Yunanistan Trakya’sı Bizans ve Post Bizans Dönemi bibliyografyası

(1)

T.C.

TRAKYA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

GÖRSEL KÜLTÜR ANABİLİM DALI

YÜKSEK LİSANS TEZİ

YUNANİSTAN TRAKYA’SI BİZANS VE POST

BİZANS DÖNEMİ BİBLİYOGRAFYASI

ATHANASİA KARANİKA

1138247144

TEZ DANIŞMANI

YRD. DOÇ. DR. ÖZKAN ERTUĞRUL

(2)

(3)

https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkez /tezFormYazd r.jsp?s ra=0 1/1

TEZ VERİ GİRİŞİ VE YAYIMLAMA İZİN FORMU Referans No 10158716

Yazar Adı / Soyadı ATHANASIA KARANIKA T.C.Kimlik No 99185756314

Telefon 5398956497

E-Posta athanasiak80@gmail.com Tezin Dili Türkçe

Tezin Özgün Adı Yunanistan Trakya'sı Bizans ve Post Bizans Dönemi Bibliyografyası Tezin Tercümesi Bibliography of Byzantine and Post Byzantine Period of Greek Thrace

Konu Sanat Tarihi = Art History Üniversite Trakya Üniversitesi Enstitü / Hastane Sosyal Bilimler Enstitüsü

Anabilim Dalı Görsel Kültür Anabilim Dalı Bilim Dalı

Tez Türü Yüksek Lisans Yılı 2017

Sayfa 135

Tez Danışmanları YRD. DOÇ. DR. ÖZKAN ERTUĞRUL 33596260510 Dizin Terimleri

Önerilen Dizin Terimleri Kısıtlama Yok

Yukarıda bilgileri kayıtlı olan tezimin, bilimsel araştırma hizmetine sunulması amacı ile Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi Veri Tabanında arşivlenmesine ve internet üzerinden tam metin erişime açılmasına izin veriyorum.

29.07.2017 İmza:...

(4)

Tezin Adı: Yunanistan Trakya’sı Bizans ve Post Bizans Dönemi Bibliyografyası Hazırlayan: Athanasia KARANİKA

ÖZET

Mevcut çalışma, Batı Trakya’da bulunan ve bilimsel kitapları, üniversite araştırmalarını, kültürel ve türistik broşürleri, ayrıca internette yapılan incelemelerle saptanan tapınaklar hakkındaki bibliyografyayı kapsamaktadır, bir bibliyografya kataloğudur.

Batı Trakya’daki üç ilde, yani Rodop, Evros ve Ksanthi illerinde (Samothraki dahilinde) bulunan, Bizans dönemi ve sonrasına ait tüm kiliseleri ismen kaydetmeyi amaçlayan bir çalışma yapıldı. Maalesef asgari sayıda, birçok durumda ise tek bir kayıt ve referans bulundu.

Batı Trakya’daki tapınaklar hakkında bibliyografyayı bir araya getirebilmek, temelinde sorunlu bir çalışmaydı. Referanslar bir yandan kısıtlı olup, konuyla ilgili Trakya coğrafi bölgesine ait özel bibliyografik rehber bulunmuyordu.

Bibliyografya rehberini oluştururken, dini ve kültürel değerlerinden bağımsız olarak, merkezde bulunun büyük tapınaklara sıklıkla gönderme yapıldığı tespit edildi. Merkezden uzak tapınaklardaysa durum tam tesineydi. Bibliyografya araştırmaları çerçevesinde ayrıca önemli hatalar ve eksiklikler tespit edildi. Bu hatalar sadece turizm içerikli kitaplarla sınırlı kalmayıp, bilimsel yayınlarda dahi gözlemlendi.

Mevcut çalışma çerçevesinde, metodoloji aşısından, her anıt ve her bölgeye ait farklı bibliyografyayı ayrı ayrı kaydetmek tercih edildi. Bu şekilde Batı Trakya’da bulunan tüm kiliseleri kaydederek, gelecekte kolaylıkla yeni eklemeler yapılarak zenginleştirilebilinir bir katalog oluşturmak istendi. Ayrıca anahtar kelimenin araştırılması daha kolay olacaktı.

Sözkonusu çalışmada ilgili bibliyografyayı kaydetmekse süreklilik arz eden ve devamlı yenilenebilir bir projedir.

(5)

Name of Thesis: Bibliography of Byzantine and Post Byzantine Period of Greek

Thrace

Prepared by: Athanasia KARANIKA

ABSTRACT

The present study includes a bibliographic catalogue, which is referred to the Cristian churches of the Western Thrace. The catalogue has been formulated through research to scientific books, university studies, cultural and touristic guides and internet websites.

The study tries to record and imprint namely all churches of the prefectures of Western Thrace, Evros, Rhodope and Xanthi (including the island of Samothrace), that belongs to Byzantine and post- Byzantine period. Unfortunately, in many cases there are just a few bibliographical references or just a unique.

The recording of bibliographical references of the churches of Western Thrace is problematic, because the sources are limited and there is not a bibliographical guide, until now, for this geographical area regarding Byzantine and post-Byzantine churches.

During the researching process of the present bibliographical catalogue, it was noted that most of the references were related to the bigger and central churches (which are located to bigger cities), comparing to the references of regional smaller temples, despite their religious and cultural value. Also, it must be highlighted that during research too many mistakes and inaccuracies were found, not only to travel and touristic guides and books, but also to scientific publications.

For the present study, the recording of the bibliography is presented by monument and area, in order to be given a concrete image of the Cristian religious monuments of the Western Thrace and at the same time, at each part of the area separately. In this way, it has been created a bibliographic catalogue, which can be further enriched easily, as well as an entry can be easily found

The bibliography recording regarding the issue of the present study can be constantly renewed and enriched.

(6)

ÖNSÖZ

Elinizdeki çalışmanın amacı, Batı Trakya’daki Bizans dönemi ve sonrası Hristiyan anıtlarına ait bibliyografyayı biraraya getirebilmektir.

Coğrafi alanı saptamak gerekirse, Batı Trakya dendiğinde, Yunan devleti dahilinde olan, batısında Nestos (Karasu) nehri, doğusunda Evros (Meriç) nehri ve Türk-Yunan sınırı, kuzeyinde Rodop Sıradağları ve Türk-Yunan-Bulgar sınırı, güneyinde ise Ege Denizi ile belirlenen bölge kastedilmektedir. Batı Trakya bölgesine Samothraki (Semadirek) adası da dahildir.

Zaman içinde gelişen ortak kültürel ögelere sahip, uyum ve bağlılık arzeden dokuya sahip bir bölgedir. Sözkonusu özellikler, bölgenin tarihi süreciyle etkileşim içinde ve peş peşe oluşmuşlardır. Antik Trak Krallığı’ndan başlayarak, Yunan etkileri, Roma fethi, Bizans ve devamında Osmanlı İmparatorluğu derken, son olarak Yunan devleti.

Tabii ki, Türkiye’de İstanbul’a, Bulgaristan’da Burgaz ve Tuna’ya kadar uzanan bölgeyi bütünüyle eksiksiz inceleyebilmek için, tarihi açıdan Trakya olarak tanımlanan bölge bağlamında ele alınması da gerekir.

Batı Trakya idari açıdan üç bölgeye ayrılır ve bunlar doğudan batıya doğru Evros, Rodop ve Ksanthi’dir. Aynı şekilde en büyük şehirleri sırasıyla Aleksandroupolis, Komotini ve Ksanthi’dir.

