Cumhuriyet Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Dergisi Cilt 3, Sayı 2, 2000
FARKLI PORSELEN LAMiNATE VENEER YAPIM YÖNTEMLERiNiN
KENAR UYUMU AÇISINDAN DEĞERLENDiRiLMESi
Doç. Dr. A. Dilek NALBANT* ÖZET
Laminate veneer protetik restorasyonlar anterior dişlerde estetik olarak problem görülen durumlarda sıklıkla kullanılan yaklaşımlardır. Minimal preparasyon gerektirmesi ile konserva-tiftirler. Araştırmada porselen laminate veneer yapımmda kulla-nılan tekniklerden olan IPS Empress Isı-Basınç Döküm Tekniği ve Refraktör Day Tekniği ile yapılan porselen laminate veneerler kenar uyumu yönünden karşılaştırılmıştır.
Kenar uyumu deneyleri için her iki porselen sisteminden 20 şer adet olarak üzere toplam 40 adet porselen örnek hazır-lanmıştır. Örnekler dişlere dual polimerizasyonlu kompozit rezin siman ile yapıştırıldıktan sonra 5 ºC 0± 1 , 55 ºC 0± 1 de 500 kez termal siklusa tabi tutulmuştur. Örnekler şeffaf soğuk akril rezin içine gömülüp sertleşmeleri beklendikten sonra insizo-gingival yönde kesitleri alınmıştır. Örnekler, yüzey mikroskobu ile kenar uyumu değerleri milimetrik bir eşel yardımıyla işaretlenerek resimleri çakılıp scaner ile bilgisayara aktarılmıştır. Corel Draw 8.0 Programı ile resimler üzerinde (1/1000 mm.) ölçümler yapılmıştır.
Elde edilen sonuçlar bağımlı ve bağımsız T- Testi ista-tistiksel analizine tabi tutulup karşılaştırmalar yapılmıştır.
IPS Empress ve Refraktör Day porselen örneklerde kenar uyumu değerleri, IPS Empreste daha olumlu bulunmuştur fakat bu fark istatistiksel olarak önemsiz olarak değerlendi-rilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Porselen Laminate Veneerler, Kenar
Uyumu
Dr. Dt.
Nejat
ÖMEROĞLU** SUMMARYEVALUATlON of the marginal adaptation of the various porcelain laminate veneer techniques.
Laminate veneer techniques are widely used to restorate esthetic problems in the anterior region. This technique was considered to be a conservative method because of requiring minimal preparation.
In this study, IPS Empress heat- pressed ceramic and ref roctory die techniques were used for evaIuating the margina adaptation of porcelain laminate veneers
40 porcelain specimens, 20 from each system, were pre-pared for the marginal adaptation experiments. Specimens were bonded to teeth by dual composite resin cement. Atter ther-malcycling at 5ºC ± 1 1 and 55ºC ± 1 1 for 500 times, the speci-mens were embedded into transparent autopolimerized resin, they were mouted into a surfacemicroscope and the photographs of the sections were taken by putting milimetric template on to the specimen sections. The photos were scanned and the data were transferred to a computer. Measurements were made on the photos by using Corel draw 8.0 Programme.
The results were.evaluated by dependent and independent t-tests. The marginal adaptation of the IPS Empress specimens were better than the refractory die specimens. The diffirence between them was not statistically significant.
Key Words: Porcelain Laminate Veneer, Marginal
Adap-tation
GiRiŞ
Ön grup dişlerin estetik problemlerini; dişIer-de mevcut olan veya ağartma teknikleri ile gidişIer-deri- gideri-Iemeyen renklenmeler, diastema ve çapraşıklıklar, aşırı diş çürükleri, abrazyon ve diş kırılması sonucu meydana gelen doku kayıpları oluşturmaktadır. Diş dokusunu olabildiğince koruyan tedavi çeşitlerinden olan laminate veneerler özellikle anterior
ve yan
dişlerde uygulanan, dişin labial yüzeyine ince bir akril rezin, kompozit rezin veya porselen materyalinin uygulanması ile elde edilen estetik bir restorasyondur. 3,6,15,16,261930'larda Dr. Pincus'un Hollywood artistIe-rine yaptığı restorasyonlar ilk laminate veneerler olarak bildirilmektedir. 1970'lerde Dr. Frank Faun- ce tek parça prefabrik akrilik rezin laminate veneerleri tanımlamıştır. Daha sonra 1983'te Horn, porselen laminate veneerlerle ilgili çalışmalarında platin foli yöntemi uygulamıştır, 1985'te Hobo ve
Lwata ise dökülebilir apatitten laminate veneer yapım yöntemini tanımlamıştır. Son yıllarda ise asitle pürüzlendirilmiş porselene uygulanan silanın porselen ile rezin arasında bağlantıyı güçlendirmesi ile bu çalışmalar hızlanmış ve günümüze kadar gelmiştir.3,6,8,9, 10,12,16
Laminate veneerler direkt laminate veneerler ve indirekt laminate veneerler olarak iki şekilde ya-pılabilirler. Direkt Laminate Veneerler; Labaratuar çalışması gerektirmeksizin direkt olarak klinikte diş üzerine rezin materyalinin yerleştirilmesi esasına dayanarak yapılırlar. indirekt Laminate Veneerler ise, hastadan elde edilen çalışma modelleri üzerin-de hazırlanan veya fabrikasyon olarak hazırlanmış laminate veenerlerin dişe uyumlanarak, bir ara bağlayıcı ajan ile simante edilmesi şeklinde hazır-lanırlar.1,3,6,7,10,15
İndirekt teknikle yapılan porselen laminate veneerler; yapısındaki üstün estetik özellikleri ve
* Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ** Serbest Dişhekimi
C.Ü. DiŞHEKiMLiĞi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
canlı dokularla biyouyumluluğu nedeniyle günü-müzde sıklıkla kullanılan restorasyonlardır.
3,6,8,9,10,12,14,16,17
Laminete veneer kron yapımında dental por-selenlerin birçok üstünlükleri bir avantaj olmasına karşılık kullanılacak porselen ve tekniğin seçimi de önem taşımaktadır.
Porselen laminate veneerlerin yapımında; 1- Platinum foli tekniği,
2- Refraktör day tekniği,
3- Dökülebilir porselen teknikleri,
a- Dökülebilir seramik ve dökülebilir apatit tekniği
b- Isı- basınç seramikleri tekniği
4-Bilgisayar destekli tasarım ve üretim tekni- ği kullanılmaktadır. 3,6,13,15,17,20
Günümüzde porselen laminate veneer yapı-mında tercih edilen refraktör day ve ısı-basınç se-ramikleri teknikleridir.4,5,18
Çeşitli tekniklerle hazırlanmış porselen lami-nafe veneerin bağlantı ve dayanıklıklarıyla ilgili bir çok araştırma yapılmış olmasına rağmen başarı rısızlıklarında direkt rol oynayan kenar uyumu ile ilgili araştırmalar daha sınırlıdır.
Estetik problemleri ortadan kaldırmak için, az miktarda diş kesimi yapılması sebebiyle önem kazanan porselen laminate veneer yapım yöntem-lerini incelemek amacı ile farklı iki teknik olan Ref-raktör day ve IPS Empress yöntemleriyle hazırla-nan restorasyonlarda porselen laminate veneerlerin kenar uyumları değerlendirilmiştir.
MATERYAL VE METOD
Araştırma; G.Ü. Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı Laboratuarlarında, Meka Dental Porselen Diş Laboratuvarında ve Dental Labor Diş Protez Laboraruvarında gerçek-leştirilmiştir.
Çalışmada biri refraktör day tekniği ile hazır-lanan "Colorlogic Veneer Porcelain System" ve di-ğeri de ısı - basınç seramikleri tekniği ile hazırlanan "IPS - Empress" olmak üzere iki farklı metotla yapılmış porselen laminate veneerlerin dişe olan uyumlarını incelemek amacıyla periodontal sebeple çekilmiş çürüksüz ve çatlaksız 40 adet üst santral diş kullanılmıştır. Her grupda 20'şer adet olmak üzere, dişlerin preparasyonları; mine sınırları içinde, gingivalde chamfer, aproksimallerde embrasureleri kapsamayacak, insizalde ise insizalide içine alan ve palatinale taşan (overlap) şeklinde yapılmıştır. Macun kıvamında silikon esaslı (Durasil S
Centradent-Germany) ve akıcı kıvamda silikon esaslı (Durasil S Centradent-Germany) ölçü mad-deleri kullanılarak putty-wash (astarlama) tekniği ile ölçüler elde edilmiştir.
CiL T: 3, SA YI: 2
Model elde etmek amacıyla refraktör day tekniği ile yapılacak laminate veneerler için refrak-tör day materyali (Colorlogic - ABD) kullanılarak refraktör modeller elde edilmiş ve porselen fırını-nında (lvoklar AG - Liechtenstein) 1010 °C'de de-gassing işlemine maruz bırakılmıştır. Daha sonra likiti ile doyurulan modeller üzerine, hazırlanan porselen hamuru kondanse edilerek vakum altında 960 °C'de fırınlanmıştır. Bu işlem sonrasında ek-siklerin giderilmesi için 954 °C'de ikinci bir fırınlama işlemi uygulanmıştır. Bu şekilde elde edilen ör-nekler mikromotorla tesviye edilerek 60 psi basınç altında 50 µm'lik AI2O3 kumlaması ile refraktör
model üzerinden ayrılmış, elmas frezler yardımıyla düzeltilmiş ve son olarak üzerlerine Ceramaco gla-ze sürülerek 918 °C'de glagla-ze işlemine tabi tutul-muştur. (Resim 1) Resim 1: Colorlogic veneer porselen örnekler.
Isı-basınç seramiği tekniği ile elde edilecek örnekler için ise ölçülerin içine geliştirilmiş sert alçı (Day stone -ABD) dökülerek modeller elde edilmiş modeller üzerinde mum örnekler işlenmiştir. Hazır-lanan mum örnekler IPS - Empress fosfat bağlı re-vetman kullanılarak manşete alınmıştır. Ön ısıtma fırınında (EP 500 Ivoclar- Liechtenstein) ısı artışı dakikada 3 ºC olacak şekilde ısıtılarak, 850 ºC'de 90 dakika süre ile mum yapılar uzaklaştırılmıştır. Daha sonra manşetler bekletilmeksizin porselen bloklar (IPS Empress 11- Liechtenstein) porselen fı-rınını manşet yatağına yerleştirilmiştir. (Resim 2)
Resim 2: IPS Empress Porselen Döküm Fırını 95
C.Ü. DİŞHEKiMLiGi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
Fırınlama şartlarına göre dakikada 60 ºC ısı artışı sağlanarak ve 700 ºC 'de vakum devreye sokularak 1180 ºC 'de örnekler elde edilmiştir. Elmas frezler yardımıyla düzeltilerek, eksiklerin tamamlanması
için tekrar fırınlanmıştır.
Daha sonra örneklere Ivoclar glaze sürülerek918
ºC'de glaze işlemi
ta-mamlanmıştır. (Resim 3)Resim
3: IPS Empress ÖrneklerPorselen örneklerin dişe bakan iç yüzeylerine 2 dakika süre ile % 37’lik hidroflorik asit uygu-landıktan sonra, silan ve en son olarak dentin bon-ding ajan uygulandı. Diş üzerinde ise asitleme iş-leminden sonra mine-dentin bonding (3M Scotc-hbond Multi- Purpose-France) ajanı uygulandı.
Hazırlanan porselen laminate veneerler kompozit rezin esaslı dual siman ile ( 3M Opal Lu-ting Composite- France) parmak basıncı ile dişe simante edildi. Her yönden 30 saniye olacak şekilde ışınla (Helilux 250-Turkey) polimerizasyonu sağlandı. Porselenle diş sınırları kompozit parlatma (3M Finishing and Polishing Discs-France) zımparalarıyla zımparalanmış, lastik ve fırçalarla parlatma patı (Clean Polish-Switzerland) uygulandı.
Dişlere simante edilmiş olan porselen örnek-ler deneyörnek-ler yapılıncaya kadar gün aşırı değiştirilen distile su içerisinde oda sıcaklığında bekletildi. Hazırlanan deney örnekleri her birinde 30 saniye bekletilecek şekilde 5 ± 1 ºC ve 55 ±1 °C'de 500 kez tekrarlanan termalsiklus işlemine tabi tutuldu.
Dişler, soğuk şeffaf akril (Vartex-Germany) içerisine gömülmüş ve tam ortasından geçecek doğrultuda anterior-posterior yönde düzgün kesitler alınmıştır. Tüm örnek-
ler yüzey mikroskobunda (Nikon/PFX - Japan) in-celenmiş, (Resim 4) mili-metrik bir eşel hazırlana-rak örneklerin mikroskop görüntüleri mikroskoba adapte bir fotograf maki-nası ile (Nicon/PFX-Ja-pan) fotoğraflandırılmıştır.
Resim 4: Yüzey Mikroskobu (Nikon/PFX-Japan)
CiLT: 3, SAYI: 2
Bundan sonra tüm örneklere ait fotograflar scanner ile taranarak bilgisayar (Pentium III 500) ortamına aktarılarak Corel Draw 8.0 (Microsoft USA) programında değerlendirilmiştir.
Kenar uyumu açısından kole bölgelerinde porselen
-
diş mesafesi dik olarak ölçülmüş (Resim 5) , tüm verilere T-testi istatiksel analizi uygulanarak değerlendirmeler yapılmıştır.K p
Resim 5: Porselen ile diş arasındaki mesafenin saptanması. (x35) P: porselen K: kompozit rezin siman M: mine BULGULAR
Kenar uyumu çalışmasında porselen laminate veneer ile diş minesi arasındaki vertikal açıklık IPS Empress örneklerde ortalama değer olarak 88,5 mikron, refraktör day örneklerde ise ortala değer 109 mikron olarak tespit edilmiştir.
IPS Empress ve Refraktör day porselen ör-neklere ait vertikal kenar açıklığı ortalama değerleri Grafik 1 'de gösterilmiştir.
Grafik 1: IPS Empress ve Refraktör day porselen örneklere ait vertikal kenar açıklığı ortalama değerleri (mikron) .
Buna göre gruplar arasındaki farkların belirlenmesi için bağımsız T-testi analizi uygulanmış ve bu analizin sonuçları Tablo I'de verilmiştir.
örnek Ortalama Standart Mjnimum Maksimum
Grup sayısı hata
IPS 20 88,5 73,3 50 170
Empress
Refraktör 20 109 83,3 70 190 Day
Tablo I: IPS Empress ve Refraktör day Porselen örneklerdeki kenar açıklığı değerlerinin ortalama, standart hata ve minimum
C.Ü. DİŞHEKiMLiĞi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
Uygulanan bağımsız T- testi analizine göre IPS Empress ve Refraktör day porselen laminate veneer örnekler arasında p= 0,73 > α = 0,05 oldu-ğundan dolayı iki grup arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulunamadığı belirlenmiştir.
TARTIŞMA
Laminate veener kronların yapımında akrilik ve kompozit esaslı materyallerin de kullanılmış ol-masına rağmen; günümüzde yüzey yapısı, hazır-lanması sırasında istenilen renk, şeffaflık ve biçi-minin kolaylıkla verilebilmesi, verilen bu görüntünün uzunca bir süre bozulmadan korunabilmesi, hazırlanan restorasyonlara büyük bir estetik üstün-lük sağlaması nedeniyle porselen restorasyonlar dişhekimliğinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Ak-rilik ve kompozit materyallerinin hazırlanışı ve ta-mirleri porselene oranla daha kolay ve zahmetsizdir. Bu materyaller kullanıldığında restorasyonlar direkt hasta ağzında hazırlanabileceği gibi labaratuar koşullarında hazırlanıp simante edilebilir. Ancak hazırlanmaları sırasında ortaya çıkan polimeri-zasyon büzülmeleri, kullanım sırasında ortaya çıkan su emilimi, çok kısa sürede renk değiştirmeleri, boyanmaları, ve aşınmaları gibi problemler göz önüne alındığında başarısızlıkları daha sık söz ko-nusu olacaktır. Ayrıca porselenin koheziv gücünün kompozit materyalleri oluşturan rezin yapı ile dol-durucular arasındaki bağlanmaya oranla daha iyi olması nedeniyle, kırılma riski olan durumlarda porselen daha fazla tercih edilmektedir.6,7,12,15,18
Refraktör day tekniğinde kullanılan "Colorlo gic veneer porselen" lösit kristalleri içeren feldspatik yapıda bir porselendir. Bu porselen materyali ise amonyum fosfat, alumina, magnezya, silika ve zirkon gibi maddelerin karışımından oluşan refraktör day tozunun, su esaslı bir kollaidal oksit karışımı olan likit ile muamele edilmesinden elde edilir. bu day materyalinin genleşme şeklinde toplam % 0.15'lik bir boyutsal değişikliği söz konusudur. Dolayısıyla oluşacak boyutsal değişikliklere mikroçatlaklar, mikroporöziteler, homojenite bozuklukları ve porselen hamurunun kondanzasyon güçlüğü ek-lendiğinde, tekniğin başarısı ile uygulayıcının ma-nipülasyonu son derece ilişkilidir. 11,15,16,18
Isı - basınç seramikleri tekniğinde kullandığı mız "IPS - Empress" porselen de silindirik lösit kristalleri ile direnci arttırılmış feldspatik yapıda bir porselendir. Standart mum eritme yöntemi ile elde edilmiş fosfat bağlı revetman kalıba basınç altında enjeksiyon yoluyla hazırlanırlar. Bu yöntemde daha homojen bir yapı elde edilebilmesi ve boyutsal değişikliklerin kontrol altında tutulabilmesi önemli bir avantaj olarak karşımıza çıkmaktadır. 18,21
Kenar uyumlarını tesbit etmeden önce dişler
CiLT: 3, SAYı: 2
ağız ortamındaki soğuk ve sıcak yiyeceklerle kar-şılaşıyor gibi işleme tabi tutulmalıdırlar. Bu işlemde termalsiklustur. Pek çok araştırmada termalsiklus işlemi 1 ile 2500 arasında değişmektedir. ISO TR 11405 terrnal siklus ilşleminin 5 ºC ile 55 ºC ara-sında 500 kez yapılmasını önermiştir. Bu bilgileri değerlendirilerek araştırmada örnekler 5 ºC ile 55 ºC arasında 1 dakikalık zaman diliminde 500 kez termalsiklus işlemine tabi tutulmuştur.
Kron kenar uyumu çalışmalarında çeşitli yöntemler kullanılmaktadır. Laminate veneerlerde bu konuda yapılan çalışmalarda daha çok Sorensen
21 'in 1990 yılında yaptığı çalışmada uyguladığı
yöntem kullanılmaktadır.yapılan bu invitro çalış-mada laminate veneer kronlar insizo gingival olarak kesilmiş vertikal uyum aradaki siman kalınlıkIarı ve horizontal uyumlarda kronun overkonturu ölçülerek ortalama değerler tesbit edilmiştir. Araştırmada laminate veneerler insizo gingival yönde kesilmiş ve servikal bölgedeki vertikal uyum siman kalınlığı mikron cinsinden ölçülerek değerlendirilmiştir.
Sorensen ve ark.22 kenar uyumlarını inceledik-leri minimal preparasyon yaptıkları porselen laminate veneerlerden platinum foli tekniği uyguladıkları örneklerde refraktör day tekniği uyguladığı ör-neklerden daha iyi sonuçlar almışlardır. Bu çalış-mada platinum foli veneerlerde 187 µm refraktör day veneerlerde 292 µm ortalama kenar açıklığı değerleri bulmuşlardır. Bu sonuç bizim sonuçları-mıza göre oldukça yüksek değerlerdir. Bunun nedeni bu çalışmada kullanılan kasitler üç yönde incelenmiş ve ortalama değerler bulunmuştur. Çalışmamızda ise sadece vertikal açıklık değerlendirilmiş ve refraktör day ortalaması 109 µm bulunmuştur. Refraktör day çalışmasında bizimle aynı bölgenin ölçümlerinde ortalama değer 114 µm bulunmuş ki bu bizim bulgularımızla paralellik göstermektedir. Tay ve ark. 24 ise porselen laminate veneerlerde bu açıklığı 400 mikron kadar ölçmüşlerdir. Li-teratürlerdeki bu farklı sonuç muhtemelen yöntem farklılığından ileri gelmektedir. Daha iyi ve kesin bir sonuç alabilmek için bu değerlendirmenin tek bir yönde değil de kronun değişik kesitlerinden alınan noktalardan tesbit edilip ortalamasının alınması gereklidir.
