Dokuma Kumaş Tasarımında Yaratıcılık

;Ğq. Baskent

l

ffiıiaeğ

Sanatlar

wÜni,e,'İtesi|r*=*rğğ,İ]Ve[,,,4imariıitFeİqüİtgsi

1.Sanat

Ve

tasarıı^n

ffiffiffi

_wY*

eğitİmi

dün

b

sempozyumu

_ffiffiffi

ug

geIecek

27

-

28

-

29 Nisan

2OL1

AN

KARA

E3:E9"==E

==E

iE:E;E=EEEE=E

ş3E1,eağğş

iEa

ere§_qr__ğ"f:

EEğ

ş-==

"

şk@

=qffiffi

-S_ gaskent l Güzel Sanatlar

t]P' Ünİversltesi İ Tasarım ve Mimarlık Fakültesi

Prof. Dr. Haluk ABBASOGLU (istannul üniversitesi)

Prof. Dr. Hakkı ACUN (Gazi üniversitesi)

Prof. Dr. Uğurcan AKYÜZ (Hacettepe üniversitesi)

Prof. Dr. ÖmÜr BAKIRER 1ortado6u Teknik üniversitesi)

Prof. Dr. Tevfik BALClOĞLU (i..ir Ekonomi üniversitesi)

Prof. Dr. Mutlu BİNARK {Başkent üniversitesi)

Prof. Dr. Yüksel BİNGÖLlanı,. üniversitesi)

Prof. Dr. MÜge BOZDAYl (ToBB Ekonomi ve Teknoloji üniversitesi)

Prof. Dr. Cevat ERDER (ortadoğu Teknik üniversitesi)

PrOf. Dr. Nazan ERKMEN 1ıııarmara üniversitesi)

Prof. Dr. Jale ERZEN (ortadoğu Teknik üniversitesi)

Prof. Dr. KutgÜn EYÜPGİLLER (istanbuı Teknik üniversitesi)

Prof. Dr. Zafer GENÇAYDlN (uacettepe üniversitesi)

Prof, Dr. Kıymet GİRAY (ant.r. üniversitesi)

Prof. Dr. Sibel GÜN EYSU (aaşkent üniversitesı)

Prof. Dr. Fevzi GÜNÜÇ (seıçuk üniversitesi)

Prof. Dr. Cengiz lŞlK (aaşlent üniversitesi)

Prof. Dr. _{Ayşe ÇAKlR} İLHAN (eni .r, üniversitesi)

Prof. Dr. GÜlseren KURUMER (Dokuz Eylül üniversitesi)

Prof. Dr. Önder KÜÇÜKERMAN (Mimar sinan üniversitesi)

Prof. Dr. Hale «ÜNÜÇEN (aaşkent üniversitesı)

1.sanat ve tasarım

_!!l

eğitimi sempozyumu

.aı

düt 5!€ğn gele.sk

Prof. Dr. Hayatİ MlSMAN (sııtent üniversitesi)

Prof. Dr. Coşkun ÖZCÜllrl- (Ankara üniversitesi)

Prof. Dr. BÜlent ÖZİPrr (istanbuı Teknik üniversitesi)

Prof. Dr. Vedat ÖZSOY (ToBB Ekonomi ve Teknoloji üniversitesi)

Prof. Dr. Haluk PAMİR (ortadoğu Teknik üniversitesi)

Prof. Dr. Hasİp PEKTAŞ (ışık üniversitesi)

Prof. Dr. Ahmet TOLUNGÜÇ (Başkent üniversitesi)

Prof. Dr. TÜlay UĞUZMAN (saşkent üniversitesi)

Prof. Dr. Tuba VURAL (Gazi üniversitesi)

Prof. Mezahir AVŞAR {selçuk üniversitesi)

Prof. Sevim ÇiZER 1ookr. Eylül üniversitesi)

Prof. Zehra ÇOBANLl (EskişehirAnadolu üniversitesi}

Prof. Hasan PEKMEZCİ (Hacettepe üniversitesi)

Prof. Nazan SÖNMEZ (Hacettepe üniversitesi)

Doç. Dr. HÜlagÜ KAPLAN (Gazi üniversitesi)

Doç. Dr. B.Burak KAPTAN (EskişehirAnadoıu üniversitesi)

DoÇ. Dr. Emre MADRAN 1ortrdog, Teknik üniversitesi)

Doç. Dr. Zeynep YASA YAMAN (Hacettepe üniversitesi)

