Covid-19 Küresel Salgın Dönemi ve Sonrası Müze Etkinlikleri Dr. Öğr. Üyesi Pınar KASAPOĞLU AKYOL

(1)

72 http://www.millifolklor.com

COVID-19 K RESEL SALGIN D NEM E SONRASI

M

E ETK NL KLER *

Museum Activities During and After the Covid-19 Pandemic

Dr. r. e i P nar KASAPO LU AKYOL**

Z

n anl k a ihinde a anan ek k la e a geli me a ihin ak n de i i mi e hi bi e in e ki i gibi lmad d nemle e neden lm . K e el alg n la ak i imlendi ilen k e el alg n ha al kla da b la la dan bi idi . Ta ih e g len ben e le ine ek la ak, m d n a e ki i al na ala ak mil nla ca in an n enfek e lma na, binle ce in an n l m ne ebe lan SARS-CoV-2 i n n neden ld K na i Ha al (COVID-19) D n a Sa l k g (W ld Heal h O gani a i n- WHO) taraf ndan 2020 l nda k

e-el bi k e e-el alg n la ak ilan edilmi i . B k e e-el alg n ka nda al nan nlemle ka am nda h k me le ge ici e le k l, k hane, inema, i a , e an, kafe e m e gibi kam al mek nla ile alle me alanla n ka a ka a kma a a ilan e mi le di . B e en en k e kilenen k mla n ba nda el-likle m ele de b l nmak ad . B alana bak ld nda hem m ecilik ek n n hem de m e al anla n n ek n mik, ik l jik, l m al e k l el a la dan ciddi anlamda e kilendikle i g lmek edi . B e kile in a anmak a lan anki ecin an a, b ndan n aki d nemde de g lece i anla lmak ad . Salg n bi andan k e elle i ken, eni nlemle alma e habe a la n n da k e el d e de me i eni f a la n a-a lma-a e k e el mle de k e elle i ken b ecin n la la ak k nabili . ellikle k l e e i-im ek le inde UNESCO n n al mala a ndan bak ld nda a anan k i i f a a e i mek ge-ek i i anla e b n n e af nda l an aba g lebilmek edi . D n a genelinde m ecilik al mala n n en nemli em ilci i lan, UNESCO n n e ebb ile Pa i ' e 1946 l nda k lan Ul la a a M ele K n e i (International Council of Museum- ICOM), M ele in n la k , a la a d m n benim e en l la a a alanda m e fe nelle inin l d nemli bi k l . B k l , m ele in ih i a -la na g e geli en, k e el a -la e i bi li i g amla a ac l la kam al k l el fa k ndal a mak a-d . ICOM a af na-dan len m ecilik al mala na, k e el alg n a nda e n a nda m ecilik alan alanda a aalanaalan e a gelecek e a aalanma la geli mele e da aalanaalan al mala da eklealanmi i . Ul la a a b -a len, d n an n d al, m e m lma an k l el mi a n n, b g n e gelecek e, a a lma , k nma , de aml l e ile i imine da anan b al mala da k e el alg n ecinde g lanan ka an ina nedeni le de i e ek ekn l ji dakl bi hale gelmi i . M ecilik al mala da nl lan b de i imle den e kilenen alanla dan bi i idi . B ecin m lma an k l el mi a m ecili i ka am nda a anabilecek nla kada , b mi a n nemi e ge eklili ini de inle i di ini de le ebili i . UNESCO K l den S -ml Genel Di ek Ya d mc E ne O ne a af ndan K l bi d n a, gelecek i bi d n ad

le e lenen b d m ile ellikle m lma an k l el mi a n ak a m n n nemine g a lm -. B makalede, k e el alg n n m ecilik al mala n ne ekilde e kiledi i, l la a a alanda ICOM n m ele in ka la n i a e ile ine ka a mak nda ld d nemde ne al mala a ; eni n mal la ak adland lan e e e k e el alg n n a nda m ecilik al mala n n ne ekilde de i i i/de i ece i; ICOM n, m ele in, Anka a S m Olma an K l el Mi a M e i nin, m ecilik alan nda al mala a an sivil l m k l la n n e ni e i ele in e mi a a fala , al med a a la mla , k n manla ile bi lik e d enlenen ebina la , emine le , al a la , k nfe an la a ac l la n lm e genel bi de e -lendi me a lm .

Anahtar Kelimeler

COVID-19 k e el alg n , m ecilik, ICOM, UNESCO, S m Olma an K l el Mi a n K nma (SOK M) S le me i.

ABSTRACT

Many events or developments in the history of humanity have changed the course of history and caused periods where "nothing is as before". Global epidemics called pandemics are also one of these events. In addi-tion to many of its counterparts in history, the World Health Organizaaddi-tion (WHO), was declared as a global * Geli a ihi: 7 Temmuz 2020 - Kabul tarihi: 13 E l l 2020

Ka a l Ak l, P na . Covid-19 K e el Salg n D nemi e S n a M e E kinlikle i Mill F lkl 127 (G z 2020): 72-86

** Anka a ni e i e i, Dil e Ta ih C af a Fak l e i, Halkbilim B l m , Anka a/T ki e, pkasapoglu@ankara.edu.tr, ORCID ID: 0000-0003-0106-368X.

(2)

Mill Folklor, 2020, Y l 32, Cilt 16, Sa 127

pandemic in 2020, the disease called Coronavirus Disease (COVID-19) which was caused by the SARS-CoV-2 virus, that affects the entire world, causing the infection of millions of people and the death of hundreds of thousands of people all over the world. Under the measures taken against this global epidemic, governments have temporarily closed public spaces such as schools, libraries, cinemas, theaters, restaurants, cafes and muse-ums and declared a curfew. Especially musemuse-ums are at the top of the institutions that are most affected by this process. When we look at this area, it is seen that both the museum industry and museum employees are seri-ously affected by economic, psychological, social and cultural aspects. It is understood that these effects will be seen in the next period as well as the current process that is being experienced. While the pandemic is glob-alizing, taking new measures and maintaining news networks at the global level, creating new opportunities and causing global solutions can be read as the results of this process. When we look at UNESCO's efforts, especially in the cultural and educational sectors, it is possible to see the understanding that the crisis that is being experi-enced should be turned into an opportunity and the efforts created around it. The International Council of Mu-seums (ICOM), which is the most important representative of museum studies worldwide, by adopting the motto "Museums have no borders, they have a network" was established in Paris in 1946 with the initiative of UNESCO. This institution increases public cultural awareness through global networks and cooperation pro-grams, which develop according to the needs of museums. Studies based on developments in the field of mus-eology or possible in the future during and after the pandemic have been also affected to the musmus-eology studies carried out by ICOM. These studies, which are carried out on an international scale, based on the research, safeguarding, continuity and communication of the world's natural, tangible and intangible cultural heritage today and in the future, have changed due to the quarantine applied in the pandemic process and has become a technology-oriented one. Museology studies are one of the areas affected by these changes, which are also mandatory. We can say that this process deepens the importance and necessity of this heritage as well as the problems that may arise within the context of intangible cultural heritage museum. This situation, which has been mma i ed b E ne O ne, UNESCO De Di ec Gene al f C l e, i h he d A ld i h c l e i a ld i h f e em ha i ed he im ance f he an mi i n f in angible c l al heritage. In this article, how the pandemic was affected museology studies; what kind of studies ICOM has done when it was necessary to close the doors of museums in the international arena; how the museology studies ha e changed and ld be changing in he ce called ne n mal and after the pandemic, was presented and a general evaluation was made through the official web pages, social media shares, webinars organized with subject matter experts and conferences of the efforts of ICOM, museums, Ankara ICH Museum, universities and non-governmental organizations working in the field of museology.

