sindirim-fizyolojisi

(1)

(2)

Sindirim

Mekanik Kimyasal Fermantatif

Emilim

Aktif Pasif

Sindirim kanalı

(Gastrointestinal kanal)

Aksesuar organlar

Sindirim sistemi

(3)

Sindirim Kanalı

Ağız

Yutak

Özofagus

Mide

İnce bağırsaklar

Kalın bağırsaklar

duodenum jejunum ileum sekum kolon rektum

(4)

Sindirim Siteminin Aksesuar Organları



Dişler

 Dil



Tükürük bezleri

 Pankreas



Karaciğer

(5)

Sindirilen yeme göre hayvanların

sınıflandırılması

Karnivor

Herbivor

(6)

Sindirilen yeme göre hayvanların

sınıflandırılması

Karnivor

Kimyasal sindirim Mikrobiyal sindirim %14

Herbivor

Kimyasal sindirim Mikrobiyal sindirim %51-83

Omnivor

Kimyasal sindirim Mikrobiyal sindirim İnsan %17 Domuz % 48

(7)

Sindirim Kanalına Göre Hayvanların

Sınıflandırılması

Monogastrikler

Poligastrikler

Basit mideliler

Bileşik mideliler

Pregastrik

fermantatorlar

Arka bağırsak

fermantatorları

(8)

0.0.3.3

3.1.3.3 3.1.4.2_3.1.4.3

2.1.2.3 2.1.2.3

(9)

(10)

Sindirimin Kanalının Kontrolü

• Sinirsel kontrol

• Hormonal kontrol

Motorik ve sekretorik aktiviteler

(11)

Sindirimin Kanalının Kontrolü

• Sinirsel kontrol

İntramural (intrinsik, enterik) sinir sistemi

• Pleksüs miyenterikus • Pleksüs submukoza

Otonom sinir sistemi

• Sempatik sistem

• Parasempatik sistem

(12)

(13)

(14)

Pleksüs Miyenterikus Submukoza Pleksüsu Sindirim kanalındaki sekretorik aktiviteleri kontrol eder. Sindirim kanalındaki motiliteyi (hareketleri) kontrol eder.

(15)

Otonom sinir siteminin sindirim kanalına etkisi

Sempatik sistem

Parasempatik sistem

Sindirim kanalının motilite ve sekresyonunu azaltır.

Sfinkterleri aktive eder. Sindirim kanalının motilite ve sekresyonunu arttırır.

(16)

Bağırsakların afferent duysal lifleri

1) Bağırsak mukozasının irritasyonu 2) Bağırsakların aşırı distansiyonu

(17)

(18)

Sindirim Kanalının Hormonal Kontrolü

• Gastrin

• Kolesistokinin pankreozimin (CCK-PZ)

• Sekretin

• Gastrik inhibe edici peptid (GİP)

• Vazoaktif intestinal peptid (VİP)

• Motilin

(19)

Ağız

• Dudaklar

• Dişler

• Dil

• Tükürük bezleri

• Yemlerin ağza alınması

• Mekanik parçalanma

• Islatma

• Yutma

(20)

Yemlerin Ağza Alınması (Prehension)

• Köpek ve kediler

• Dudaklar

• Dişler

(21)

Yemlerin Ağza Alınması (Prehension)

(22)

Yemlerin Ağza Alınması (Prehension)

(23)

Çiğneme (Mastikasyon)

• Besinin ağızda mekaniksel parçalanması

• Sabit olan üst çeneye karşın alt çenenin uyumlu

hareketleri

ritmik çiğneme hareketleri

yemlerin daha küçük parçalara ayrılması

eriyebilirliklerin

arttırılması

(24)

Çiğneme (Mastikasyon)

Ritmik Çiğneme Hareketleri

Kesme Hareketleri Öğütme Hareketleri

(25)

Çiğneme (Mastikasyon)

Çiğneme Refleksi

M. masseter M. temporalis M. pterigoides

N. facialis yanak, dudak

N. hypoglossus dil

(26)