Doç. MÜmtaz DEMiRKALP (Hacettepe üniversitesi)

Dr. Hakan GÜRSU (ortadoğu Teknlk üniversitesi)

ONUR KURULU

PrOf. Dr, Mehmet HABERAL (saşkent üniversitesi Kurucu Rektörü)

PrOf, Dr. Kenan ARAZ (Başkent üniversite5i Rektörü) SEMPOZYUM DÜZENLEME KURULU

prof. _{Dr. Adnan TEpECiK} (Başkent Üniversitesi _ _{Düzenleme Kurulu Başkanı)}

Prof. Dr. Ayhan Azzem AYDINÖZ (Başkentüniversitesi)

Prof. Dr. Can HERSEK (Başkent üniversitesi)

Prof. Dr. Semİha AYDlN 1eaştent üniversitesi)

Doç. Dr. Bİllur TEKKÖK (Başkent üniversitesi)

Yrd. Doç. Dr. Nuray BAYRAKTAR {Başkent üniversitesi)

Yrd. Doç. Tevfik İnanç İrlSUl-U (Başkent üniversitesi)

Ögr. Cor. Dr. Eylem TATAROĞLU {Başkent üniversitesi)

Arş. GÖr. Pınar TÜRKDEMİR üaaşı<ent üniversitesi)

sEMPozYUM

BiLiM D4N|ŞMA KuRULU

]

i

i,]

ğ

n',f*,.",

|

ff;]r;:',harıık

FaküItesi

1. sANAT vE TAsARıM

rĞirivıi sEMpozyuMu

oüıı

eue üN GELECEK

siLoiniırn

xiraaı

ŞUBAT 2011

YAY|MA HAZİRLAYANLAR

Yrd. Doç. Dr. Nuray BAYRAKTAR

Yrd. Doç. Tevfik inanç il-iSUlU

Öğr. Gör. Dr. Eylem

rarRnoĞlU

Arş. Gör. pınar ıÜRı<orıvıiR

TASARlM

Yrd. Doç. Tevfik İnanç ilİsut-u

BAsıM

DENiZBANK

1.sanat ve

t.r"rı. !|'

eğitimi sempozyumu.a1

dğn br8te ğelecei

,ll

I

l l i

zS- Easkent l Güzel Sanatlar

§ğ üniversitesi _I Tasarımve Mimarllk Fakültesi

1j:an:t ve tasarım _!!l

egltlml sempozyumu rğ§ dün bu3ği i.lscei

KüLTüR VARL|KLARINlN YöNETiMı KoNUsUNDA BiR EĞiTiM PRoGRAMl BAŞLATMAK: 2Oo3 TEMPER ÇALıŞMALAR|

MiMARLlKVE FELsEtE: DERRiDA,NüN DüŞüNDüRDüKLERi

lüEKANSAL KAtiTE DEĞERLENDiRME VE TASARüM EĞİTiMiNDE KULLANIM soNRAsl DEĞERLENDiRME (KsD) FoRMA5YONU M;MARLlKTA TAsARıM EĞiTit\4i VE KBü DENEYiMl

Yrd. Doç. Dr.süheyla BiRLiK

EĞiTiM PARADIGMALAR|NlN KüREsELLEşME iLE DEĞişMEsi VE ŞEKiLLENMEsi

MiMARLIK EĞiTiMiNDE BiR YöNTEM oLARAK siMULAsYoN oYUNU

Doç. Dr. zeynep oNUR, Yrd. Doç. Dr. Nuray 8AYRAKTAR.

TEK5TIL YüZEY TASARlMl VE EĞ;TiM PRoGRAMtARlNIN iNCELtNMtsi

DoKU MA KUMAş TASARıMl N DA YARATlclLlK

Arş. Gör. Hawa HALAÇELİ ....575

TAsARlM - üRETiM BAĞLAMlNDA TEK5TIL TAsARlM BöLÜMLERİNDE STAJ VE isTiHDAM soRUNU

Mo DA TA5AR| Ml,rĞiriıvıiıı i ıı DÜ N Ü, BUGÜ N Ü ve G ELECEĞi

KENT BAĞLAMlNDA AL|ŞVERiş MtR(EZLERiNiN Ve YAYA MERKEZLERiNlN 5ÜREKLiLiĞi KENT KiMLiĞiNDE KÜLTüREL DöNüşüMLER - KENT TARIHi MüZELER|: SAFRANBoLU ÖRNEĞi Yrd. Doç. Dr. Esra BÖLÜKBAş| ERTÜRK...