Key Words

COVID-19 pandemic, museology, ICOM, UNESCO, The Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage.

Giri

K e el alg n, d n a genelinde in anla n a l n ehdi ede ek k a da lkede e a k ada a lan, e ki ini k geni bi alanda g e en alg n ha al kla a e ilen genel i imdi . Yeni a a kan bi i n in andan in ana k la bi ekilde h l ca a l

lma k e el alg n ilan edilme i i in nemli bi l la ak kab l edilmek edi . K e-el alg n n l m d e indeki e ki i i n b la c l na, ha al k l ma e e-ne ie-ne, l mdaki bi e le in ba kl k d m na, bi e le a a ema e l mla a a la m ellikle ine, i k fak le inin a l na, n lan a l k hi me le ine e ik-lime ba l la ak de i iklik g e mek edi . Ta ih e, ka a eba, k le a, g i ( an l g ibi, H ng K ng g ibi, D m g ibi), if gibi k e el alg nla a ek la ak g n m de K na i Ha al (COVID-19) da b li e e eklenmi i . lk la ak in in V han E ale i nde a al k a n n nla nda (2019) l n m l aha l k beli ile i ile a a

kan COVID-19, a lan a a mala n c nda 13 Ocak 2020 de D n a Sa l k g (World Health Organisation- WHO) a af ndan an mlana ak andemik bi i la ak adland lm (E e nal 2020: 2; h :// . h .in /heal h-topics/coronavi-rus#tab=tab_1).

(3)

K e el alg n ile a a kacak akala a al mak e i n a lma n d d -mak amac la, d n an n d bi an ndaki h k me le , k lla e kam al alanla ka-a kka-a ka-a kmka-a ka-a ka-a ilka-an e mi le di . Al nka-an b nlemle le D n ka-a genelinde ka-aklka-a- akla-k iakla-ki mil a in an e le inde akla-kala aakla-k e i imle ine e i ha a la na in e ne i e diji al la f mla k llana ak de am e mek nda kalm . H la a lan k na i eh-didine ka al nan nlemle ka am nda ge ici e le ka a lan k hanele , inema-la , i a la , e an e kafele gibi kam al mek nla n ba nda m ele de b l

nmak-ad .1

Ni an 2020 a ihinden i iba en d n a genelinde ka la n ka a mak nda kalan m ele in, Di e k e el l kla gibi, ek le de k e el bi dahale e ih i a d l ak ad e b da ele i a aca bi l a d . M ele ge i e a a a di e k i le a da, l l kla bilgi de i k edebilece i, b l abile-ce i e i ile ebileabile-ce i ala la la ak a k kal di e ek m ele in b e ge ici

ede l mla a ndan nemine g a an Ul la a a M ele K n e i (ICOM) E ki Ba kan S a Ak 2_{, a} _{a klamada}3_{, m ele in b g n de ben e bi ka g la} An lama a, i inde anlam b lma a e gelecek i in de le i a la ma a ha ld

-na dikka ekmi i . B k n l amanla da, ICOM' n ge mi e ld ndan daha nemli ml l kla b l nd na g a an ICOM Ba kan Albe Ga landini ise, M ele l , ICOM i e ele e i a hi e i dedi 4_{di e ek ICOM n} -lendi i b b k ml l dile ge i mi i . UNESCO Genel Di ek A d e A -lay da M ele l la da a kl l da e el bi l a ak ad , m ele in i ine d kle i b g nle de B k i le ba a k ala a e i le icile i le ile i i hali de l ala a a d c l al 5_{di e ek m ele in gelecek e de a a abilme i} i in a lma ge ekenle e dikka ekmi i .

B ka g la e fa k ndal kla, UNESCO e ICOM a af ndan 18 Ma Ul la a a M e G n e ile i le a lan, e de le le i e m e fe nelle ini i e en iki a-l ma ia-le COVID-19 aa-lg n n n k a e n adede k l ek n , m ele e m e k mla e indeki e ki ini de e lendi mek e ek n k e el alg na na l m a -lad n n e n a nda k mla de ekleme lla n n nele labilece inin a a lma ama lanm . M ele e e nel i in me c d m n , ek n mik e ki i, diji al e ile i imi, m e g enli ini e k lek i nla n k nma n , e be m e fe

nelle-ini 5 ema la ak ele alan Anke : M ele , m e fe nelle i e COVID-19 (Sur-vey: Museum, museum professionals and COVID-19) ba l n a an k e el bi anke6 ba la lm . Elde edilen bilgile e g e, m elerin COVID-19 k e el alg n ndan 85.000'den fa la k m n e kilenmi e k i a nda de i en ele b nca ka la n ka a mak nda kald kla g lm . A ca, Af ika e Geli mek e Olan K k Ada Devletlerinde (Small Island Developing States- SIDS), m ele in adece % 5'i ki lele ine e imi i i e ik nabildi i, D n adaki m ele in akla k % 13' n n a la ek a a la-ma abilece i e D n a genelinde alama 60.000 m enin % 95 inin ka al ld

ak-a lm (ICOM Re , 2020: 1).7

K e el alg n e ka an ina g nle i ile de i mek nda kalan g nl k a an m , inle imi , al ili kile imi ekn l ji dakl bi hale gelmi i . M ecilik al mala da m ele in kendi i kada b e en e kilenen e nl bi de i im i ine gi en alan-la dan bi i lm . Hem m ecilik ek n n hem de m e al anla n n ek n mik,

(4)

kile-Mill Folklor, 2020, Y l 32, Cilt 16, Sa 127

in a anmak a lan ecin an a, b ndan n aki d nemde de g lece i anla lmak-ad . B makalede, d n a genelinde k e el alg n ecinde a anan m nla e

nl l kla g n nde b l nd la ak, b alg n n m ecilik al mala n ne ekilde e kiledi i; l la a a alanda ICOM n m ele in ka la n i a e ile ine ka atmak zo-nda ld d nemde ne al mala a ; eni n mal la ak adland lan -e -e -e k -e -el alg n n a nda m -ecilik al mala n n n-e -ekild-e d-e i i i/d-e i - e-ce i k n la na daklan lm . B bilgile e, ICOM n, d nda e i inde yer alan bi k m enin, Anka a S m Olma an K l el Mi a M e i nin, m ecilik ala-n ala-nda al mala a aala-n ba i il l m k l la n n e ni e i ele in a a fala , al med a a la mla , k n manla ile bi lik e d enlenen ebina la , seminer-le , al a la , k nfe an la a ac l la la lm e b e ile den la k la ak genel bi d m e i i a mak, bi ba ka de i le a ihe n d mek ad na de e lendi me

a mak ama lanmak ad .