Batı Trakya’da büyük kentler bulunmaz ve en büyük şehrin nüfusu yaklaşık 60.000’dir. Birçok kasabası ve bir o kadar köyü vardır. Nüfusun bu şekilde dağılımı ise bölgede yakın zamana kadar egemen olan tarım ekonomisiyle açıklanabilir.

Batı Trakya’da Hristiyan Ortodokslar, Müslümanlar, Ermeniler ve II. Dünya Savaşı’na kadar güçlü bir Yahudi topluluğuna rağmen, günümüzde ise az sayıda Yahudi yaşamaktadır.

Ayrıca günümüzde, sözkonusu bölgede Bulgarlar yaşamasa da, asırlarca süregelen Slav ve Bulgar etkilerini düşündüğümüzde, bir o kadar muazzam boyutlara oluşan çokkültürlülük, aynı şekilde bölgede bulunan dini anıtlara yansımaktadır. Birçok farklı etkiler, bölgede egemen olanlara göre tapınaklarda yapılan modifikasyonlar, kiliselerin camiye dönüşümü veya/ve tersi, sadece Balkanların belirli bölgelerinde

(7)

görülebilmektedir. Batı Trakya’nın ticari ve kültürel bağları nedeniyle, İstanbul, Selanik, İoannina, Odessa, Bursa, Yaş ve Edirne gibi geçmişin büyük kent merkezlerinin etkisi de sözkonusudur.

Son yıllarda, sözkonusu tarihi ve kültürel süreçle birlikte ilgili güzergahı ortaya koyabilmek ve her döneme ait anıtlarla zaman içinde yapılan modifikasyonları kaydetmek amacıyla, geçmişe göre daha düzenli bir şekilde çalışılmakta ve çaba sarfedilmektedir.

(8)

İÇİNDEKİLER

ÖZET ... i ABSTRACT ... ii ÖNSÖZ ... iii İÇİNDEKİLER ... v

GİRİŞ ... 1

A. BİRİNCİ BÖLÜM - EVROS BOLGESİ ... 2 1. MAKRİ ... 2

i. Ayios Yeoryios’nin Basilika – (harabeler) ... 2

ii. Çapraz kare kilise – (harabeler) ... 2

iii. Ayios Yeoryıos Manastırı – (harabeler) ... 3

iv. Ayia Anastasia kilisesi, (harabeler)... 4

v. Şapel (Ayios Yeoryios Manastir’deki)... 4

2. ALEXANDROUPOLİ ... 5

i. Ayios Nikolaos kilisesi ... 5

ii. Ayios Iosif katolik kilisesi ... 5

iii. Ayios Ioannis o Prodromos (Ayios Karabet) Ermeni Kilisesi ... 6

iv. Agion Theodoron Mağarası ... 6

v. Ayios Yeoryios kilisesi, ... 7

vi. Yenethlio tis Theotokou ... 8

vii. Ayios Dimitrıos kilisesi ... 8

viii. Ayios Yeoryios kilisesi ... 8

3. SAMOTHRAKİ ... 9

i. Kimiseos Theotokou Kilisesi ... 9

ii. Panagia Kremnıotıssa ... 10

iii. Ayios Athanasios Manastırı, ... 12

iv. Palaıapoleos’nin erken Hıristiyanlık Basilika – (harabeler), M.s. 49-50 .. 13

v. Moni tou Christou ... 15

vi. Samothrakis’nin Post-Bizans kiliseler ve küçük kiliseler 18.- 19. yüzyıl. 15 4. FERES ... 17

i. Panagia Kosmosoteira Manastırı... 17

(9)

5. DİDYMOTEİCHO ... 25

i. Ayios Athanasios kilisesi ... 25

ii. Kimiseos Theotokou Kilisesi ... 26

iii. Sotiros Christu kilisesi ... 26

iv. Paleokastritou Surp Kevork Ermeni Kilisesi ... 27

v. Ayia Aikaterini küçük kilise ... 28

vi. Tek bir koridor ile küçük bir manastır ... 30

vii. Ayios Athanasios küçük kilise ... 31

viii. Ayios Dimitrios, Tapınak ... 32

ix. Ayios Nikolaos, Tapınak ... 32

x. Ay Vlassi Şapeli – harabeler - erken Hıristiyanlık... 33

xi. Kutsal Zoodohu Piyis Manastırı... 33

xii. Ayia Marina küçük kilise ... 33

xiii. Ayios Haralambos, Succursal ... 33

xiv. Tek bir koridor ile kilisesi, Orta Bizans dönemi ... 34

xv. Ayios Yeoryios kilisesi ... 35

xvi. Kimiseos Theotokou Kilisesi ... 35

xvii. Ayias Paraskevis (Ya da Ayios Panteleimon), ... 35

xviii. Ayios Athanasios ... 36

xix. Ayios Athanasios kilisesi ... 37

xx. Ayios Athanasios kilisesi ... 37

xxi. Kimiseos Theotokou Kilisesi ... 37

6. SOUFLİ ... 38

i. Ayios Yeoryios kilisesi ... 38

ii. Ayios Athanasios kilisesi ... 39

iii. Kutsal Yenethlion Theotokou - Dadia ... 39

iv. Panagia Portaitisa Manastırı ... 40

v. Kimiseos Theotokou Kilisesi ... 42

vi. Ayios Dimitrıos kilisesi ... 42

vii. Doğu Katolik Kilisesi ... 43

viii. Pameyiston Taxıarhon kilisesi ... 43

(10)

x. Ayios Athanasios kilisesi ... 43

xi. Ayios Athanasios kilisesi ... 44

xii. Ayios Dimitrıos kilisesi ... 44

xiii. Yenethlio Theotokou ... 44

xiv. Ayios Dimitrıos kilisesi ... 45

7. ORESTİADA ... 45

ii. Ayios Nikolaos ... 45

iii. Ayios Yeoryios kilisesi ... 46

iv. Ayios Athanasios kilisesi - harabeler ... 46

v. Ayios Konstantinos & Eleni kilisesi ... 46

B. İKİNCİ BÖLÜM - XANTHİ BOLGESİ ... 48

1. POLİSTİLO ... 48

i. Mezarlık Basilika ... 48

ii. Episkoposluk kilisesi ... 50

iii. Tek bir koridor ve kubelli ile kilisesi ... 53

2. PORTO LAGOS... 56

iv. Ayios Nikolaos Manastırı ... 56

v. Kilisenin harabeler ... 58

3. XANTHİ ... 58

i. Pammeyiston Taxiarchon Manastırı - ... 58

ii. Panagia Archangeliotissa Manastırı - ... 61

iii. Panagia Kalamou Manastırı ... 65

iv. Pammeyiston Taxiarchon Kavakiou kilisesi ... 67

v. Ayios Yeoryios kilisesi ... 69

vi. Ayios Vlasios kilisesi ... 71

vii. Ayios Dimitrıos Samakoviou kilisesi ... 73

viii. Ayios Ioannis Prodromos - Katedral kilisesi ... 74

ix. Akathistos İmnos kilisesi ... 76

4. XANTHİ – ÇEVRE... 77

i. Ypapanti Christou kilisesi ... 77

(11)