osMANLl DEVLET|N;N BiR AsıRLI( BAŞKENTi EDiRNE iLi, sANAT EsERLERi VE KAYBOLAl\], KAYBoLMAK ÜZERE oLAN sosYo_KÜtTÜRıL

DEĞ E RLERi

Arş. Gör. Hacer Neyir TEKELi YAzlcl...

sANAT VE TASARlM EĞiTiMiNiN ARAÇsAL BOyUTLARl... PLANLAMADA GRAFiK iFADE ÖĞRETisi

Prof. Dr. Zekiye YENEN, Arş, Gör. Dr. Esin AKTUĞLU AKTAN, Arş. Gör. Çağatay BiLsEL, Arş. Gör. Serkan slNMAz .,...,.... 604 AVAN05 YöREsiNDE GEÇIVİşTEN GüNÜMüZE USTA ÇlRAK iLiŞKisiYLE ÇöN4LEKÇiLiK EĞiTiMi

sERAMi ( ESERLERİN sAYl5AL ORTAM DA SUN U ]Vl U N U N i RDELEN M E5 j

Öğr. Gör. Filiz ç|MEN, Arş. Gör. Mine KÜçÜK ,....

ANKARA iLiNDE DERİ EL SANATLARi VE GÜNÜMÜZDEKi DURUMU

cAD - BiLGıSAYAR DESTEKLi TASARlM VE cAM . BİLG]SAYAR DESTE(Lİ ÜRETiM TEKNoLoJiLERiNiNiN KUYUlvlCULUK EĞiTiMiN5 ETKisi VE öııııvi

Yrd. Doç- Mine cAN, Abdil sARAçoĞtu...

GEçMişTEN BUGÜNE KoNYA KEçEcitiĞi

Ögr. eör. H. Nurgüı BEG|ç...,....

BiLGiSAYAR VE iNTERNET KUILANİMlNlN 15 YAŞ GRUBU GENÇLERiN GüNLüK YAşAM ETKiNLıKLERj üzeRiııorrl YAN5lMALARI {AKSARAY VE ANKARA itLERi ÖRNEĞi)

Prof. Dr. serap BuYURGAN, Ögr. cör. Naile çEViK, Öğretmen serap TÜzÜru

TüRKiYE'DE EL YAzMAsl EsERLERiN KoRUNMAsl EĞiTiMiNDE YAşANlLAN 5oRUNLAR VE BRANşLAşMANlN öNEMi

iLETıŞiMiN KAL|TEsiNi ETKiLEYEN ENGELLERVE Bu ENGELLERiN GjDERiLMEsı

633

-4- Baskent l Güıel §anatiar

§İ]İ Ünİr.rritesi j Tasarım ve Mim3rlık aakültesi

1.sanat w tasarım

_!!l

egltlml 5empozyumu.aı dEn b!gün eğle..*

DOKU

MA

KU

MAŞ

TASARİ

Mİ N

DA

YARATİCİ

Lİ

K

Arş. Gör. Havva

HALAÇEtİ

Çukurova Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Tekstil Tasarım Bölümü, ADANA

hhalaceli@yahoo.com

YARATİCİLİK

yaratıcılık

_tarih

_{öncesi dönemlerden günümüze kadar insanın}

bilim,sanat,

düşün hayabnda

ortaya koyduğu yenilikler, sorunlara

farklı

açılardan çözüm getirme, buluş yapma, deney|ere açık

olma, bir önceki deneyimi aşma ve olağandışını olağan _{kılma çabaları} olarak tanımlanabilir. İçinde

yeniliği, özgünlüğü, bilinçli bir çabayı, heyecan ve cesareti barındırır. Yaratıcılık yeni fikirlere götürür,

öncelikle bu yeniliğin saptanması gerekir. Yeni demek, yoktan var olmuş demek değil, çoğu kez ya

bilinen fikirlerin bileşimi veya eski bir fikrin yeni bir çerçeve içinde değerlendirilmesidir. (Bessis ve Jaqui,1997: 25).