K e el alg n a nda e n a nda m ecilik alan nda a anan e gelecek e a-anma la geli mele i daha i i alg la abilmemi ad na, m ecilik al mala nda

nemli e i lan e l la a a alanda ahibi kab l edilen ICOM n m lma an k l el mi a , ekn l ji dakl bak a , diji al d n m gibi ka amla a dai

akla mla e g lama n emle ine genel bi bak e inde lacak . ICOM e M ecilik al malar

UNESCO n n e ebb ile Pa i ' e 1946 l nda k lm lan, Ul la a a M -zeler Konseyi (International Council of Museum- ICOM)8_{, d n an n d al, m e} -m l-ma an k l el mi a n n, b g n e gelecek e, a a lma , k nma , de aml -l e i-le i imine kendini adam -l -la a a bi m e-le e m e man-la i i-l l m k l d . 138'den fa la lkede, 118 l al k mi e e 32 l la a a k mi e ile m e faali e le i i in me leki e e ik anda la beli le en, manla f m la ak k l el mi a la ilgili k n la da ne ile de b l nan, bilgi i e ka a i e i geli i me i e ik eden ICOM, m e alan ndaki ek k e el k l lma elli ini a mak ad . M ele in -n la k , a la a d m n benim e e ek l la a a alanda m e fe -nelle inin ih i a la na g e geli en, k e el a la e i bi li i g amla a ac l la kam al k l el fa k ndal a an nemli bi k l .

2003 l nda UNESCO n n k l alan nda ge ekle i di i en nemli al mala dan bi i la ak kab l edilen k l le mele i nden S Ol a a K l el Mi a K

-a S le e i nin kab l nden n a, ICOM da k n la ilgili al mala n de in-le i mi i . 2004 l nda Se l'de ge ekin-le en e 100'den fa la lkeden 1.462 ka l mc n n ka ld , ICOM' n 20. Genel K nfe an 'n n ema M ele e S m Olma an Mi a olarak belirlenmi , b k nfe an ile k l el e bi l jik e i lilik i in m lma an mi a n nemi k n nda fa k ndal k a a lma ama lanm .

2007 l nda ICOM, nde a eni m e an m na m lma an mi a (intangible heritage) e imini eklemi , m ecilik anla nda bje-ne ne dakl bak a ndan ka ak, b m mi a n me dana gelme ini a la an gelenek el mi a a

-c la n e ak a d kla bilgile i de i ine d hil eden ne dakl eni bi bak a la, E i im, al ma e e lence amac la in anl n e e e inin somut ve somut olmayan i a la an, k an, a a an, ile i im k an e e gile en k amac g me en bi k md eklinde eniden an mlanm (h ://ic m.m e m/en/ e ce / an-dards-guidelines/museum-definition/).

(5)

M ecilik al mala n l la a a alanda de am e i en ICOM, h la e e i li e-kille de de i en l mla da m ele in ak ama a n de ecede fa kl k lla n n, de-e lde-e inin de-e g lamala n n fa k ndal la, me c m e an m n incelemek ve daha g ncel bi an m a a mak i in eni al mala ba la m . T m b al mala n -c nda, ICOM Y ne im K l 21-22 Temmuz 2019'da Paris'teki 139. oturumunda mev-c m e an m e ine eni bi al e na if m e an m9_{a m e 7 E l l 2019 a ihinde} Ja n a daki K Ul la a a K nfe an Me ke i nde ge ekle ecek lan ICOM n Ola an Genel K l nda lama a nma a ka a e ilmi i :

M ele ge mi e gelecek hakk nda ele i el di al g i in dem k a ikle i ici, ka -a c e lif nik -al-anl-a l mak ad . G n m n a mala n e l kla n ka-b l ede ek e ele ala ak, l ma g enen e e le e nekle ba nd la , gelecek nesil-le i i e i li a la k la e i a la i i e i hakla e i a a e i e i i i garanti ederler.

M ele k ama l de ildi . Ka l mc e effaf la e in an n na e al adale e, k e el e i li e e k e el i ili e ka k da b l nma ama la an, d n a anla -la n lamak, k mak, a a mak, mlamak, e gilemek e geli i mek i in e i li

l l kla la e nla i in ak if akl k i inde al la (h ://ic m.m e m/en/ e -urces/standards-guidelines/museum-definition/).

Ya lan al mala n a nda K da ICOM a af ndan a klanan al e na if eni m e an m T ki e nin e k a da e lkenin de i inde b l nd bi g a af n-dan i i a la la eddedilmi e lama e elenmi i . i a edilen n k ala n ak g le i i e di ini beli en ICOM T ki e Milli K mi e inin c a K mi e i Sek e e i B len G -n l a , a la-n al e -na if m e a-n m -n -n k n ld n , anla l e ne ifadele in b l nmad n , li ik ifadele in e ald n , m e m lma an k l el mi a ka am n daha nceki an mda ld ekilde g lamad n , m ecili in lma a l-ma emel i le e ka amla ndan (e i im, an m, k n e a n, en an e , e e , a n

b.) bah edilmedi ini e b lelikle ana emadan akla ld n dile ge i mi i .10 ge-lecek e ille i i e i li a la k la e i a la i i e i hakla e i a a e i e i i i ga a i ede le eklinde ifade edilme e al lan m lma an k l el mi a ka am , di ek e imin kendi i ile de il SOK M S le me i nde e alan ka amla a a-c l la an ma eklenmi i .

M e an m na m lma an k l el mi a ka am n ekleyerek yeni bir perspek-ifle ile al mala n d en ICOM, m lma an mi a g n a l la-a la-a la-al mla-alla-a nla-a e e mi la-a la-a fla-a n n g n l ne de an mak ad .11_ICOM,

a nma mi a la ak an mlad m lma an mi a n k nma nda m ele in k nemli bi l nad n e m ele in b k ma ecinde kendile ini b amaca ne de ece adad kla na g e de i iklik g e ece ine inand kla n beli mi i (https://icom.museum/en/our-actions/heritage-protection/intangible-heritage/).

B geli mele e bak ld nda, d n a genelinde a lan m ecilik al mala n n UNESCO e ICOM n genel bak a n an n , a k m e m lma an k l el mi a ka amla n n b nc l k ma akla m ba lam nda ele al nd n e bunla n bi bi inden a lama iki ka am ld n g mek m mk nd . K l el bi mek n n a da m bi bjenin i inde ba nd d gelenek el bilgiden, b bilgi i ak

a-an mi a ak a c la nda-an e e af nda l a-an k l el a ikle den ba m ele al nama-aca kab l g m .

(6)

H la de i en, k e elle en, ekn l ji i he g n daha fa la k llanma a land -m eni bi d n a alg n n fa k ndal la, ICOM n g n m e ha a gelece i n g e ek al mala n b enilikle e a k e ekn l ji dakl bi i n ile n g mek e i . Diji al d n m la ak adland labilecek b e k aca, diji al d n a-n a-n ge eklilikle ia-nia-n fa k a-nda lmak e b a-na a ak d mak la ak alg laa-nabili .

D n a a nda akla k 3,4 mil a ak if al med a k llan c ld n n fa k n-dal ile ICOM, b a n n m n f n ne ede e a ld n , E l l 2017 ile Ekim 2018 a ihle i a a nda b a n n 320 mil n ki i ile daha a n , b ebe le al med an n e ki inin g a d edileme ece ini a nm , ekn l jiyi, interneti, sosyal med a daha fa la k llanma ge eklili ini fa k ede ek b k n da k e el alg ndan k daha nce al mala ba la m (ICOM S cial Media G ideline 2019: 5).

Tekn l jinin, al med an n m ele in g n l n a d n n fa k edilmesi e m ele i fi ik el la ak i a e eden i a e ile ine ek la ak daha geni bi i a e i a na la labilme i nedeni le m ele , e mi a a fala n , fi ik el mekanla i a e e me k n nda ka nakla e e i lan bi e e k l la i in e imi i (online) m

-ele a a ma gi i iminde b l nmak ad la (On 2014: 42).