• Besinlerin yutak (farinks) ve ösafagus (yemek

borusu) yoluyla mideye gönderilmesi

• İstemli fazı (buccal faz) • Yutak fazı (faringeal faz) • Özofagus fazı

(27)

1.İstemli fazı (buccal faz)

• Lokma dille damak arasına sıkıştırılır • Farinkse doğru yuvarlanır

(28)

2.Yutak fazı (faringeal faz)

• Yutma reseptör alanları yutma merkezi • Yumuşak damak yukarı çekilir

• Larinks yukarı ve öne doğru çekilir

• Epiglotis geriye doğru sarkar, larinks açıklığını kapatır • Üst ösafagus sfinkteri gevşer

• Farinksin muskuler duvarı kasılır • Primer peristaltik dalga

(29)

(30)

• Yutak fazının sinirsel kontrolü

• Yutma reseptör alanları, tonsilla kıvrımları • Trigeminal, glossofaringeal (v, ıx) sinirler

• Yutma merkezi medulla oblangata, pons • Motor uyarımlar farinks, üst ösafagus

• N. Trigeminus (V)

• N. Glossopharyngeus (IX) • N. Vagus (X)

• N. Hypoglossus (XII)

(31)

3. Özofagus fazı

• Primer, sekonder, tersier peristalsis

» regürgitasyon

• Gastroösafagal sfinkterin gevşemesi

(32)

Yutmanın patofizyolojisi

• Yutma felci

• Akalazya

• Reflü

(33)

Tükürük

• Çeşitli tükürük bezi salgılarının karışımı

• %99’ u su

• Organik bileşenler

Protein, glikoprotein, enzim

• İnorganik bileşenler

Sodyum, klorür, potasyum bikarbonat, kalsiyum

(34)

Tükürük Bezleri

• Parotis

• Mandibularis

• Sublingualis

• Zygomaticus

• Molaris inferior

• Buccalis

• Labialis

(35)

(36)

Tükürük Bezleri

• Seröz sekresyon

İnce,sulu salgı, pityalin içerir

Parotis

bezi salgısı

• Müköz sekresyon

Müsin içerir, kayganlaştırıcı, koruyucu

Bukkal bezler

• Serömüköz sekresyon

(37)

(38)

(39)

Tükürüğün fonksiyonu

• Yemlerin ıslatılması ve kayganlaştırılması

• Bolus oluşumu

• Evaporatif soğutma

• Kuru yemlerin çözündürülmesi

• Ağız hijyeninin sağlanması

• Mekanik yıkama

• Lizozim ve tiyosiyanat

• Sindirim enzimleri

• Pityalin

(40)

Tükürüğün fonksiyonu

Ruminantlarda

• Tampon sistem oluşturur

• Protein sentezinde kullanılır

• Köpük söndürücüdür

(41)

Tükürük Üretimi

(Tükürük Miktarı)

At:

40 l/gün

İnek:

60 l/gün

Koyun: 10 l/gün

Domuz: 5-10 l/gün

(42)

Sefalik evre

Göz Burun

Kulak

Ağız Evresi

Tat, Temas, Isı,

Kimyasal maddeler

Mide Bağırsak Evresi

Temas

(43)

(44)

(45)

Midede Sindirim

Basit mideliler

Bileşik mideliler

Mide yüzeyi salgı bezleri ile kaplı Glandular mukoza

(46)

(47)

Midenin Fonksiyonları

• Besinlerin depolanması

• Karıştırılması ve öğütülmesi

• Kontrollü bir şekilde duodenuma verilmesi • Protein ve lipit sindiriminin başlatılması • Bazı türlerde mikrobiyel sindirim

(48)

(49)

Midenin Fonksiyonları

• Besinlerin depolanması

Kardia-fundus

Reseptif

gevşeme

Vagovagal refleks

Basınç artışı olmaksızın genişleme

(50)

Bazı monogastrik hayvanlarda miden hacminin

sindirim kanalına oranları

%62

%26 _%15

(51)

Besinlerin midede karıştırılması

• Midenin distal kısmında olur.

