Çocuk Hakları Sözleşmesi

ÇOCUK HAKLARI

SÖZLEŞMESİ*

Sayın Bayan Ve Baylar,

Dr.Selahattin Demirci

M.Ü.Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Öğretim Görevlisi

·Konuşmama başlamadan önce, bizleri buraya çağıran Besançon Üniver-sitesi yetkililerine ve diğer görevlilere teşekkür ederim.

Ben İnsan Hakları Bildirgeleri ve özellikle Çocuk Hakları Sözleşmesi üzerine geliştirdiğim bazı düşüncelerimi burada sizlere açıklamak istiyorum.

İnsan Hakları yeni bir olgu olmayıp tarih kadar eskidir. Din kitapları­

mızda

da bu kdnuda

geniş bilgiler, kurallar, istek ve dilekler, buyruklar

var-dır. Eski çağlarda insan haklarını belirleme.k, diğer insanlara kabul ettirmek, uygulamasını sağlamak genelde dinlerin, peygamberlerin, yönetimlerin üstlen-diği bir görev olmuştur. Yaşamsal ve toplumsal hayatimızla, ödevlerimizle il-gili geçmişten gelen bu kurallar, buyruklar, inançlar, gelenek _{ve .görene.kler} tüm insanlar tarafından da bilinmekte ve uygulamaktadır.

Bugünkü, Avrupa yazış ve söyleyip biçimine uyan _{İnsan Hakları} Bildiri-leri Amerika ve Fransız kaynaklıdır. Çeşitli sözleşmelerin üslG.p _ve anlayışı 1789 Fransız İhtilaline dayanmaktadır.

• 1990 Yılı Fransa-Besançon Üniversitesince Düzenlenen Avrupa Yaz Üniversitesi Çalışmaların­ da Sunulan Tebliğdir.

Mevcut İnsan Hakları Kuralları da geçmişten gelen inançlarımız gibi çağdaş bir dinsel anlayışın kuralları ve istekleridir. Bu bildirileri ve sözleşme­ leri evrensel bir inanç anlayışı olarak kabul etmekte yarar vardır. Bütün

ülke-lerin üye olduğu Birleşmiş _{Milletlerce kabul edilen bu anlaşma ve sözleşme­} ler, tıpkı inançlarımız, _{gelenek ve göreneklerimiz gibi çocuklar, gençler,} ka-dın ve erkekler tarafından tanınmalı, bilinmeli, öğrenilmelidir.

Ancak bu çağdaş insan hakları ve imzalanmış sözleşıpeler insanlar tara-fından pek tanınmamakta, her yerde bulunmamakta ve bunlar insanlığa öğre­ tilmemektedir. Ekon9mik ve kültürel kalkınmasını çağdaşlaştırmış ülkeler bu haklara ve ödevlere biraz daha çok sahiptir. Çağdaş anlayış ve düzenin geliş­ tirmediği toplumlar ise bu sözleşmelerden habersizdir.

Evrensel ortak inançlarımız olan bu sözleşmelerin öğreticisi, savunucu-su ve yayıcısı yoktur. Bu hak ve ödevler her eve, her ulusa, her yüreğe yerleş­

tirilmedikçe bir gelişme ve ilerleme sağlayamayız.

Evrensel bir ortak kültürün oluşturulabilmesi için, bildiri ve sözleşmeler­ deki kavramlar, dilekler, istekler, öneriler ve buyruklar filimlere, TV

dizileri-ne, şiirlere, şarkılara, romanlara, çocuk kitaplarına, reklamlara, her türlü ha-.sın ve yayına konu yapılmalıdır. Bütün dünya okullarında okutulacak ortak

bir kitap hazırlanmalıdır. Çocuk Hakları, Gençlik Hakları, Kadın ve Erkek Hakları konusunda Andlar, yeminler üretilmelidir. Bu ödev ve hakları tanıtıcı kulüplerin her ülkede kurulması sağlanmalıdır.

Bunlar yapılmadıki;a, bunları toplumların isteğine ve kabulüne bıraktık­ ça evrensel bir düzeye ulaşmak yakın yüzyıllarda mümkün olmayacaktır.

1924 yılında konu edilen Çocuk Hakları kavramının sözleşmesi 1988 yı­ lında bitirilmiştir. Böyle bir sözleşmeden milyarlarca çocuğun haberi yoktur. Din ve ahlak, gelenek ve görenek bilgileri nasıl küçük yaşta öğretiliyorsa, ev-rensel hak ve hukuk bilgileri, evrensel ödevler ele küçük yaşta edinclirilmeli-dir.