Ne ille a a ak a m n ge ekle ebilme i i in m ele in k nemli mek nla l-d n n fa k ndal ile ICOM, ne ede e m ha a ekn l ji e af nda ekillenen eni ne li akalama kendine hedef alm , nla a la abilmek, nla n ilgi ini ekebilmek e nla m e ka am la an a ak n adede de m ele in de aml l n a lamak amac la b alanda al mala ba la m la d . ellikle ekn l ji i, in e ne i, al med a k llanma k n nda e e li bilgi i lma an, b k n da de e e ih i ac lan ve kendini b alanda geli i mek i e en ICOM K mi ele i, m e ne icile i e m e al

-anla i in ha lanan ICOM S al Med a K la la ile b a n ka a lma e diji al d n m n daha k la e h l ge ekle i ilebilme i ama lanm (ICOM Social Media Guidelines 2019).

COVID-19 K re el Salg n D nemi M ecilik E kinlikleri

Sanal m ecilik g lamala n da i ine alan e k e el alg n nce i ba la lan di-ji al d n m al mala la ak adland abilece imi b m de n m ecilik al mala , k e el alg n n in ha a a bi e le i bi anda bilgi a a la , kame ala a d na e le i -me e lad eni d n a d eni ile bi lik e al e na if bi geli me lmak an km bi

nl l k haline gelmi i .

Sanal m e la , ekn l jinin d n a e inde h la geli me e e a g nla ma a ba lad 20. l n n lla nda ba la an bi ge i d . Fa kl c afi b lgele de a a an e m e e la m m mk n lma an ki ile ile kalabal k amla da b l nmak i eme en ki ile i in ld k a g n bi ge i ekli lan anal m e ge in i i, 7/24 a -labilme i nedeni le i a e ile ine he an ke in i i la labili lik a lamak ad .

B e e ka la n ka a mak nda kalan m ele in ha a a kalabilme i, de-aml l n d ebilme i, g n l n ka be meme i, l ma ka k a lamak ama-c la elendi i e i im, e lendi me, ile i im k ma gibi i le le ini e ine ge i me e de-vam etme i i in ka la n i a e ile ine anal la ak a m . Tekn l jik la ak b imk nla a e bilgi bi ikimine ahi m ele in anal la d enleme i, k lek i nla , e gile ge ekle i me i, ide la a mlamala e k nfe an la d enlemele i ile anal i a e i a la a m ; Ak n da k n a dikka ek i i gibi, Pa ad k al la ak,

ka-la ka al l a bile, m ele e daha nce hi b kada ka-la ka-lamam . A ca Ak , m ecilik al mala n n b e e h land lm bi ekilde de i me e land n , b

(7)

hik enin n n , an ld ndan daha i i hale ge i me f a n n e g c n n elimi de ld n ekle e ek, Sanki COVID-19 alg n , l m n e nekli ini de eklemek i in ka a c lan diji al mle in e inde enili i e ikledi. En n eknolojiye sahip ol-ma an daha k k m ele , halkla na la man n ba ka lla n , ba en bi #hashtag (#etiket) kada ba i bi e le b la ak la an e neklik g e mek edi 12_{demi i} (2020).

S al med a he a la ndan bi i lan In ag am da #etiket k llana ak m ele a a ba n e ile i imin k mama ad na al med an n ile i im e h l a l m g c n k llanan m ele , kendile ini ifade e mek, k e el alg n ile in anla e inde l an ne-ga if ha an n adan kald ma a a d mc lmak e m ele inin g n l n a la-ma a de am e mek e b e e ak bi dil l abilmek i in bi e ike leme ak m

l m la d . D n a e inde i ili fakl binle ce m enin #MuseumBouquet (#M -zeBuketi) e ike i al nda d hil ld b diji al ak m ile m elerinde yer alan herhangi bir

i ekli bjenin f af n e b ak ma da e e mek i edikle i bi ba ka m enin ad n da e ike ledikle i bi a la m a a ak ge ekle i mek edi le . A ca, ben e a ihle de 7 Ni a D a Sa l k G n 13_{f a la ak k llanan m ele ,} #MuseumsThankHealth-Heroes (#M ele Sa l kKah a a la aTe ekk Edi ) e ike i ile m ele inde e alan

a l k e a l k al anla ile ilgili bjele i a la a ak k e el alg n ecinde canla aha na emek e en a l k al anla na e ekk le ini e k anla n ile mek i emi -lerdir.

B a lan a la mla la ama lanan m ele a a ile i imi g lendi e ek de ek e m al e me kam an a n n ba a a la ma n n an a, kendili inden l an g el, diji al bi a i de elde edilen ka an la a a nda g lebili . Ol lan b e ike le in al na bak ld nda d n a e indeki binle ce m ede e alan i ek e a l k k n l a la mla a ac l ile m b m ele incelenebili , i a e edilebili hale gelmek edi (Bk . G el 1). B lelikle hem m ele a a ile i imin, hem de i a e ile ile m ele a a ndaki ile i imin daha e kili hale geldi i, k la la , n la n adan kalk ek-n l jiek-niek-n a a bi a an aj la ak da k nabili .

(8)

B e e, d n a genelinde e k k a bi e i inde T ki e de de bi k nemli m e anal la ak i a e ile ine ka la n a m . Y d ndan, B i i h M e i, L

-e M -e i, Van G gh M -e i, Va ikan M -e i, Dali M -e i, M-e li an M e i14 b. gibi nekle e ilebili . T ki e de i e, T.C. K l e T i m Bakanl , K l Va -l k-la e M e-le Gene-l M d -l a af ndan d enlenen e h :// analm e.g . / ad e inden i a e ile ine ka la n a an 15 anal m e e 1 en e i b l nmak ad : Sanal Gezinti:15_K _{l Sa a M e iAnka a; C mh i e M e iAnka a; Efe M} -zesi- mi ; T a M e i anakkale; Anad l Medeni e le M e iAnka a; Ga i M -zesi-Sam n; G bekli e e en e i- anl fa; E n af a M e iAnka a; An al a M -zesi-An al a; B a k M e i- m; A ke l ji M e Ga ian e ; Ze gma M e i-Gaziantep; m M e i- m; anl fa M e i- anl fa; Adana M e i-Adana; A ke l ji M e i-Hatay.

Sanal m e la na ek la ak, k a da m e, i il l m k l , ni e i e ve dernek, Instagram, Facebook, Twitter, Youtube gibi al med a he a la n k lla-na ak m ecilik k n nda d enledikle i ebina la , hbe le , al a la e k nfe-an la la b eci eni med a a ac l la bi andan da a lma m cadele i e e ek,

e e ek l ml bi ekilde a la ma a al mak ad la . Ge ekle i ilen b g lama-la n he bi inin b n l al mada ak a lama-lama aca n n fa k ndal ile ba m e e kin-li i nekle i e ilme e al lm :

10 Ni an 2020 a ihinde ICOM a af ndan K na i (COVID-19) e M ele : k i n a e ki, enilikle e lanlama (ICOM | OECD Webinar: Coronavirus (COVID-19) and Museums: impact, innovations and planning for post-crisis) ba l kl bi ebina d enlenmi e daha n a b ebina n ide e mi a a fa na klene ek e i ime a lm .16

6 Ma 2020 a ihinde nemli STK la dan bi i lan M ecilik Me lek K l De ne i a af ndan d enli la ak ge ekle i ilen M ecile Sahne A ka n Anla ba l kl k nfe an la e i inde17_{, ICOM T ki e Milli K mi e i al mala ICOM T} -ki e Milli K mi e i Ba kan Ve-kili B len G n l a ile ge ekle i ilen hbe k l n In ag am he ab ndan (@m ecilikmkd) canl ge ekle i ilmi i .