• Besinlerin öğütülmesi

(52)

(53)

Midenin Boşaltılması

• Süpürme hareketleri

Yemekler arası dönemde

• Plorik sfinkterin rolü

Mide doluluk oranı

Gastrin hormonu

(54)

Midenin Boşaltılması

Enterogastrik refleks

Duodenum duvarının gerilimi

Duodenumda;

Düşük pH

Yüksek ozmolarite

Yağ miktarı artışı

Pilorik pompa inhibisyonu

Plorik sfinkter tonusu artışı

(55)

Midenin Boşaltılması

Enterogastrik refleks

1.Enterik sinir sistemi

2.Sempatik sinir sistemi aktivasyonu

3.Vagal uyarım inhibisyonu

(56)

Midenin Boşaltılması

(57)

Midenin Boşaltılması

Enterogastrik refleks

Duodenum duvarının gerilimi

Düşük pH

sekretin

(58)

(59)

(60)

(61)

(62)

Mide Mukozası ve Bezleri

Sığ gastrik pit

Müköz, enteroendokrin hücreler Parietal hücre yok

Derin gastrik pit Tüm hücreler

Derin gastrik pit Müköz, peptik,

enteroendokrin hücreler Parietal hücre çok az

(63)

(64)

Midedeki Sekretorik

Hücreler ve Ürünleri

(65)

Mukus sekresyonu

Mukozal bariyeri oluşturur.

Yüzey mukus hücrelerinde üretilir Çözünmeyen mukus

Çözünen mukus Besinlerin kayganlaştırarak mukozaya zarar vermesini engeller.

Boyun mukus hücrelerinden salgılanır.

(66)

Mukozal

bariyeri oluşturan faktörler

4. Çözünen mukus

3. Epitel hücreler arasındaki sıkı bağlantı 2. Bazal alkali sıvı

Prostaglandin E Prostasiklinler

Aspirin

Non-streoidal antiinflamatuar ilaçlar (NSAIDs) 1. Çözünmeyen mukus Mukus Bikarbonat Bikarbonat Sodyum Klor

(67)

Pepsinojen

Salgılanması

Peptik Hücre

Pepsinojen Pepsin HCI Pepsin

Protein sindirimini başlatır. Etteki kollojeni sindirir.

Protein

Polipeptit Pepton

(68)

Rennin

Salgılanması

Peptik Hücre Prorennin (Kimozin) Rennin HCI

Kazein Parakazein Parakaezin+Ca

Kalsiyum Parakazeinat (Süt Pıhtısı)

Ruminant ve domuz yavrularında

(69)

İntrinsik Faktör

İntrinsik faktör salgılanması

Parietal Hücre

HCI

Mide sindiriminde görevli değildir. İnce bağırsaklarda B 12 vitamininin emilmesini sağlar

(70)

CO2 CO2 + H2O H2CO3 K.A. HCO3 + H H K HCO3 HCO3 CI H CI CI K K

HCI

Parietal

Hücrede

HCI salgılanması

Proton

pompası

(71)

Hidroklorik asidin fonksiyonları

1. Proteinleri denatüre ederek yapısını bozar. Böylece daha kolay sindirilmelerini sağlar.

2. İnaktif olarak salgılanan pepsinojen ve pro-rennini aktif pepsin ve rennin haline getirir.

3. Pepsin ve renninin aktivite gösterebilmesi için gerekli asitli ortamı sağlar.

4. Antiseptik özelliğinden dolayı mikroorganizmaların yok edilmesini sağlar.

5. Demiri redükte ederek, kalsiyum tuzlarını çözerek emilimini kolaylaştırır.

(72)

(73)

Mide Sekresyonunun

uyarılması

Sefalik evre Gastrik evre İntestinal evre

(74)

Mide sekresyonunun

uyarılmasında sefalik evre

Yiyeceğin görülmesi, koklanması, tadılması

Med Oblongatada dorsal vagal nükleus

Mideyi yiyeceğin girişi için hazırlamak

(75)

Merkezi sinir sistemi

Mide sekresyonunun

uyarılmasında gastrik evre

1. Sefalik fazda

başlayan sekresyonu artırmak

2. Kimusu asidifiye ve homojenize etmek

3. Protein sindirimini

başlatmak

Lokal ve vagovagal refleksler

(Ach)

(76)

İntestinal G hücresi Gastrin HCI Protein Peptid Paryetal Hücre

(77)

Mide sekresyonunun inhibisyonu

Mide

pH < 3 _{pH < 2} Sinirsel yolla somatostatin

(78)

Mide sekresyonunun inhibisyonu

Duodenuma kimüs geçiş hızının kontrolü

Asit ve pepsinojen üretiminin inhibisyonu Gastrik motilitede azalma

(79)

Mikrobiyel Sindirim

(80)

Kusma

Retiküler formasyonda kusma merkezi

Medulla oblangatada (4. ventrikül tabanı) kemoreseptör tetikleyici bölge kan yoluyla gelen ilaç ve toksinler Sindirim sistemini zararlı etkilerden korumaya yönelik bir reflekstir.

Reseptörler:

1. Farinkste

2. Mide ve duodenumda 3. Uterusta

4. Böbrek ve sidik kesesinde 5. Beyinde dördüncü ventrikülde

(81)

Kusma

1. Gastrointestinal kanalın fiziksel yada kimyasal irritasyonu 2. Gastrointestinal kanalın dolgunluğu yada tıkanmalar

3. Kusmayı tetikleyen reseptörleri yada kusma merkezini etkileyen ilaçlar

4. Seyahat sırasında iç kulaktaki reseptörlerin sürekli uyarılması

5. Enfeksiyöz hastalıklar sırasında oluşan metabolitler/toksik maddeler

6. Beyin kanaması yada başka sebeple intrakraniyal basıncın artması

(82)

Kusma

1. Bulantı

2. Salivasyon

3. Derin inspirasyon, terleme

4. Ösafagus, kardiyak sfinkter ve midede gevşeme 5. Pilorik antrumda kasılma

6. Epiglottis kapalı inspirasyon, intra torasik basınç düşüşü 7. Karın kasları kasılır, intraabdominal basınç atar

(83)

İnce Bağırsaklarda Sindirim

• Duodenum

• Jejunum

• İleum

• Pankreas

• Karaciğer / safra kesesi • Plorik sfinkter

(84)

(85)

(86)

Villus ve Kript’in yapısı

1. Enterositler 2. Goblet H. 3. Enteroendokrin H. 4. Panet H. 5. Kök H

(87)

Mukozal Rejenerasyon

 İntestinal epitel 2-5 günlük periyotta yenilenir.

 İntestinal epitel hücreleri

kendini en hızlı yenileyen hücrelerdir.

 Gastrin hormonu intestinal hücrelerin gelişimini

stimüle eder.

2-5 gün

(88)

İnce bağırsaklardaki fizyolojik aktiviteler

Mukozal Sekresyon Pankreatik Sekresyon Karaciğer sekresyonu (Safra Salgısı) Luminal sindirim Mukozal sindirim

Absorpsiyon

Sindirim aktiviteleri

İnce bağırsak hareketleri

Sekretorik aktiviteler

(89)

İnce bağırsaklardaki sekretorik aktiviteler

• İnce bağırsak mukozası sekresyonu

• Pankreas sekresyonu

(90)

İnce bağırsak mukozasında sekrete edilenler

Enterokinaz Peptidazlar Su ve elektrolit Disakkaridazlar

Enterosit

Sukraz Maltaz İzomaltaz Laktaz

Goblet h.

Panet h.

