Burdur bölgesi süt sığırcılığı işletmelerinde sığır lökemi virus (BLV) enfeksiyonunun prevalansı

v-ı,Ilil.ner g.(200-1),20.2:31-36

BURDUR BÖLGESi SÜT SIGIRCILIGI

iŞLETMELERiNDE

SIGIR LÖKEMi ViRUS

(BLV) ENFEKSiYONUNUN PREVALANSI

MehmetKale@l Feridun

Öztürk

2

P

revaten ce o

f Bovlne L

euk

a

e

mia Viru

s (

BLV)

Infectiorı

in D

airy C

att le F

arms

in

Burdur Provin

cc

Özet: Burdurilive ilçeleli ndeyetiştirilen,klinikaçıdan sağlıklıve ileligebeolan 469 adet3yaş

ve

üzeriHolsteinırkısütsığın Bovine lOkomiVirus (BlV) enfeksiyonu yOnOnden serolojikolarak ElISA-sUl veAGID-kan ileıestedildi.Dörtyüzaltmış dokuzkan serumunun23'Onde(0/04.9), SUl serumununsö'moa(%19,2) BlVunakarşıantikorvarlığıtespdedildi.AGIDte sti ile enaz seropozitilhayvansayısı(1) Burdur·MerkezM3,Burdur-Yeşilova YL,Y2, Burdur·Tefenni T2,T3 ve enfazlas e-ropoıilif hayvan sayısı (l l) Burdur-Merkez M2 işletmelerinde belirlendi. Burdur-Merkez M1 ve Burdur-~lasun A1 iş­ letmelelinde hiçseropozitifhayvan tespit edilemedi.ElISAtestıile en azseropozitif hayvansayısı(3)Burdur-YeşilovaYı ve enfazlaseropozitif hayv ansayısı(17)Burdur·Telenni Tl işletmelerindebelirlendi.Hem AG1Dhem deElISA ileen fazla BLVile

er

nekte

hayvansayısının, Burdur·Merkez M2,Burdur-TelenniT1 veBurdur-AğlasunA2. işletmelerinde bulunduğu belir1eodi.EnlektehayvansayısıyOksekolanbuişletmelerdeortak-kanşıkemarrre.sunitohumlama öncesindeyapılan sık tedaviverektal muayeneuygulamalan n ın yaygınolarakyapı ld ığıbelirlendi.

Anahtar Kelimeler.SütSığı rı.BovinelökemiVirus,AGIO,ElISA,lşletmeler

Sum mary: Four hundredsixtynine milkand serum samples fromheatltıyHclsteindairy

ca

rnes a

i

theage overIhreeyears old and were inthe tatepregnancyperiod,were tested lor üovoe leukaemia Virus(Bl V) antitxxjy by ElISA-milk and AGID-bIood inBurdurprovince.ol469serum - milksamples, 23 (4.9%)and 90 (19.2 %) were loundlo be pcsitıveby AGIDtestand ELISA.respectively.Theıcwestnumber(1)ofseropoeınve arameıswasoetectedinBurdur-MerkezM3,B ur-dur-YeşilovaYL, Y2,Burdur-TelerıniT2,T3andthehighest number(11)olseroposilive animals was delermilled inBur

-dur·Merkez M2by AGID.No

sercccewe

eomeıs

were

foundinBurdur-MerkezMLand Burdur·AğlasunAL.The Iowesl number (3)of setopositiveanimalswasdelected inBurdur-Yeşilova YI and thehighestncrrcer(17)olserepeseve ar» mals was delected in Burdur-TelenniTl byElISA. By bothAGIOand ElISA,lhe mostBlV inlected animals werelound in Burdur-MerkezM2,Burdur-TelenniTl and Burdur-AğlasunA2..II wasreveeıedthat mix orcommonsuckling olce'ves.

extensfve treatment ettorts betcre artifida! insemination and frequent rectal

pec

etcn

were common procedures in the farmswhichhadthehighestpreveıerceseereslorBLV.

Key Words:Oairyceme.BovineleukaemiaVirus,AGID, ELISA,Managements

Giriş

SığırLô kemi (BL)enl eksiyonu tüm dünyada yay -gın olarak seyretmekl ed ir (Lo renz ve Stra ub, 198 7). Bovine Leu kaemia Virus (BLV), sı~ırlarda Enzootik Sovine Lökemi (EBL) olarak kabuledilen çeşitliorgan ve dokul a rda neoplaslik B-hücre !enfornalan ile ka-rakterize malign tabiath bir hastalığa

yol

açar

(Olse

n

ve

Miller, 1987).

Hastalığın süt srğın işletmelerinde, et sığın iş. letmelerinden daha fazla görüldO~O bildirilmiştir

(

APHIS.

I999

)

.

Virus un en fazla kandaki lenfositlerde bulunduğu ve

lentositler

aracılığıyla bir sığı rdan başka bir sığıra geçiş yaptığı açıklanmıştır (Dim mock ve ark., 1991 ).