Suh ve ark.23 CEREC CAD-CAM ve platinium foil metotları ile yaptıkları porselen veneerlerde uyumu suni dişlerde incelemişlerdir. Araştırmada dişlerin mesial kontak noktaları preparasyona dahil edilmiş distali ise edilmemiştir. Veneer dişlere epoksi rezin ile simante edildikten sonra simanla beraber dikkatlice dişten ayrılmış ve gingivo-insizal ve mesio-distal olarak kesitler alınmış ve siman ka-
17. QUiNN, F., MCCONNELL, R.J., BYRNE, D.: Porce-lain laminates: a review. Br. Denl. J. 161,61-65,1986.
18. ROBERT, G.C.: Restorative Dental Materials. 9 th ed., Mosby Co. London, 1993.
19. SCHAERER, P., SATO, T., WHOLWEND, A.: Acomparison of the marginal fit of three cast ceramic crown systems. J. Prosthel. Denl. 59,157-161,1988
20. SIM, C., IBBETSON, R.J.: Comparision of fit of por-celain veneers fabricated using different teehniques. Int J. Prosth. 6, 36-42, 1993.
21. SORENSEN, J.A.: A standardized method for deter-minatian of crown margin fidelity. J. Prosthet. Dent. 64, 18-24, 1990.
22. SORENSEN, JA, STRUTZ,J.M., AVERA, S.P.,MA-TERDOMiNLD.: Marginal fidelity and microleakege of poreelain veneers made by two tehcniques. J. Prosthel. Denl. 67, 16-22,1992.
23. SUH, P.S., JOHONSON, R., WHiTE, S.N.: Fit of ve-neers made by CAD-CAM and platinum foil methods. Operative Dent. 22,121-127,1997.
24. TAY, M.W., L YNCH, E., AUGER, D.: Effeet of some finishing techniques on cervical margins of porcelain laminates. Quintessence ını' 18, 599-602,1987.
25. WALL, S.N., REISBicK, M.H. ESPELATA, K.G.: Cement'luting thickness beneath porcelain veneers made on platinum foil. J. Prosthel. Denl. 68, 448-450, 1992.
26. ZAiMOGlU, A., KARAAGAÇLlOGlU, L.: Microleakage in porcelain laminate veneers. J. Dent. 19, 369-372, 1991. C.Ü. DİŞHEKiMLiGi FAKÜLTESi DERGiSi 2000
kalınlığı ölçülerek yapılan uyum çalışmaları sonu-cunda her iki grupta dikkati çekecek şekilde benzer bulunmuştur. İki gruptada uyumun iç yüzeylerde daha iyi olduğunu belirtmişlerdir.
Sim ve Ibbetson20 simante edilmemiş plati-nium foil, refraktör day ve iki kalınlıkta döküm tekniği ile elde ettiği porselen laminate veneerlerin alçı model üzerindeki uyumlarını kontrol ettiği çalış-masında platinium foli tekniğini diğer ikisine oranla daha üstün bulmuştur.
Schaerer ve ark.19 üç döküm seramik kron sisteminde kenar uyumu değerlendirmelerinde ke-nar açıklığını 47.3 ile 87.8 m arasında değişen oranlarda bulmuşlardır.
Liu ve ark.13 refraktör day ve CEREC CAD-CAM veneerlerin uyumunu incelemeye çalışmış-lardır. Dişleri simante etmeden önce epoksi rezin ile simante etmeksizin prepare edilmiş diş üzerine
yerleştirmiş ve yapılan incelemelerde CEREC
CAD-CAM veneerlerin daha fazla uyumlama gerektirdiğini belirtmişlerdir.
Wall ve ark. 5 suni dişlerde siman kalınlığını
ölçtükieri çalışmalarında Suh ve ark 65. ile benzer sonuçlar bularak iç adaptasyonun dış adaptasyon-dan daha iyi olduğunu belirtmişlerdir.
Coyne ve ark.2 porselen laminate veneerlerin
klinik olarak marjinal adaptasyonunu değerlen-dirdikieri çalışmalarında 6 aylık ve 12 aylık değer-lendirmeler sonucunda gingival sağlıkta bitişik gin-givaya göre önemli bir fark bulamamış ve 12 aylık değerlendirmeler sonucunda klinik olarak marjinal renklenme tesbit edememişlerdir.
Sorensen21 1990 yılında yaptığı çalışmada araştırmada kullandığımız yönteme benzer şekilde kenar uyumunu tesbit etmiş ve farklı olarak örnekleri esas daylar üzerinde değerlendirmiştir. incelediği vertikal ve horizontal açıklık değerleri, araştırmamız sonuçlarına göre daha düşük çıkmıştır. Bunun nedeni örneklerin esas daylar üzerine simantasyonu olabilir.
Sonuçta; IPS Empress tekniğinde kenar uyumunun ortalama değerlerinin daha düşük ol-masına karşın istatistiksel analiz sonucu IPS Emp-ress ve Refraktör day tekniği ile hazırlanan porselen laminate veneerler arasında anlamlı fark bulun-madığı belirlenmiştir.
KAYNAKLAR 1. CALAMiA,J.R.: Etched porcelain veneers: The cur rent state of art, Quintessence int. 16(1),9-14,1985.
2. COYNE, B.M.CA, WiLSON, N.H.F.: Acıinical evaIu-ation of the marginal adaptevaIu-ation of porcelain laminate veneers. Eur. J. Prosthodont. Rest. Dent. 3(2), 87-90, 1994.
3. DAL E, B.G, ASCHHEIM, K.W.: Esthetic Dentistry. Lea &Febıger London,1993
4. DONG, J.K., LUTHY, H., WHOLWEND, A., SCHA-RER, P.: Heat-pressed ceramics. Te hnology and srtenght. Int. J. Prosthodont. 5, 9-16,1992.
CiLT: 3, SAYI: 2 5. FRADEANi, M.: Clinical experience with empress crowns. Int. J. Prosthodont. 10,241-247,1997.
6. GARBER, DA, GOLDSTEiN, R.E., FEiNMAN, RA: Porcelain laminate veneers. Chicago. Quintessence Publishing Co., 1988.
7. GARBER, D.A.: Direct composite veneers versus etched porcelain laminate veneers. Dent. Clic. North Am. 33(2), 301-305, 1989.
8. HOBO, S., IWATA, T.: A new laminate veneer techni-que using a castable apatite ceramic materials. I. Practical pro-cedures, Quintessence int. 16 (8), 509-512,1985.
9. HOBO, S., IWATA, T.: A new laminate veneer techni-que using a castable apatite ceramic materials. II.Theoretical consideration, Quintessence İnt. 16(7),451-458,1985.
10. HORN, N.H.: Porcelain laminate veneers bonded to etched enamel. Dent. Clic. North Am. 27(4), 671-84, 1983.
11. KILIÇARSLAN, M.:Farklı tekniklerle hazırlanmış porselen laminate veneer kronların ve yapıştırma sistemlerinin fiziksel olarak değerlendirilmesi. Doktora tezi, A.Ü. Sağlık Bilim-leri Enstitüsü. Ankara, 1997.
12. KURTZ, K.S.: Consturcting direct porcelain laminate veneer provisional. J. Am. Denl. Assoc. 126,653-656,1995.
13. Liu, P.R., ISENBERG, B.P., LiENFELDER,K.F.: Evaulating CAD-CAM genarated ceramic veneers. J. Am. Dent. Assoc. 124, 59-63, 1993.
14. MCLAUGHLiN, G.: Poreelain veneers. Dent. Clin. North Am., 42(4): 653-656, !998.
15. MiNK, J.R., TİMMONS, J.H.: Laminate veneers. Dent. Clin. North Am., 28(1): 187-203, 1984.
16. PAMiR, A.D., HASANREiSOGLU, U.: laminate ve-neer restorasyonlar. A. Ü. Diş Hek. Fak. Derg. 13, 99-107, 1986.
YAZIŞMA ADRESi:
Dr.Dilek NALBANT
Gazi Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi Protetik Diş Tedavisi Anabilim Dalı 8.cad. 06510 Emek ANKARA