iii. Evangelismos Theotokou kilisesi ... 81

iv. Ayios Dimitrıos kilisesi ... 82

5. XANTHİ – ÇEVRE- TARİHSİZ ... 83

i. Ayios Panteleimonas kilisesi ... 83

ii. “Çokovo” yerinde kilise ... 83

iii. “Popovo” yerinde kilise ... 83

iv. “Theotokos” yerinde kilisenin harabeler, tarih ... 84

v. Kilisenin zemini , ... 84

vi. Erken Hıristiyanlık Basilika Kosmiti ... 84

vii. Toxotes’taki bir kilise ... 84

viii. “Çarkova” yerinde kilisenin harabeler ... 84

ix. “Marina” yerinde kilisenin harabeler ... 85

C.ÜÇÜNÇÜ BÖLÜM - RODOPİ BOLGESİ ... 86

1. MARONİA ... 86

i. Sinaxi Maronia - Ayios Yeoryios ... 86

ii. Kimiseos Theotokou Kilisesi ... 93

iii. Timiou Prodromou kilisesi ... 94

iv. Ayios Haralambos ... 95

v. Ayios Yeoryios, Askites ... 96

vi. Archangellou Mihail ... 96

vii. Ayios Yeoryios ... 97

2. KOMOTİNİ ... 97

ii. Ayios Yeoryios Kilisesi ... 101

iii. Ayios Griyorios Fotistis – Surp Krikor Ermeni Kilisesi ... 101

3. KOMOTİNİ- ÇEVRE ... 102

i. Papikio'da eski manastır harabeler ... 102

ii. Çevrel merkez kilise, Maximianoupolis - Mosinopolis ... 112

iii. Ayios Yeoryios Kilisesi – Bizans dönemi ... 114

iv. Metamorfosi Sotiros ... 115

v. Ayios Athanasios ... 116

(12)

vii. Ayios Nikolaos ... 117

4. İASMOS ... 118

i. Timiou Prodromou kilisesi ... 118

ii. Ayios Yeoryios Kilisesi ... 118

iii. Ayios Nikolaos ... 119

iv. Ayios Dimitrios, Kassitera ... 119

5. SAPES ... 120

i. Ayios Yeoryios Kilisesi ... 120

ii. Pammeyiston Taxiarhon... 120

iii. Kimiseos Theotokou Kilisesi ... 120

iv. Ayios Yeoryios ... 121

SONUÇLAR ... 122

(13)

GİRİŞ

Elinizdeki çalışmanın amacı, Batı Trakya’daki Bizans ve Post Bizans dönemine ait bibliyografyayı biraraya getirebilmektir. Mevcut çalışma, Batı Trakya dahilinde bulunan tapınaklara ait bir bibliyografya kataloğudur.İlgili araştırma bilimsel kitaplarda, üniversite çalışmalarında, kültür ve turizm rehberlerinde ve internette yapıldı.

Batı Trakya’daki üç ilde, yani Rodop, Evros (Samothraki dahilinde) ve Ksanthi illerinde bulunan, Bizans ve Post Bizans Dönemine ait tüm kiliseleri ismen kaydetmeyi amaçlayan bir çalışma yapıldı.

Metodoloji aşısından, her anıt ve her bölgeye ait farklı bibliyografyayı ayrı ayrı kaydetmek tercih edildi. Bu şekilde Batı Trakya’da bulunan tüm kiliselerin durumu kapsamlı olarak betimlenebilecekti.

(14)

A. BİRİNCİ BÖLÜM - EVROS BOLGESİ 1. MAKRİ

Anıtın adı i. Ayios Yeoryios’nin Basilika – (harabeler)

Yer Makri Tarih 9.-10.yüzyil

Bibliyografya A.Avramea, G. Aikaterinidis, S.Arvanitidou K.Vakalopoulos, Ch. Bakirtzis, G.Delopoulos, V.Papapoulia, A.Pavlopoulou, C.Pelekidis, K.Svolopoulos, D. Triantaphyllos, THRACE,Region of Eastern Macedonia and Thrace, 2000, 151-209

Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace, Region of the Eastern Macedonia and Thrace, 2008

Α.Αβραμέα - Γ.Αικατερινίδης- Σ.Αρβανιτίδου- Κ.Βακαλόπουλος- Μπακιρτζής Χ.-Γ.Ντελόπουλος-Β.Παπουλιά-Α.Παυλοπούλου-Χ.Πελεκιδης- Κ.Σβολόπουλος-Δ.Τριαντάφυλλος, ΘΡΑΚΗ (ΤΗRAKİ), Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Β’ Έκδοση, 2000, 151-209 Δ.Τριαντάφυλλος,Ε.Αθ. Παπαθανασίου, Ε. Ν. Κεκρίδης, Μ. Γ. Βαρβούνης, Ε. Κ. Βλαχοπούλου, Ε. Γ. Ξυνάδας, Ε. Μ. Λιάντα, Αρχαιολόγος, Σ. Αλ. Μορτάκη, Κ. Σημαιοφορίδης, Δημήτριος Ευ. Κουτρούλας, ΘΡΑΚΗ , Ιστορία – Πολιτισμός - Τέχνη (ΤΗRAKİ, Istoria- Politismos - Techni) Ελληνική Οικουμενική Γραμμή Μονοπρόσωπη ΕΠΕ, Αθήνα 2011

Θρησκευτικά Μνημεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 2008

Μεσημβρία / Ζώνη – Μάκρη (Mesimvria/ Zoni - Makri), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης & Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Δήμου Αλεξανδρούπολης, Αλεξανδρούπολη, 2006 Μπακιρτζής Χ. – Τριαντάφυλλος Δ. ΘΡΑΚΗ, Οδηγός ΕΤΒΑ- (ΤΗRAKİ - Odigos ETBA) Αθήνα 1988

YAYINLAR

http://www.jti-rhodope.eu/poi.php?poi_id=1_150&lang=el

Anıtın adı ii. Çapraz kare kilise – (harabeler)

Yer Makri Tarih 12. yüzyil

Bibliyografya A.Avramea, G. Aikaterinidis, S.Arvanitidou K.Vakalopoulos, Ch. Bakirtzis, G.Delopoulos, V.Papapoulia, A.Pavlopoulou, C.Pelekidis,

(15)

K.Svolopoulos, D. Triantaphyllos, THRACE,Region of Eastern Macedonia and Thrace, 2000, 151-209

Α.Αβραμέα - Γ.Αικατερινίδης- Σ.Αρβανιτίδου- Κ.Βακαλόπουλος- Μπακιρτζής Χ.-Γ.Ντελόπουλος-Β.Παπουλιά-Α.Παυλοπούλου-Χ.Πελεκιδης- Κ.Σβολόπουλος-Δ.Τριαντάφυλλος, ΘΡΑΚΗ (ΤΗRAKİ), Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Β’ Έκδοση, 2000, 151-209 ΘΡΑΚΗ , Ιστορία – Πολιτισμός - Τέχνη (ΤΗRAKİ, Istoria- Politismos - Techni) Δ.Τριαντάφυλλος,Ε.Αθ. Παπαθανασίου, Ε. Ν. Κεκρίδης, Μ. Γ. Βαρβούνης, Ε. Κ. Βλαχοπούλου, Ε. Γ. Ξυνάδας, Ε. Μ. Λιάντα, Αρχαιολόγος, Σ. Αλ. Μορτάκη, Κ. Σημαιοφορίδης, Δημήτριος Ευ. Κουτρούλας, Ελληνική Οικουμενική Γραμμή Μονοπρόσωπη ΕΠΕ, Αθήνα 2011 Μπακιρτζής Χ. – Τριαντάφυλλος Δ. ΘΡΑΚΗ, Οδηγός ΕΤΒΑ- (ΤΗRAKİ - Odigos ETBA) Αθήνα 1988