Bu

yüzden virus steril olmayan ve devamlı kullanılan enje ktö r iğneleri, kant amine cerrahi aletler, boynuz çı­ karma.

ve

kulaknumaralamaaletlerininkullanılmasıgibi Iatrojanik nedenler ile önemli bulaşma kayna~ı ok:lu{ıu ifade edilmiştir (OiGiacomo ve ark., 1985).Viru s. ka n-daki !enfositierdenbaşka,BLVile kontaminekaniçeri{ıi bulunduransüt, kalastrum,tümör kitlele ri, vaginals ek-resyon ve eksudatlarda

da

tesp itedilmiştir(La ussa uzet

ve ark., 1989). saha şartlannda vete riner hekiml erin rektal muayene uygulamalan sonucu oluşan ka·

narnalann

enfeksiyonu kolaylı klabulaşlırabildiği

ve

kan

ile enfekte semenlerin bir bulaşma aracı olabileceği açıklanmıştır(VVentinkveark.,1993) .

Enfe ksiyon oranınınsürü

büyOkl

üOüne.

yetiştirme GelişTarihi.:21,10.2003 @:drmkale x@yahoo.com

I.Akdeni"Üniv ersitesiBurdurveteri nerPakühcsi, VirolojiAna bilimDalı, BURDUR

2.SelçukÜniversiıesivetermerFakültesi.virclojiAnab ilim Dalı,KONYA *Buçalışmadokto ra tezininbirbölümündenözettenmişt i r.

KALE. ÖZTÜRK

koşullarına ve uygulama tekniklerine göre et-kilenebildiği bildirilmiştir(Brenner ve Trainin, 1989).

BLV ile enfekte hayvanların tanısında genellikle AGID ve ELlSA testlerinden yarar1anılmaktadır (Ro-berts ve ark.,1989; Schoepf ve ark., 1997). En-feksiyonun kontrolü için dünya genelinde, değişikkont -rol ve eradikasyon programları uygulanmaktadır (Bendixen, 1987; Schmidt, 1987). Özellikle bakım­ besleme koşullarıve ekonomikşartlargöz önünde bu-lundurularak serolojik testler yardımıyla enfekte olarak tespit edilen hayvanların sürüden uzaklaştırılması tav-siye edilmektedir (OIE, 2000).

Buaraştırmada, Burdur-Merkez ve ilçelerinde bu-lunan işletmelerde BLV enfeksiyonunun prevalansını belir1emek,işletmelerdeki bakım-yetiştirme koşullarının ve tedavi uygulamalarının enfeksiyonun şe­ killenmesinde etkisinin olup olmadığını ortaya koymak amaçlanmıştır.

Materyal ve Metot

Araştırmada KullanılanHayvanlar: Burdur-Merkez ve ilçelerinde küçük ve orta çaplı 10 özel işletmede sağlıklı görünüme sahip ileri gebelik döneminde bu -lunan Holsteinırkısütslğır1arındankan ve süt serum ör-nekleri toplandı. Araştırmada Burdur-Merkez il -çesindekiM 1işletmesinden38 adet, M2işletmesinden 120 adet ve M3 işletmesinden 62 adet, Burdur-Yeşilovailçesindeki Y1işletmesinden23 adet ve Y2 iş­ letmesinden 27 adet. Burdur-Tefenniilçesindeki T1 iş­ letmesinden 58 adet, T2 işletmesinden 45 adet ve T3 işletmesinden 17 adet, Burdur-Ağlasun ilçesindeki A1 işletmesinden 24 adet ve A2 işletmesinden 55 adet hayvandan örnekleralındı.

Çalışmada örneklernelerin yapıldığı tüm iş­ letmelerdeki hayvanlar meraya çıkarılmadan yarı-açık sistemedayalı ahır1arda yetiştirilmektedir.

Kan Serum Örneklerinin Hazırlanması: Serolojik testte kullanılmaküzere 469 sütsığırınınsteril vakumlu tüplere alınan kan ömekleri 1500-2000 devirde 15-20 dk. santrifüje edildi. Elde edilen serumlar -25°C'lik dipf-rizde testuygulamasınakadar saklandı.BLVantikor1arı yönünden Agar jel immunodiffuzyon testi (AGID) uy-gulanacak olan bu serumlar test öncesinde 56°C'lik benmaride 30 dk inaktivasyonişlemineve sterilite kont-rollerine tabi tutuldu (Kozaczynska ve ark.,1992).

Süt Serum Ömekferinin Hazırlanrnası: Aynı hay-vanlardan steril cam tüplere 10 ml kadar alınansüt ör-neklerinin üzerine 0.2 ml rennin ve 0.1 ml doymuş CaCI2 ilave edildikten sonra 37°C'de 1 saat in-kubasyona bırakıldı. Daha sonra 3000 devir de 15-20 dk. santrifüje edilip bir spatülyardımıylakrematabakası uzaklaştırıldı. Pastör pipeti yardımıyla serum alındı.