12 Ma 2020 a ihinde B a M e i a af ndan T ki e e D n ada S m Ol-ma an K l el Mi a M ecili i ba l ile D . D . E im l e nel ile m enin In ag am he ab ndan (@b am e) canl bi hbe ge ekle i ilmi i .

18 Ma 2020 Ul la a a M ele G n nde M ecile De ne i nin d enledi i Rahmi M. K M e i Genel M d Mine S f l , M ebilimci D . N. Han ade U al-man, An al a M e M d M afa Demi el e UNESCO T ki e Mill K mi n Ba kan P f. D . cal O n ka ld kla e imi i anelde Pandemi e M ele in Gelece i k n a lm .

K ni e i e i VEKAM n 19 Ma 2020 a ihinde d enledi i, M ele de Di-ji al D n m ba l kl ebina Bilgi Belge Y ne imi U man Ale A a k ile ge ek-le i ilmi i .

Ba ken ni e i e i M ecilik Y k ek Li an P g am k dina P f. D . Bil-l Tekk k Ka a a af ndan 22 Ma 2020 a ihinde 21. Y lda Sana , T l m, M e ba l kl 7. M ecilik al a e imi i la ak ge ekle i ilmi i . al a da, Prof. Dr. Bill Tekk k Ka a a af ndan 21. Y lda n an Belle i, M e Ne e e Gidi ? ba l kl bildi i, D . . e i Ce en Ka adeni a af ndan Ul la a a M

(9)

-Mill Folklor, 2020, Y l 32, Cilt 16, Sa 127

ele G n M ele in Bi S d lebili lik Re e e i Olabili Mi? ba l kl bildi i, Se-nem G denle a af ndan Ken Sana n n K lek i n Ya mak, M ele i mek ba l kl bildi i, Z hal K an a af ndan 21. Y lda Bi ik i me K l e Sana ba l kl bil-di i, D . lhan E kan a af ndan B d W ld -V c D n a - Ya am D ng ba l kl bildiri, Nihan K a a af ndan Haf an n M e e T l ma Yan ma e ine Bi A a ma ba l kl bildi i, Elif T l m nl a af ndan Haf a e Diji al Gelece in

e-ine Bi A a ma ba l kl bildi i, P na Y ld han a af ndan En ala n Sana ba -l k-l bi-ldi i, S ng -l Ne gi Ye i i a af ndan 21. Y lda n an Ge ek i Mi? Gelece-in Tekn l jile i e M e E i imGelece-inGelece-in nemi ba l kl bildi i, D . . e i A em Ya-na a af ndan Tek il e Gelenek el SaYa-na K lek i nla n n Diji al Pla f mda M e

le ici i le B l ma ba l kl bildi i, Ha a Alk a af ndan M ele de Ya a Zek K llan m ba l kl bildi i, Ali A ma an Dal l a af ndan M e B l mala Sanal Se gi Sal nla ile M e Y lc l na Bi nek ba l kl bildi i n lm , ka l mc lar e k n manla a af ndan anelle de k n lan k n la e inde a lm e de e -lendi mele a lm . B al a a ek la ak, k e el alg n d neminde Tekk k Ka a

a af ndan fa kl k n kla la m ecilik hbe le i de d enlenmi e daha n a b ka -la Tekk k Ka a n ah i Y be kanal na klene ek e i ime a lm .18

21 Ha i an 2020 a ihinde K l el Mi a n D la De ne i (KUMID) a af ndan KUMID Webina Se i i i inde ge ekle i ilen M ecilik S le ile i nden bi i de D . Dr. Ali Ak n Ak l n K l el Mi a n K nma nda M ede E i imin nemi ba -l k-l k n ma d .

24 Ha i an 2020 a ihinde ICOM a af ndan d enlenen M ele i Yeniden A ma a Ha lanma: Bi Pandemi S n a (Preparing for the Reopening of Museums: The After-math of a Pandemic) ba l kl bi ebina d enlenmi e daha n a b ebina n

e mi a a fa na klene ek e i ime a lm .19

D k E l l ni e i e i M ecilik B l m Online Semine le Di i i i inde e alan Pe embe K n mala nda, 2 Temm 2020 a ihinde P f. D . Fili Yeni

ehi-l iehi-le M eciehi-lik e ine G ncel K n mala ; 9 Temm 2020 a ihinde D . . e i Eb Nalan S l n ile T ki e de a da Sana K lek i nc l Ta ihi e el M ele ; 16 Temm 2020 a ihinde D . . e i . N. Han ade U alman ile M e le i iminde Ma ka Ya a ma Hedefi ; 23 Temm 2020 a ihinde D . . e i Ce en Ka adeni ile Yeni N malde M e e E i im ; 30 Temm 2020 a ihinde P f. D . Ne a elik ile ge ekle i ilen K l e le me i le Z Bi U ga l k K m : An al a D k ma a k ne inde M e e M ecilik ba l kl emine le ka m a k-mak ad .

Anka a Hac Ba am Veli ni e i e i T k Halk Bilimi A a ma e U g lama Me ke ine ba l lan Anka a S m Olma an K l el Mi a M e i b n e inde ge ek-le i iek-len anal m ecilik al mala n n emelini m enin In ag am he ab ndan (@an-ka a k m) canl la ak a mlanan k nfe an la l mak ad : 5 Ma 2020 a i-hinde P f. D . cal O ile Baha Ba am : H d elle ; 16 Ma 2020 tarihinde Prof. D . R hi E ile Salg n S ecinde e S n a nda K l el P a ikle imi e ine D

-ncele ; 20 Ma 2020 a ihinde P f. D . M. M h a K l ile SOK M e F af ; 28 Ma 2020 a ihinde P f. D . Me in Ekici ile Dede K k e ine S le i ; 5

Ha-i an 2020 a Ha-ihHa-inde P f. D . cal O ile Anka a SOK M M e inin Yeni Ya nda M e Y lc l m n 18. Y l ; 6 Ha i an 2020 a ihinde A illa Can ile Eb Sana

(10)

e ine S le i ; 15 Ha i an 2020 a ihinde P f. D . Ali Yak c ile K ak an Y a T -k le imi ; 19 Ha i an 2020 a ihinde Ya a an n an Ha ine i Mehme G ile ini Sana e ine S le i ; 23 Ha i an 2020 a ihinde P f. D . Pe in E g n ile Salg n D neminde T l m al U g lamala : Saha T kle inin Ih ah Ba am ; 26 Ha iran 2020 a ihinde Meddah Kenan Ol ak ile ge ekle i ilen Di e Han O l B a Han Hik e i ba l kl k nfe an la b nla n ba l cala d (Bk . G el 2).

G r el 2. Anka a S m Olma an K l el Mi a M e i In ag am K nfe an Afi nekle i

B k nfe an la daha n a m enin fa kl bi al la f m lan Youtube Ka-al na20_{klenmek e e he ke in i le ebilece i bi diji al g} _{el a i haline d n} l-mektedir. M e e ai b e mi Y be kanal nda a ca m ede g n ll la ak al an

k ek li an e d k a encile inin b e e m lma an k l el mi a la ilgili bilgi a la mla n (gelenek el c k nla , ba amla ma gelenekle i, Ka ag Ha-civat g e i i b.) a lamak, ak a m ge ekle i ebilmek i in kendi imk nla la

ek-ikle i k a ide la da g el a i la ak e almak ad .