ÇeşitJi sözleşmeler gibi Çocuk Hakları Sözleşmesinin de yazılış biçim ve

üslObu şiirsel ve sevimli değildir. İnsan şiirsel, sevimli, büyüleyici söylevlerden ve yazılardan daha çok yararlanır ve etkilenir. Bu nedenle evrensel anlaşmala­ rımızın ve hak ile ödevlerimizin daha etkileyici ve benimsetici araçlara dönüş­ türülmesi gerekmektedir.

Çocuk Hakları Sözleşmesi

çocuklara _{armağan edilmemiştir.}

Çocuklar çeşitli görüş ve yapıdaki, _{iç düzeni değişebilen}

ve varlığını _{koruma mücadelesi} veren devletlerin _{anlayış ve takdirine bırakılmıştır.}

Oysaki bu gibi evrensel ya-salar insanların _{tek tek}

savunuculuğuna, desteğine,"bekçiliğine _{de bırakılır.} Çocuk _{Hakları Sözleşmesi'nin}

hayata geçirilmesi ile ilgili öneriler _ve

Bir-leşmiş Milletler'in

kurduğu Teşkilat yetersizdir. Beş milyar _{insanı ilgilendiren} bir konu için yılda bir kez on kişilik _{bir komite toplanacaktır.}

Bu komitenin yapacağı çalışmalar _{dünya çocuklarına}

yetmeyecektir. Bu sözleşme _dünyadaki bütün dillere çevrilmeli, bütün dillerdeki _{metinler aynı}

derecede geçerli olma-lıdır.

Çağdaş _{Türkiye'nin kurucusu Atatürk,}

dünyada il_{k kez ve ilk önce} ço-cuklar ve çocuk hakları _{üzerine dikkati çekmiştir.}

Türkiye Büyük Millet Mecli-si'nin _açılış

günü olan 23 Nisan 1920 tarihini Çocuk _{ve Eg~menlik Bayramı} olarak çocuklara _{armağan etmiştir.}

Türkiye'de çocuklar Yurtta _{Barış-Dünya­} da Barış ilkesi ile yetiştirilmektedir.

Çocuk ve Egemenlik _Bayramı,

bugün her yıl artan _{sayıda ülkenin katıldı­}

ğı Evrensel Çocuk Bayramı

olarak Ankara'da kutlanmaktadır. Çeşitli

ülkele-rin çocukları sevinç ve kıvanç

duyarak, _duygu

dolu olarak birbirlerini tanımak­ tadırlar.

Çocuk _{Haklarının tanıtımı için,}

bütün dü'nyaya _{bu bayram bir fırsattır.} Bütün dünya

çocukları,

_tüm

_{insanlığın}

birlikte sahip

_olduğu

_en

_değerli

.

hazinedir.

· _{v · · .. eden bilemeyiz} Hangi çocuğun _{hangi yaratıcılığı gerçekleştırecegını}

onc _{. ·}

Bu _{nedenle her çocuk}

_geleceğin

bir hazinesi, bir _{zümrüdü, bilgini,}

_kaşıfi,

eko-nomik ve toplumsal _{değeri olarak korunmalı}

ve kollanmalıdır. •

v• d'V' ' 1 nak sunamadığımız

Bınlerce yıldır, yaşatamadığımız, _egıteme

ıgımız, _{o a .}

e k. . . _{. . c1·· .. ..}

önder _{sanatçı yaratıcı} v çocu _{ıarımız nedenıyle, bınlerce bılgın,}

uşunur, _'

' üreticiden _{yoksun kaldığımızı}

her zaman, _{her yerde düşünelim.}

. _{k h klan ve sözleşmeleri} Sayın _{konuklar, insan, kadın,}

gençlık _{ve çocu a}

.. .

. . .. .. . . . . . . _{. . l d·v• ·}

'çin teşekkur _ederım.

üzerındekı duşuncelerımı bıtırırken, _{benı dm e ıgınız 1}

.. _klarına

selam söylüyorum. Bu _{vesile ile Türk Çocuklarından}

Dunya çocu

. ild' _utluluk

duyar ve saygı-Bana ayırdığınız _{zamanı değerlendıreb ıysem}

m. lar sunarım.

305