Müsin Lizozim

(91)

Elektrolitler (Na,K,Mg Ca) Bikarbonat Enzimler Amilaz Lipaz Tripsinojen Kimotripsinojen Prokarboksipeptidaz A Prokarboksipeptidaz B Proelastaz

(92)

Pankreas Salgısının Kontrolü

• Sinirsel kontrol

• Sefalik

• Gastrik- gastropankreatik refleks • İntestinal evreler

• Hormonal kontrol

• Sekretin

• Duodenumda asidite artışı

• CCK-PZ

• Duodenumda protein, yağ miktarında artış

N. Vagus

(93)

Karaciğerden sekrete edilen ürünler

Safra sıvısı

Elektrolitler Bilurubin Kolesterol Safra asitleri Bikarbonat Teknırnaklı Deve Fil Karaca, geyik Sıçan, fare Güvercin, kumru Papağan

(94)

Bağırsakta pankreatik enzimlerin aktive edilmesi

Enterokinaz

Tripsinojen

_Tripsin

Kimotiripsinojen

Prokarboksipeptidaz

Proelastaz

Kimotiripsin Karboksipeptidaz Elastaz

(95)

Karbonhidrat Sindirimi ve Emilimi

Sakkaritler

Glukoz Galaktoz Fruktoz

Sukroz

Maltoz

Maltotitroz

Laktoz

Glukoz Fruktoz Laktaz Glukoz Galaktoz Maltaz İzomaltaz Glukoz Sukraz Alfa amilaz

Nişasta

(96)

(97)

(98)

(99)

(100)

(101)

(102)

(103)

Mide sindiriminin sefalik ve gastrik evresinde

Pankreas ve Safra Sekresyonlarının Kontrolü

Sekretin

Kolesistokinin

Sinirsel

(104)

Sindirim enzimleri

CCK

Safra kesesinde kontraksiyon oddi sfinkterinde gevşeme Lipit Protein

Kolesistokininin Sindirim Faaliyetlerinin

Düzenlenmesindeki Rolü

Mide içeriğinin duodenuma geçişinin inhibisyonu Safra sekresyonunun stimüle edilmesi

(105)

Bikarbonat

Sekretin

Asidik içerik pH <4-4.5

Sekretinin Sindirim Faaliyetlerinin

Düzenlenmesindeki Rolü

Gastrin salgılanmasının (HCI) inhibisyonu Safra sekresyonunun stimüle edilmesi Bikarbonat

(106)

Duodenum and jejunum Karbonhidratlar Amino asitler Lipitler Demir Ca++ Ileum Safra tuzları B12 vitamini Elektrolitler Su

(107)

Monosakkarit

Aminoasit

Monogliserit

Yağ asidi

(108)

Su sekresyonu ve emilimi

Villus epiteli absorbe eder

Kript epiteli sekrete eder

Emilimi ozmoz

ile gerçekleşir

Parasempatik uyarım Bağırsağın gerilmesi Hiperozmotik içerik Toksinler

Villus epitelini tahrip eden

maddeler ve hastalık etkenleri

Sekresyon artar Geri emilim azalır

(109)

(110)

Na+ Glukoz Galaktoz Aminoasit B vitaminleri Cl -Na+ CO₂+ H₂O HCO₃ -Na+ Na+ H+ HCO₃ -Cl -H+ Na+

Sodyumun hücre içine emilimi

H₂O

(111)

Vitaminlerin emilimi

Suda Çözünenler daha kolay emilmektedir.

Yağda çözünenlerin emilimi yağların sindirimiyle ilişkilidir.

Folik asit duodenum ve jejunumda emilir. B12 vitamini ileumda emilir.

