Bir Büyük Yazar , Bir Ünlü Roman
M a c it, y a k ış ık lı, geleceği p a rla k b ir g e n ç tir. N esrin ad ın da b ir kızla se vişm e kte , onunla evlenm e hayali iç in d e ya şa m a kta d ır. A n ca k b ir gün cü zdanından düşen b ir fo to ğ ra f. N esrin ile a ra sın da u çu ru m la r a çılm a sın a neden o lu r. M a cit, genç kızı ç ılg ın c a s e vm e kte d ir, ancak N e s rin 'in ona karşı güveni ve d u y g u la rı b ir den d e ğ iş iv e rm iş tir. Genç kız onu te rke d e r ve b ir a vukatla n i şa n la nır.
İşte bu d u yg usa l o la y M a c it'I ca nevinden vu ru r. H ayatı ka ra rır, ta rifs iz ke d e rle r iç in e düşer, in tih a rı b ile dü şü nü r, ancak z a y ıfla yan iradesi bunu e n g elle r. K e n d in i iç k iy e v e rir. M eyh a n e le ri, b ar la rı ke n d ine m esken e d in ir. B a şdöndürücü b ir hızla yu varlanm
a-MAHMUT YESARİ
T ü rk e d e b iya tın ın en g ü çlü i- sim le rin d e n b iri olan M ah m u t Yesari 5 M a yıs 1 8 9 5 günü İs ta n b u l'd a d o ğ d u . Ü n lü h a tta t Y esarizâde M u sta fa İzzet Efen- d i'n in to ru n u . M ira la y F ah re ttin B e y 'in o ğ lu d u r. Burhan-ı T e ra k ki M e kte b -i İb tid a is i'n d e (ilk o ku lu n d a ) ve İstanbul S u lta n i sin d e (İsta n b u l Erkek Lisesi) o ku d u . Resme b ü yü k yeteneği v a rd ı, daha 15 ya şındayken «G ıdık» a d lı m izah d e rg isin d e k a rik a tü rle ri y a y ın la n d ı. B ir sü re Güzel S anatlar A ka d e m isin e devam e ttiy s e de I. Dünya Sa- v a ş ı'n ın çıkm a sıyla ö ğ re n im in i b ıra k tı, yedeksubay o la ra k Ça nakkale cephesine se v k e d ild i. Savaş sonunda İsta n bu l'a d ö n d ü , yin e k a rik a tü ris t o la ra k ba sın hayatına a tıld ı. «Diken» d e r g isin d e M . Esad im zasıyla ka- rik a tü rlre ya y ın la d ı.
1 9 1 9 'd a b ir Fransız oyunundan adapte e ttiğ i Fidan Zehra adlı b ir p e rd e lik ko m e d ya sı «Nedim » d e rg is in d e y a y ın la n d ı. Bundan sonra ke n d in i tam am en yazı ha ya tın a vererek ka rika tü rü b ir
yana b ıra k tı. Ç e şitli gazete ve d e rg ile rd e h ikâ ye le ri, ro m a n la rı y a y ın la n d ı. C u m h u riye tin ilk y ılla rın d a Reşat N u ri ile b ir lik te «Kelebek» a d lı b ir de mizah d e rg isi ç ık a rd ı.
ilk rom a n ı, 1 9 2 5 y ılın d a y a y ın lanan «Çoban Y ıld ız ı» o ld u . Bundan sonra s ıra sıyla « Ç u l luk», «Pervin A bla», «Ak S açlı Genç Kız», « B a ğ rıyan ık Öm er», « K ırla n g ıçla r» ,«Su S in e kle ri» , «Bahçem de B ir Gül A ç tı» , «K al b im in Suçu», «Ö lünün Gözleri», «Sevda İh tikâ rı» , «Aşk Yarışı», « B ir Kadın G eçti», «Kanlı Sır», «Y akut Yüzük», «Dağ Rüzgâr ları», «Sağanak A ltın d a » , «Bir A ş k U çurum u», «Gece Y ü rü yüşü» a d lı ro m a n la rıyla T ü rk e d e b iya tın d a ö lü m sü z b ir isim ya p tı. « T ip i D in d i» , yazarın 1 9 3 3 ve 1 9 4 3 y ılla rın d a iki baskısı ya p ılan en ünlü rom a n la rın d a n b irid ir . H ikâ ye le ri ise «Yakacık M e ktu p la rı» a d lı k ita b ında to p la n d ı (1 9 3 8 ). 16 A ğ u sto s 1 9 4 5 günü İstan b u l'd a Y a ka cık S a n atoryum un da hayata g ö zle rin i yu m d u .