Y ka da nek la ak e ilen, k e el alg n d neminde ge ekle i ilen m e, i il l m k l , ni e i e e derneklerin Instagram, Facebook, Twitter, Youtube gibi al med a he a la e inden m ecilik k n nda k n manla la ge ekle i -dikle i b ebina la , hbe le , al a la e k nfe an la da genel la ak k e el alg n

e m ele genel ba l na daklan lm , k e el alg n n m ele e e m ecilik al -mala na e kile inin nele ld ; bi e el, l m al e k m al anlamda a a kan

blemle ( ik l jik, k l el, ek n mik, b.) e m ne ile i; m ele e m eci-lik alan nda gelecek e a anma la de i imle in nele labilece i b. gibi k n la da

a mala ge ekle i ilmi i . B al mala n m , m ecilik al mala n d mek, m e- l m ili ki ini g lendi mek, m ele i an mak, m ele in d lebili li ini a lama a nelik bi e le i e i mek, nla n fa k ndal k d e le ini a mak, i i aki ge i mele ini a lamak, finan al ka nak a la abilmek ad na ekn l ji i k llanma

n-emle i geli i mek, k aca m ele in gelece ini k mak ad na e ilen eme in, g e-rilen aban n bi n c la ak g lmelidi .

Son

n anl ha l k akala a ak k k a bi ede e ki i al na alan, in anla ka-al d a la a ka na ka a d n a kendi g le imi le de il de kame ka-ala , ek anla a ka ndan g memi i nl k lan COVID-19 k e el alg n ile a anan, fi ik el e

(11)

ik l jik l kla n b l nd ld k a bi e i . B , e en el la ak k l ka am n n ne kada nemli ld n n fa k edildi i, e ki e, e, k kle e d n h -land an, gelenek el bilginin eniden ha -land , b bilgi i a an e ak a anla n ne kada nemli e de e li ld n n hi edildi i bi e lm .

B fa k ndal a e g lanan k l el a ikle e (e de ekmek, ide, , e el a mak; gelenek el c k nla n n namak, e mek b. gibi) a men i nik bi ekilde k e el alg n ecinin e n a nda eni k alla a m a lama a al m eni n mal ha a n emelini diji al, ekn l jik bi ha a ele ge i mi i . E i imden i a am na, al ili kile den al e i e, k l - ana ak i i ele inden m e i a e le ine kada g nl k ha a aki he ak i i e anal la ak ge ekle i ilmek e e a k b g la-mala n eni n mal la ak kab l edilmek edi . M ele in b ndan b le l mla

lan ili ki inde b de i imin/de i iklikle in nemli l na aca g lmek edi . K e el alg n nce inde de ha a n d al e inde diji al d n m ng en ICOM, k e elle en d n ada in e ne e ekn l ji k llan m e i i e i ede lan gen ne li, ne ille a a ak a m n ge ekle ebilme i, n adede m ele in eklili inin a lanma i in kendine hedef n k a la ak beli lemi e al mala na b nde a l k e mi i . Diji al d n m ng ne ahi lma na e al mala n b nde ile le -me ine a -men ICOM, b g n k e el alg n n h ka diji alle me ecine a ak -d ma a al hale gelmi i .

Obje-ne ne dakl bak a n n in an- ne dakl bak a na d n m -ecilik anla n n, d n ld nden k daha h l bi ekilde bilgi e g el dakl diji al bi anla a d n g lemlenmek edi . M ele in nl la ak ka la n

i-a e ile ine ki-a i-a e le ba la an, daha n a eni n mal la ak adland lan n -malle me ecinde eni g lamala la ekil de i i en m ecilik al mala ekn l ji i, in e ne i, al med a al mala n n dak n k a na k m . M ele k e el al-g n ecinde e kilenen k l el k mla n ba nda gelmi i . B nedenle i lenen e e

k n faali e le in emel amac ; d n a genelinde ma d bi k n ma d en m e-le in, eknik e ek n mik imk nla d l nda anal m ecilik al mala n d -mek, g n l n a la abilmek e k n la ilgili fa k ndal k a a a ak m ele a a ile i imi g lendi mek lm . B n n i in m ele al med a he a la nda e ike -le -le a la mla da b l nm la d . M ze-lere ek la ak, m ecilik k n nda al mala-n d en ba i il l m k l la , de nekle , ni e i ele de k n manla ile ge ek al med a he a la e inden ge ek e e im i i ide k nfe an i emle i (Zoom, Microsoft Teams, Skype, Google Meet b.) a ac l la canl a nla d enle

e-ek ebina la , emine le , al a la , k nfe an la , hbe le ge e-ekle i mi le di . K e el alg n ecinin beli i li i, e ile i imin halen k a i e edilme-mesi, sosyal mesafenin korunarak, hij en k alla n n ciddi bi ekilde lma a i e edilen b e e m ele ka la n eniden i a e ile ine a kla nda, m ecilik al -mala nda a k ekn l ji k llan m n n a alma aca , ak ine he ge en g n fa kl ekil-le de ha a m da daha fa la e alaca ge e i iekil-le ka ka a . Tekn l jinin, in e -ne in k llan ld , diji al d n m n dene imlendi i eni m ecilik anla ile la lan

k ek i a e i a la ; al med a a ac l la la labilen, ka an lan gen ne il eleri; ul la a a m ele a na daha k la d hil labilme lanakla ; amanmek n n -la n adan kald an, la labili li i en e i e e k el en, i edi in mek ndan ka-labildi in k nf l ge ile ; i edi in k n la ilgili an nda a ama m la ndan, esmi a a fala ndan bilgi e la ma l k ; bi l jik la ak in an g le g menin m mk n

(12)

lmad 360 de ece bak a la a labilen anal la ; bi bje i anal ge eklik (VR ekn l ji i) ile b l g ebilme l k b. m ele in l mla ili kisinde bun-dan n aki e e ilk akla gelen eni ka an mla la ak a labili . B n n an a, a n dene imle in fa kl bi k ma da ekilde a labili : Ne ille a a k l el ak a m n e a and , in an dakl bi a am a na ahi ken, in an n e ini ekn l jik ale le in, in e ne in, bilgi a a g amla n n alma de i ime a acak in an ili

kile-ini, ile i imini e k l al e i ini ek e e a mak ad e b n adede a anma la blemle e neden labili .

Ya anan ecin gelecek e m ele in d m na en b k e ki i, ekn l jinin h la de i en d a na g n, enilikle i aki edebilen, b bilgile i m e al mala na g -la abilen, diji al bilgi ile d nanm eknik e e kin eleman-la n e i i ilme i ge eklili i olacakt . B ih i a da di i linle a a al mala n nemini e de e ini k daha fa la hi edili hale ge i ecek i . ne in, bi halkbilimcinin ncelikle m ecilik k n nda manla ma , a n amanda ekn l jik ale le i, bilgi a a g amla n k llanabilir yet-kinli e ahi lma , al med a g el bi a i gibi k llanabili lma , e en el b a ge ekle i ilen m ecilik al mala n aki edebilecek abanc dil/le /e ahi lma ge ekecek i . Hali ha da m ede g e a an m e al anla n n b anlamda e i i ilme i ge e i de emel i le le inden bi i e i im lan m ele in al halk , gen ne li e i me i i in de il, kendi elemanla n da e i mek i in daha ka aml al mala a ma ge ek i ini a a ka acak .