(112)

(113)

(114)

Bağırsak hareketleri

• Besinlerin parçalanması, karıştırılması

• Salgılarla karıştırılması ve enzimlerin etkisinin artışı • Absorptif yüzeyle temas

• İlerletilmeleri • Segmentasyon • Pendüler (sarkaç)

• Peristaltik- antiperistaltik

• Otonom sinirler; n.vagus, n. Splanchnicus • Enterik sinirler; plexuslar

(115)

Bağırsak hareketleri

(116)

(117)

(118)

(119)

Motilite

bozuklukları

Bağırsak motilitesinin artması Bağırsak Motilitesinin azalması

İshal

Sıvı ve elektrolit kaybı Besinlerin emilememesi

Konstipasyon

Bulantı, şişkinlik, ağrı, kramp İnce bağırsaklarda aşırı bakteri üremesi (SİBO)

(120)

(121)

Bazı monogastrik hayvanlarda kalın

bağırsakların sindirim kanalına

oranları

Köpek % Domuz % Tavşan % At %

Mide oranı ₆₂ ₂₆ ₁₅ ₉

Kalın bağırsak oranı ₁₄ ₃₀ ₅₀ ₅₄

%14

%30

%54

(122)

(123)

(124)

Mide, ince ve kalın bağırsak mukozalarının

yapısı

(125)

Kalın Bağırsaklarda Sekresyon

• Sindirim enzimleri salgılanmaz.

• Goblet hücreleri müsin salgılar.

• Su ve elektrolitler sekrete edilir.

(126)

Sekumdaki fermentatif sindirim

Uçucu Yağ Asitleri Karbondioksit Proteinler Vitaminler Metan Bakteri Protozoa Mantarlar Selülozu Dekstrinleri Pektinleri Proteinleri Karbonhidratları Lipitleri

(127)

Sekumda Sindirim

• Atta oldukça gelişmiştir.

• Bakteri, protozoa ve mantarlar vardır. • Fermentatif sindirim vardır.

• Mikrobiyel protein sentez edilir. • Vitamin sentez edilir (K, B).

(128)

Fermentatif

Sindirime Etkili Faktörler

• Yemlerin yumuşatılması

• Mide asidinin etkisi

• Yemlerin öğütülmesi

• İnce bağırsaklarda karbonhidratların

yeterince sindirilmesi

(129)

Kolonda Sindirim ve Emilim

• UYA emilimi

• Mineral maddelerin emilimi

• Suyun emilimi

(130)

Sekum

ve Kolonla İlgili Sindirim Bozuklukları

• Mikrofloranın değişimi

(131)

Kalın Bağırsak Hareketleri

Sekum Hareketleri

Karıştırıcı hareketler

Peristaltik hareketler

Kolon Hareketleri

Segmentasyon

Peristaltik

Ters peristaltik

(132)

Dışkılama (Defakasyon)

• Dışkının rektum ve anüsten dışarı atıldığı

refleks

Gastrokolik refleks

Mekanik basınç artışı

Peristaltik

artışı

(133)

Dışkılama (Defakasyon)

• Sfinkter ani eksternus

• Sfinkter ani internus

• Sentrum anospinale

med. oblangata

• Sentrum anale serebral korteks

(134)

(135)

Ruminantlarda

Sindirim

(136)

Ruminantlar

• Poligastrik hayvanlardır

• Ruminasyon yaparlar

• İki alt grubu vardır

• Ruminantia

Sığır, koyun, keçi, geyik • Tylopoda

(137)

Ruminant Midesi

• Rumen

• Retikulum

• Omazum

• Abomazum

(138)

Ruminantlarda

Midenin Yapısı

Sulkus (pila) longitudinalis

Sulkus (pila) koronarius Ruminoretikular_{Retikuloomazal} Omazoabomazal

(139)

Rumen

• Farklı büyüklük ve

şekillerde papillalar

(140)

Retikulum

Epitel

kıvrımları

altıgen şekilde

dizayn

oluşturmuş

Kıvrımlar üzerinde ve

içinde çok sayıda

küçük papilla

bulunur

(141)

(142)

Omazum

Epitelde yaprak benzeri kıvrımlar (lamina)

Ön mide yüzeyinin yaklaşık 1/3’i

(143)

Yeni doğan ruminantlarda midenin gelişimi

Pre-ruminant Ruminant Anatomik değişim Sekretorik değişim Mikrobiyel değişim Rumen Papillalar

(144)

Anatomik Değişim ve Papillaların Gelişimi

Rumen % 25 Abomasum % 60 Rumen % 62 Abomasum % 22 4 ay Erişkin

(145)

Papillaların gelişimi

Rumen papillaları gelişmeye başlar. Doğumdan sonraki 2-3 haftalık

dönemde yem yemeye başlar.