Ν.Ζήκος - Ντ.Καλλιντζή - Π.Τσατσοπούλου, Μεσημβρία / Ζώνη – Μάκρη (Mesimvria/ Zoni - Makri), Περιφέρεια Ανατολικής

Μακεδονίας-Θράκης & Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Δήμου Αλεξανδρούπολης, Αλεξανδρούπολη, 2006

Anıtın adı iii. Ayios Yeoryıos Manastırı – (harabeler)

Yer Makri

Tarih 13. – 14. yüzyil

Bibliyografya A.Avramea, G. Aikaterinidis, S.Arvanitidou K.Vakalopoulos, Ch. Bakirtzis, G.Delopoulos, V.Papapoulia, A.Pavlopoulou, C.Pelekidis, K.Svolopoulos, D. Triantaphyllos, THRACE,Region of Eastern Macedonia and Thrace, 2000, 151-209

Α.Αβραμέα - Γ.Αικατερινίδης- Σ.Αρβανιτίδου- Κ.Βακαλόπουλος- Μπακιρτζής Χ.-Γ.Ντελόπουλος-Β.Παπουλιά-Α.Παυλοπούλου-Χ.Πελεκιδης- Κ.Σβολόπουλος-Δ.Τριαντάφυλλος, ΘΡΑΚΗ (ΤΗRAKİ), Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Β’ Έκδοση, 2000, 151-209 ΘΡΑΚΗ , Ιστορία – Πολιτισμός - Τέχνη (ΤΗRAKİ, Istoria- Politismos - Techni) Δ.Τριαντάφυλλος,Ε.Αθ. Παπαθανασίου, Ε. Ν. Κεκρίδης, Μ. Γ. Βαρβούνης, Ε. Κ. Βλαχοπούλου, Ε. Γ. Ξυνάδας, Ε. Μ. Λιάντα, Αρχαιολόγος, Σ. Αλ. Μορτάκη, Κ. Σημαιοφορίδης, Δημήτριος Ευ. Κουτρούλας, Ελληνική Οικουμενική Γραμμή Μονοπρόσωπη ΕΠΕ, Αθήνα 2011 Μπακιρτζής Χ. – Τριαντάφυλλος Δ. ΘΡΑΚΗ, Οδηγός ΕΤΒΑ- (ΤΗRAKİ - Odigos ETBA) Αθήνα 1988

(16)

Ν.Ζήκος - Ντ.Καλλιντζή - Π.Τσατσοπούλου, Μεσημβρία / Ζώνη – Μάκρη (Mesimvria/ Zoni - Makri), Περιφέρεια Ανατολικής

Μακεδονίας-Θράκης & Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Δήμου Αλεξανδρούπολης, Αλεξανδρούπολη, 2006

Anıtın adı iv. Ayia Anastasia kilisesi, (harabeler)

Yer Makri Tarih 1800

Bibliyografya Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace, Region of the Eastern Macedonia and Thrace, 2008

Παπαθανασίου Ε., Ἥδεκόνις: Νεώτερες θρακῷες ἑλληνικὲς ἐπιγραφὲς (İde konis: Neoteres Thrakoes ellinikes epigrafes) (ΣυμβολὴΙ), Θεσσαλονίκη, Αὔγουστος 2005

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού (Enallaktikes Morfes Tourismou), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 200? ΘΡΑΚΗ , Ιστορία – Πολιτισμός - Τέχνη (ΤΗRAKİ, Istoria- Politismos - Techni) Δ.Τριαντάφυλλος,Ε.Αθ. Παπαθανασίου, Ε. Ν. Κεκρίδης, Μ. Γ. Βαρβούνης, Ε. Κ. Βλαχοπούλου, Ε. Γ. Ξυνάδας, Ε. Μ. Λιάντα, Αρχαιολόγος, Σ. Αλ. Μορτάκη, Κ. Σημαιοφορίδης, Δημήτριος Ευ. Κουτρούλας, Ελληνική Οικουμενική Γραμμή Μονοπρόσωπη ΕΠΕ, Αθήνα 2011 Θρησκευτικά Μνημεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 2008

Μεσημβρία / Ζώνη – Μάκρη (Mesimvria/ Zoni - Makri), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης & Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Δήμου Αλεξανδρούπολης, Αλεξανδρούπολη, 2006

YAYINLAR

Aşağıdaki internet sayfa adresinde bulunur:

https://greece.terrabook.com/evros/el/page/agia-anastasia Anıtın adı v. Şapel (Ayios Yeoryios Manastir’deki)

Yer Makri Tarih 1920

Bibliyografya Μεσημβρία / Ζώνη – Μάκρη (Mesimvria/ Zoni - Makri), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης & Επιχείρησης Πολιτιστικής Ανάπτυξης Δήμου Αλεξανδρούπολης, Αλεξανδρούπολη, 2006

(17)

2. ALEXANDROUPOLİ Anıtın adı i. Ayios Nikolaos kilisesi

Yer Alexandroupoli Tarih 1892

Κρίτος Αθανάσιος, Αλεξανδρούπολη, Η Εκατόνταρχη πορεία της 1878-1978 (Alexandroupoli, H Ekatontarchi poreia tis 187-1978), Αλεξανδρούπολη, 1995

Άνθιμου Ρουσσά, μτρπ. Αλεξανδρουπόλεως, Το Εκκλησιαστικό Μουσείο και οι παλαιές εκκλησίες (To Ekklisiastiko Mouseio kai oi palaies ekklhsies), Αλεξανδρούπολη, 1978, 14-15 ΕΒΡΟΣ (EVROS), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Επιμέλεια Έκδοσης : Επιτροπή Τουρισμού Ν.Έβρου Τσινταράκης Ελευθέριος , 140 Χρόνια Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου από Δεδέαγάτς στην Αλεξανδρούπολη (140 ChroniaMitropolitikosNaosAgiouNikolaouapoDedeagatsstinAlexand oupoli), Αλεξανδρούπολη, 2016 Θράκη, Περιβάλλον – Φιλοξενεία – Παραδοση –Ονείρου γη- ύμνος Ελληνισμού (Thraki, Perivalon-Filoxenia-Paradosi-OneirouGi - YmnosEllinismou), Περιφέρια Ανατ. Μακεδονίας Θράκης, 2005 Θρησκευτικά Μνημεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 2008

Καρακούση ςΔ.Δημήτρης, Θράκη, Τουριστικός Ιστορικός Αρχαιολογικός Οδηγός (Thraki , Touristikos, İstorikos, ArchaiologikosOdigos), Αλεξανδρούπολη, 1995

Μπακιρτζής Χ. – Τριαντάφυλλος, Δ. ΘΡΑΚΗ, Οδηγός ΕΤΒΑ- (ΤΗRAKİ - OdigosETBA) Αθήνα 1988

Anıtın adı ii. Ayios Iosif katolik kilisesi

Yer Alexandroupoli Tarih 1901

Bibliyografya ΕΒΡΟΣ (EVROS), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Επιμέλεια Έκδοσης: Επιτροπή Τουρισμού Ν. Έβρου

(18)

Anıtın adı iii. Ayios Ioannis o Prodromos (Ayios Karabet) Ermeni Kilisesi Yer Alexandroupoli Tarih 1875 Bibliyografya ΕΒΡΟΣ (EVROS), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Επιμέλεια Έκδοσης : Επιτροπή Τουρισμού Ν.Έβρου ΤσινταράκηςΕλευθέριος, 140 Χρόνια Μητροπολιτικός Ναός Αγίου Νικολάου από Δεδέαγάτς στην Αλεξανδρούπολη (140 Chronia Mitropolitikos Naos Agiou Nikolaou apo Dedeagats stin Alexandoupoli), Αλεξανδρούπολη, 2016