O a a kan nemli a n la dan bi i de m ede b l nan e e gilenen bjele in, e gile in diji alle i ile ek anal amda e gilenebili h le ge i ilme ge eklili idi . Daha nce dikka ekilen, b n ba a abilecek e kin eleman e i i me n al n n an nda, diji al a i l abilmek e la diji al h l kla a ka da b a i i k abilmek, b a i in g eni li ini ne ekilde a lamak ge eklili i de e inde d n lme i ge eken

nemli k n la dand .

B e e a a kan e kma a de am edecek ek n mik k n la da g a d edilmemelidi . K amac g me en mek nla lma na a men m ele in ha a a kalabilme i e d lebili li inin a lanabilme i i in ek n mik bi geli inin lma

geekmek edi . Zi a e ile in e dikle i gi i c e le i, m eden a n ald kla hedi elik e -ala , m e i inde a lan kafe- e an e i le i ile kendine finan al ka nak l an m ele in, b e en n a daha a i a e i e e ahi li i a acak lma la bi lik e yine teknolojiyi kullanarak kendine yeni sanal finansal ka nakla ( n: e im i i al

e-i e-imk nla , c e le-i anal be-ilge-ilende-i me b. ge-ibe-i) l ma ge ekmek edi .

S m lma an k l el mi a n, m k l el mi a lmadan, k l el mek ndaki ba lam a anmadan alg lanma n n m mk n lma aca n d nen halk bilimcilerin m ecilik al mala elinde e inde d nme i ge eken nemli la a a k-mak ad :

Obje dakl bak a na ne dakl bak a n eni eni ekleme i ba a -m ken, bi anda diji al dakl bi bak a na a lamak nda kalmak k l el mi a

e k nma al mala a ndan na l k nmal d ?

S m lma an k l el mi a n ne ekilde m ele i ilebilece i daha am anlam la lememi ken, ne ekilde diji alle i ilmelidi ?

He e i diji alle i mek d m d ? B n n ka a n kim e melidi ? Diji alle i ilebilen k l el mi a n g enli i ne ekilde a lanabili ?

(13)

K l el mek n la ak kab l edilen m ele aman i inde ka b l m ? B m lma an k l el mi a e m ecilik al mala n ne ekilde e kile ?

T m b e nla n fa k ndal ile h la e bi a da nl l kla ge ekle en b diji al d n m n l ml anla n a a geli i mek, l m la ak g lebile-cek anla n i e d el me e al mak ge ekmek edi . B ecin ne kada ece inin belir i li i ile eni e a k lmak ama gelenek elden de amamen k madan a a eni bi en e ka mak ge ekmek edi . Tekn l ji ha a m alanda k la la an, bi e a d mc bi ka am iken, n amanla da he an m e ki i al na alm ne ede e bize ahi bi ka am haline d n me e ba lam . Un lmamal d ki, a lad bi k a an aja a men, ha a n he alan nda ld gibi m ecilik alan nda da teknoloji bir ama de il, a a la ak ha a m da ld ece eni bi en e l labili .

T m d n a a af ndan m lan e beklenen COVID-19 k e el alg n n l d m blemle in na e me i, a l k blemle inin bi an nce bi me i e e ki n mal ha a la m a ge i d nebilmek i . B ba lamda m ecilik al mala na bak ld nda da s m e m lma an k l el mi a bi a a a ge i en b l k l el mek n lan m ele in e i im, e lenme, ak a m gibi i le le i le eniden ka la n i a e ile ine a -ma e gelenek el ak a m n ge ekle ece i amla n eniden l ma m lmak ad r. Ya anmak a lan alg n ecine an kl k e me e al an b n l al ma, gelecek e b ecin m ele a ndan ek k fa kl k n da e kile i e n la hakk ndaki de e -lendi mele e ka nakl k edebili . B l e e d n a e inde a anan b runlu dei deime a men m ele dein, gelecek e de m e dei m e a an m dei le le dei le, d al -amla ndan e ama la ndan akla madan ha a m daki e le ini almala e a a-maya devam etmeleri beklenmektedir.

NOTLAR

1. Ni an 2020 a ihinde ge ici e le ka a lan kam al alanla ma a ndan i iba en n malle me eci ile kademeli la ak a lma a ba lanm . 1 Ha i an 2020 a ihi i iba i le bi k m e de ka la n eni d enlemele ile bi lik e i a e ile ine a ma a ba lam .

2. ICOM Ba kan S a Ak 19 Ha i an 2020 a ihinde g e inden i ifa e mi e b n ICOM a fa ndan a a klama ile d m : h ://ic m.m e m/en/ne /fa e

ell-note-from-president-suay-ak-%e2%80%a8/ . Makale i inde ka nak la ak g e ilen S a Ak a ai a klamala Ak n Ba -kanl k g e ini d ken a a klamala d .

3. ICOM E ki Ba kan S a Ak n COVID-19 andemi n a a mlad ki i el me aj : https://icom.museum/en/covid-19/advocacy/museums-will-move-on-message-from-icom-president/. 4. ICOM a af ndan 19 Ha i an 2020 a ihinde 2022 a ihine kada eni g e ini d mek e e ba kan

la ak Albe Ga landini a anm . Ga landini nin k n la ilgili d ncele ini dile ge i di i ki i el me-aj : h ://ic m.m e m/en/ne /albe -garlandini-appointed-new-icom-president/.

5. UNESCO Genel Di ek A d e A la n COVID-19 andemi n a a mlad ki i el me aj : https://en.unesco.org/news/covid-19-unesco-and-icom-concerned-about-situation-faced-worlds-museums. 6. Survey: Museum, museum professionals and COVID-19 ba l n a an k e el anke hakk nda bilgile e e mi in e ne i e inden 03.05.2020 a ihinde la lm : : h ://ic m.m e m/en/c id-19/surveys-and-data/survey-museums-and-museum-professionals/.

7. B a n la e amanl la ak UNESCO e ICOM n e mi a a fala nda da a mlanm : https://icom.museum/en/news/museums-museum-professionals-and-covid-19-survey-results/;

https://en.unesco.org/news/covid-19-unesco-and-icom-concerned-about-situation-faced-worlds-museums. 8. ICOM hakk ndaki bilgile e e mi in e ne i e inden 03.05.2020 a ihinde la lm : h ://ic m.m

-seum/en/

9. ICOM Ba kan S a Ak , eni m e an m ile ilgili a lan al mala hakk nda bilgi e di i 19 Ocak 2020 a ihli a k mek a, Ha i an 2020'de (K na alg n d la la ile i bi a ihe e elenmi i ) ka -l mc -la n eni bi an m i in g le ini a la mala , fiki al e i i a mala e bi akl n am la ak geli me i i in ka aml bi a ma a laca n e ICOM n 75. ld n m lan Ha i an 2021 de eni

(14)

bi m e an m n lama hedefledikle ini dile ge i mi i : h ://ic m.m e m/ -content/uplo-ads/2020/02/Museum-definition_the-way-forward_EN.pdf.

10. B len G n l a 06.05.2020 a ihinde M ecilik Me lek K l De ne i nin @m ecilikmkd adl In -ag am he ab nda ge ekle i ilen k n ma nda dile ge i mi i .

11. ICOM e mi in e ne a fa nda faali e le ba l al nda mi a n k nma e m lma an mi-a mi-al bmi-a l klmi-a e mi-almmi-ak mi-ad : h ://ic m.m e m/en/ -actions/heritage-protection/intangible-heri-tage/.

12. ICOM E ki Ba kan S a Ak n COVID-19 andemi n a a mlad ki i el me aj :: https://icom.museum/en/covid-19/advocacy/museums-will-move-on-message-from-icom-president/. 13. D n a Sa l k g n n (WHO) ana a a n n l e gi di i 7 Ni an a ihi m d n ada D n a Sa l k

G n (W ld Heal h Da ) la ak k lanmak ad .

14. B i i h M e i (h ://b i i hm e m. i hg gle.c m/), L e M e i (h :// .l e.f /en/ i i e -en-ligne), Van G gh M e i (h ://a andc l e.g gle.c m/ a ne / an-gogh-museum?hl=en), Vati-kan M e i (h :// .m ei a icani. a/c n en /m ei a icani/en/c lle i ni/m ei/ -virtuali-elenc .h ml), Dali M e i (h :// . al ad -dali.org/en/museums/dali-theatre-museum-in-figu-eres/visita- i al/), Me li an M esi (https://artsandculture.google.com/partner/the-metropolitan-mu-seum-of-art?hl=en).

15. Sanal Gezinti: https://www.ktb.gov.tr/TR-96599/sanal-gezinti.html.

16. ICOM OECD Webina : C na i (COVID-19) and Museums: impact, innovations and planning for post-crisi ba l kl bi ebina d enlenmi i : h ://ic m.m e m/en/c

id-19/webinars/icom-oecd-ebina /. Re mi a a fa na klenen b ebina link en i lenebilmek edi : h :// . -tube.com/watch?time_continue=7&v=PIo_8VWMU6o&feature=emb_title.

17. M ecilik Me lek K l De ne i a af ndan d enli la ak ge ekle i ilen M ecile Sahne A ka n Anla ba l kl k nfe an la la ilgili daha de a l bilgile e k l n In ag am he ab ndan (@m eci-likmkd) la labili .

18. P f. D . Bill Tekk k Ka a Y be Kanal : h :// . be.c m/channel/UCL_ 768X dX kk-dd0cCbGQ.

19. P e a ing f he Re ening f M e m : The Af e ma h f a Pandemic ba l kl bi ebina d enlen-mi i (h ://ic m.m e m/en/c id-19/webinars/icom-webinar-preparing-for-the-reopening-of-mu-seums-the-aftermath-of-a- andemic/). Re mi a a fa na klenen ebina link en i lenebilmek edi : https://www.yuca.tv/en/icom/webinary17june2020.

20. Anka a S m Olma an K l el Mi a M e i Y be Kanal : https://www.youtube.com/chan-nel/UCKcCBsW6ZRe8J-UJ_PGVwZw.

KAYNAK A

Ak , S a . (Ma 2020) (E i im a ihi: 21.03.2020) https://icom.museum/en/covid-19/advocacy/museums-will-move-on-message-from-icom-president/.

__________. (19 Ocak 2020) (E i im a ihi: 20.02.2020) https://icom.museum/wp-content/uplo-ads/2020/02/Museum-definition_the-way-forward_EN.pdf.

__________. (21 Hazi an 2020) (E i im a ihi: 21.06.2020) h ://ic m.m e m/en/ne /fa e ell-note-from-president-suay-aksoy%e2%80%a8/.

Anka a S m Olma an K l el Mi a M e i Y be Kanal . (E i im a ihi: 06.07.2020) h :// . -tube.com/channel/UCKcCBsW6ZRe8J-UJ_PGVwZw.

A la , A d e . (Ma 2020) (E i im a ihi: 21.03.2020) h ://en. ne c . g/ne /c id-19-unesco-and-icom-concerned-about-situation-faced-worlds-museums.

B i i h M e m. (E i im a ihi: 05.04.2020) h ://b i i hm e m. i hg gle.c m/.

Billur Tekk k Ka a Y be Kanal . (E i im a ihi: 31.08.2020) h :// . be.c m/chan-nel/UCL_v768XtdXxkk-dd0cCbGQ.

Dali M e m. (E i im a ihi: 05.04.2020) h :// . al ad -dali.org/en/museums/dali-theatre-museum-in-figueres/visita-virtual/.

E , A.G. e nal, S. 2019 K na i Salg n Anl k D m e lk lenimle , Flora Dergisi, 25 (8 ba 2020), http://www.floradergisi.org/2019_Koronavirus_Salgini_Anlik_Degerlendirme.pdf.

Ga lanadini, Albe . (21 Ha i an 2020) (E i im a ihi: 05.04.2020) https://icom.museum/en/news/alberto-gar-landini-appointed-new-icom-president/.

ICOM. (E i im a ihi: 03.03.2020) h ://ic m.m e m/en/ e ce / anda d -guidelines/museum-defini-tion/.

ICOM S cial Media G ideline . (2019) (E i im a ihi: 03.03.2020) https://icom.museum/wp-content/uplo-ads/2019/10/ICOMSocial-media-guidelinesWeb.pdf).

(15)

ICOM. S e : M e m, m e m fe i nal and COVID-19 . (E i im a ihi: 03.05.2020) h ://ic m.m -seum/en/covid-19/surveys-and-data/survey-museums-and-museum-professionals/.

ICOM. P e a ing f he Re ening f M e m : The Af e ma h f a Pandemic . (E i im a ihi: 20.06.2020). https://icom.museum/en/covid-19/webinars/icom-webinar-preparing-for-the-reopening-of-museums-the-aftermath-of-a-pandemic/; https://www.yuca.tv/en/icom/webinary17june2020.

ICOM. ICOM OECD Webina : C na i (COVID-19) and Museums: impact, innovations and planning for post-c i i . (E i im a ihi: 20.06.2020) h ://ic m.m e m/en/c id-19/webinars/icom-oecd-webi-nar/; https://www.youtube.com/watch?time_continue=7&v=PIo_8VWMU6o&feature=emb_title, K l e T i m Bakanl , Mille le a a M ele K n e i (ICOM) T ki e Milli K mi e i Y ne meli i. (E

i-im a ihi: 05.04.2020) h ://k mgm.k b.g . /TR-44442/icom.html.

K l e T i m Bakanl . Sanal Ge in i (E i im a ihi: 05.04.2020) h :// .k b.g . /TR-96599/sa-nal-gezinti.html.

K l e T i m Bakanl . (E i im a ihi: 05.04.2020) h :// analm e.g . /. L e M e m. (E i im a ihi: 05.04.2020) h :// .l e.f /en/ i i es-en-ligne.

Me li an M e m. (E i im a ihi: 05.04.2020) h ://a andc l e.g gle.c m/ a ne / he-metropolitan-museum-of-art?hl=en.

Onur, Bekir. Ye i M ebili De k a ik T l Ya a ak. mge Ki abe i: Anka a, 2014.

UNESCO. COVID-19: UNESCO and ICOM c nce ned ab he i a i n faced b he ld' m e m . (E i im a ihi: 30.05.2020) https://en.unesco.org/news/covid-19-unesco-and-icom-concerned-about-situa-tion-faced-worlds-museums.

Van G gh M e m. (E i im a ihi: 05.04.2020) h ://a andc l e.g gle.c m/ a ne / an-gogh-mu-seum?hl=en.

Va ikan M e m. (E i im a ihi: 05.04.2020) http://www.museivaticani.va/content/museivaticani/en/colle-zioni/musei/tour-virtuali-elenco.html.

W ld Heal h O gani a i n. (E i im a ihi: 25.03.2020) h :// . h .in /heal h-topics/coronavi-rus#tab=tab_1.