Mazi cenneti: Namık Kemal'in oğlu, Ali Ekrem Bolayır

* rt* t f

X i

,

' “•wVr

1

- ^ v

(¿ ;

^

^

< ** S \ t

i

A Z î C E N N E T İ T - C 5 k 0 i ? 9 ' L N a m ı k K e m a l ’i n o ğ l u , A l i E k r e m B o l a y ı r ’ A iA A A n jj* fû i* * ~ * o . ty O * . m m uS ^u oÎ^ -^ « * T A H A T O R O S 50 y ı l ö n c e s i n e a i t a n ı l a r ı m a r a s ı n d a , 1 9 3 7 y ı l ı n d a ölen, iki k ü l t ü r a d a m ı » m ı z ı h a t ı r l ı y o r u m . H e r i k i s i de A B D U L H A K H â M Î D * i n h a y r a n ı v e d o s t u y d u . N e İ l a h î b i r r a s t l a n t ı d ı r k i , v a s i y e t l e r i n d e , ü s t a d l a r ı n m Z i n c i r l i k u y u * d a k i k a b r i n i n y a ­ n ı n a g ö m ü l m e l e r i n i i s t e m i ş l e r d i . S o n a r z u l a n y e r i n e g e t i r i l d i v e o n l a r , A B D Ö L - H A K H A M Î D ’Î N m e z a r ı n a y a k ı n y e r l e r d e g ö m ü l d ü l e r . ö l ü m l e r i ü z e r i n d e n 50 y ı l g e ç m i ş e l a n b u ü n l ü k i ş i l e r , A B D U L H A K H Â M İ D * î n h a f t a l ı k s o h b e t l e r i n e - s e y r e k te o l s a - g e l i r l e r d i . U B E Y D U L L A E E f e n d i , o r i j i n a l t i p i , İ s l a m d i n i n i n d e r i n l i ğ i n e i n m i ş b i l g i s i v e a y d ı n k i ş i l i ğ i y l e , h e r k e s i n s a y g ı d u y d u ğ u b i r d i n a d a m ı y d ı . B i r mâcerft a d a m ı o l a r a k , d ü n y a n ı n d ö r t b u c a ğ ı n ı d o l a ş m ı ş ,i ş p o r t a c ı l ı k t a n , a n t i k a c ı l ı ğ a ,g a z e t e c i l i k t e n , v a i z l i k t e n m i l l e t v e k i l l i ğ i n e k a d a r , ç e ş i t l i u ğ r a ş l a r ı y l a s a ç ı n ı s a k a l ı n ı a ğ ı r t m ı ş t ı . D e n i l e b i l i r k i , T ü r k m i l l e t i n d e n - o d ö n e m d e - o n u n k a d a r h a y a t ı s e r ü v e n l e r l e d o l u b i r k i m s e ç ı k m a m ı ş t ı » 0 * n u n h a f ı z a l a r d a k a l a n o r i j i n a l l i ğ i a r a s ı n d a , h i ç e v l e n m e m i ş ü n l ü b i r bekfir o l u ş u n a k a r ş ı n , T ü r k i y e d e m e d e n î n i k â h ı n k a b u l ü n d e i l k n i k â h m e m u r l u ğ u n u ü s t l e n ­ m e s i y e r a l ı r . Ö l ü m ü ü z e r i n d e n 50 y ı l g e ç m i ş o l a n d i ğ e r b i r ü n l ü k i ş i , N A M I K K E M A L * i n o ğ l u A L İ E K R E M B S y h o c a m ı