.--- - - ~- -
-Ankara Oııi\'. I"et. Fak. Derg.
43: 327-330. ı996
KÖPEKLERDE
PLAZMA FİBRİNOJEN
DÜZEYLERİNİN
GEBELİK TANısı AMACIYLA
KULLANILMASI
A vhan BAŞTAN''Nil ER ÜNA L ..
Mu..,tafa KA YMAZ Murat FINDIK"
Özlem ÖZLER'"
Use of plasma fibrinojen concentrations for the pregnanq diagnosis in bitch Summary: The objective of this study was to investigate pla.yma fibrinogen concentrations in pregnant and nonpregnant bitches and inerease in plasma fibrinogen coneentrations may be confirmatory tests ./i}}' pregnanGY in
bitches.
Ninety bitehes which were diflerent days of pregnancy or diDstrus periods were used as a materia!. During pregnanGY .. fibrinogen concentration increased between days 20 to 5(} after mating. Fibrinogen concentration was
obtained 376:t9. 445:1:21 and 245:1:15mg/dı between 20 to 30. 30 to 50 and ajier 50 day (~lpregnanGY re.ıpectively. However. meanfibrinogen concentration was obtained 245 mg/dı in nonpregnant bitches.
During pregnanGY. fihrinogen concentration was higher values ji-om days 20 to 50 (P<O. 00i) than those in nonpregnant dogs. and values similiar to those in nonpregnant dogs ajier day 50 (P;>(J.(J01).
lt is eoncluded that ..fibrinogen assay may be usefid för pregnancy diagnosis in bilch and also recommended as a e.fJective confirmatory test for pregnanGY in bitches.
Özet: Bu çalışmada gebe ve gebe olmayan kDpeklerde .fibrinojen
konsantrG.\yonlarının incelenmesi ve .fibrinojen konsantrasyonundaki artışlann
gebeliklerin saptanmasında doğrulayıcı bir test olahilirliğinin ortaya
konulması amaçlanmıştır.
Araştırmada gebelif?in ve diöstrusun farklı dönemlerinde bulunan gebe ve gebe olmayan 90adet kDpek kullanılmıştır.
Gebe kDpeklerde gebeliğin 20-30. 30-50 ve 50 günden daha ilerki
dönemlerinde fibrinojen konsantra.ıyonu sırasıyla 376:t9. 445:1:21 ve 245:1:15
mg/dı saptandı. Oysaki. gebe olmayan köpeklerden elde edilen ortalama
fibrinojen konsantra.syonu 245:1:9 mg/dı idi. Gebe kDpeklerde gebebğin 20-50 günleri arasında fihrinojen konsantrG.\yonu belirgin şekilde yüksekti (P<O O()1) ve gebeliğin 50. gününden sonra ise gebe olmayanlarla aralarında pek .lark yoktu (P>O ()()i).
."ı'onuç olarak. kDpeklerde fibrinojen ijlçümlerı gebeliklerin belirlenmesinde .faydalı bir yöntem olduğu ve doğrulayıcı bir test olarak kullanılabileceği kanısına varıldı.
Anahtar Kelimeler: .fihrinojen. gebelik. kDpek Giriş
Akut faz reaksiyonu, sebebi ne olursa olsun doku yıkımı olan hayvanlarda yangısel reaksiyona bağlı olarak ortaya çıkan bir olaydır
Dr., AÜ Veteriner Fakültesi. Doğum ve Jinekoloji A.13.D. Araş.Gör~, AD. Veteriner Fakültesi, Doğum ve Jinekoloji AB.D.
Araş.Gör., AÜ Veteriner Fakültesi. Fizyoloji AB.D.
(6,9). Bu olgu karaciğerde üretilen akut faz proteinlerinin yapım ve salınımı sonucu hasara
uğrayan dokuyu restore etmek amacıyla
32R AYIIAN BAŞTAI\ - Mı:STAFA KAYMA/', - MURAT FINDIK - ~İL ERONAL - ÖZLE!"I ÖZLER
reaksiyon sırasında artmaktadır. Fibrinojen gibi bazı akut faz proteinlerinin fonksiyonlarının tam olarak bilinmesine karşın C-reaktif protein ve
sero-mueoid gibilerin fonksiyonları
bilinmemektedir (6,7,9), Köpeklerde C-reaktif protein, akut faz proteinlerinin en önemlilerinden biridir ve travma, yangı veya enfeksiyonların
sebeb olduğu doku yıkımlanmaları sonueu
ortaya çıkmakta ve yıkımlanmanın başlamasını izleyen ilk 24 saatte plazma konsantrasyonu
nonnalin 100 katına ulaşmaktadır. Akut faz
proteinleri karaciğerde sentez edilmekte,
yapımları sitokrinler ve doku yıkımlanma
sırasında monositlerce ortaya çıkarılan tümör nekroz faktörlerince uyarılmaktadır (8,13),
Plazma fibrinojen düzeyleri yangılarda,
neoplastik olgularda, gebelik ve oral
kontraseptivlerin kullanımında artmaktadır (1,3,4,6,10). Köpeklerde gebelikle ilgili olarak hemotokritte azalma ve plazma volümünde artış
söz konusudur (4,S). Daha önceki yıllarda
yapılan çalışmalarda köpeklerde gebeliğin
saptanmasında C- reaktif proteinler ve plazma fibrinojen seviyesindeki artışlar doğrulayıeı bir
olarak test kullanılmıştır (3,7,11,14).
Araştırıcılar (3,4,7,9, i 1) akut faz reaktant proteinlerindeki artışların plasentasyon oluşuınu
sırasmdaki uyarımlar, enfeksiyon ve
yaralanmayla ilgili yangısel reaksiyonlara bağlı olabileceğinin göz önünde tutulması gerektiğine dikkat çekmektedirler. Concannon ve ark. (4,S) gebelikte fibrinojen konsantrasyonda luteinize
honnon dalgasından sonraki 2 i -30. günler
arasında artış olduğunu ve gebeliğin 2 i-SO. günlerinde 539z 29 mg/dı' den daha yüksek iken
aynı dönemde gebe olmayanlarda i88z8 mg/dı
olduğunu bildirmektedirler. Aynı araştırıcılar 50. günden sonra gebe ve gebe olmayanlar arasında fark olmadığını, köpek reaktif proteinlerinin gebeliğin 26-50. günlerinde düzeylerinde bir
artış söz konusu iken düzeylerinin köpek
ırkıarına göre değişeceğine dikkat
çekmektedirier.
Bu araştmnada gebe köpeklerde
gebeliğin farklı dönemlerinde ve gebe olmayan
köpeklerde plazma fibrinojen
konsantrasyonunun belirlenmesi, gebe olanlarla olmayanlar arasındaki farklılıkların ortaya
konulması, aynı zamanda plazma fibrinojen
konsantrasyonuna bakılarak gebeliklerin teşhis edilebilirliğinin ortaya konulması amaçlarnmştır.
Materyal ve Metot
Araştırmada 15'i gebeliğin 20-30, IS'i gebeliğin 30-50. günlerinde ve IS'i SO. gün ve daha ileri dönemlerinde ve diöstrusun 20-30,
LS, 30-S0.,IS ile 50. gününde LS olmak üzere
toplam 90 köpek kullanıldı, Çiftleşme günü
gebeliğin 1. günü kabul edildi. Çalışmaya alınan
köpekler herhangi bir sağlık problemi
olmayanlar arasından seçildi. Köpeklerin gebe
olup olmadıkları çiftleşmeden 20 gün sonra
ultrasonografi ile belirlendi.Gebeliğin 20-30., 30-50. ve 50. günden daha ileri dönemlerindeki gebe köpeklerle ve diöstrüsun 20-30., 30-50 ve 50. günlerinde bulunananlar köpeklerden bir defa EDTA'lı tüplere steril koşullarda vena cephalica antebrachia'dan LO ml kan alındı. Kanlar fibrinojen düzeylerinin belirlenmesi
amacıyla Fizyoloji Anabilim Dalı
Laboratuvarına iletiidi. FibrinOjen tayini Millar Mctoduı~a göre yapıldı ( I).
Istatiksel hesaplamalar Minitap t- test proğramıyla yapıldı.
Millar Metodu:
I. i O ml EDT Ai lı tüp içerindeki
kan mikrohematokrit tüp içerisine çekildi ve tüp kapatıldı.
2. Mikrohematokrit santrifujde 5
dk santrifuj edildi.
3. 56 oC (:t ioc) 'lik su
banyosunda 3 dk tutuldu, plazma sütununun
tamamen su yüzevinın
altında olmasına dikkat edildi.
--4. Su banyosundan sonra
mikrohematokrit tüp 3 dk sonra santrifuj edildi. Fibrinojen, lökosit (buffy coat) tabakası üzerinde toplandı.
kolaylaştırıldı ve okuma 0.1 mm'ye el1 yakın şekilde yapıldı. Buna göre oküler mikrometrede
ı
çizgi 0.037 mm olarak kabul edildi.Plazmadaki fibrinojen miktarı;
S. AB/AC.IOO=ml/dl' ye çevrildi.
6. ml/dı. i00= mg/dı' dönüştürüldü. Kan Hücreleri
~ti.it:t::::::::\t:::(:;
::ii.iii:~
':1
.,"ı'eki L J. Mi 1/ei'me t()d~::::::::}::::::{{:::::::::::::::':':':'::':
Figure.J Miller's Method.
AB uzunluğu (fibrinojen sütunu), asıl
plazma sütunu uzunluğuna (AC) oranlandı'
Fibrinojen sütununun okunınası oküler
KÖPEKLERDE PLAZMA Fİ13RİNOJEN DÜZEYLERİ:--:İi'i GEnELİK 'L\Nısı AMACıYLA KULLANIUvL\Sı 329
Şekil.2. Gebe ve gebe olmayan köpeklerde plazma fibrinojen seviyesi.
Figııre.2. Plasma tibrinogen levels in prcgnant and non-pregnant bitıoh.
karşılaştırıldığında gebeliğin 20-50. günlerinde olan köpeklerle gebe olmayan diöstrusun 20-50.
günlerindeki köpeklerde plazma fibrinojen
konsantrasyonunda büyük farklılıklar vardı
(P<O.OOI). Oysaki gebeliğin 50. gün ve daha ilerki dönemleriyle gebe olmayan köpeklerde fibrinojen konsantrasyonlarında belirgin bir fark yoktu (P>O.OOI). be (+1 e(-I 50.-+ Günler 30-50. 20-30. m. (~:~
i~
Ge :::.;.: ~.i
Geb 1111 ;{!~ ı~jiiii ~t11t--
r-,:111i
::::::~ ;~::::: ~?\
'.' ::;:::; }) 450 ~cı 400 E-c 350 Gl .C' 300.=
..Q 250 Li: 200 150 100 50 O BulgularGebeliğin 20-30. günleri arasında
bulunan köpeklerde (n= 15) plazma fibrinojen
konsantrasyonu 356-40 i mg /dl arası
değişmekle beraber ortalama 376:1:9 mg/dı
bulundu. Otuz-50. günlerde bu değer 3i0-592 mg/dı olmakla birlikte ortalama 445:1:2img/dı,
50. günden sonra ise 245:1:15 mg/dı olarak
saptandı.
Gebe olmayan ve diöstrüsun 20-30., 30-50. ve 30-50. gününden sonraki dönemlerde plazma fibrinojen düzeyi sırasıyla 242:1:i9mg/dl,
250:1:17 mg/dı ve 256:1:1i mg/dı olarak
belirlendi. Diöstrusta saptanan ortalama değer ise 250:1:9mg/dı idi.
Gebe köpeklerde plazma fibrinojen
konsantrasyonu gebeliğin 20. gününden itibaren
artmaya başladı, 30-50. günler arasında
maksimum konsantrasyona ulaştı. 50. günden
itibaren tekrar azalmaya başladı ve bu dönemde bazal düzeyde seyretti.
Bu araştırmada gebeliğin 20-30. ve 30-5O. günlerindeki köpeklerde plazma fibrinojen konsantrasyonu farklılık taşımaktaydı. İstatiksel açıdan bu fark anlamlıydı (P<O.OOI). Gebeliğin
5O. gün ve sonrasında daha evvelki
dönemlerindeki değerle kıyaslandığında farklılık daha da belirgindi (P<O.OOl).