Doğumda rumen berrak, yapışkan bir sıvı ile dolu Papillalar gelişmemiş

(146)

Ruminantlarda

ön midenin gelişimi

Kuru gıda maddeleri ve su

Aneorobik ortam

Mikroorganizmalar

Uçucu yağ asitleri

Karbonhidrat içeren yemler

propiyonik, bütirik asit

(147)

Ruminantlarda

ön midenin gelişimine etkili

faktörler

• Kaba yemlerin etkisi

Hacim artışı

• Konsantre yemlerin etkisi

Propiyonik asit

Bütirik asit

• Sütün etkisi

• Mikroorganizmaların etkisi

(148)

(149)

Sekretorik

değişim

Sindirim enzimleri HCI salgılanmaz

İlk 24 saatte

Düşük düzeyde pepsinojen,rennin HCI salgılanır

Yavru doğduğunda

İlk bir kaç saatte

Kolostrumdan İmmunoglobulunlerin emilimi Normal düzeyde Sindirim enzimleri ve HCI salgılanır

(150)

İmmunoglobulinlerin kolostrumdan emilimi

0

24. saat 14. gün Ant iko r düz eyi Maternal antikorlar Kendi antikorları Yaş

(151)

(152)

Sulkus

Özofagikus

• Refleks n. vagus

• Reseptörler ağız yutak ve özofagusun başlangıcında

• Emme isteği

• Sütteki sodyum ve bakır tuzları

(153)

Mikroorganizmaların Rumene Yerleşmesi

• Yavru doğduğunda sindirim kanalı steril

• Önce bakteriler abomazuma ve bağırsağa yerleşirler

• Laktobasiller, Koliformlar, Streptokoklar

(154)

Rumenin

Çevresel Şartları

Nemli ortam

İçeriğin akış hızı

Atıkların eliminasyonu

Sürekli substrat bulunması

Isı

pH

osmolarite

38-42

0

_C

5.5-7.2

260-340

(155)

Rumen Mikroorganizmaları

Bakteriler

Rumen Florası

Protozoalar

Rumen Faunası

(156)

Rumen florasına etkili faktörler

• Rasyon

Karbonhidrat

pH

Lif pH

• Diğer hayvanlarla temas

• Lokal çevresel etkenler

• İlaçlar

(157)

mo’ lar arasında işbirliği ve etkileşim

• Birbirlerinin sentezlediği ürünleri yada atıkları

kullanırlar

(158)

Rumen Florası

• Sellulolitikler • Hemisellulolitik • Pektinolitikler • Proteolitikler • Amilolitikler • Ürolitikler • Glikolitikler • Lipolitikler • Metan üretenler • Amonyak üretenler • Asit kullananlar ( 1 x 10 10-11 _{Mo./ml )}

(159)

Rumen bakterilerinin başlıca fonksiyonları

• Selüloz, hemiselüloz, ve pektin sindirimi • Amonyak, UYA, CO2 ve metan oluşumu

• Protein sentezi • Vitamin sentezi • Detoksifikasyon

(160)

Rumen Faunası

(161)

Protozoa

türleri

• Ciliatalar

• Flagellatalar

Oligotrich Holotrich

(162)

• Rumendeki sindirime yardım • Rasyona adaptasyon

• Nişasta depolama • Detoksifikasyon

• Aşırı mo üremesini engelleme

(163)

1. Selülozun sindirilmesi

UYA, karbondioksit, metan, amonyak

2. Protein sentezi

Üre

3. Vitamin sentezi

(164)