“TİPİ DİNDİ”
ya başlar. M a c it, her geçen gün öyle sine b ir b a ta klığ a sa p la n m a k ta d ır ki, ne hasta babası, ne b a kım sız kalan k a rd e ş le rin i gözü gö rü r. T üm d ü n yası m eyhaneler o lm u ş tu r; iç in d e k i büyük ızd ıra - bın te s e llis in i iç k i ş iş e le rin d e bulm aya ç a lış m a k ta d ır.
B ir gün ka rd e şin d e n b ir m ektu p a lır. Babası ö lü m d ö ş e ğ in d e d ir ve son n e fe sin i verm eden M a c id 'i dünya gözüyle b ir kez görm ek is te m e k te d ir. M a c it bu m ektu p la b ird e n ke n d in i to p la r; b ir y ıld ır se m tin e b ile u ğ ra m a d ığ ı evine g itm e k iste r. A n ca k iç k i onu m a saya m ıhla r.
U yuşm uş b ir h a ld e d ir M a c it. A n ca k b irka ç gün sonra ke n d in i to p a rla y a b ilir ve ta rifs iz b ir utanç iç in d e evine g id e r. Konu ko m şunun ezici b a kışla rı a ltın d a ka p ıyı ça la r. K apıyı açan uzak a k ra b a la rınd a n b irin in ters b ir edayla s ö y le d iğ i ik i ke lim e onu y ıl d ırım g ib i çarpar:
— «Baban ö ld ü I..»
F elâketin ve s e fa le tin a ğ ırlığ ı a ltın d a ezilen ka rd e şle ri son b ir um utla ona s a rılırla r. O n la rın h a li M a c it'e hayata yeniden dönüş iç in büyük b ir azim v e rir. K a rd e şle rin i a lıp b ir başka sem te, yeni b ir eve ta ş ın ır. A n ca k M a c it işsiz g ü çsüzdür ve beş p a rasızdır da. B ir iş b u la b ilm e k iç in baş v u rm a d ık yer, ç a lm a d ık kapı b ıra k maz. Eski ta n ıd ık la rı ve a rka d a şla rı dahi ona s ırtla rın ı ç e virm iş le rd ir. Bu hal M a c it iç in yeni b ir u m u tsu zlu k ve sile si o lu r. Hele bu sırada en kü çü k kardeşi M üze h h e r'in h a sta lığ ı işin tuzu biberi o lu r. D o k to rla r kü çü k kızın V e re m e y a k a la n d ığ ın ı, çok iy i bakıma ve gıdaya ih tiy a c ı b u lu nd u ğ u n u s ö y le rle r, iç in d e bu lu nd u ğ u 'm - kâ n s ız lık M a c it'in d ü n yasın ı ye n id en k a ra rtır. Y ü re ğ ind e yine ta rifs iz fırtın a la r esm eye başlar.
M a c it tü m çabasına rağm en M ü ze h h e r'i hastaneye y a tırm a k im kâ n ın ı dahi bulam az. Küçük kız ise hastaneye y a tırılm a d ığ ın a m em n u n d ur. Evinden ve ağabeyinden a y rılm a k iste m e m e kte d ir. M a cit, e vd e kin i, e ld e k in i, a vu çta kin i sa ta ra k M üzehher'e bakma ya ve ka rd e şle rin i g e çin d irm e ye ç a lış ır. A n ca k bu boşuna b ir d i d in m e d ir. Çünkü a rtık para e d e bile ce k b ir şey de ka lm a m ştır Kış da g e lip ç a tm ış tır. M üze h h e r'in h a sta lığ ı h ızla ile rle m e d e d ir. Buz g ib i odada, ö lü m le p ençeleşm ekte olan kü çü k kızka-de- ş in in h a li onu k a h re tm e kte d ir.
K a rdeşinin c tııü m u n a katlanam ayan M a c it, son b ir umutl» ken d in i sokağa atar. B ir d o k to r b u lm a k, b ir ilâ ç a lm a k için nerşeyi göze a lm ış tır. D ışa rıd a am ansız b ir tip i v a rd ır. M a c it bu kar ve tip in in arasında ka y b o lu r...
Ertesi sabah genç e rkeği cadde o rta sın d a yarı d o n m u ş halde bu lu rla r ve hastaneye k a ld ırırla r. D urum u um u tsu zd u r M acit'in . Bir süre sonra b ir an iç in kendine g e lir g ib i o lu r. B a kışla rın ı to rlu kla pencereye d o ğ ru ç e v irirk e n :
— « T ip i d in d i m i? ...» d iye sorar. Cevabı alam adan son n e fe sin i ve rir.
G erçekten de tip i d in m iş tir. Çünkü M a c it de ö lm ü ştü r, Müzehher
d e ...