ΘΡΑΚΗ 2000, 80 Χρόνια από την ενσωμάτωση στην Ελλάδα, Βουλή των Ελλήνων (THRAKİ 2000, 80 chronia apo tin ensomatosi),2000

Καρακούσης Δ.Δημήτρης, Θράκη, Τουριστικός Ιστορικός Αρχαιολογικός Οδηγός (Thraki , Touristikos, İstorikos, Archaiologikos Odigos), Αλεξανδρούπολη, 1995

Anıtın adı iv. Agion Theodoron Mağarası

Yer Kirki

Tarih 11. – 13. yüzyil

ΒολονάκηΗλ. Ι., Ο Βυζαντινός ναός Αγίων Θεοδώρων της επαρχίας Αλεξανδρουπόλεως (O Byzantinos naos tis eparchias

Alexandroupoleos), Γνωριμία, τ. 5(5-7), 6(3-4), 1975

Εναλλακτικές Μορφές Τουρισμού (Enallaktikes Morfes Tourismou), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 200?

Καλογρέας Ευστράτιος, Συνοπτική Ιστορία της Θράκης (Synoptiki Istoria tis Thrakis) (Synoptiki Istoria tis Thrakis), Δήμος Κομοτηνής, 1996

Κουρκουτίδου Ευτυχία – Νικολαϊδου, Το σπήλαιο των Αγίων Θεοδωρων (To Spilaio ton Agion Theodoron), Byzantinische

(19)

Forschungen 14, Papers of the First International Symposium for Thracian Studies : Byzantine Thrace: Image and Character, Komotini, 28-31 May 1987, 2 vols ed. Ch. Bakirtzis, 270-302

Μοναστήρια Εγνατίας Οδού, Δρόμοι του Ορθόδοξου μοναχισμού (Monastiria Egnatias Odou, Dromoi tou Orthodoxou monachismou), ΥπουργείοΠολιτισμού, 1994, 78-79

Οδηγός περιήγησης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (Odigos Periigisis Anatolikis Makedonias - Thrakis) (Odigos periigisis Anatolikis Makedonias kai

Thrakis),ΠεριφέρειαΑνατολικήςΜακεδονίας-Θράκης, 2000 Οθησαυρός…. φύσηςκαιπολιτισμού (O Thisayros...fysis kai politismou), ΠεριφέριαΑνατ. ΜακεδονίαςΘράκης – Δ/νσηΑνάπτυξηςκαιΠρογραμματισμού, 201? Θράκη, Περιβάλλον – Φιλοξενεία – Παραδοση –Ονείρουγη- ύμνος Ελληνισμού (Thraki, Perivalon-Filoxenia-Paradosi-Oneirou Gi - Ymnos Ellinismou), ΠεριφέριαΑνατ. Μακεδονίας -Θράκης, 2005 ΕΒΡΟΣ (EVROS), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης,Επιτροπή Τουρισμού Ν.Έβρου Έβρος, Αλεξανδρούπολη- Σαμοθράκη-Δέλτα Έβρου-Δάσος Δαδίας-Διδυμότειχο (Evros, Alexandoupoli - Samothraki - Delta Evrou - Dasos Dadias - Didymoteicho), Εκδόσεις Ζαρζώνη, 2007

Μπακιρτζής Χ. – Τριαντάφυλλος Δ. ΘΡΑΚΗ, Οδηγός ΕΤΒΑ- (ΤΗRAKİ - Odigos ETBA) Αθήνα 1988

Σαμοθράκη: Βυζαντινά Μνημεία,ΤHRABYZHE-Τhracian and Byzantine Cultural Heritage in the Rhodope Mountain and the Northern Aegean Sea Coast, Εuropean Territorial Cooperati, Σαμοθράκη, Ιούλιος 2013on Programme "GREECE-BULGARIA 2007-2013”.

YAYINLAR

http://www.jti-rhodope.eu/poi.php?poi_id=1_151&lang=el Anıtın adı v. Ayios Yeoryios kilisesi,

Yer Kirki Tarih 1882

Bibliyografya Καζαντζής Χ. Αλέξανδρος, Κίρκη Έβρου, ή η μαγεία της φύσης (Kirki Evrou, i i mageia tis fysis), Αλεξανδρούπολη, 2012

(20)

Λειτουργικό Βιβλίο 1899 (LeitourgikoVivlio 1899), στο αρχείο της εκκλησίας

Μελίρρυτος Μ, Περιγραφή ιστορική και γεωγραφική

υπ’εκκλησιαστικήν έποψιν της θεοσώστου επαρχίας Μαρωνείας (Perigrafi istoriki kai geografiki yp’ ekklisiastikin epopsin tis theosostou eparchiaw Maroneias), Εν Κωνσταντινουπόλει, 1871, Ανατύπωση στη Θρακική Επετηρίδα 1, Κομοτηνή 1980

Τριαντάφυλλος Διαμαντής, Βουνά και τόποι γύρω από την Αλεξανδρούπολη (Vouna kai topoi gyro apo tin Alexandroupoli), Θρακικά Χρονικά 46, Ξάνθη, 1986

Anıtın adı vi. Yenethlio tis Theotokou

Yer Nipsa Tarih 1844

Θρησκευτικά Μνημεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 2008, 156

Anıtın adı vii. Ayios Dimitrıos kilisesi

Yer Doriskos Tarih 17.- 18. yüzyil

Θρησκευτικά Μνημεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 2008, 156

Anıtın adı viii. Ayios Yeoryios kilisesi

Yer Avandas Tarih 1806/1838

(21)

3. SAMOTHRAKİ

Anıtın adı i. Kimiseos Theotokou Kilisesi

Yer Chora Samothrakis Tarih 1875

Bibliyografya Αικατερινίδης Γ., Εκκλησιαστικά νομίσματα επί Τουρκοκρατίας. Η περίπτωση της Σαμοθράκης Ekklisiastika nomismata epi

Tourkokratias. H periptosi tis Samothrakis), Ε΄ Συμποσίου

Λαογραφίας του Βορειοελλαδικού χώρου, Ήπειρος – Μακεδονία – Θράκη, Θεσσαλονίκη 20-22 Νοεμβρίου 1987, Θεσσαλονίκη 1989,12-40 Αικατερινίδης Γ., Λαϊκή λατρεία και θρησκευτικές παραδόσεις στη Σαμοθράκη, Πρακτικά Στ΄ Συμποσίου Λαογραφίας του Βορειοελλαδικού χώρου, Κομοτηνή – Αλεξανδρούπολη, 7-10 Μαΐου 1989, Θεσσαλονίκη 1991,11-35 Ανδριώτης Ν., Σαμοθράκη (Samothraki), Αιγαίο Α , 1935 Αποστολίδου – Λουκάτου Ελένη, Διδυμότειχο-Ορεστιάδα-Σουφλί-Σαμοθράκη (Didymoteicho-Orestiada- Soufli - Samothraki), Ιστορικές περιηγήσεις, Αθήνα, 1996

Διαχειριστικό Βιβλίον Ιερού Ναού Κοιμήσεως της Θεοτόκου

(Diaxeiristiko vivlio Ierou Naou Koimiseos Theotokou), Σαμοθράκη δια το έτος 1922 (από 1ης

Ιανουαρίου)