Gebe olmayanlarda diöstrusun farklı
dönemlerinde plazma fibrinojen
konsantrasyonları arasında belirgin bir fark
yoktu (P>O 00 I). Gebe ve gebe olmayan
köpeklerde plazma fibrinojen konsantrasyonu
Tablo. I. Gebe ve gebe olmayan köpeklerde plazmafibrinojen değerlen (X:!:S/)) Tah/e. I. Plasma fihnnogen conxen/ranons ın pregnant and nonpregnant bı/ches
('(İSD). 20-30 376:t 9nı dı' 242:t 19* m dı 30-S0 SO-DaKıım 445 :t2lbm ,'dı 245:t l5'nı' dı 250:t i7** m' dı 256:t II ••• nı • dı
a-b-c P<ü.OOI a-* 1'<0.001 b-** 1'<0.001 c-*** P>O.OOi
Tartışma ve Sonuç
Fibrinojen düzeyleri yangılarda,
neoplastik olgularda, gebelik ve oral
kontraseptivlerin kullanımında artmaktadır
(2,3,4,6) Köpeklerde gebelikle ilgili olarak hemotokritte azalma ve plazma volümünde artış söz konusudur. Daha önceki yıllarda yapılan
çalışmalarda köpeklerde gebeliğin
saptanmasında C-reaktif proteinler ve plazma fibrinojen seviyesindeki artışlar doğrulayıcı bir test kullanılmıştır (8,9,i1) Pekçok araştırıcı
(1),4,9,10,12) gebelikte fibrinojen
konsantrasvonunun lutcinize hormon
dalgasından sonraki 20-30. günler arasında artış
olduğunu, gebeliğin 20-50. günlerinde
maksimum düzeye çıktığını Concannon ve ark.
(4,5) gebeliğin 21-50 günlerinde plazma
fibrinojen konsantrasyonu-nun 539:1:29 mg/dı'
den yüksek olduğunu, bu dönemde gebe
olmayanlarda ise fibrinojen düzeyinin 188:1:8
mg/dı olduğunu bildirmektedirler. Aynı
araştırıcılar 50. günden sonra gebe ve gebe
olmayanlar arasında fark olmadığını
belirtmektedirler.
Bu araştım1ada plazma fibrinojen
konsantrasyonu gebeliğin 20. gününden itibaren artmaya başladığı, bu artışın 30. günde daha da belirginleştiği ve 30-50. günlerde maksimum
konsantrasyona ulaştığı, gebeliğin 50.
330 AYHAN BA~TM - MUSTAFA KAYMAZ - MCRAT FINDIK - NiL ERüNAL- ÖZLEM ÖZLER
ve bazal seviycye indiği görüldü. Gebeliğin 50.
gününden sonraki değer ile gebe olmayan
köpeklerdeki değer arasında bir farklılık yoktu.
Bu sonuçlar yukardaki araştırıcıların
bulgularına benzerlik taşımaktadır.
Bazı araştırıcılar köpek reaktif
proteinlerinin gebeliğin 26-50. günlerinde
düzeylerindc bir artış söz konusu iken
düzeylerinin köpek ırkıarına göre değişeceğine dikkat çekmektedirler.
Concannon ve ark. (4) yaptıkları bir
çalışmada fibrinojen konsantrasyonunu daha
önceki yapılan çalışmalardan iO kat daha az bulmuşlardır.
Araştırma sonucunda plazma fibrinojen konsantrasyonu araştırıcıların saptadıklarından biraz farklılık taşımaktadır. Biz bu farklılığı
yapılan ölçüm tekniklerine ve fibrinojen
konsantrasyonunun farklı ırk köpeklerde sağlıklı
ölçümler yapılmaması sonucu standardize
edilememesinden kaynaklandığı şeklinde
düşünmekteyiz.