Yaratcı

bir birey ise cesur, ilgi alanları çeşitli, kuşkucu, estetik yargı içinde olma, coşkulu, önsezili} üretken olma özelliklerine sahiptir (Çellek, 2OO7},

Dokuma kum,aş tasarımında kumaşın kullanım

yerinin

belirlenmesinin ardından mevcut olan tasarımlardan faİklı ve yeni bir tasarım yaratmak renk, desen, doku, tutum gibi görsel ve dokunsal

estetik özellikler yanında teknolojik imkanlardan,faydalanarak yeni işlevsel özellikler (nefes alma,

ya n mazl ı k; pa rfü m l ü ) kazandı rma şekl i nde ge rçekleştirilebilir.

Dokuma kumaş tasarımında yaratıcılık,

mitolojide Arachne ve Athena

arasında geçen yarlŞa

kadar uzanmaktadır. El sanatları tanrıçası Athena, dokumayı büyüleyici bir sanat formuna getiren Arachne'nin kendisini öğretici olarak kabul etmemesi üzerine düzenlediği yarış sonrası Arachne'yi

yenik sayar Ve onu bir örÜmceğe dönüştÜrerek cezalandırır (Kruger, 2001:66).

Mitolojide yarahcı eylem Arachne'nin ceza|andırılması ile sonuçlansa da gerek sanat, gerekse

tasarım ürünü olarak dokuma ürününe artı değer kazandıran ve fark yaratan bir faktördür. Yarahcılık yeni ve geçer|i fikirlerin yarahlmasıyla sonuçlanan bir düşünme süreci o|arak da tanımlamaktadır

1Krçrk"..rn,

1996:63). Düşünme süreci içinde algı ve imgelem önemli faktörlerdir. Tasarım süreci

hazırlık, kuluçkalanma, aydınlanma

ve

gerçekleştirme aşamaları olarak

ele

alındığında algılama

hazırlık aşamasında yer alır (Stoops, Samuelson, 1990: 5). Algılama sonucu, görsel bir banka olarak

tanımlanabilecek imgeler topluluğu ve onların birbiri ile ilişkileri, tasarımcının belleğinde biriktirilir.

yarahcılıkta yeni

bir

imajın oiuşturulmasında algı ve imgelemle başlayan kuluçkalanma sürecinin ardından çeşitli yöntemlerle yeni bir imge oluşturulabilir.

Günümüzde, dokuma kumaşlar giysilik kumaşlardan ev tekstili

ve

araba koltuk döşemelerine

kadar _{pek çok} alanda çevremizi saran tekstil tasarım ürünleri arasında önemli bir yer tutmaktadırlar.

Dokuma

kumaş

tasarım

sürecinde,

fikir,

malzeme,

teknik

ve

yaratıcılık birlikte

ilerlemektedir.

Kumaş tasarımcısı için yaratıcılıkyeni fikirlerin ortaya konmasını ve yeni sonuçların elde edilmesini

sağlamakta ve tasarımın fiziksel bir varlığa dönüşümüne katkıda bulunmaktadır. Kumaş tasarımında

yeni bir

fikrin ortaya çıkışı tasarımcının

dış

dünyaya

ilgi

duyması, algı düzeyinin yüksek olması,

sanat, tarih, felsefe konularında araştrıma yapması

bilim

ve

teknolojik

ilerlemelerden haberdar olması, moda

trendlerini

takip etmesi, yeniliklere açık olması

ve

deneysel çalışma becerileri ile gerçekleşebilir. Burada tasarımcı algılayan, geliştiren ve estetik bir objenin üretimine fiziksel katkıda

bulunan kişidir (Fiore

ve

diğerleri, 1996:32). Geçmişten günümüze ulusal

ve

evrensel boyuttaki kültür ve sanat değerlerinin irdelenmesi de, yeni yaratılara ışık tutmaktadır. Kültürel değerler arası

etkileşimin yadsınmaz önemi ile yeni tasarımın ustası eski tasarımdır gerçeği, göz ardı edilmemelidir

(Ergür, 1989:42),

Yarahcılık yeni fikirlerin oluşturulması yanında fikirlerin hayata geçirilmesi

ve

ürünün bir biÇim

.4. Baskent l Gğze| Sanatla,

§9İP Ünİversltesi _I Tasarınve Mimarlık Fakültesi

1.sanat Ve tasarlm

ııı

eğitimi sempozyumu

!!ş

dİn bügün €aI.reL

kazanması sürecinde

yer

aIan

fikirlerin eskizlerle görsel biçimde ifade edildiği

aYdlnlanma Ve

görselliğin teknik verilerle çözümlendiği gerçekleşürme aşamalarlnı kapsayan eylemler dizisi içinde de rol oynamaktadır (Stoops, Samuelson, 1990: 14),