32

Dipfrize kaldırılmadan önce 56°C'de 30 dk. benmaride inaktive edilen ve sterilite kontrolleri yapılan süt se -rumian, ELlSA testi uygulamasına kadar -25°C'lik dipt -rizdesaklandı(Toma ve

ark.,

1984).

Agar Jel Immunodiffüzyon (AGID)Testi: Agar-jel immunodiffüzyon testi içinhazırolarak kit içerisinde bu -lunan ticari BL antijeni ve BL pozitif kontrol serumu ku l-lanıldı. BL negatif kontrol serumu olarak La -boratuvarımızda daha önceden bulunan Fötal Dana Serumu kullanıldı(Miller ve Schmerr,1987).

Agar'ın Hazmanrnası ve Testin Uygulanması : Agar, Office International des Epizootique (OIE)'in (2000)bildirdiğiyönteme göre hazır1andı.AGID testi,kit prosedüründe (Bommeli, Switzer1and) bildirilen yön -teme göreuygulandı.

Enzyme Linked Immunosorbent Assay (ELISA) ve Testin Uygulanması: ELlSA kiti olarak, HerdCheck IDEXX (Maine, U.S.A) firmasının BLV (süt) gp51 spe -sifik antikorunu saptamak için geliştirilen ticari test ürünü kullanıldı. Çalışmada kullanılan sütörnekferi test prosedürüne göre 1/2 oranında sulandırıldı. Mik-ropleyt'lerde işlenensüt örnekleri otomatik ELlSA oku -yucusuna yer1eştirilerekoptik dansite (00) değeri 620 nm'yeayar1anmışfiltre ile okundu.ELISA okuyucusu ile absorbansdeğer1er, kullanılantest kitindekiaçıklamalar doğrultusundaher süt serumu için yinekite ait özel de -ğerlendirme prosedürü (IDEXX-HerdCheck) ile he -saplandı.

Bulgular

Agar-Jel Immunodiffüzyon Testi Sonuçları: Ör -neklemenin yapıldığı Burdur-Merkez ve ilçelerinde yer alan 10işletmeden sağlanan469 adet sütsığırıkan se-rumunun AGID testi ile BLV spesifik antikor1arı y ö-nünden yapılan kontrollerinde 23 (%4.9) adedi pozitif bulundu.

Bu testte BLV antikor taşıyıcı lığının en az ve en fazla bulunduğu işletmeler; Burdur-Merkez ilçesindeki M3 (1 adet), Burdur-Yeşilova ilçesindeki Y1 (1 adet), Y2 (1 adet), Burdur-Tefenni ilçesindeki T2

(

i

adet),T3 (1 adet) ve Burdur-Merkez ilçesindekiM2 (11 adet) iş­ letmeleridir.Diğersonuçlar Tablo.1'degösterilmiştir.

Bovine Lökemi Virus pozitif kontrol serumları ve BLV'una karşı antikor taşıyan kan serumları ile antijen konulan gözler arasında presipitasyon hattı şe­ killenirken, BLV negatif kontrol serumları ve BLV'una karşı antikor buldurmayan kan serumları ile antijen ko-nulan gözlerarasındapresipitasyonhattı şekillenmedi.

Enzyme Linked immunosorbent Assay Sonuçları: Dört yüz altmışdokuz adet sütsığırından alınansüt se-rumlannınBLV spesifik antikor1ar yönünden ELlSA testi ileyapılankontrolünde 90 (%19.2)adeti pozitifbulundu.

HurdurBjil~esiSütSı~ırcıl ı~ıİşletmefertnde Sılır..•

Tablo 1.Örnelderinalındığıilçe lerdekiişletmelerdeEUSAveAGIOtesti sonuçlan

ilçeler Ome klama Alınanörneksayısı AGIDtesli ELlS A testi

sağlanan işletmeler KaniSCıt pozitif pozitil

ML

38 O

7

Burdur!tllerkez Mı

1

20

11

15

M

3

62

1

6 BurdurIYeşilova

YL

23

1

3

Y2

27

1

7

Tl 56

3

1

7

BurdurfTelemıi

T

2

4

5

1

1

0

T3

1

7

1

7 Burdur/A{Psun Al

2

4

O

4

A2 55

4

14

Toplam 469 23(%4.9) 90("lo19.2)

EU SAtestinde BLV antikortaşıyıcllıOınınenaıve

en fazla bulunouğu işletmeler; Burdur-Yeşilova

il-çesindeki YL (3 adet)ve Burdur-Tefenniilçesindeki TL (17adet)işletmeleridir. OiOer sonuçla r Tablo.l'deg ös-terilmiştir.