Δραγούμη Ι., Το κίνημα και η καταστροφή της Σαμοθράκης κατά το 1821 (To kinima kai h katastrofi tis Samothrakis kata to 1821), Εν Δεδέαγατς τη 13η_{Ιουλίου 1906, χειρόγραφο, Εθνολογικό Μουσείο}

Αλεξανδρούπολης

Δραγούμης Ι., Σαμοθράκη (Samothraki), Εκδ. Ίδας, Αθήνα, 1991, 122

Λεκάκης Γεώργιος, Σαμοθράκη Ιερά Νήσος (Samothraki Iera Nisos) (Samothraki Iera Nisos), Ερωδιός, 2013

(22)

Μανωλάκης Γ., Ιστορία Σαμοθράκης ( Istoria Samothrakis), Σαμοθράκη, 1996

Μάτσα Δ. – Μπακιρτζή Α. Σαμοθράκη, Μικρός Πολιτιστικός Οδηγός (Samothraki, Mikros Politistikos Odigos), Αθήνα, 2001 Μεταβυζαντινή Θράκη ΙΕ’ – ΙΘ΄αι., 3o Διεθνές Συμπόσιο Θρακικών Σπουδών (Metabyzantini Thraki - 3.Diethnes SymposioThrakikon Spoudon), Κομοτηνή, 25-30 Μαΐου 1998, Κομοτηνή, 2005 Παπαγεωργίου Σ.N., Σαμοθράκη (Samothraki), Αθήνα , 1982 ΣΑΜΟΘΡΑΚΗ (ΤΗRAKİ), TERRAIN, Αθήνα, 2010 Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, τουρισμός (Samothraki, Istoria, archaiologia, tourismos), Ρέκος, 2002 Σαμοθράκη: ΒυζαντινάΜνημεία,ΤHRABYZHE-Τhracian and Byzantine Cultural Heritage in the Rhodope Mountain and the Northern Aegean Sea Coast, Εuropean Territorial Cooperati, Σαμοθράκη, Ιούλιος 2013on Programme "GREECE-BULGARIA 2007-2013”.

Συλλογικό έργο, Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, πολιτισμός: ΠρακτικάεπιστημονικούσυνεδρίουΣαμοθράκης (Samothraki, Istoria, Archaiologia, politismos: Praktika epistimonikou Synedriou

Samothraki), 1 & 2 Σεπτεμβρίου 2006, Επίκεντρο, Σαμοθράκη,2008

Φαρδύς Ν., Τα Ζγόραφα, Θρακική Επετηρίς 1897, 49

Anıtın adı ii. Panagia Kremnıotıssa

Yer Samothraki Tarih 1887

Bibliyografya Αποστολίδου – ΛουκάτουΕλένη, Διδυμότειχο-Ορεστιάδα-Σουφλί-Σαμοθράκη (Didymoteicho-Orestiada- Soufli - Samothraki), Ιστορικές περιηγήσεις, Αθήνα, 1996

Αρχαιολογικός Οδηγός (Thraki , Touristikos, İstorikos, Archaiologikos Odigos), Αλεξανδρούπολη, 1995 Γ.Μανωλάκης, ΙστορίαΣαμοθράκης (IstoriaSamothrtakis), Σαμοθράκη, 1996 Γεώργιος Λεκάκης, Σαμοθράκη Ιερά Νήσος (SamothrakiIeraNisos), Ερωδιός, 2013 Δραγούμης Ι., Σαμοθράκη (Samothraki), Εκδ. Ίδας, Αθήνα, 1991, 122

(23)

ΕΒΡΟΣ (EVROS), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Επιμέλεια Έκδοσης: Επιτροπή Τουρισμού Ν.Έβρου

Έβρος, Αλεξανδρούπολη- Σαμοθράκη-Δέλτα Έβρου-Δάσος Δαδίας-Διδυμότειχο (Evros, Alexandoupoli - Samothraki - Delta Evrou - Dasos Dadias - Didymoteicho), Εκδόσεις Ζαρζώνη, 2007

ΘΡΑΚΗ 2000, 80 Χρόνια από την ενσωμάτωση στην Ελλάδα, Βουλή των Ελλήνων (THRAKİ 2000, 80 chronia apo tin ensomatosi),2000 Θράκη, Περιβάλλον – Φιλοξενεία – Παραδοση –Ονείρου γη- ύμνος Ελληνισμού (Thraki, Perivalon-Filoxenia-Paradosi-Oneirou Gi - Ymnos Ellinismou), Περιφέρια Ανατ. Μακεδονίας Θράκης, 2005 Καρακούσης Δ.Δημήτρης, Θράκη, ΤουριστικόςΙστορικός

ΜΆΤΣΑΣ Δ. – ΜΠΑΚΙΡΤΖΉΣ Α. Σαμοθράκη, Μικρός Πολιτιστικός Οδηγός (Samothraki, Mikros Politistikos Odigos), Αθήνα, 2001 ΜεταβυζαντινήΘράκηΙΕ’ – ΙΘ΄αι., 3oΔιεθνές Συμπόσιο Θρακικών Σπουδών (Metabyzantini Thraki - 3.Diethnes Symposio Thrakikon Spoudon), Κομοτηνή, 25-30 Μαΐου 1998, Κομοτηνή, 2005 Ο θησαυρός…. φύσης και πολιτισμού (O Thisayros...fysis kai politismou), ΠεριφέριαΑνατ. ΜακεδονίαςΘράκης – Δ/νση Ανάπτυξης και Προγραμματισμού, 201? Παπαγεωργίου Σ., Σαμοθράκη (Samothraki), Αθήνα , 1982 Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, τουρισμός (Samothraki,Istoria, archaiologia, tourismos), Ρέκος, 2002 Σαμοθράκη: Βυζαντινά Μνημεία,ΤHRABYZHE-Τhracian and Byzantine Cultural Heritage in the Rhodope Mountain and the Northern Aegean Sea Coast, Εuropean Territorial Cooperati, Σαμοθράκη, Ιούλιος 2013on Programme "GREECE-BULGARIA 2007-2013”.

Συλλογικό έργο, Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, πολιτισμός: Πρακτικά επιστημονικού συνεδρίου Σαμοθράκης (Samothraki, Istoria, Archaiologia, politismos:Praktika epistimonikou Synedriou Samothraki), 1 & 2 Σεπτεμβρίου 2006, Επίκεντρο, Σαμοθράκη,2008

YAYINLAR

(24)

Anıtın adı iii. Ayios Athanasios Manastırı,

Yer Alonia Samothrakis Tarih 18. yüzyılın ikinci yarısı

Bibliyografya ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ (AYIO OROS KAI ΤΗRAKİ), Κειμενα δέκα ομιλιών, Παράρτημα Θρακικής Επετηρίδας 5, Μορφωτικός όμιλος Κομοτηνής- Κέντρο Θρακικών Μελετών, Κομοτηνή, 2001 Αποστολίδου – Λουκάτου Ελένη, Διδυμότειχο-Ορεστιάδα-Σουφλί-Σαμοθράκη (Didymoteicho-Orestiada- Soufli - Samothraki), Ιστορικές περιηγήσεις, Αθήνα, 1996

Ε. Παπαθανασιου , «Περί του μονυδρίου Αγίου Αθανασίου Αλωνίων Σαμοθράκης» (Peri tou monidriou Ayiou Athanasiou Alonion

Samothrakis), Περί Θράκης 2 (2002), 113-147

Λεκάκης Γεώργιος, Σαμοθράκη Ιερά Νήσος (Samothraki Iera Nisos) (Samothraki Iera Nisos), Ερωδιός, 2013

