pars descendens'i
c. corpus ventriculi d. ren dexter e. caecum f. Jejunum g. vesica urinana h. hepar i. XIII. costa
$ekil 5. Midesl bo~ kedi, barsaklar caudal"e itilmi~ a. corpus pancrealls b. lobus pancreahs dexter c. lobus palle· reatis sinister d. incisura pancreaUs' e. v. ponae ve a. mesenterica cranialls f. lien g. colon transversum h. ren sinister i. hepar
$ekil7
$ekiI6. 7. longitudinal keslUer, sol yarlm
a. venebra.thoraClCa XIII b. vertebra lumbalis VII 1. colon transversum g. Jejunum h. hepar
$ekil 6. Midesi bo~ kedi
c. lobus pancreatls SInister
$ekil 7. Midesi maximal dolu kedi
d. fundus ventrICuli e. sulcus venlUculi
$ekil 8. Midesi bo~ kedi $ekil 9. Midesi maximal dolu kedi
$ekil 8,9. Transversal kesltler (Vertebra thoraeica XIII dlizeyinde-cranlal'den gorunum) a. vertebra theraelca XIII
b. aorta abdominahs c. v. cava caudahs d. hen e. corpus ventriculi f. pylorus g. corpus pancreall$ h. lobus pancreatls
dexter i. duodenum'un pars descendenS'1 k. hepar
-Kedide Midenin 1'~lrkh Dnluluk Dl'rl'.l:l'll'rinin Pankrl'a~ \'C •..
Midesi maximal dolu kedide; soldan g6-rDnOmde (~ekil 3), lien'in regio abdominalis la-teralis sinister'de; extremitas dorsalis'in vertebra lumbalis II, extremitas ventralis'in ise vertebra lum-balis V'in iz du~OmO dOzeyinde OlduQu belirlendi. Margo caudalis'in biraz daha ventral'e kaydlQI. i.;: bOkeyliginin tamamen kayboldugu ve adeta slQlr dalagma benzedigi tespit edildi. Margo craniatis'in dorsal 113'OnOn, XIII. costa'ntn 2·3 cm. gerisinde 01· dugu ve bahsedilen kenarm tamamlyle corpus vent-riculi ile kom;;u oldugu belirlendi. Extremitas vent· ralis'ln medial'inde jejunum'un bulundugu, margo caudalis'in de dorsal'den ventral'e dogru slraslyla; ren sinister, colon descendens, lobus pancreatis si· nister ve jejunum ile kom~uluk yapll{J1 gozlemlendi. Extremitas dorsalis'in ise dorsal kartn duvartna kom~u oldu{Ju g6zlemlendi.
longitudinal Kesitler ( sol yanm):
Midesi bo~ kedide (~ekil 6); fundus vent-riculi'nin caudodorsal'i ve colon transversum'un crania!,i arasmda; lobus pancreatis sinister tespit edildi. Bu lobun dorsal'de hepar ile kom~uluk yap-tl91 da belirlendi.
Midesi orta derecede dolu kedide; corpus ventriculi'nin caudodorsal'i ve colon transversum'un craniodorsal'j arastnda lobus pancrealis sinister tespit edildi. SOz konusu lobun dorsal'de ka-racigerle olan kom:?ulugunu kaybettigi ve columna vertebralis'e yakla~tlgl gorOldO.
Midesi maximal dolu kedide (~ekil 7); corpus ventriculi'nin caudodorsal'i ve colon transversum arastnda 19bus pancreatis sinister lespit edildi. Adl g~en lobun m. psoas major ve m. psoas minor'un ventral'ine yerle~tigi g6rDldO.
Transversal Kesitler (Vertebra thoracica XIII dOzeyinde):
Midesi bo~ kedide (~ekil 8); kartn bo;;lu{Junun dorsal'inde ve sol kartn duvanntn hemen alhnda lien'in, pylorus'un dorsal'inde ise corpus pane· reatis'in yer aldlgl, incisura pancreatis'ten, ise v. portae'nin g~tigi gazlemlendi. Duodenum'un pars descendensi ile pylorus araslnda ise lobus pane-reatis dexter behrlendi.
Midesi orta de recede dolu kedide; kartn bo~·
lugunun dorsal'inde ve sol kartn duvanntn hemen alhnda lien'in .;:ok kO.;:Ok bir klsmtntn yer aldlgl tespi! edildi. Pylorus'un dorsal ve ventral'inde corpus pancreatis ve lobus pancreatis sinister'in yer aldlQl, ineisura pancrea!is'!en ise v. portae'nin ge.;:tigi goz-lemlendi.
Midesi maximal dolu kedide'(~ekil 9); ne panc· reas ne de lien tespit edilmedi.
Tartl;;ma ve Sonu~
Kedi Ozerinde bin;ok .;:alt:?ma yapllmastna rag-men, midenin .;:e~itli doluluk derecelerinin karin bo~·
lugu organlartntn topogralisine etkisini sadece Deniz (1966) ve Klesty (1994) ger.;:ekle;;lirml:?tlr. Bu .;:alt~mada ise adl gel1en l1alt~malardan larklt olarak: transversal ve longitudinal kesitlerle bulgular zen-ginle;;tirilmi~tir, Ayrtca transversal kesitlerin: bil· gisayarll tomografi ite lien ve pancreas has· lallklartntn le;;hisinde veleriner klinlsyenlere 1~lk tutacagl dO;;Onulmekledir, Pancreas'ln, liretatur (Mc Clure ve ark, 1973; Sohensky, 1979: Nickel ve ark,1979; Klesly, 1984: Smallwood, 1993; Dursun, 1994) bilgilerine uygun olarak: corpus pancreatis, lobus pancrealis dexter ve lobus pancrelis sinister olmak Ozere
U<f
klSlmda incelendiQi. gaster, du· denum, 1ien ve colon transversum araslnda bu· lundugu, kabaca V harti ~ekline benzedigi (Leach, 1961: Crouch, 1969; Klesty, 1984) g6zlemlendi.Deniz (1966), midenin l1e~itli doluluk de-recelerinin pancreas'ln topogralisini elkilemedlgini, Klesty (1984) ise midenin doluluk derecesinin art-masl sonucunda lobus pancrealis sinister' in dorsal kann duvanna baskllandlglnl birdirmi;;lerdir, Su .;:a-h;;mada ise Klesty (1984)'nin bulgularma uygun ola-rak; lobus pancreatis sinister' in dorsal kann du-vanna baskllandlgl longiludinal kesitlerle tesplt edilmi~tir. Aynca, transversal kesitlerde; corpus pancreatis'jn mide dolulugunun tesiri altmda caudal yande yer deQi;;lirdigi, lobus pancreatis dexter'in ise venlral Vande ilerledigi, midesi maximal dolu ke-dide, sag karin duvanna dayandl{jl 1010gtallarla or-taya konmu;;lut. Su durumun, klinik muayenelerde dikkate altnmasl gerekligi sonucuna vanlml;;lIr. Cavum abdominis'in soldan gorOnumde; ara~tlncllar (Nickel ve ark, 1979; Popesko, 1986) lobus panc-reatis sinister'i l1izimlerinde g6stermemelenne
kar-~tn. sunulan l1all~mada: Deniz (1966) lie Klesty
(1984)'nin bulgulartna paralel olarak, midenin her IOrIO. doluluk derecelerinde, lien'in ca-udomedial'inde, lobus pancteatis sinister'in lateral ucunun goruldOgO tespil edilmi~tir,
lien'in IitetalOr (Wilkins, 1951: Deniz, 1966; Field ve Taylor, 1969: Me Clure ve ark, 1973; Sis-son, 1975; Bohensky, 1979; Klesty, 1984; Popesko,
1986; Boyd, 1991; Tompkins, 1993; Vollmerhaus ve Habermahl, 1994: Chiasson ve Radke, 1996; Done ve ark, 1996: Donnersberger ve Lesak, 1998) ve· rilerine uygun olarak: vOcudun sol yOzOnde ve hemen ded altlnda omentum maJus tarallndan 6r-tUlmemi~ olarak midenin curvatura ventriculi major'u boyunca uzanan yassl, uzun ve koyu renkH blr
GElICI. EKE.'\l. TlII<K\'IENoGW
organ olduQu tespit edllmi~tlr. Bu .-;ah~mada. kedi dalaglnm midenin doluluk derecesine bagli olarak, hem ~ekll hem de yer d~i~lirmesi. ara~llfIcllar
(Deniz. 1966; Klesly, 1964)'1 dogrulamaktadlr. Klesty (1984), mide bo~ Iken dalagln tamamen ext-rathoracal oldugunu bildirmesine kar~1n sunulan
~ah~mada Deniz (1966)'in bulgularma uygun
ola-rak; dalagm klsmen intrathoracal klsmen de ext-ralhoracal oldugu belirtendl. Deniz (1966). orta
de-rece doJu mide fazmda dalagm hemen
extrathoracal oJdugunu. Klesty (1984) ise dalagm extremitas dorsalls'inln son costa'mn altlnda bu-lundugunu biJdlrml~lerdir. Sunulan .-;ah~mada; dis-seksiyon ve transversal kesillerle elde edilen bul-gular Deniz (1966)'1 desteklemektedir. Lileralur (Deniz. 1966; Klesty. 1984) bilgilerine benzer ~e kilde; maximal dolu mideye sa hip kedllerde daJagm tamamen extrathoracal olarak yer aldlgl goz -lemJenmi~tlf.
Sonuc olarak, pancreas ve hen'ln mide dol-duk.-;a. caudal yende yer degi~tlrdigi ve ozeHikle ac kedide V harti ~eklinde olan lien' in midenin do-luluguna bagh olarak SI~W dalaglna benzedigl tesplt edilmi~tlr.
Kaynaklar
Boyd. J. S. (1991). "Color Atlas 01 Clinical Anatomy 01 lhe Dog Cat" Mosby - Wolfe. London.
Breillng. F. (1994). " Vergteichende Makroskopisch. Fo-togralsche Transversale SchmnaTransvesale Schmt-tanomle der abdomlnalen Organe von Hund und Katze".
Oiss. Anatomlschen InSlllut der Tierarzthchen
Hochs-chule Hannover.
Bohensky. F. (1979). "Fotomanuel and Dissection Guide
01 the Car. Avery Publishing Group Inc., Garden City
Park. New York.
Chiasson. A. B. (1982). "Laboratory Anatomy of the Cat". Seventh Edition. Wm. C. Brown Com. Publishers. Dubuque. Iowa.
Chiasson. R. B. clnd Radke. W. J. (1996) "Laboratory Anatomy 01 the Cat". WCB. Mc Graw - HIli
C9m.
Du-buque. Iowa.Crouch, J. (1969). "Text - Alias of Cat Anatomy". lea &
Febiger. Philadelphia.
Deniz, E. (1966). Kedlde Mldenm Ce~itti Doluluk De· recesinm Kann Organlanmn Topogralisi ve $ekilleri Oze-nne Etklsi. D~enthk Tezl. Ankara Oniversltesi Vetenner FakUltesl Anatoml Kursusu.
Done. S. H .. Goody. P. C., Evans. S. A. and Shckland. N C. (1996). ·CoIor Alias 01 Vetennary Anatomy, The Dog & Cat" Volume 111. Mosby - Wolle. london. Donnersberger. A.B and Lesak. A.G. (1998). "A La· boratory TelClbook of Anatomy & Physiology". SilClh Edi· lion. Jones and Bartlen Pubhshers. london.
Dursun. N. (1994). "Vetenner Anatomi 11". Medlsan ya-ymevi. Ankara
Feeney. D. A., Fletcher. T F. and Hardy. A. M. (1991). "Atlas 01 CorrelatIVe Imaging Anatomy of the Normal Dog - Ultrasound and Computed Tomography". W. B. Sa· unders Co., london.
Field. H.E. and Taylor. M E (1969). -An atlas 01 Cat Ana-tomy". Second Edition, The UnIVersity 01 Chtcago Press. Chicago.
Fdw. J. A .. Druy. E. M .. look. B. C .. DaVIS. D.O .. Thomp-son. J. E .. Chaney. E. and Bradley. E. (1980). Canine Anatomy as Assessed by Computerized Tomography. Am. J. Vet. 41. 1823-1832.
Guzel. N. ve Yavru. N. (1997). "Vetenner Genel Rad-yolo,.". S.O.Vetermer Fakullesi Yaym Utlltesl. Konya. Hillen. B. (1984). Computerized Tomography In Anatomy. 15. Kongress der Europaelschen Vereinigung der Ve-lennaeranatomen. 26. bls 30. August. Utrecht.
InlernallOnal Comltlee on Veterinary Gross Anatomical Nomenclature (1994). "Nomina Anatomlca Vetennana". Fourth Edition. Ithaca. New York.
Klesty. C. (1984). lage und Lageveraenderungen der Ba-uch6hlenorgane der Katze bei Verschledenen Kar· perstellungen 1m Hlndbhck uaf die Khmsche Un-tersuchung Dlss. Justus-Lleblg-UniversilA! GlessBfl. Inshtut fUr VetennAr-Anatomie. HIS!. und Embry
Leach. W.J. (1961). The Ahmenlary System In "Func· tlonal Anatomy Mammalian and Comparauve" Thltd Edl' lion, mcgraW-Hili Book Company. Inc .. London.
Mc. Clure. R.C .. Dallman. M.J. and Garren. P.O. (1973). The Abdominal RegIOn In ""Cat anatomy and Atlas. T ellt
and DissectIOn GUide" Verlag Len and Feblger. Ph.·
ladelptll8.
NICkel. R.. Schummer. A. and Sellerle. E. (1979). Ali· mentary Canal 01 the Carnivores In "The Viscera 01 the DomestIC Mammals". Second Rewlved Edmon. Vol. II. Verlag Paul Parey, Hamburg.
Popesko, P. (1986). (nternal organs In "Atlas of To· pogrophlCal Anatomy 01 the Domostlc Animals". Fifth Edi-tion. Vol lJ.p. 186·187., W.B. Saunders Company. Phi-ladelphia.
Sisson. S. (1975) Spleen. Part II - cat In "Sison and Grossmans's the Anatomy ollheDomeshc AOimals-. Fltth Edition. Vol. 2" p. 1670.
Smailwood. J. E. (1993) D1gestlve System in "Atlas of le-line Anatomy lor vetennarians". Ed. Hudson, l. C .. W.B
Saunders Company. MeXICO.
Tompkins. M B. (1993) lymphoid System In "Atlas 01
le-line Anatomy for velennanans· Ed. Hudson. L C. W B
Saunders Company.
Vollmerhaus. B und Habermahl. K. H. (1994) Rumpldarrn und DarmanhangsdllJsen In "Anatomie von Hund und Katze" Herausgegeben von Freweln. J. und Vollmerhaus. B., Blackwell·MZV.Wien.
Wilkins. H. (1951). Mesogaslnum Dorsale der Katze. Dlss. Anatomischen lnSllut der Tlerlirzthchen Hochschule Hannover.