Dokuma tekniği ile üretilen tekstil ürünlerinde desen ve renk, ürünün fizikselYaPısı ile birlikte elde

edildiğinden ürün rengive tekrar sistemlerine dayalı deseniyle birlikte tasarlanmaktadır (SaÇlıoğlu ve diğerleri,2007:39). Bu nedenle kumaşın dokunarakfizikselbirvarlığa dönüşebilmesiiÇin kullanılacak

*lır"r",

türü, inceliği, renk ve dokusu, dokuma tekniği, kumaşı oluŞturacak örgü, kumaŞ _YaPısı

ve biüm işlemleri gibi teknik unsurların belirlenmesinde de yaratıcılık _19|

oynlT,ktadır,.

Bu süreç içerisinde tasarımcı, daha önceki deneyimlerinden

ve

güncel moda eğilimlerinden faYdalanabilir ve seçim aşamasında sezgisel yöntemlere başvurabilir. Deneysel uygulamalar ile deneme-yanılma

yöntemleri yarahcı çözümİere ulaşmak için üreüm sürecinde izlenecek yollardandır. Dokuma kumaŞ

tasarımlnda deneysel

uygulamalar

göz

el

koordinasyonunu

ve

tasarımclntn

elle

müdahalesini gerekürebilir. Malzemelerin ustaca ve buluşsal açıdan açık ve kabul

edilebilir

bir yaklaşım içinde

İullanılması

yarahcı bireyselliği nitelemektedir. Tasarımcının

üreüm

aŞamasında YaPtığı bireYsel seçimlerle malzeme uygun mu, problem net mi, ileüşim açık mı, geleneksel yaklaşım gerekli mi,

kim etkilenecek, daha iyi uir yol var mı gibi sorular yeni _çözümlere ulaşılmasını sağlamakta (stoops, Samuelson, 1990:87) ve tasarımını diğerlerinden farklı kılan, özgünlük ve _Yeniliğe götüren aYırtedici

bir

niteliğe

getirmektedir.

Yaratıcılıkta kişisel tavır, sanatçının yeteneğine, bilgisine,

kültürel

birikimine, baştia bir deyişle yaşantısının daha bilinçli ve yoğun olmasına bağlıdır

(Ergüı

1989:42), Bireyin çevresini saran kumaştan duyusal, dokunsal ve görsel anIamda beklentilerini tahmin ederek

farklılık yaratması

ve

sosyaI olayları

takip

etm'esi tasarımcının yarahcılığını geliŞürerek bireYsel

çözü mler gelişti rmesine katkı sağlama ktad ır,

Do KU

MA

KU

MAş

TASARı M l N DA \ARATlcl Lı K YÖNTEM LERi

Dokuma kumaş tasarımlnda yarahcı[ık için kuluçka yöntemi, biçim arama, soyut|ama, benzetme, sentez, metafor kullanma gibi sayısız yöntem kullanılmaktadır, Bu yöntemterden 5entez, fikrin ürüne

dönüşmesi sürecinde maızeme, teknik, yapı gibi unsurların da biraraya getirilmesinde etkin olarak,

tasa rımın belkemiğini oluşturmaktadır.

Sentez: Beiirli birimlerİn bir araya getirilerek yeni düzenlemeler oluŞturulması. Özellikle kumaŞ

deseninin

raportlanması sırasında uygulanabilecek

bir

yöntemdir, yarım raport,

tam

raport, vs,

gibi

pek

_çok

raport yöntemi vardır. Sentez yöntemi; biçim oluşturma Ve görsel tasarım sırasında

kultanılabileceği

gibi,

birden fazla

fikrin bir

araya getirilerek

yeni bir fikrin

gelişürilmesi

için

de

kulla nılabilir.

Benzetme: Bir diğer deyişle analoji olarak tanımlanır. Var olan bir nesne Veya canlı varlığın esas

alınması, onunla itişkili ve ona benzetilerek geliştirilen yaratıcılık yöntemidir. Doğada

ve

Çevrede

başka fonksiyonlara sahip ürün|ere

tasarımları

benzetme en

çok

karşılaŞılan

durumdur

(BaYazıt,

t994:42|.