z d ı r . K ı z ı n ı n a r m a ğ a n ı o l a r a k , a r ş i v i m d e , b ü y ü k n o t d e f t e r i T e h a y l i y a z ı ş m a l a r ı v a r d ı r . A L l E K R E M B O L A Y I R d a , e d e b i y a t d ü n y a m ı z ı n o r i j i n a l sim a ­ l a r ı a r a s ı n d a y e r a l ı r . E s k i e d e b i y a t ı m a z a h a k k ı y l a v a k ı f ö z e l l i ğ i y a n ı n d a , ş l i r d e k e n d i s i n i yenelfeyemeyen v e e s k i y e i n a d l a b a ğ l ı b i r k i ş i o l a r a k t a n ı n ı r . G e n e l l i k ­ l e e s e r l e r i , e s k i e d e b i y a t ı m ı z ı n ö z e n t i s i n i y a n s ı t ı r . N e v a r k i , a n ı l a r ı z engin, s o h b e t i r e n k l i , k i b a r l ı ğ ı ü s t ü n b i r e d e b i y a t m e n s u b u y d u . î l k g e n ç l i k y ı l l a r ı n ı A B B U L H A K I D * m Y ı d ı z S a r a y ı n d a ,U a b e y n k â t i p l i ğ i y l e , r e f a h i ç e r i s i n d e g e ç i r e n A L Î E K R E M B e y i n d a h a s o n r a k i y a ş a n t ı s ı , s i y a s î , e d e b î v e a i l e v î f e l a k e t l e r l e g ç m l ş t i » N A M I K K E M A L * i n ş i i r l e r i n d e n e t k i l e n e r e k , 1 9 0 8 M e ş r u t i y e t i n k i l a b ı n ı h a z ı r l a y a n ­ lar, o ğ l u A L Î E K R E M * i V a l i l i k t e n a z l e d e n k i ş i l e r d i ! İ t t i h a t v e T e r a k k i idaresi, - b â z ı v a l i l e r l e b i r l i k t e - t a s f i y e e d i p e t m e m e k t e i k i y e b ö l ü n m ü ş l e r . N e v a r k i , e d e b i y a t v e s a n a t a ğ ı r l ı ğ ı n ı i d a r e a m i r l i ğ i n d e gösteremem y e n h o c a m ı z , b u g e r e k ç e l e r d e n d o l a y ı g ö r e v i n d e n a l ı n m ı ş , b u d u r u m A L Î E K R E M ’İ ç ö k s a r s m ı ş t ı r . Y I L D I Z S A R A Y I N D A N ( K U D Ü S )M U T A S A R R I F L I G I N A • G E N Ç O S M A N L I L A R " a d ı y l a k u r u l a n g i z l i ö r g ü t ü n , s e z i n l e n m e s i ü z e r i n e , k u r u c u ­ l a r ı n d a n o l a n N A M I K K E M A L 1 8 6 7 yılında^ B a r i s e k a ç m ı ş , o r a d a v e L o n d r a d a y a ş a m ı ş v e f r e n k ü l k e l e r i n i n b i z d e n n e k a d a r i l e r i d e o l d u ğ u n u g ö r m ü ş t ü r . N A M I K K E M A L 0 z a m a n 27 y a ş ı n d a y d ı . T e k o ğ l u A L Î E K R E M de a y n ı y ı l d o ğ d u . N A M I K K E M A L ,batı k ü l