Her örnek için SıP de{ıerleri hesaplandı. Buna göre,SıP de{ıeriü.tô'ten küçük ise sonuç negatjj (-), SıP

deöen

0.15'e _eşit veya bu _değerden büyü kse sonuç pozitif(.) olarakdeğerlendirildi. Hesaplama

ön-cesinde makroskobikyönden renk deOişikliğininpozitif reaksiyonla rdamavi renkaldığı görüldü .Ancakbu

de-{/erlendirme tek _başına yetersiz ve _yanıltıcı ola -cağından,

00

değerleridikkatealındı .

Tartışma

AGIO testi ileyapılan incelemede 23 (%4 .9) kan örneğinde seropozıtivite tespit edildi. Bu sonuç, aynı yöntemleçalışmışolan Garaz!veark. (2001) (%3 .5)ve Yavru ve ark. (20Q2)'lannın (%4 .14) bulgıJanna yakın bulunmuştur.AncakdiğeraraştırmalardaAGIOile sap-tanan BLV

seropo

zftvitelen

Wawrzkiewicz ve ari< (1988)%63.22-64.37. Hatezve ark (1990)0/020, Shet-tigara ve ark (1986) %11-30 , Kandil ve ari< (1989) %24.6 ve Burgu ve ari< (1990) %29. 63-33.08 olarak bildirilmiştir. Araştırmacı lar bu yüksek seropozitivitenin nedenini. sürülerdeki hayvanlannbir kısımında lenfoid tümör ve _{lenfosari<omalı} hayvanlann _bulunmasına (Burgu ve ari< 1990), sürülerde bulunan hayvanlar arasıkoniaklilişkinin sıklığına(Shettigara ve ari<1986), EBL enfeksiyonunun yüksek düzeydeseyretliği Ame-rika Birteşik Devletleri, Almanya, Avustuıya, Kanada ve Hollanda gibi rrcoem süt _{slğlI"Clllğlnın yaplldlQı} ü l-kelerdenithaledilmişsürülerde (Hafezve ari<1990 ) ve

33

önceden hastalık prevalansırun yüksek seyretliği sü-rülerde (Kand il ve ark 1989, Wawrzkiewicı ve ari< 1988,Shettigara ve ark 1986)çalışılmış Oımasına

baQ-lamışlardır.

Bu çalışmada 469 adet süt serumunun 9O'lnda (%19.2) ELlSA

ile

seropozitivite saptandı. Bu sonuç. Akça ve ark(1996) (%14.4),Juniniveark (1989) (%20) ve Yavru ve ark(2002)'lannın(%26.03)sonuçlanile ya-kınlıkgöstermektedir.ELlSA ile sütserumunda anlikor

tespitinedayanan çalışmalardaSchoepf veark(1997) %4 1, Batmaı ve ari< (1999) %5.9 1, Prevost ve ari< (1988) %36, Klinteva lJ ve

arx

(1991) %11.56 ve Ngu -yen

ve

Maes (1993)%4 3oranında seropoz itivitetespit emiklerinibelirtmişlerdir.Söz konusuçalışmalarda, bazı sürülerde BLV seropozitivitesinin yüksek olması, araş­

tınlan sürü populasyonunun geniş tutulmasına

(Scbo-epl ve ari< 1997), incelenen

sürule

r in

enfeksiyon ora-nının yüksek düzeyde seyrettlğl Avrupa ülkelerinden

getirilmiş olmasına (Schoepf ve ari< 1997, Nguyen ve Maes 1993),araştınlan sürülerdeki hayvanlann EUSA testi uygulanmadan önce klinik tam ve AGIO·testine tabi tutularak şüphe~. negatif ve pozitif olarak sl-nıfJandmlmış (Nguyen ve Maes 1993, Prevost ve ari< 1988) olmasına bağlamışıardır. Düşükseropozitivnenin görüldüğü çalışmalarda ise ortak emzirme,aşılamave tedavi _{uygulamalannın} az miktarda_{yapılması (Batmaı} ve ari< 1999), sürüdeki hayvanlann bireysel özelliği ve enfeksiyon durumununetkili olduOuaçıklanmıştır( Klin-tevallve ari<1991).

Buçalışmada, EU SA'nmAGIO testine göre daha duyaı11 olduğu ortaya çıkmıştır. Aynı hayvanlardanalı­ nan kan ve süt örnekleri Iarkh test metotlan ile in-celeniyor olsa da. süt. örneklerinde tespit edilen

80-KALE.ÖZruRK

tikorlann kan serumunda n daha düşük oranda OL·

duğu nu bildiren araştırmalar (Klintevall ve ark, 1991;

Nguyen ve Maes. 1993 )

da

dikkate alındığında.

ELlSA'nın AGlD testine oranla çok daha duyanı o

l-duğu kanısınavanimıştı r. Nitekim Mammerickxve ark

(198S)'ları süt serumlannda antikor titrelerini kan

se-rumiannagöre düşük bulmalanna karşın, ELlSA t

es-tinde sül serumlannınkullanılmasınınuygunolduğunu

bildirmişlerdir.

Bununla birlikte Tablo.1'degörüldüğügibiBu

rdur-Merkez M1 ve Burdur-Ağlasun A1 işletmeleri AGID

test sonuçlarında BLVenfeksiyonu yönünden

negam

bulunduğu halde, aynı işletmelerin ELlSA ile M 1 iş­

lelmesinde 7 ve A 1işletmesinde 4 enfekte hayvanın

saptanmış olması da ELISA'nın AGlD testine oranla

daha duyarlı olduğunu göstermektedir. Aynca bu

ça-lışmada AG ID testiile 10 işletmenin 8'inde ve ELlSA

iletamamında BLV enfeksiyonunun vanığı tespil edil·

miştir.

Benzer araştırmalarda da (Perrinve ark., 1986,

Kuzmak. 1988, Meiron ve

are.

1985) bildirildiği gibi,

bu araştırmada da işletmelerdeki hayvanların ilerige·

belik döneminde bulunması ve kalastral döneme g

i-rilmesisonucusül serumlarında BLV unakarşı oluşan

antikarlannteşhisedilmesi nde, ELISA·sUltestinin k

ul-lanilmasınındahauygun olduğu

serecore

vanimıştı r. NitekimIyisanveark.(1996)'1 Istanbul ve çevresindeki

yaptıklan çalışmada serum u negatifold~u hak:ie süt serumu IXlzilif çıkan 10 sığırtespit ettiklerini ve ö

zel-likle YaıOva ilçesinin süt örneklerind e ELlSA ile

uy-gulamalarında okunan optik dansisitedeğerlerinin

po-zitif kontrollerden çok daha yüksek d~ı1erde

bulduklarını ifade eımışıercır. Brennerve ark. (1994)'1

yaptıkları çalışmada 181 kan ve süt serum ö

r-neğinden, kan serumlan negatif old~uhalde süt ge.

rumu

pozitit

olan 4 örnek tespit ettiklerini açık­

lamışlardır.

Araştırmanın yapı ldığı işletmelerin, düzenli ve sı­

kışık olmayan hijye nik ortamlar olduğu görülmüştür.

Özellikle virusun burun akıntısı (Evermam ve ark,

1987) ve salya (Johnso n ve Kaneene,1992) da

bu-lunduğu da göz önünde tutulursa bu tür bulaşmanın

zayıl bir ihtimal olabileceği kanısına vanimıştır. Iş­

letmelerinbulunduğuroorali krakımdüzeyinin yCıksek

olması (oenizseviyesinden 950 metre), yetiştiricilerin

inse kt enlesıasyonuna karşı bilinçli olarak sık sık aşı

uygulama.larıyaptııma1ankene vediğerinsektlerin

bu-Iaşmada rolü olmadığını düşündürmüştür. Ayrıca iş.

!etme sahipleri kene antestasyonuna rastlanmadığını

dabelirtmişlerdir.

Virus, başlıca lentcsftleroe bulunduğundan bu

-laşmadaen önemli yolun kantamine iQne ,eldiverıve aletlerin kullanı lması ile meyda na geldiğ'i bilinmektedir

(Everma nn ve ark.,

1

986

,

Straub, 1987).

Burdur-MerkezM2,

B

urdor-Tetenra

T1 ve Burdur-Ağlasun

A2

işletmelerinde AGID testiile kan ömeklerinde eldeedi

-len seropozitillikdi~er işletmeleregöreoldukça yüksek

bulunmuştur.Bunun nedeni

bu

işletmelerdedaha fazla

oranda yapılan aşılama,tedavi ve tektatmuayene

uy-gulamalanna bağlanabilir. Ayrıca bu

üç

işletmede

ge-belik öncesinde

döl

tutma problem lerinebağlıolaraksık

sıksunitohumlama verektal muayeneuygulamalannın

yapıldığıda tespitedilmiştir.

Enfeksiyonun, enfekte anne sütü ile buzağıların

ernıirilmesi ve enfekte sütJerin ortak-karı şık emzirme

uygulamalarında kullanılması sonucu bulaşma sağ­ layacağı bilinme ktedir (Chung ve ark., 1986).

Burdur-Merkez M2,Burdur-Telenni

n

,

T2 ve Burdur·Ağlasun

A2

işletmelerinde ElISA ile

süt

örneklerinde

se-rapoziliflik diğer işletmelere göre yüksek bulunmuştur.

Ancak işletmelerintümü nde yaygın olarak buzağılarda

ortak-kanşıkemzirmeyapıldığı belir1enmiştir.Buyüzden

sül üretimininticaridüzeydeyapıldığıBurdur-Merkezve

ilçelerine bağlı işletmelerde buzağılar için yapı lan ka

-nşık-ortakemzirme uygulamalanterk edilmelidir.Ayrıca gelişmiş ülkelerdeki sül sl{ıın işletmelerindeki gibi

ge-çiminin en büyükpayınısütsl{ılrel1ığl oluşturan

Burdur-Merkez ve ilçelerine bağlı işletmelerde enfeksiyonun

kolay, hızlı ve güvenilir düzeyde tespit edilmesinde

ELlSA (sül)

t

esn

tercih edilebilir. Bu sayedeyapılacak

uygulamalar ile işletmelerde BLV enfeksiyonunun

de-vamıı olarak kontrol altmda tutulup, ekonomik açıdan

dakaredilmesisağlanabilir.

Bu çalışma ile ilk deta Burdur-Merkez ve il·

çelerindeki işletmelerde BLV enleksiyonunun vat1lğl

ELlSA ve AGID testleri ile ortaya konulmuştur. Süt sı­ {ıırellığınınyüksek düzeyde yapık:!ığı Burdur-Merkez ve

ilçelerinde ki işletmelerde sık olarak ortak-kanşık

em-zirtre

.

aşılama, tedavi,

t

ektat

muayene ve suni

ter

humlama uygulamalannın enfeksiyonun bulaşmasında

etkili ok:Iuğu görülmüştür. Bu nedenle BLV en

-feksiyonunun bu bölgedeki işletmelerde en azından

kontrol allına alınabilmesiiçinyapılanbuyanıışlanndü -zeltilmesi ve işletme sahiplerinin, bakıeılann, veteriner hekimlerin, yetiştiıici biniklerinin bilgilendirilmesi ge-reklidir. Iyisan ve ark (1996), Akça ve ark (1996) ve Ollu ve ark (2002)'lannında bildirdiği gibi hayvancılılda

bUyükekono mik kayıplaryapan bu bastahkla ilgiliola -rak,ülke genelinde kontrol ve eradikasyon projelerinin bir an

ö

nce

yürüt1üğe sokulmasınında gerekli olduğu kanaatinitaşımaktayı z.

Kaynak lar

Akça. V.,Alkan,F.. Bilge,S.,Karaoğlu,T.,6zku1,A.,Burgu.

1.,

Kaaden, O. R. (1996).

süt

sığırlannın süt

ve

kan

se-rumlannda enzootik sığı r lökozuna (EBL)karşı antikorvar

)ELI mrıı.n::ıcifluzyon (AGID) ıesti ile araştır*nası. AtNra

Onv

.

Vel Fak.Derg.,43, 53-59.

APHIS (1999).H9'ı

PreVaJenCe

d BLVinU.S.dair)'hefds.

Genlers lofEPidemiOIOgYandArııimaIHeaah.1-4,USA

Batmaz.

H.,Çaı1ı,K T.,Şen,A.,Kennerman,E.,Mri:ıay,A., yımaz.1.,

ecr.er,

V., BaIdacı, C. (1999).Güley Marmara

b61gesi'ndeenzootık bovine Ieukosis~ın prevalansıve bazı bakım-yetiştIlıı ıe koşıAaJYIın inceierımesi.Tr.J.d Vetemaı'y and Animalscienoes, 23 eksayı2, 261·268.

8endxen, H. C. (198 7). control and eradicaliond ee

ci-seeseintheEEC.In:oevek:ıprnentsinvetemaryvircılom'2,

EnıooticBovineleU«ısisandBovineleukem8Virus(edi·

tedbyElumyAand ManmerickxMiOordrecht,Nethertands, MartinosNijho«,273-2n.

Brenner,J.,Trainin,1. (1989). Bovine leukosis wue-e re-viow,wıth cmphasis on!sraeliaspects.tsr.

J

.

vet

Med.,45 (2),95-105.

BrOOtV'lel",J.,Mass, S., MOaIem, U. (1994).A ~tive study ofEUSAandAGIDtechniqueskM"the detectionof

bo-voeIeucosisvirusıwıtix:diesinbovineserumandmk. ısr.

J.VetMed.,49 (4),16&167.

Eluıgu, l.,Urman, H.K, Kaaden,O.R, Truyen, U.,Akça.V., Abgır,G.,Berkm,S., Alkan, F.,AlaseYer,A.(1990).

sen>

epdeııid:lgical andpathological stueiesonenzooöcbOW'ıe

b.JkOSıS ınTlrtey.otsch.Tıerar2tLW!'idv.,96,226-228.

CIU><ıY.S.,_ .H.C..Wfy, P,F..Rogo<s,A.J..

Mac-kenne,A.R.(1986). The enecıd pasteurisatıononbovine

~ virı..ıHıleded

"*

AustralianVetematyJouma1,63

(11),379-390.

OıGıacomo,R.F.,Dasington,R.L,Evemıam,J.F.(1985).

Naturaltransrnssioncibovineleukemiaviıusin dairycatves by<lohomng.

can

.

J.

Con1>

,

Med..49,~2.

Oımmock. C. K., Chung, Y. S., Mackenzie, A. R.(1991).

Factors affedrıg the natural transmission ol bovine

le-ukaemia viıus medicın in Oueenslanddairy herds. Aust -ralianVeıerinaıyJournal,68(7),230-233.

EvenTIann,J.F.,OiGiacomo,R.F.•Hopkirıs, S.G.(1987). Bovineloukasisvin.ıs: understandingviraltransmissionand themcthodsolcontrol.VetemaryMedecine,1051-1058. Evermann.J.F.,OiGiacomo, R. F.,Ferrer,J.F.,Parish, S.

M.(1986).Transmissionolbovine leU«LSiSvirusby bIOOd

inoculatıon.Am.J.Vet.Res.,47 (9),1885-1887.

Garazi,S.,Hoida,. G.,Trarıin,1.,Urıgar-Waron,H..

Bremer

,

J.(2001).De ~ledicınd a large 8CCfedıl:edBlV-free

dairyhefd.1sraelVetemaryJoumal,56 (4),12·18.

Halez. S. M., Sharif, M.,

AJ..SUkarYan,

A., DeLa.QUZ.

o.

(1990).Prdmnaıy stucies on enzootıc bovine ieukosisin

Saudi dairy farms.otsch.Tıerarztl.W!'idv.,97 (2),61-63.

iyisan. A.S..8<lgel,A.,ÖZyö<Ok F. (\996).

i...

su:

Sığınannda enzootık bovine Ieukosisrın

se-roepiderriyok:l Pendik Vetamer MikrobiyoIoji Dergisi, 2 (2 7), 223-245.

Jotnson.

R.,

Kaneene,

J.B.(1992).BOWıeleukemiavirus

35

and enzootic bovine ieukosis. Vetemary 8lJIetın. 62 (4),

287·312.

Jı.nini, N., KWteval, K, Kingebom. B.(1989). AAinCWed

ELISA lorthe~ofbOW'ıeieokcmiavinJs..nectıon in

swecishceeıe.based

on

testingofsen.m

and'or"*

11th

Inıemabonal SYıT1XL6iı.A'n of the worid associatıe:ın ol

ve-terinary miclobioiogists and speciaists in inlectıous

(j-seeses.P~,116.

KandIL, M., ... N..Aksa'aı. M.(1969),Güney

ve

Güney

d09J

AnadokIda

*

1Okozu:serokljik ve hemaloıopk araş­ hrrnalar.Fırat Oriversiı:esiDergisi(~ıkBilimleri),3(1),

15-25.

K1intevaD,K,Naslı.aıd,K,Svedund,G.,Hajdu,L,linde,N.,

K1ingobom,

B

.

(1991).EvalualionolanindirectElISAte r the delection olanlibodies to bcvoe leukaemia virus in milk and serum. JournalolVirological Methods,33,3t9-333.

Kozacyznskaı,B.,Grunctx:ıeck,J.,Bicka,L (1992).Inlluence ol timeanelseıum stroge conditionson the lıtersolseeete antibodiesagainsts enzootic bovine leukemiavirus. Medc· ynavı«.48 (3), 8-11.

Kuzmak. J.(1988). EnzoobcbovirıeIeucosis. i.COrreiabOrı between

EBl

virus aııtboöes in

sen.m

anel UOıief

see-retions.Med.vet.44,3, 145-148.

Laussauzet, M. LG.,Jomson, W. O., Tl'urncn1 M.C.,

5tevens,F. (1989).Protecbon d coiostnilantıbodiesagainst

bovine leLJ«ııııja virus i"iection in catves on

a edama

dcWy.

ccn

J.Vet.

Res.,

53, 424-430.

l.orenz,RJ.,Stram, O.C.(1967).TheePdamiOIOgYot~

zccec

bovine Ieukosis. In: DeVeIOPmerıS in vetemary ...

rOIOgY 2,Enzootic Bovile Leukosis and Bovile leukemia

virus (ecjted by BumyAand Mammerickx MiDor<recht. Netheriands,MartnJSNi1lOf1, 51-70.

Marnmeridı.x. M., Portetelle, D., Nys,J., Bumy,A.(1985). Rapiddi'toctionolbovineleukaemiavirusinleetioninalarge Ciltllepopulationwithan ElISA perlormedon pcoedsera

groupedbyharcı.Zbl.VetMedB.,32, 601-608.

Meirorı , R.,Brennar,J., GJuckman,A.,A...aham,R.,Trainin,

ı. (1985). HumomI and celkJ1ar resporıses in ca!ves ex

-perimentaftyinlecıedwith bOWıeleukemiavirus(BlV).V e-terinary ImmunoIogy andIrrırTU'ı0P8tho1ogy,9,105-114. M~Ier, J.,Schmerr, M.J.F.(1987). Detectıond bovine

le-ı.*cmia virus infection by lnıTıunoQflusıon and

ra-doiTvTuloassay.In:DeVeIOPmeı lls invetemaryW01ıOf.1I

2.

EnzooticBovineleukosisandBovineleukemia VII'US(

ed-!edbyBurnyAandMarrmel'ick.xMJOordrecht.Ne!herIandS,

MartinusN~, 187·193.