Metafor kullanma: Metafor kelimesiTürk Dil kurumu söz|üğüne göre mecaz anlamına gelmektedir

(http://www.tdk.gov.tr/TR/, erişim; 10.02.2008). Dokuma ta5arımü açısından ete alındığında belirli

bir

kavramın metin dilini

oırştrrrn

kelimeler yerine, tasarım

dilini

oluşturan öğelerin doku, renk

;;

;;;;"r,;

,n.

ı.rıırn,*, ile

anlatılması şeklinde ifade edilebilir. Tekstil sanatÇısı

Sheila

Hicks'in

,,weaving

_{as Metaphor"}

_sergisi

_{ile ilgili}

_otarak

tekstil

kelimesinin İngilizce karşılığı

olan'texüle'

sözcüğü ile, metin anlamına

gelen'text'

kelimesini birbirine bağlarken dokuma ve mimari arasında uzun yıllar öncesine dayanan, atkı ve çözgü ipliklerinin kiriş ve kotonlara benzetilmesi

ile

Peru'daki anıttarı ifade etmesi metaforik ilişki açısından örnek verilebilir (Eakin, 2a06: 42\,

Spontanlık: Tasarım

süreci içinde daha önce yan yana

getirilmemiş

fikirlerin

kendiliğinden ortaya çıkması ve şans faktörü ile getişmesi şeklinde tanımlanabilir. Bu süreci dokuma tasarımcısı için örneklendirmek gerekirse, el dokumalarında uygulama sürecinde, malzemenin tür ve renginde,

farklı bir

örgünün kumaş yüzeyine taşınması veya tarak sıklığında değişiklik yapılması saYllabilir, 576

-S- gaskent İ 6ğıel §anatlar

§iP ünıversltesi İ Tasarım ve Mimarlık Fakültesi

1.sanat Ve tasarım _!!ı

eğitimi sempozyumu.aı

dü| b!rün 8El€.Ek

Dokuma kumaş tasarımcısı için spontanlık,

önceki

deneyimlerden faydalanılmasl Ve Yeni fikir|ere

açık olunması ile sağlanmaktadır.

Nonfigüratif: Tasarımcıntn kendiimgeleminden doğan algılama ile ortaYa ÇıkmaYan saf biÇimlerdir,

Amorf veya geometrik olabilirler. Günümüzde tasarımcıların

belirli bir

nesne veYa sembolizmden

tamamen uzaklaşmaları istenmektedir. Başarılı nonfigüratif bir tasarım görsel anlamda ilgi Çekerken kendi renk, biçim, doku ve _{çizgileriyle var} olmaktadır (Stoops ve Samuelson,1990:24),

Deneme yanılma: Fikirlerin denenerek gerçekleşebilirliğinin

sınanmaSldlr.

Dokuma

kumaŞ

tasarımclsl

için

deneme yanılma yöntemi,

üretimden önce

numune kumaş dokunması sırasında

uygulanabilir.

Atkı iplik

cinsinin, numaraslnln

ve

renginin değişürilmesi,

elle

müdahale

ile

örgü üzerinde ve armür planında değişiklik yapllması gibi deneme yanı|ma yöntemi uygulanabilir. Burada armür planının tersten okunması, soruna farklı bir açıdan çözüm getirilmesi iÇin örnekverilebilir,

Risk alma: Risk alma, cesur kararlar almayı ve bilinmeyeni denemeyi gerektirmektedir. Bir diğer deyişle, yarahcılık risk almakhr. Dokuma kumaş taSarlmclsl, mevcut kalıpların dışına çıkarak, farklı kalınlıkta ve elastikiyetteki iplikleri bir araya getirerek, atkı ve çözgü sıklıkları üzerinde oynayarak

veya kumaşa ısıl veya kimyasaı işlemter uygulayarak değişiklikler yaratabilir.

Teknolojiden Faydalanma: Bilim

ve teknolojik alandaki

gelişmeler,

elektron

mikroskobunun bulunması

ile

maddenin çok küçük boyutlarda fotoğraflanmasının sağlanması, bi|gisaYar destekli tasarım programları tasarİmcılara yeni ilham kaynakları yaratmaktadır. Yeni teknoloji ürünü tekstil lifleri ve üç boyutlü tasartma imkan tanıyan dokuma tezgahlarındaki geliŞmeler kumaŞ tasarımcıları

için

yeniyaratcı

ifade yollarını mümkün kılmaktadır,

Tarihi Ka,ynaklardan Yararlanma: Dokuma tasarımcıları

ve

sanatçılarının yarahcılık iÇin en Çok

başvurdukları yöntemlerden birisi de tekstil arşivlerinin incelenmesi yanında, tarihi olaY, kiŞi veYa meka nda n etkilenilerek ya ratıcı fi ki rler üreti l nıesid i r,

sıradanla

Mücadele: yarabcı bir tasarımcının önündeki en

önemli

engel sıradan, genel geçer

kurallar ve kabul görmüş düşünceler olarak sayılabilir. Yarahcılık için sıradanla mücadelede bilinenin

dışına çıkmak, perspektifi genişletmek gerekebilir. Bazen bilinenler yaratıcılık önünde engel teŞkil

etmektedir.