-(

2

)

türüne öylesine hayran olmuştu* ki,ileride oğlunun kuralarda tahsil görme» sini arzuladı.Alî EKB E M ’ln yetişme çağına gelmesini bekledi.He var ki o ğ l u ­ n u Avrupada okutabilecek maddî varlıktan yoksundu. Ölümüne yakın aylarda SAKIZ Iutasarrıfıydı•Oranan kultan ABDULHAMıD’e bu arzulu iletti.Padişahın ALİ l£u£î.I*in Avrupada eğitilmesi yerine o*nu maiyetine kâtip olarak almayı uygun gördü.«ki suretle NAMIK KBLIAl'ın oğlu, bahasının ölümü sırasında saraya alındı.Alî EKKJk Hey,uzun süre ııldız'da çalıştı.2 Aralık 1906 günü,Padişah onu KUDÜS Mutasarrıflıgn^ tayin ettirdi.Daha sonra BEYBUT Valiliğine terfi ederek atanan Alî H K H B M ,burada,ancak 3 gün valilik yaptı.Merkezi EAHCS’ta

olan CBZAİIİ-I lAiiHÎSJi'îi) Valiliğine getirildi.He var ki ÎTTÎHAT

W

yönetimi onun hu valiliğini elinden aldı.îstanhula dönen A H EKİCİ »Edebiyat fakültesine hoca olarak atandı.»» BÜYÜK KABİNE*yi kuran i ara şal Gâzi AHMET MUHTAR PAŞA'nın ine başlamasınla Alî EKREM tekrar CEZAÎR-Î BAEEÎSKFÎD Vali­ liğine tayin edildi.Ama buradaki hizmeti sürekli olamadı.Yönetim ÎTTÎHATCI- lara geçince Alî : KREM Rey,tekrar valilikten alındı ve Edebiyat fakültesin­ deki kürsüsüne iade edildi.Bu değişiklikler Hocanın sabırla tahammül ettiği

siyas'‘olaylardı.Alî 330251 »daha sonra b u kürsüden de olacak,kendisi liseler­

de edebiyat hocalığına indirilecekti.

EVLAT ACILAKI

NAMIK M. j1 Al* in, oğlu Alî E H E M * den olan torunu II Mert 1896 günü doğdu. NAMIK K E M A L ' m babası MUSTAFA ASII.. Hey,bebeğin kulağına MEHI.ET KEMAL CEZMÎ, adını üfledi.CEZkl,büyük şairinizin ünlü bir eserinin adıdır.CIîZMÎ,önce îo- tonbuldn Türk ve Tabancı okullarda okudu.Paha senra İsvicreye gönderildi, kusİki alanında yetenekliydi.Çocuk yaştayken konserler verdi.İsvicreden dö- n ü n c e ,Buyükadada oturan Belçikalı bir kadından dersler alarak,bu konudaki yeteneğini arttırıyordu. îşte ne olduysa bu sıralarda oldu.CEZKÎ*çorlu çocuk­

lu müzik öğretmeni kadına sonsuz bir aşkla tutuldu.Ihı aşk alevi,CEZMÎ*nin kalbinden sonra kafasını da yakmaya başladı.Belçikalı,ve kendisinden yaşça hayli büyük olan kadın,CEZkl’nin bu çocukça meylini biliyor,o*nu kırmadan

bu ilişkilerini normal düzeyde devam ettirmeye özen gösterlyordu.Ama CEZMÎ

ruhî bir sıkıntı içerisine düşmüş, siniri eri buzulmuştu.Kadını,kocasından

bile kısknmaya başlamıştı.!üzik nağmeleri arasında doğan b u aşkın alevini söndüremeyen CEZMÎ,9 kart 1917 günü,Şişli'de(Enişteal)RÎFAT leyin evinde onun tabancasıyla;canına kıydı.komşuları Doktor ARÎSTÎDÎ Paşanın ilk yardı­ mıyla i'.tfal Hastahanesine kaldırılan CEZkl,iki gün sonra öldü.NAMIK KEMAL*

in oğlundan olan ilk torunu,21 yaşında toprağa verildi.Cenazesinde Sadrazam Sait Halim Paşa,TALAT BEY(Paşa)»Maliye N â z ı n CAVÎD Bey,HÜSEYİN CAHİT Bey ve bütün İttihatçılarla devlet erkânı hazır bulundu.Bu fecıa,NAMIK KEMAL ailesini perişan etti.Zavallı babası Ali EKSEL. BeI,RECAÎ ZADE EKREM Beyin

genç yaşta ölen oğlu K E J A T için yazdığı mersiyeler gibi manzumeler yazarak kalbini avutmaya çalıştı.

NAMIK 202¡AL aileoinfiaki bu yaprak dökümü,bu kadarla kalmadı.ALÎ E K K E M ’in

nai gözlü güzel kızı KÂSUMD, yap tığı ,kısa süreli iki evlikten beklenen mutlu-

î^luğa erişememiş ti. Üçüncü bir evlenişle K a h i r e ’ye gelin gitti.Orada 28 yaş*

şında tifodan öldü.LiASUHEflIAi^IK K E K A L ’in oğlundan,ilk kız torunuydu. 1899 da

doğduğu zaman,babası A L İ E K R E M Ley,lıldız Sarayında kabeyn Kâtibiydi.Bu do-

ğun-usulen -Inaişaha duyuruldu. Sultan Abdulhami t , bebeğe £ j LYÎ1E ÇÜKKİYO) adını

verdi.Kemedense,aile bu adı benimsemedi.Sonradan adı LASSIS-’ye dönüştürüldü. KASUL1E özel surette »yabancı dil öğretilerek eğitilti.Güzelliği,o dönemin

sosyetesinde- dillerden düşmezdi.îetişkin çağa geldiğinde,kuzini KUKA! . yle

(Dışişleri eski bakanlarından Büyükelçi)evlendirilmesi d ü ş ü n ü r ü y s e de aile arasındaki bu özlem gerçekleştirilemedi.