Ngı.tyeın.V.K.,

Maes.

R F.(1993).EvıWatıonotan

enzyme-rri\ed iTm.nOSOrbenL:

assay

for deıectıon arıbodieslo

bo-...ne

ieukemia virus in sen.m and mik.. Jot.mal ol CIniCaL

~,31 (4), 979-98\.

OlE, MaRJaL (2000). Enzoobcbovine Ieukosis.OIE, 2.3.4,

371-380.

0IS0n, C., MiIer,J.(1987). History and termirıologyol

vi-KALE,OzrÜRK

rology 2, Enzoo tic BovineLeukosi sand BovineLeukem ia Virus [edited by Bumy A and Mammerickx Mi Do«:Irecht, Nelher1ands,Martinus Nijhoff,3-15.

Perm,B.,Penn,M.,Fooda,M.,Berger,B.(1986).Enzoohc bcvioe eocosis:study ol t1 herds and different diagıostic tecroıcces.Rev.Med.

vet.,

137 (12), 839-845.

Prevost, P.,EIoit,M.,Toma, B.(1988).Despitagede la

le-ucose bovineerccotqceparletestELlSAappliQueau oc

-ıoserem

ccrce

oue

de tank. Journal ol BioIogical S tan-dardizalion, 16,91-97.

Roberts, D.H., Lucas, M. H., Swall ow, C.(1989). Com

-parisonai ıheaga riJel immunodiffusion test and EUSAin

the oetectco ol bcvıoeleukosis virusarıtibodyincaltle per

-sistenlly infeeted wilh bovine virus diarrhoea virus. V&-lerinary ImmunologyandImmunopathOlogy,22,27~281. SChl1lldt. F. W. (198 7). Eradicalio n of enzooticbovırıe le-ukosis in Lower Saxony. In:Develop menISinvete ri naıy vi-rOIOgY 2, Enzootic Bovine Leukosisand Bovirıe teckenıa

Virus [ed iled by Bumy A and Mammerickx Mi Dordrechl,

N

etne

n

aoos.

MartinusNijhoff,265-271.

Sctıocpf, K.C.,Kapaga, A.M,Msami,H.M,Hyera,J.M. K(1997).Serologicalevidenceolthe

cccure

rce

of

enzootc

bovine leukOsis (EBL)virus inleetion in

ca

ne

in Tanzania. Trop.Anim.Hlth.Prod.,29,1~1 9.

$hettigara,P.T.,$amagh,8.S.,lobinowich,E.M.(1986). Eraclicalion olbovine leukemia virus infeclion in commerciaJ

dairy herds using Ihe aga rgelim munodiffusion test.Can.J.

Vet Res.,50,221·226.

Slra ub,O. C. (1987).Naluralandexperimeotaltransmission ofbovine Ieukemia virus. In: Developmenis in velerinary

vi-rology 2,EnzooticBovineLeukosis and Bovine teokemıa

Virus [ediledbyBumyAandMammerickxMJOordrectıı,Net

-her1ands,MartinusNijhoff,229-249.

oııu, S.,Genç, O.,Şahin, M., GOkçe,H. ı. (2002).Orta ve

Doğu Karadeniz bölgesinde yeliştirilen Sığınarda enzoolik

sığı riökozununEUSAveAG ID testi ileereşımımasr. V. ULU-sal Veterine r Mıkrobiyoloji Kongresi (Uluslararası kalıhmll), Konya,112-113.

Tom a,B.,Vuillaume,A.,Marıet,G.,Duret,C.,Elcil,M.,

cres

-peau

,

F.,Ctıappius,G.,Parod,A.L (1984).Oepistagedela

ieucosebovire enzootiQueparappIicaliondutestELJSAsur la!ait.RecueildeMedeCWıevete noaıre.160 (1),53-60.

Wawrzkı ewicz,J.,Dziedzic.B.,Konoi, T. (1988).Sensitivity

and specificıtyol

a

modified

a

gar

gelprecipitalionlesi and

rts

appIicaliontothe diaglOSisolenzcore bovine leukosis.Acta

Virol.,32,143-150.

Wenlink, G.H.,VanOirschot,J.T.,Pelgrim,W.,Wens ing,T.,

Gruys, E. (1993). Experimental transmission ol bovine

le-ukosis virusbyreetal palpation.Velerinary Reeord,132,1 35-136.

Yavru,S.,Kale ,M.,Şimşek,A.,Bulut, O.,azıcırk. F.(2002). Konya bölgesi kcıltür ırkı sütineklerindeenzoolıkbovinc Ie-ukomia virus (EBLV) enfeksiyonunı., agar jel

im-munodiffOzyoo (AG ID) ve enzim tinked immunosorbent

assay (EllSA)testleriyle serolojikolarakaraştınlması.V.U lu-sal Veteriner Mikrobiyoloji Kongresi (Uluslararası kalılımlı),