Μαλτέζου Α., Σαμοθράκη , Ιερό νησί, Ελληνικό Πανόραμα, τ.4, Δεκ.1996, 20-22 Μαλτέζου Ι., Μεταβυζαντινή Θράκη: η εκκλησία Κοιμήσεως της Θεοτόκου και το Μοναστηρι του Χριστού και των Θερμών και του Αγίου Αθανασίου των Αλωνιών, Μεταβυζαντινή Θράκη ΙΕ’ – ΙΘ΄αι., 3o Διεθνές Συμπόσιο Θρακικών Σπουδών (Metabyzantini Thraki - 3.Diethnes SymposioThrakikon Spoudon), Κομοτηνή, 25-30 Μαΐου 1998, Κομοτηνή, 2005

Μανωλάκης Γ., Ιστορία Σαμοθράκης ( Istoria Samothrakis), Σαμοθράκη, 1996

Μάτσα Δ. – Μπακιρτζή Α. Σαμοθράκη, Μικρός Πολιτιστικός Οδηγός (Samothraki, MikrosPolitistikosOdigos), Αθήνα, 2001

(25)

Μεταβυζαντινή ΘράκηΙΕ’ – ΙΘ΄αι., 3o Διεθνές Συμπόσιο Θρακικών Σπουδών (Metabyzantini Thraki - 3.Diethnes Symposio Thrakikon Spoudon), Κομοτηνή, 25-30 Μαΐου 1998, Κομοτηνή, 2005

Μοναστήρια Εγνατίας Οδού, Δρόμοι του Ορθόδοξου μοναχισμού (Monastiria Egnatias Odou, Dromoi tou Orthodoxou monachismou), ΥπουργείοΠολιτισμού, 1994, 82-83

Παπαγεωργίου Σ.N., Σαμοθράκη (Samothraki), Αθήνα , 1982

Παπαθανασιου Ε., «Το μονύδριο και ο ναός του Χριστού στα Θέρμα της Σαμοθράκης»,25o Συμπόσιο Βυζαντ. & Μεταβυζαντ. Αρχαιολ. και Τέχνης (To monydrio kai o naos tou Christou sta Therma

Samothrakis, 25. Symposio Byzantinis kai Metabyzantinis Technis), Χριστ. Αρχαιολ. Εταιρείας, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα, 13, 14 και 15 Μαΐου 2005, Πρόγραμμα & Περιλήψεις Εισηγήσεων και Ανακοινώσεων, Αθήνα 2005, 101

Παπαθανασίου Ε., Ήδεκώνις: Νεώτερες θρακώες ελληνικές επιγραφές (Idekonis: Neoteres thrakoes ellinikes epigrafes), Θεσσαλονίκη , Αύγουστος 2005

Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, τουρισμός (Samothraki,Istoria, archaiologia, tourismos), Ρέκος, 2002

Σαμοθράκη: Βυζαντινά Μνημεία, ΤHRABYZHE-Τhracian and Byzantine Cultural Heritage in the Rhodope Mountain and the Northern Aegean Sea Coast, Εuropean Territorial Cooperati, Σαμοθράκη, Ιούλιος 2013on Programme "GREECE-BULGARIA 2007-2013”

Συλλογικό έργο, Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, πολιτισμός: Πρακτικά επιστημονικού συνεδρίου Σαμοθράκης (Samothraki, Istoria, Archaiologia, politismos: Praktika epistimonikou Synedriou Samothraki), 1 & 2 Σεπτεμβρίου 2006, Επίκεντρο, Σαμοθράκη,2008

Anıtın adı iv. Palaıapoleos’nin erken Hıristiyanlık Basilika – (harabeler), M.s. 49-50

Yer Samothraki limani Tarih 49-50 μ.Χ

(26)

Bibliyografya Αποστολίδου – Λουκάτου Ελένη, Διδυμότειχο-Ορεστιάδα-Σουφλί-Σαμοθράκη (Didymoteicho-Orestiada- Soufli - Samothraki), Ιστορικέςπεριηγήσεις, Αθήνα, 1996

Αρχαιολογικός Οδηγός (Thraki , Touristikos, İstorikos, ArchaiologikosOdigos), Αλεξανδρούπολη, 1995

Θράκη, Περιβάλλον – Φιλοξενεία – Παραδοση –Ονείρου γη- ύμνος Ελληνισμού (Thraki, Perivalon-Filoxenia-Paradosi-Oneirou Gi - Ymnos Ellinismou), ΠεριφέριαΑνατ. ΜακεδονίαςΘράκης, 2005 ΚαρακούσηςΔ.Δημήτρης, Θράκη, ΤουριστικόςΙστορικός

Λεκάκης Γεώργιος, Σαμοθράκη Ιερά Νήσος (Samothraki Iera Nisos) (SamothrakiIeraNisos), Ερωδιός, 2013

Μανωλάκης Γ., ΙστορίαΣαμοθράκης ( IstoriaSamothrakis), Σαμοθράκη, 1996

Μάτσα Δ. – Μπακιρτζή, Α. Σαμοθράκη, Μικρός Πολιτιστικός Οδηγός (Samothraki, Mikros Politistikos Odigos), Αθήνα, 2001 Μεταβυζαντινή ΘράκηΙΕ’ – ΙΘ΄αι., 3oΔιεθνές Συμπόσιο Θρακικών Σπουδών (Metabyzantini Thraki - 3.Diethnes Symposio Thrakikon Spoudon), Κομοτηνή, 25-30 Μαΐου 1998, Κομοτηνή, 2005

Οδηγός περιήγησης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (Odigos Periigisis Anatolikis Makedonias - Thrakis) , Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, 2000.

Παπαγεωργίου Σ., Σαμοθράκη (Samothraki), Αθήνα , 1982

Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, τουρισμός (Samothraki,Istoria, archaiologia, tourismos), Ρέκος, 2002

Σαμοθράκη: Βυζαντινά Μνημεία,ΤHRABYZHE-Τhracian and Byzantine Cultural Heritage in the Rhodope Mountain and the Northern Aegean Sea Coast, Εuropean Territorial Cooperati, Σαμοθράκη, Ιούλιος 2013on Programme "GREECE-BULGARIA 2007-2013”

Συλλογικό έργο, Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, πολιτισμός: Πρακτικά επιστημονικού συνεδρίου Σαμοθράκης (Samothraki,

(27)

Istoria, Archaiologia, politismos: Praktika epistimonikou Synedriou Samothraki), 1 & 2 Σεπτεμβρίου 2006, Επίκεντρο, Σαμοθράκη,2008

YAYINLAR

http://www.samothraki-tourism.gr/cgs.cfm?areaid=1&id=114 Anıtın adı v. Moni tou Christou

Yer Therma Samothrakis Tarih 14. yüzyılın ikinci yarısı

Bibliyografya Η Μονή του Χριστούπαρά τα Θέρμα της Σαμοθράκης (I Moni tou Christou para ta Therma tis Samothrakis) (Προανασκαφικήέρευνα), Βυζαντινά, τόμ. 34, 2015



 Μεταβυζαντινή Θράκη ΙΕ’ – ΙΘ΄αι., 3oΔιεθνές Συμπόσιο Θρακικών Σπουδών (Metabyzantini Thraki - 3.Diethnes Symposio Thrakikon Spoudon), Κομοτηνή, 25-30 Μαΐου 1998, Κομοτηνή, 2005

Σαμοθράκη: Βυζαντινά Μνημεία (Samothraki: Byzantina Mnimeia), Ο Φάρος τη ςΑλεξανδρούπολης, τ. 45, Ιαν.-Φεβρ.-Μάρτ. 2013, 20-22.