Sonuç olarak bizim bulgularımız gebe
köpeklerde fibrinojen konsantrasyonunun
devamlı olarak arttığını ve bu artışın yalancı gebe veya gebe olmayan köpeklere oranla çok daha belirgin olduğu, bu yöntemin bu türlerde gebelik teşhis yöntemi olarak kullanılabileceği görüşünü desteklemektedir. Çok daha önemlisi
birçok laboratuvar ölçümleri yapılarak
fibrinojen ölçümlerinin standardize edilmesi, bu
yöntemin bir diğer önemi radyoaktif bir
maddenin kullanılmasına ihtiyaç
göstermemesidir. Bununla birlikte çok sayıda ve farklı ırkıarda fibrinojen düzeylerinin ölçülerek doğru ve güvenli gebelik teşhis yöntemi olup
olamayacağı belirlenmeli, fibrinojen
konsantrasyonuna bakarak gebclik teşhisi
yapılacak köpeklerde öncelikle subklinik
enfeksiyon veya klinik yangısel bir reaksiyon
olup olmadığının önceden bilinmesi gerekli
olup, fibrinojen düzeyindeki artışlar gebeliğin
50. gününden sonra belirgin olmadığı göz
önünde tutulmalı, bu dönemde bu yöntcmin
gebelik teşhisinde kullanılmasının hatalara sebeb olacağı bilil1Jl!clidir. Fibrinojen düzeyine bakılarak gebelik teşhisi gebeliğin 30-50. günleri arasında yapılmalı, gebeliğin başlangıcı olarak ilk çiftleşme, preovulatör LH dalgası, vaginal sitolojik bulgular veya progesteron ölçümleri temel alınmalıdır.
KAYNAKLAR
ı. Benjamin, M.M. Outline of Yeterinary Clinical Pathology. (I (79). Third Edition. Ames. lowa i17.
2. Bnın, K, Lineaas, ]<-. anıl Larsen, Iı..L (I 9X9). TlIrhimetric measıırement of iınmunoglohulin U in serum ıısing an automatic centrifugal analyser. Research in Yet Sc.i 46:
i6S-171.
3. Castracmıe, D., Gimpcl, T., Prien, S. (1995). Peri-implanlation changes in plasma librinogen in wome'll and rat,. 13iol Reprod 52: 1S9-190
4. Concannon, P., Giınpel, T., :'oIen1on, L. and Castracane, O. (1996). Postimplatation increase in phLsma fibrinogen concentration with incrcase in relaxin concentration in pregnant dogs. AJY R 57:(9) 1382-1385
5. Conc:mnon, P.W" Powers, M.E. and Holder, W. (1977). Pregnancy and parturation in the bitch. 13iol Reprod 16: 5i7-526.
6. Cnnner, J.G. and Eckersall, P.D. (1995). ;\cute phase response in the dog lolIowing surgical trauma. Res Yet Sci 45 107-1 LO.
7. Eckersall, P.D., llarve)', M.J.A and Ferguson, J.M. (1993). Acute phase proteins in canine pregnan"y. J Reprod Fertil 47 159-164
S. Eckersall, P.O., Conner, .LG and Harvie, .1 :(ı991). Aıı immmunoturbimetric 'L'Say for canine Coreactive protein. Yet Res Commun 15: 17-24.
9. Eckersall, P.J>. and Conner, .LG. 130vine and Canine Acute Phase Proteins. (1988). Yet Res Commun i2: 169-1n.
LO. DooUttle, R.F. Fibriııogen and Fibrin. (inı). Scientific American 245: n-ıol.
ll. Gentry, P.A., Liptr:ıp, R.M. (1977). Plasma levels of specitic coagulation factors and estrogens in the bitch during pregnancy. 1. SmaIL. Anim. Pracl. 18: 267-275.
12. Rossi, E., :\'tondOlıieo, 1'., Lonıbardi, A and Pred", L. (I98X). Method for the detennination offundional (c\ottable) lihrinojen hy the new family of ACı. coagulometers. Thrombosis Research 52: 453-46K
13. Sonino, M.A., Croıılıı, M.J. and Wise, P.M. (1989). Fibrinojen stimulates dog tollowing surgical trauına. Res Yel Sci 45: 107-1 LO.
14. Thateher, MJD., Shille, V.:\'t and Buhi, Wc. (1994). Canine conceptus appearence and de novo protein synlhesis in rclation to the time ojf implantation. Theriogenology 4ı:
