Biyoelektrik empedans analizi ve antropometrik yöntemler ile ölçülen vücut yağ yüzdelerinin karşılaştırılması (vücut yağ yüzdesini belirlemede empedans ve skinfold yöntemlerin karşılaştırılması)

Afyon Kocatepe Universitesi

Biyoelektrik Empedans Analizi ve Antropometrik

Yontemler ile Oh;iilen Viicut Yag Yiizdelerinin Karsilastmlmasr

(Viicut Yag Yiizdesini Belirlemede Empedans

ve Skinfold

Yontemlerln Karsilastmlmasr)

Compari

son

ofBody Fat P

ercentage

Measur

ed

by Bio

electrical

Imp

edance

Anal

ysis

and Anthropom

etric

Method

s

(Compari

son

ofBod

y

Fat P

ercentage

M

easured

by Bia and Sk

infold

M

ethods)

Hakan MOLLAOGLU

I,

Kagan OCOK

1,

Lutfi AKGON

1,

Orhan BAS

2

'Afyon Koca tep e Universitesi, Tip Fakultesi, Fizyoloji Anab ilim Dalt, Afyonka rahisar lAfyon Kocatepe Universitesi, Tip Fakultesi, Anato mi Ana bilim Dalt, Afyonka rahisar

6ZET: Am ac: Biyoelektrik empe dans analiz (BE A) yonte­ miyle olcule n "viicut yag yuzdesi" (VYY) ile skinfold deri

kivn rn kalmlrgi olctlm ve hesaplam a yontemleriyle bulunan viicut yag yiizde lerini karsilastrrmaktrr.

Gerec ve yontem: Calismaya 18-60 yas arasi 90 kadm ve 18­ 55yas arasi90erke kolma kiizere topl am 180 kan lrmci almdi ve iki yonternle VYY olcurnleri yapildi. Kat ihmcilann ilk ola­ rak BEA yonterniy le (Bodystat 1500 ) VYY olculdu. Kisi sirt ustu yatar pozisyond ayken cihaz m elektrotlan sag el ve sag ayaga yerlestirilerek VYY o l~ ii mii gercekles tiri ldi. Ikinci ola­ rak antro po me tri k yonte rnler uygulandi. Skinfo ld aletiyle (Holta in) olculen deri kivnm kah nhgmd an hesaplama yon­ teml er i ile VYY saptandi. Skinfold alet i ile kann (abdo me n), kol (triceps), uyluk (thigh) ve sirt (subscapular) deri krvnrn

kalmhgi olcum leri yapildi. Kadm ve erke klerde uygul an an Behnke Wilmore , Durnin Wom ersley fonn iilleri kullarularak, deri kivnm kalmh gi olctlrnlerinden vucut yogunluk lan hesap­ landr, Bulunan viicut yogunluklartnda n Siri veya Brozek for­ miilleri ile katihmcrlara ait VYY hesapl andi. Farklt yontern­ lerl e bulunan VYY olcumleri aras mda Pearson korelasyon ana liz i uygul andi .

Bulgular: Vuc ut kitle inde ks i (BM I) ortalamas i kadml ar (25.8±6.0) ile erkekl er (24.2±3 .3) arasmda farklt degild i (p=0.27). Kanhmcilarda orta lama VYY biyoelektr ik ernpe­ dans analiz yontemiyle 21.8±10.9, Beh nke Wilm ore ile 23.0± 8.6, Durn in Womersley ile 23.6±6.9 bulundu. BEA ile Behnke Wilm ore aras mda (r= 0.835, p<O.OOI), BEA ile Durnin Wom ersley aras mda (r=0.777, p<O.OOI) ve Behn ke Wilmo re ile Durnin Womers ley aras mda (r=0.935, p<O.OOI ) cok iyi korelasyon oldug u saptandi.

Senuc: BEA yontemi yle VYY olcum tl, skin fold olcum ler i kullaml arak Behnke Wilmo re veya Durnin Womersle y for­ miiliiyle hesapl anan VYY olcum leri yerine kullarul ab ilece gi soylenebilir.

Anahtar kelimeJer: vucut yag yuz desi, empedan s, skinfold.

Yaztsma ve ttpkt bastm icin; Yrd. 009. Dr. Haka n MOLLAOG LU, Afyon Kocatepe Universi tesi,TIpFakultesi, Fizyoloj i Anabilim Dah, AFYON KARAH iSAR

Tel: 0 272 2140 152Faks:0 272 2 142060 re-po sta : hakanmoll aoglu@hotmai l.com)

ABSTRACT: Objective: Theaim of thisstudy was comp ari­ son ofbod y fat percent agesmeasured bybioelectri calimped­ ance analysis (BIA) and skinfol d thickn esses meth ods.

Material and Methods: A total of 180 peopl e, 90 fema les (18-60 years old) and 90 males (18-55 years old), were in­ cluded in the study. Body fat percen tage was measu red by two meth od s: BIA and anthro pome tric method s. First meas­ urem ent s were don e using BIA (Bodystat 1500) method as follow s; people who participate d in this study were asked to lie on supine position, and then the electro de s of BIA device were placed on the right hand and foot to tak e the measure­ ment for bod y fat perc enta ge. The measur em ent s were taken and record ed for each person. Secondly, body fat percent age was measured by anthropo me tric method s. Thickn ess of ab­ dom en , tricep s, thigh , subsca pular skinfo ld were measur ed by Skinfold caliper (Hol tain). Body density was estima ted usin g Behnke Wilmore and Durnin Wom ersley equatio ns based on the skinfold measurement s. Body fat percent age was esti­ mated with Siri or Brozek equatio ns using the bod y densi ty valu es obta ined. The result s were ana lyze d statistica lly by Pearson ' s correlation.

Results: Mean bod y mass index (BM I) was not different be­ tween wome n (25.8±6.0) and men (24.2±3 .3) (p=0.27) . The mean values fo rbody fat percentage were found as 21.8±I0.9, 23.0± 8.6, 23.6±6.9 by BIA, Behnke Wilmore and Durnin Wom ersley respe ctively. Strong correlations were observed between the body fat percent age values obta ine d by BIA and Behn ke Wilmore (r= 0.835 , p<O.OOI), BIA and Durnin Wome rs ley (r=0.777 , p<O.OOI ), Behnke Wilm ore and Durnin Wome rs ley (r=0.935,p<O.OOI ).

Conclusion: Our data suggest that BIA meth od can be used for the estima tion of body fat percent age instead of Behnke Wilmore and Durnin Wome rsley equatio ns base d on skinfold measur ement s.

28 MOLLAOGLU ve ark.

ctnts

Vucut yag yuzdesi (VYY), yagsiz viicut agirh­ gl, serbest yag kitlesi vucut kompozisyonunda yer alan olcumlerdendir. Zayif, asm kilolu ve obeslerde (1-3), vucut yag oramrn degi stiren hastahklarda (4­ 7), gebelerde (8,9), kilo verme programlannda (10) ve sporcularda (11 ,12) VYY hesaplanmasi onem ka­ zanmaktadir, VYY'ni su aln agirhk olcumleri, X-ray absorbsiyometri gibi referans yontemlerle saptamada kullarnlan arac, ekipman ve cihazlann karmasikligi­ run yam sira pahah oluslan, oleum ve hesap1amala­ nn uzun zaman alrnasi, yaygm kullarumuu kisrtla­

maktadir (13-15). Biyoelektrik empedans analizi

(BEA), kullarum kolayligr, hizh ve ucuz olusu nede­ niyle tercih edilmektedir. Bu yontemin gecerlilik ve guvenilirligi ile ilgili cahsmalar yapilnustir (16-19).

Deri kivnm kalmhgi olcumleri antropometrik 01­ cumler arasmda yer almaktadir. Arastirmacilar tara­ fmdan deri kivnrn kalmhgi olcumlerinden VYY'ni

hesaplamak icin formuller gelistirilrnistir (14,15).

Bu calismada BEA yonterniyle olculen VYY ile antropometrik yontemlerle bulunan VYY'nin

karsilasnrmasi amaclandi,

GERE<; VE VONTEM

Calismaya Afyonkarahisar ilinde yasayan 18­ 60 yas arasi 90 kadm ve 18-55 yas arasi 90 erkek olmak uzere toplam 180 katihmci almdi. Gonilllu olur formu okutulup imzalatildiktan soma boy ve vilcut agirhg: olcurnleri yapildi, Vticut kitle indeksi

(BM!) degeri, "vilcut aglrhgl (kg) I boy' (metre)"

formula ile hesaplandi .

BEA olcumu icin katrhmcmm 4-5 saat onceden yiyip icmemesi, 12 saat onceden egzersiz yapmama­ Sl istendi. Kisinin uzerinde bulunan metaller cikanl­ di, yatar pozisyonda BEA cihazmm (Bodystat 1500) elektrotlan sag el ve sag ayaga yerlestirild i. BEA ci­

hazi ile 50 kHz 'lik bir empedans uygularup VYY 01­ cumu gerceklestirildi.

Deri krvnm kahnhgi aym kisi tarafmdan Skinfold aleti (Holtain) ile kann (abdomen), kol (triceps), uyluk (thigh) ve sirt (subscapular) bolgele­ rinden ikiser oleum almarak gerceklestirildi. lki 01­

cum arasmda %5'den fazla fark bulunursa oleum tekrarlandi, Oleum icin deri ve deri alti yagl bas ve isaret parmagiyla tutularak kastan uzaklastinldi,

Skinfold aletinin kollan deri krvnmma yerlestirildi

ve kalibre milimetre cinsinden okundu. Kann 019ii­

mu dikey dogrultuda gobegin 2 ern yan tarafmdan;

kol olcurnu kolun arka, orta kismindan (triseps kasi­

run uzer inden) dikey olarak ; uyluk olcumu uylugun

Kocatepe r,p Dergisi, 011 7 No: 2, Mayts 2006.

on, orta kismmdan (kuadrisep s femoris kasmm iize­ rinden) dikey dogrultuda; strt olcumu skapulamn alt

acismm 1 em altmdan almdi. iki olctimtin ortalama­

Ian almdi ve hesap1amalar icin kullarnldi. Erkek ve kadmlar icin gelistirilmis Behnke Wilmore ve Durnin Womersley formulleri kullamlarak vucut

yogunluklan (glml) hesaplandi,

Erkeklerde kullarulan viicut yogunlugu hesap­ lama formulleri;

Behnke Wilmore= 1.08543-0.00086 (abdomen

skinfold)-0.0004 (uyluk skinfo ld)

Durnin Womersley= 1.1561-0.0711 * Log 10

(triceps skinfo ld

+

subscapular skinfold)

Kadmlarda kullarulan viicut yogunlugu hesap­

lama formulleri;

Behnke Wi1more= 1.06234-0.00068

(subscapular skinfo ld)-0.00039 (triceps skinfold)­ 0.00025 (uyluk skinfold)

Durnin Womersley= 1.1468-0.074 * Log

(triceps skinfold

+

subsca pular skinfold)

Siri ve Brozek Formulleri ile vucut yogunlu­

gundan VYY hesaplandi. Behnke Wilmore ile bulu­ nan vucut yogunlugu icin Siri formulu, Durnin

Womer s1ey ile bulunan vucut yogunlugu icin Brozek formulu kullamldi,

Vucut yogunlugundan VYY hesaplamada kul­ larulan formuller;

Siri Formiilii= (4.95/viicut yogunlugu-c.S)" 100 Brozek Formiilii= (4.57/vucut yogunlugu­

4.142)*100

Sonuclar (ortalama ± standart sapma) olarak gosterildi, istatistikse1 anal iz "SPSS 11.5 for Windows" bilgisayar programI ile yapildi, Farkh

yontemlerle bulunan VYY olcumleri arasmda

Pearson korelasyon ana1iz i uygulandi.

BULGULAR

Toplam grubun yas, boy, vilcut agirhg: ve BM! ortalamalan srrasiyla 32A±9.7 yrl, 166A±9.8 em,

69.0±12.9 kg, 32.6±9 .5 bulundu. Yas ortalamalan arasmda kadm (32.l ±9 .9 yil) ve erkeklerde

(32.6±9.5 yil) anlamh fark yoktu (p=0.718). Kadm ve erkeklerde boy ortalamalan sirasiy la 159.3±6A

cm, 173A±7.1 em saptandi (p<O.OO1); vucut aglrhgl orta1ama1an sirasiyla 65.2±13.9 kg, n.7±10.6 kg bu1undu (p<O.OOI). BM! ortalamasi kadm1ar

(25.8±6.0 ) i1e erkek1er (24.2±3.3) arasmda farkh de­ gildi (p=0.27).

Kat ihmcil arda ortalama VYY biyoelektrik em­ pedans analiz yonterniyle 21.8±10.9, Behnke

Wilmore ile (23.0±8.6), Durnin Womersley ile 23.6±6.9 bulundu. Biyoelektrik empedans analiz ile

-Biyoelektrik Empedans Analizi ve Antropometrik Yontemler ile Olciilen Viicut Yag Yiizdelerinin Karstlasttnlmast/ 29

Comparison ofBody Fat Percentage Measured by Bioelectrical Impedance Analysis and Anthropometric Methods

Behnke Wilmore arasmda (r=0.835, p<O.OO I), biyo­ elektrik empedans analiz ile Durnin Womersley ara­ smda (r=0.777, p<O.OOI) ve Behnke Wilmore ile Durnin Womersley arasmda (r=0.935, p<O.OOI) cok

iyi korelasyon oldugu saptandi.

TARTI1>MA

BEA, viicut yagi ve yagsiz viicut dokusunun farkh elektrik ozelliklerine dayanan, vucut kompo­ zisyonunu saptama teknikleri ile iliskili, uygun, hizh ve giivenlidir bir yontemdir (17). Segal ve arkadasla­ n (16) yapnklan calismada BEA ile yagsrz viicut aglrhgl saptanmasmm gecerliligini gosterdiler,

Gecerlilik cahsmalan eriskinler, cocuklar, has­ talar,

asm

kilolu ve obesler gibi farkh gruplarla ya­ pildi ve bu amacla BEA ile vucut kompozisyonu ta­ yini, referans olarak kabul edilen yontemlerle karst­ lasnnldi (3,19-22). Fukagawa ve arkadaslan (19)

serbest yag kitlesini olcmede BEA yonteminin izo­ top diliisyon teknigi ile iyi korelasyon gosterdigini buldular. Jurimae ve arkadaslan (3) obes kadmlarda plazma leptin konsantrasyonu ile BEA ve X-ray absorbsiyometri yontemleriyle olculen VYY arasm­ da yiiksek korelasyon saptadtlar. Ferrante ve arka­

daslan (22) Tip I Diyabetlilerde dttsuk, normal, asm

kilolu ve obeslerin yag olcumlerinde BEA ve skinfold yontemleri arasmda yakm korelasyon oldu­ gunu gosterdiler. Elberg ve arkadaslan (21) asin ki­ lolu olan ve olmayan 86 cocukta BEA ve skinfold

yontemleri ile VYY olcumlerinin X-ray

absorbsiyometri olciimu ile iyi korale oldugunu bul­ dular. Duchenne muskiiler distrofisi olan cocuklarda yapilan bir cahsmada (20) BEA yontemi ile VYY ve serbest yag kitlesi olcilmuntl, referans yontem olarak kabul edilen su diliisyon yontemi ile cok yakm so­ nuclar verdigini saptadilar. Yukandaki cahsmalar, BEA ile skinfold yontemleri arasmda cok iyi kore­ lasyon buldugumuz cahsmamizla uyumludur ve so­

nuclanrmzi desteklemektedir.

Demura ve arkadaslan (23) Japon erkeklerde su

altr agirhk olcumleri kriter kabul edilerek el-ayak,

m

el-el ve ayak-ayak BEA yontemlerinin guvenilirligi­

nin yiiksek (r= 0.999) oldugunu bildirdiler. Calis­

b6..+

marmzda BEA'de el-ayak yonteminin skinfold 01­

~lIgl

cum ve hesaplamalan ile cok iyi korelasyon goster­

6

kg

mesi, diger yontemler ile skinfold oleum yonternleri

lmIar

ara smda da benzer sonuclann bulunabilecegini dii­

h

de­

sundurmektedir.

BEA yontemi ile VYY olcumu etnik gruplar . em­

arasmda farkli gecerlilik gostermektedir (24). hnke

Anglo-Keltik A vustralya toplumunda yapilan bir ca­ ~ ile

hsmada (25) VYY tahmininde skinfold ve BEA'mn

iz ile

uygulanabilir oldugu bildirilrnistir. Bhat ve arkadas­ Ian (26) Hintli erkeklerde skinfold olcumlerinin de yer aldtgi antropometrik olcumler ve BEA'nm olcut metot deterium dilusyon ile iyi korelasyon (r-yaklasrk 0.9) gosterdigini bulmuslardir. Yasli Finlandiyah kadinlarda yapilan bir cahsmada (13)

BEA ve skinfold yontemleri ile yag kitlesi olcumle­ rinin X-ray absorbsiyometri olcumu ile onemli dere­ cede korale oldugunu saptarruslardir. Stolarczyk ve

arkadaslan (27) Amerikan yerli kadmlannda BEA ile serbest yag kitlesi tayininin dogrulugunu goster­ mislerdir. Eckerson ve arkadaslan (28) 122 Kafkas erkekte BEA ile VYY saptarnanm gecerliligini skinfold denklemleri ile test etmisler ve tam dogru­ lukla tahmin ettigini bulmuslardir. Bu literatur bilgi­ lerine gore, mevcut cahsmarruzda skinfold denklem­ leri ile karsilasnrdigmuz BEA ile VYY olcurnunun

Turkiye-Afyonkarahisar yoresinde gecerli oldugu soylenebilir,

Arasnrmalannda BMI'YI VYY ile iliskili bir kriter olarak kabul eden Pecoraro ve arkadaslan (29)

guney italya'da 228 cocukta yaptiklan calismada yag kitlesi ve VYY'ni BEA, skinfold ve BMI yon­ temleri ile saptadilar. Her iiy yontern arasmda yuk­ sek korelasyon buldular (29). Yaptigmuz cahsmada BMI'YI grubun homojenitesi acismdan kriter olarak kabul ettik. Kadm ve erkeklerde BMI ortalamalan arasmda anlamh fark bulunmadigmdan grubu bir bu­

tun olarak degerlendirdik,

Yukanda gecen ve cahsmarmzla uyumlu cogu arastirmaya karsm benzer sonucu elde etmeyen aras­ tirmalar da mevcuttur (30-32). Bu cahsmalan ince­ ledigimizde, Han ve arkadaslanmn (30) serbest yag kitlesi tahmininde biyoelektrik empedans yonterni­ nin biiyiik serbest yag kitlesinden etkilendiginden dolayi antropometrik (skinfold) metotIanndan daha iyi olrnadigim, Groan ve arkadaslannm (31) serbest yag kitlesini saptamada biyoelektrik rezistans yon­ teminin cinsiyet ve obesiteden onemli oranda etki­ lendigini, Daniel ve arkadaslanmn (32) BEA ve skinfold protokollerinin dar topluluklarda yeterli dogrulukta kabul edilebilecegini ancak genel popu­ lasyonda tam dogru olmayabilecegini iddia ettikleri gorulmektedir.

Leppik ve arkadaslan (33) 11-12 yas cocuklar­ da skinfold kalmltklanmn viicut empedansi ile iliski­ Ii olmadigrm, X-ray absorbsiyometri ile olculen

VYY'nin skinfold kalmhk olcumleri ile iliskili 01­

dugunu bulmuslardir. Kuvvet sporculannda yapilan bir calismada (12) BEA yontemi viicut kornpozisyo­ nunu, skinfold olcumleri ile bulunan kadar dogru saptamadigi bildirilmistir. Skinfold olcumleri ile bu­ lunan VYY gecerliliginin daha iyi olduguna dair

30 MOLLAOGLU ve ark.

kandaki cahsmala ra (12,33) karsm Mok ve arka das ­ Ian (20) skinfold olcumleri ile bulunan VYY' ni su dilusyon yontem i ile elde edi lende n dtisuk saptarrus­

lardrr, Cahsmamizda VYY olcumu nde BEA ve

skinfo ld yontemleri aras mdaki yuksek kore lasyo n,

bu iki yonternin gecerliliginin yakm oldugunu gos­

termekted ir.

BEA sporla ilgili VYY olcurn ler icin de kulla­

mlm aktadir (11,34). BEA spor ve egzersiz alan mda

sporc u gruplan run vuc ut kom pozisyonunu belirle­ mede bir metot ozellig indedir (35). Bu yontem spor­

culara acil kont rol etmesi gereke n durumlan gosterir

ve yag ytizdesindeki kucuk degisiklik leri izleme

olanag i verir (35). Orta yas obes kadinlard a

V0₂max/kg ve dinamik oturma -ka lkma testi gibi fitnes karakte ristik leriy le birlik te skinfold ve cevre olcilmu gibi antropometrik olcumleri ve BEA ile vli­

cut kompozisyon olcurnler ini birlik le kullandilar

(36). Ayrn zama nda BEA yontem i kullamm rahathg i

ile kilo verme program lannda (10,37) , gebe lerde

(8,9) ve hasta gruplannda (38,39) genis uygul am a

alam bulmaktadir.

Sonuc olara k, BEA yontemiy le VYY olcumu,

deri krvnm kah nh gi olcum leri kullaml arak Behnke

Wilmore veya Durn in Womersley formuluy le hesap ­

lan an VYY olc um leri yerine kullamlabilecegi soyle­

neb ilir. Deri kivnm kalmligmdan VYY hesaplama­

lannda Behnke Wilmore veya Durn in Womersley

formu lleri de birbiri nin yerine kullamlabi lir.

KAYNAKL AR

I. Olszane cka-G linianowicz M, Zahorska -Markiewicz

B, Janowska J, Zurakowski A. Serum concentrations

of nitr ic oxide, tumor necrosis factor (TNF)-alpha and

TNF solub le recept ors in women with overweight and

obesity. Metabolism, 2004; 53: 1268-127 3.

2. Daniska J, Sramkova K, Kopcekova J. Prevalence of

the overweight and obesity in the random selected

group of young females and their clinical-somatic

parameters. Cas Lek Cesk, 2005; 144: 399-404.

3. Jurimae T, Sudi K, Jurimae J, Payer! D, Ruutel K.

Relation ships between plasma leptin levels and body

composition param eters measured by different

methods in postmenopa usa l women. Am J Hum Bioi,

2003 ; 15: 628-636.

4. Murray RD, Adams JE, Shalet SM. Adults with

partial growth hormone deficiency have an adverse

body composition. J Clin Endocrinol Metab, 2004;

89: 1586-1591.

5. Armanini D, De Palo CB, Mattarello MJ, et al. Effect

of licorice on the reduction of body fat mass in

Kocatepe Tip Derg isi. Cilt 7 No: 2. Mayts 2/}(J6.

healthy subjects. J Endocrino l Invest, 2003; 26: 646­ 650 .

6. Wu TJ, Huang SM, Taylor RL, Kao Pc. Thyroxine

effects on serum insulin-like growth factor I levels,

anthro pometric measures, and body compositio n in

patients after thyroidectomy. Ann Clin Lab Sci, 2003 ;

33: 423-428.

7. Faisy C, Rabbat A, Koucha kji B, Laaban JP.

Bioelectrical impedance analysis in estimating

nutritional status and outcome of patients with

chronic obstructive pulmonary disease and acute

respiratory failure . Inten sive Care Med, 2000; 26:

5 18-525.

8. Larciprete G, Valensise H, Vasapollo B, et al. Body

compositio n during norm al preg nancy: reference

ranges. Acta Diabetol , 2003 ; 40: 225 -232.

9. McCarthy EA, Strauss BJ, Walker SP, Permezel M.

Determination of maternal body composition in

pregnancy and its releva nce to perinatal outcomes.

Obstet Gynecol Surv, 2004; 59: 73 1-742.

10. Holecki M, Zahorska-Markiewicz B, Nieszporek T,

et al. The influence of a 3-month weight reduct ion

therapy with Orlistat on serum vitamin B 12 and folic

acid concentration in obese women. Int J Obes

(Lond), 2006; 30: 10 17-1 018.

II . Ozcakar L, Cetin A, Kund uraciog lu B, Ulkar B.

Comparative body fat asse ssment in elite footballers.

Br J Sports Med,2003;37:278-279.

12. Huygens W, Claessens AL, Thomis M, et al. Body

compos ition estimations by BIA versus

anthropometric equations in body builders and other

power athletes. J Sports Med Phys Fitness, 2002; 42: 45-55.

13. Haapala I, Hirvonen A, Niskanen L, et al.

Anthro pometry, bioe lectrical impedance and dual­

energy X-ray absorptiometry in the assessme nt of

body composition in elderly Finnish women. Clin

Physiol Funct Imag ing, 2002; 22: 383 -391.

14. Yaman H (EditOr). Cerit M (Ceviri), Fox, Bowers,

Foss. Beden Egitimi ve Sporun Fizyolojik Temelleri.

Ankara: Krrali Matbaasi, Bagirgan Yayimevi, 1999:

430-440.

15. Tamer K. Sporda Fiziksel Performansm Olcu lrnesi ve

Degerlendirilrnesi. Ankara: Turkerler Kitabevi, 1995:

150-1 63.

16. Segal KR, Van Loan M, Fitzgerald PI, Hodgd on JA,

Van Itallie TB. Lean body mass estimation by

bioelectrical impedance analysis: a four-s ite cross­ validationstudy.Am J Clin Nutr, 1988;47:7-14. 17. Segal KR, Gutin B, Presta E, Wang J, Van hallie TB.

Estimat ion of human body composition by electrica l

impedance methods: a comparative study. J Appl

18. Ross R, Leger L, Martin P, Roy R. Sensitivity of bioelectrical impedance to detect changes in human

body composition. J Appl Physiol, 1989; 67: 1643­

1648.

19. Fukagawa NK, Bandini LG, Young 18. Effect of age

on body composition and resting metabolic rate. Am J

Physiol, 1990; 259: 233-238.

20. Mok E, Beghin L, Gachon P, et al. Estimating body

composition in children with Duchenne muscular

dystrophy: comparison of bioelectrical impedance

analysis and skinfold-thickness measurement. Am J

Clin Nutr, 2006; 83: 65-69.

21. Elberg J, McDuffie JR, Sebring NG, et al.

Comparison of methods to assess change in children's

body composition. Am J Clin Nutr, 2004; 80: 64-69.

22. Ferrante E, Pitzalis G, Vania A, et al. Nutritional

status, obesity, and metabolic balance in pediatric patients with type I diabetes mellitus. Minerva Endocrinol, 1999; 24: 69-76.

23. Demura S, Yamaji S, Goshi F, et al. The validity and

reliability of relative body fat estimates and the construction of new prediction equations for young

Japanese adult males. J Sports Sci, 2002; 20: 153­

164.

24. Deurenberg P, Deurenberg- Yap M. Validity of body

composition methods across ethnic population

groups. Forum Nutr, 2003; 56: 299-301.

25. Wattanapenpaiboon N, Lukito W, Strauss BJ, et al.

Agreement of skinfold measurement and bioelectrical impedance analysis (BIA) methods with dual energy X-ray absorptiometry (DEXA) in estimating total body fat in Anglo-Celtic Australians. Int JObes Relat Metab Disord, 1998; 22: 854-860.

26. Bhat DS, Yajnik CS, Sayyad MG, et al. Body fat

measurement in Indian men : comparison of three

methods based on a two-compartment model. Int J

Obes (Lond), 2005; 29: 842-848.

27. Stolarczyk LM, Heyward VH, Hicks VL,

Baumgartner RN. Predictive accuracy of bioelectrical

impedance in estimating body composition of Native

American women. Am J Clin Nutr, 1994; 59: 964­

970.

28. Eckerson JM, Stout JR, Housh TJ, Johnson GO.

Validity of bioelectrical impedance equations for estimating percent fat in males. Med Sci Sports Exerc, 1996; 28: 523-530.

29. Pecoraro P, Guida B, Caroli M, et al. Body mass

index and skinfold thickness versus bioimpedance

analysis: fat mass prediction in children. Acta

Diabetol, 2003 ; 40: 278-281.

30. Han TS, Carter R, Currall JE, Lean ME. The

influence of fat free mass on prediction of densitometric body composition by bioelectrical

impedance analysis and by anthropometry. Eur J Clin

Nutr, 1996; 50: 542-548.

31. Goran MI, Khaled MA. Cross-validation of fat-free

mass estimated from body density against

bioelectrical resistance: effects of obesity and gender. Obes Res, 1995; 3: 531-539 .

32. Daniel JA, Sizer PS Jr, Latman NS. Evaluation of

body composition methods for accuracy. Biomed

Instrum Technol, 2005; 39: 397--405.

33. Leppik A, Jurimae T, Jurimae J. Influence of

anthropometric parameters on the body composition measured by bioelectrical impedance analysis or

DXA in children. Acta Paediatr, 2004 ; 93: 1036­

1041.

34. Ucok K, Gokbel H, Okudan N. The load of the

Wingate test: According to the body weight or lean

body mass. European Journal of General Medicine,

2005; 2: 10-13 .

35. Segal KR. Use of bioelectrical impedance analysis

measurements as an evaluation for participating in

sports.Am J Clin Nutr, 1996;64:469--471.

36. Jurimae T, Jurimae J. Anthropometric and health­

related fitness characteristics in middle-aged obese

women . Coli Antropol, 1998; 22: 97-106.

37. Di Pietro M, Campanaro P, D'Angelo G, et al. Role

of camping in the treatment of childhood obesity.

Acta Biomed Ateneo Parmense, 2004; 75: 118-121.

38. Das SK, Roberts SB, Kehayias 11, et al. Body

composition assessment in extreme obesity and after massive weight loss induced by gastric bypass

surgery. Am J Physiol Endocrinol Metab, 2003; 284:

1080-1088.

39. Kamimura MA, Avesani CM, Cendoroglo M, et al.

Comparison of skin fold thicknesses and bioelectrical

impedance analysis with dual-energy X-ray

absorptiometry for the assessment of body fat in patients on long-term haemodialysis therapy. Nephrol

Dial Transplant, 2003; 18: 101-105.