ALÎ EKELSi BOLAYIE’m oğlunun intihar etmesi,kızının genç yaşta gurbette

ölmesi,ailenin uğradığı en büyüle felaket oldu.Anneleri

kısırlı

kızı—güzelli ,iyle meşhur olan—CELÎLE Kanım, çocuklarının felaketleri karşısın­

da, güzelliğini kaybetti.Baba ALİ EKELİ, Bey de kendisini içkiye verdi.O kibar

hoca,sinirli,asabî bir adam oldu.Yine de şairliğini terketmedi.Bende bulunan hatıra defterine,bu iki evladının kaybı üzerine şu dörtlüğü yazmış :

Yavruların annesine dedim ki, İki kalbe az gelirdi bu mezar.

Yalnız kalsın(CEZLİ)senin kalbinde,

Kalbimde de (HASUIvü )nin kabri var. •

Talihsiz bir baba ölen,Kemik K e m a l ’in oğlu,iki evled acısına güç dayandı. Iztırabını gidermek için,kendisini edebiyata ve içkiye verdi.1937 yılında :enserden öldüğü zaman,basında çok geniş yankılar uyandırdı.

GEIİBI3 KALûJ Ldgsuz KIZLAR

EKBJİi’in diğer kızları, 1902 yılında doğan KATİCE SELMA ile, 1905 te

ogan BATMA B-i.AiA'-tir. KE L A L ’in BBBAJJ'j adındaki ilk kız torunu,kızı

ERÎDB’den doğmuştur.Bu BERAAT Kanın (Adnan 1 enderes ile Londraya giderken

çal: kazasında ölen,diplomatımız ÎLHAH SAVUT’un annesi)2 üyük BI A£T,kuzeni Lî EKREM’in kızı BEItfUT ise-aile a r a s m d e - k ü ç ü k BERBAT o l a n k tanımlanır. Lî EKREM’in küçük kızı olan bu BL11ABT Kanım,vaktiyle büyük bir trafik kaza- ı geçirdiydi•Ömrünü^son yıllarını,fakir ve kimsesiz çocuklarla ilgili sos- ?.l hizmetlerâ adamıştı.3 yıl Önce aramızdan ayrıldı.ALİ EKREM’in ortanca

lzi HATİCE SELLIA Kanım, küçük yaşta Amerikaya gitmiş ti .Yıllarca orada yaşa-

ı.Zaman zaman Türkiyeye ailesine gelirdi.Son gelişi,küçük kız kardeşinin

îstan-(

4

)

y e m e k l e r i n e d a i r » y a y ı n l a n A m e r i k a d a i l g i y l e oku n m u ş t u r . H â l e n "bu k i t a p l a r ı n m e v c u d u d a k a l m a m ı ş t ı r »

SEÜİA. BOLAYIH,

NAMIK KEMAL*

NAMIK KEMAL*

FERÎDE’den

g e l e n n e s l i ,t o r u n l a r ı n ı n ç o c u k l a r ı v e o n l a r d a n d e v a m e d e n n e s l i , h a y l i y a y g ı n ­ dır. Ü l k e m i z e »d i p l o m a s ı a l a n ı n d a , k ü l t ü r k o n u l a r ı n d a , t i c a r î s a h a l a r d a , b ü y ü k h i z m e t l e r i m i d e v a m e d e n b u k u ş a k h a k k ı n d a da i l e r i d e ,

Kyrxraxh±xxhHykroyazım

g e n i ş ç e b i r y a y ı n y a p m a y ı va..NAl-JJ K K E M A L h îi e u l n d c a gel e n l e r i tfaliltıııış o l a oe

-Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi