———I Tarihten bir \ uf«.k
w.iMHii,'nıı,üa> y * v / - T l l i . f l ı — » » H İ B ı • » t « * '* * ^ * ^ . J « 7Altına! Vaiik Psşa vs espirfserl
■--- .---88133 ■
---Çevrilmiş kütüphane ’ — Çekitaşı büyüklüğünde elmas — Büyük b1( Türk âlimi — Molyerden adapteler — ölm ez tipler — Çağatay" lügat Lehçe! Osmanî — “ Benim gibi adam göremedim!” — Entari ve kıs» fes — Paşa evde yok! — Mürebbiye Hüseyin Rahmı’ nin ( MürebblyeJ sindeki Dehri Efendi ve Ahmet Vefik Paşa — Kanbur Amca — Aa Paşa — Abdüfhak Hâmid — Reşit Paşaya muhabbet — İkinci A* düthamit ve Karadağ prensi — Benim bahçıvanlarla işim yoki Şevketmeab mı? Baş belâsı demektir — Çıkmaz sokak — (Ta rık )
gazetesinin neşriyatı — Galip Efendiye dayak.
Yí^xaia : SolaS»ef Sever*
o ©M
üsteşriklerin ilminin çokluğuna işaret m ak.sadile: ,
— Devrilmiş kütüphane! Dedikleri ve Tanzimat rica, linden Fu^t Paşanın da:
— Çeki taşı büyüklüğünde bir elmas. Faka't ne küpe ola. bilir, ne de yüzük taşı!
Diye tarif ettiği Alm ıet Ve. fik Paşa, Tanzimat devrinin orijinal şahsiyetlerindendir-
Ahmet V efik Paşa, valilik, lerde, nazırlıkta, Paris sefare. tinde bulundu. Memlekete fay. dal^ işler gördü. Fakat hiç bir zaman sandalye ve külah kap. mak ihtirasına kapılmadı. îk. tidar mevkiinin cazibesile ya. nıp kavrulmadı. İlimle, fenle, telif ve terceme ile uğraşmayı nazırlıktan, devlet hizmetlerin, den daha üstün tuttu.
O, bir devlet ricalinden zL yade bir âlimdi. On dokuzun., cu asırda yetişen en büyük Türk âlimlerinden biriydi. IL min her cephesinde üstünlüğü vardı. Türkçenin Çağatay leh . çesini çok iyi bilirdi. Arapça, farsça, fransızca, İtalyanca mükemmel bilir ve konuşurdu. Ve o dillerin her birile öz di. liyle yazıyormuş gibi nefis e. serler yazdı.
İngilizce.'1 * * * 5 rıfeça, almanca ve\ eski yunancayı da öğrenmişti.!
Yalnız okttdofela,/
r » d an mâna çıkaracak kadar. Üniversitemizin ilk profe. sSrlerinden, olan Ahmet Vefik Paşa, bizde “ Lisaniyat,, ilminin ve Türkçülüğün “ piri,, dir. Çok değerli eserler bırakmış ve bunları sade bir lisanla yazmış, tır.
Paşanın en büyük meziyeti, eserlerinde daima millî tipler yaratması, kendi hayatımızı millî ve mahallî hususiyetleri, mizi canlı tablolar halinde ya.
satmasıdır-(M olyerl adapteleri bunun
j
ölmez misalleridir. O, (Mol. yer) in eserlerini ve kahra., manlarmı sadece model olarak aldı, onlardan ölmez tipler, ve kahramanlar varattı. (Çağatay lügati), (Lehçei Osmanî) adlı eserleri de her devirde vaşıya. cak kitaplardandır.Ahmet Vefik Paşa, ilim iis. tünlf;ğüııden başka, bir insan için meziyet sayılan ne kadar haslet ve vasıflar varsa, hepsi ne sahipti. Açık sözlüydü, mert ti. Sözünü saklamaz, dostluğu, nu, düşmanlığını gizlemez, ö. zü, sözü bir, sevgisi kadar ki. niııde de kuvvetliydi. Türkkc, rin:
— Kavak ağacı gibi doğru! Dedikleri insanlardandı- O, kendisi için — , kimseye benzemediğini anlatmak kay. gusile — şu sözü söylemiştir:
— Benim gibi adam göreme.. di®-'
Sevmediği adamlara hiç ta. hammülü olmadığı için, bu gi. bilere daima ters ve dürüst, muamele eder, kaba hareket.
£ *d e bulunurdu. Bunların kim hangi adamlar olacağını, u„ şakların bilemiyeceklerini tak, dir ettiği için, konaktan alt katta oturur, kapıya geleııleş pencereden gözetlerdi.
Bir gün başında kısa ve ka, lıpsız fes, sırtında entari — mağrul zamanlarında hep bu kıyafetle dolaşırmış — oturu* ken, kapı çalınır, başını peııc* reden uzatıp bakar; kapıyı tokmaklıyanm hiç hoşlanma, dığı biri 'olduğunu görür. K * fesin arkasından seslenir:
— Paşa evde yok!
Adamcağız yalvarır, rica e der:
— Kendisini görmek istiyo, rum!
Vefik Pasa kızar, haykırır: — Sen onu görmek istiyor sun amma, o seni görmek iste miyor!
Bir gün -odasında kâtifc Nesih Efendi ile çalışırken kâtibinin huzurundan sıkılır, yanindan uzaklaştırmak ister:
— Kapıyı kapa! Emrini verir.
jNesib Efendi kalkar,
kapar, tekrar yerine döner ken:
— Ben, der, sana kamyı dt şardan kapamam söyledim!
’Ar
M
olyer nakilinin hayatı hep okumakla, etrafın dahileri irşatla geçmiştir. Ma, mafih, kış geceleri evdek derle otumu sohbet ettiği, şak^’ ı l I tığı çoktur.Kardeşi Yahya Efendi ln a . bur ve tuhaf b'r adamdı. O. nunla da şakalaşır, lâflar a, tar, fakat Yahya Efendi din, ler, cevap vermez, yalnız su. bava odun
atardı-Üst a d Hüseyin Rahmim« (Mürebbiye) adlı romanında (D ehri) Efendi tipi Ahmet V » fik Paşaya çok benzer. (Deh ri) Efendi. Rumelihisarmda otu. rur. Ahmet V efik Pasa lı Rumelihisarmda kaleye bitişd - ve kendinin ohnıyan bir evdi oturuyordu- Çok zengin kütün, haresi, kale duvarlarından bi. rinin içindeydi.
(Mürebbiye) deki k.apb” r amcanın da Yahya Efendi ok dununu sövliyenler .çoktun Hüseyin Rahminin esernd-eki vak’amn Hisarda geçmesi Ah met Vefik Paşanın da oraJn a
turmuş olması, (Dehri) efen dinin Ahmet V efik Paşa, kan bur amcanın da Yahya E fen, di olduğu hakkındaki iddia v« rivayetlere bizi inandıracak ka, dar kuvvetlidir.
Ahmet V efik Paşa, ilim, ka. rakter, mertlik halamından ne kadar üstün, “ nev’i şâhsın» münhasır,, bir insansa, o ka. dar da zarif ve nüktedandı. O. _ nun bir çok nükteleri, fıkraları vardır. N ot ettiklerimden ba. zılarını yazıyorum:
Vefik Paşa, Â li Paşayı hiç : sevmezdi- Çünkü kendisi gibi, I Â ıi Paşa da Büyük Reşit Pa % (Sonu Sa. 3 SU. 3 (e,
(1 ) Reşit PoA'« Parise gi.
derken, Ahmet Vefik Paşmıın bahası Rühüddin Efendiyi <U
i 1 fnmna aldı ve küçıik Ahmet
I Vefiki de b&rnbcr götürdü. Bu.
nun için Reşit. Paşaım karşı daima bir his duymuş ve
bu bağlılığını ölünceye kadaı rmüuafaoa etm iştir. Evind4 resmimi astığı yegâne adamın Reşit Faşa olduğunu ve Reşit Paşanın samanında kullanılan nınvi 'püskülü ölünceye kadar fesinden çıkarmadığım Abdül. hah Hâmid'den naklen Man V eltili Haşan ÂU Yücel söylü yor.
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