Ruminantlarda azotlu maddelerin sindirimi

Üre, aa, amonyak, nitrat, nitrit, nükleik asit Protein

Non-protein Nitrojen (NPN)

Amonyak

Ruminohepatik azot dolaşımı Protein rejenerasyon siklusu

Peptid

Proteinaz Peptidaz

Aminoasit

UYA CO2 MO proteini ve yapı taşı Deaminaz

(165)

Amonyak

ÜRE ÜRE

İdrar

(166)

Protein rejenerasyon siklusu

Amonyak Amino asit

Mikrobiyal

Protein Amino asit

Amino asit Abomazum Amonyak Üre Doku ve plazma proteinleri yapımında kullanılır Dışkı İnce bağırsak Amino asit

(167)

(168)

Karbonhidratlar

Yapısal Karbonhidratlar Sellüloz Hemiselüloz Lignin Pektin Yapısal olmayan Karbonhidratlar Nişasta şekerler Pektin B glukan

(169)

(170)

(171)

Karbonhidratlar

• Lifli karbonditratlar ruminasyonu uyarır

• Rumene tükürük sekresyonu artışı

• Sodyum bikarbonat ve fosfat pH

• Nişasta ve basit şekerler çabuk fermente olurlar

• Fazla nişasta laktat

(172)

Lipidler

• Diyetteki miktarı %2-4

(173)

(174)

Uçucu yağ asitleri (UYA)

• Asetik asit %60-70 • Propiyonik asit % 10-15 • Butirik asit %10 V. Porta Asetik asit Karaciğer Propiyonik asit Butirik asit Ka n d ol aşı mı Süt şekeri Süt proteinleri Rumen papillalarının gelişimi Glikoz sentezi

Kalp ve iskelet kasında enerji kaynağı

(175)

Retikulo-Rumen Hareketleri

• Eski- yeni içeriğin karıştırılması

• Ruminasyon

• Eruktasyon

(176)

• Primer ya da karıştırma hareketleri

• Sekonder ya da eruktasyon hareketleri

(177)

(178)

Retikulo-Rumen hareketleri

• Dakikada 1-3 kez

• Yem yeme sırasında daha sık

• Uykuda oluşmaz

• Kontraksiyonların hızı ve gücü yem ile

ilişkilidir

(179)

(180)

Timpani

Primer

baklagiller

Sekonder

obstrüksiyon

(181)

(182)

(183)

Ruminasyon

• Regurgitasyon

• Remastikasyon

• Reinsalivasyon

• Redeglutition

(184)

Regurgitasyon

• Yem alındıktan 30-90 dakika sonra

• Midedeki mekano reseptörlerin uyarılması

• Retikulumda güçlü kontraksiyonlar

• İnspirasyonla intrabdominal negatif basınç

• Kardiyanın gevşemesi

(185)

Retikulo rumen

hareketlerinin kontrolü

• Beyin kökünde dorsal vagal çekirdek

• Gerim reseptörleri

• İçeriğin basıncı, yoğunluğu

• Kemoreseptörler

(186)

(187)

Karaciğer

(188)

Karaciğer

• Safra (ekskresyon, lipit sindirimi)

• Metabolizma

• Depolama

(189)

Karaciğer

• Ekskresyon

– Lipofilik maddeler

• Metabolizma sonucu oluşanlar

– Bilirubin, steroid hormonlar

• İntestinal kanaldan gelen maddeler

(190)

Karaciğer

• Ekskresyon

Lipofilik maddeler

• Suda çözünür hale getirilir • Konjugasyon

– Glukorinik asit, asetat, glutatyon, glisin, sülfatlar…vb.

• Böbreklerden idrarla • Safra-bağırsaklar- dışkı

(191)

(192)

Karaciğer

Metabolizma

Karbonhidrat

metabolizması

• Fruktoz ve galaktozun glikoza çevrilmesi

• Glikojenezis

• Glikoz, laktik asit, gliserol, pirüvik asit, aa’ lerden glikokojen sentezi