Tarihsel

teksüllerden

faydalanma: Tarihsel

tekstiller;

gerek

desen ve motif, gerek

renk ve

kompozisyonları

ite

günümüzde

tasarımcılara itham vermektedirler. Tarihsel

tekstilIer, görsel özelliklerinin

yanı

sıra içerdikleri sembolik anlamları

ile

de yaratıcılık

iÇin

birer

kaYnak olarak

gösterilebilirler.

Sinektik: Birbiri

ile

ilgisiz gibi görünen kavram ve objelerin bir araya getirilmesidir. Bu metotta

program, analiz (yabancı olanıtanıma), geliştirme, değerlendirme ve sentez (bilineniYabancllaŞtırma

ya

Ja bir

probleme başka açılardan bakma)

etkin

olmaktadır. Bu yaklaşımın önemli Yanl, sentez

aşamasında

yeni

bir

şeyi ortaya

koyması

ya da

problemleri

yenl bir

ışık altında

görmesidir

(Baya zıt,1994:238).

Birden fazla tekniğin bir araya getirilmesi: Günü müzde sanatçı ve tasarımcılar farklı disiPlinlerden

aldıkları malzeme ve teknikleri dokuma tasartmına uygulamaktadırlar, bu eğilim mixed media o|arak

adlandırıiırken,

dokuma

kumaş

tasarımı

için

eskiz

aşamasında uygulanabileceği

gibi,

kumaŞın

üzerine ap|ike yapılması, nakış, dikiş ile süsleme yöntemlerinin uygulanması yanı sıra alışılmadık

malzemelerin kumaş yaplslna dahil edilmesi de şeklinde de yapılabilir.

-"t-§s,

Baskent l Gğzel sanatlar

8İİveİsltesl I Tr*r,. ue Mimar}ık takültesi

1.sanat ve tasarım

_!!ı

eğitimi sempozyumu

.*E

dün bu3İİ E€'..€ı

KAYNAKLAR

Kruger, K. S. (2001), Weaving the Word, University Press, USA

Bayazıt,N. (1994), Endüstri Ürünlerinde ve Mimarlıkta Tasarlama Metotlarına Giriş, Literatür

Yayınları

Küçükerman,Ö.(1996),EndüstriTasarımı:EndüstriiçinÜrünTasarımındaYarahcıIık,Yem

Yayınevi,İsta n bul

g.;ri,

p. ve Jaqui, H. (1997), yarahcılık Nedir?, çev: Tülay Savaşer, Rota yayıncılık, istanbul,

Stoops, J., Samuelson J. (1990), Design Dialogue, Davis Publication lnc,, USA

Fiore A. M., Kimle P. A., Moreno J. M. (1996), ,Aesthetics: A Comparison of the State the Art

outside and lnside the Field of Textiles and

clothing

part one: creator and creative

process", Clothing and Textiles Research Journal, Volume 14, Sayı: 1

Eakin J. S. (2006), "Spinning Yarns",Architecture; Eylül 2006,

Vol,95

Sayı 9

SAÇLIOĞLU, M. Z., Saçhoğlu B. o., Akbostancı i. ve Çini Ç, {2oa7|,Tekstilin Ördüğü Ağlar Endüstri, Zanaat ve Sanat", P Sanat, Sayı:44

Ergüı A, (1989)., TekstiI Tasarımında Yaratıcllık, Tekstilde Tasarım Sempozyumu, Mimar Sinan Üniversitesi Fıncİıklı, İstanbuI

Tülay Çellpk, "5anat ve Bilim Eğitiminde Yaraücılık", http:l/www,elyada1,org/pivolka/O8/sanat1,

htm,

erİİim:13.01.2007

http ://www.td k. gov.trlTR/, e rişi m: 10,02, 2bO8