Σαμοθράκη: Βυζαντινά Μνημεία,ΤHRABYZHE-Τhracian and Byzantine Cultural Heritage in the Rhodope Mountain and the Northern Aegean Sea Coast, Εuropean Territorial Cooperati, Σαμοθράκη, Ιούλιος 2013on Programme "GREECE-BULGARIA 2007-2013”

Το μονύδριο και ο ναός του Χριστού στα Θέρμα της

Σαμοθράκης»,25o Συμπόσιο Βυζαντ. & Μεταβυζαντ. Αρχαιολ. και Τέχνης (To monydrio kai o naos tou Christou sta Therma

Samothrakis, 25. Symposio Byzantinis kai Metabyzantinis Technis), Χριστ. Αρχαιολ. Εταιρείας, Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο, Αθήνα, 13, 14 και 15 Μαΐου 2005, Πρόγραμμα &

ΠεριλήψειςΕισηγήσεων και Ανακοινώσεων, Αθήνα 2005, 101.

Anıtın adı vi. Samothrakis’nin Post-Bizans kiliseler ve küçük kiliseler 18.- 19. yüzyıl

1) Ay Yioryis Kerasias 2)Kambos’takı Panayia,

3) Ayios Dimitrios küçük kilisesi 4) Panayia Mandal – Profitis İlias 5)Mesia Panayia

(28)

6)Panayia sti vrisi,

7) Ayia Thekla (harabeler)

8)Ayios Yeoryios – bahçeler, Chora’nin dışında 9)Ayios Ioannis – Alonıa

10)Ayios Stefanos – Chora 11) Kambos’takı Ayios Yeoryios 12)Ayia Kaa ya da Ayia Kara 13) Ayios Vlassios – Xiropotamos, 14) Ayios Nikolaos – Profitis İlias 15)Vagelistra 1870- Xiropotamos, 16)Ayios Adreas 1871,

17)Ayios Efstratios 1874- Chora’nin dışında, 18) Panayoudas küçük kilisesi1874 – Chora 19)Ayios Ioannis 1880 – Lakoma,

20)Ayios Nıkolaos 1807 – Chora

21) Panayia ya da Pinindaousa ya da Panayia Koukou 1884 – Chora’nin dışında

Yer Samothraki Tarih 18. – 19. yüzyil

Bibliyografya Αποστολίδου – ΛουκάτουΕλένη, Διδυμότειχο-Ορεστιάδα-Σουφλί-Σαμοθράκη (Didymoteicho-Orestiada- Soufli - Samothraki), Ιστορικέςπεριηγήσεις, Αθήνα, 1996 Δ.Αγγελώνιας – Α.Ατζανός – Ι.Πετρούδας – Δ.Στεργίου, Σαμοθράκη ΑκριτικήΣαμοθράκη (Samothraki, AkritikiSamothraki), ΔήμοςΣαμοθράκης, 1993 Δραγούμης Ι., Σαμοθράκη (Samothraki), Εκδ. Ίδας, Αθήνα, 1991, 122 Μανωλάκη Γ., Ιστορία Σαμοθράκης (Istoria Samothrakis), Σαμοθράκη, 1996 Μάτσα Δ. – Μπακιρτζή . Σαμοθράκη, Μικρός Πολιτιστικός Οδηγός (Samothraki, Mikros Politistikos Odigos), Αθήνα, 2001

Μεταβυζαντινή Θράκη ΙΕ’ – ΙΘ΄αι., 3o Διεθνές Συμπόσιο Θρακικών Σπουδών (Metabyzantini Thraki - 3.Diethnes SymposioThrakikon Spoudon), Κομοτηνή, 25-30 Μαΐου 1998, Κομοτηνή, 2005 Παπαγεωργίου Σ.N., Σαμοθράκη (Samothraki), Αθήνα , 1982

(29)

Συλλογικό έργο, Σαμοθράκη, Ιστορία, αρχαιολογία, πολιτισμός: Πρακτικά επιστημονικού συνεδρίου Σαμοθράκης (Samothraki, Istoria, Archaiologia, politismos:Praktika epistimonikou Synedriou Samothraki), 1 & 2 Σεπτεμβρίου 2006, Επίκεντρο, Σαμοθράκη,2008

YAYINLAR

Εφ.ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Ένθετο Επτά Ημέρες, «ΣαμοΘΡΑΚΗ (SamoΤΗRAKİ)» 4.9.1994

4. FERES

Anıtın adı i. Panagia Kosmosoteira Manastırı

Yer Feres

Tarih 1151/52

Bibliyografya A.Avramea, G. Aikaterinidis, S.Arvanitidou K.Vakalopoulos, Ch. Bakirtzis, G.Delopoulos, V.Papapoulia, A.Pavlopoulou, C.Pelekidis, K. Svolopoulos, D. Triantaphyllos, THRACE,Region of Eastern Macedonia and Thrace, 2000, 151-209

Asdracha C. - Bakirtzis CH., Inscriptions byzantines de Thrace (VIIIe-XVe siècles), Αρχαιολογικόν Δελτίον 35 (1980), Μελέτες Asdracha C., La région de Rhodopes aux XIIIe et XIVe siècles, Aθήνα 1976

Asdracha C., Les Rhodopes au XVe siècle: Administration et prosopographie ecclésiastiques. Aνάτυπο από το περιοδικό Byzantinische und Neugriechische Jahrbücher 23 (1979)

Bakirtzis Ch.,W.Thrace in the Early Christian and Byzantine Periods, Byzantinische ForschungenXIV, 1989, 41-45

Bakirtzis CH.Warrior Saints or Portraits of Members of the Family of Alexios I Komnenos? Mosaic, Festsch for A.H.S.Megaw, ed.

J.Herrin,

M.Mullet, C.Otten-Froux, British School at Athens, 2001, 85-87

Bakirtzis Ch.Warrior Saints or Portraits of Members of the Family of

Alexios I Komnenos, Mosaic, Festsch for A.H.S.Megaw, ed. J.Herrin,

(30)

Darrouzes J., Les Regestes des Actes du Patriarchat de

Constantinople, τόμ. I, Les Actes des patriarches, Fasc. V, Paris 1977, Fasc. VI, Paris 1979, αριθ. 2010, 2155

H ΠαναγίαΚοσμοσώτειραστιςΦέρρεςτουΈβρου (Τhe Church of Panagia Kosmosoteira at Ferres), Υπουργείο Πολιτισμού &

Αθλητισμού – Εφορεία Αρχαιοτήτων Έβρου, Αλεξανδρούπολη, 2015 Kissling Η. J., Beiträge zur Kenntnis Thrakiens im 17. Jh.

(Abhandlungen für die Kunde des Morgenlandes 32/3), Wiesbaden, 1956

L. PETIT, Typicon du monastère de la Kosmosotira près d’ Ainos 1152,

Izvĕstija Russkago Archeologičeskago Instituta v Konstantinopolĕ 13, 1908, 17-75

Ousterhout R., Master Builders of Byzantium, Princeton, 1999, 119-27

Ousterhout R., St. Sinos, Die Klosterkirche der Kosmosotteira in Bera (Vira), (Byzantinisches Archiv 16), München 1985,

Bιβλιοκρισία, Speculum 63,1, 1988

Ousterhout R.– CH.Bakirtzis, The byzantine monuments of the Evros / Meric river vallery, Thessaloniki 2007, 49-85

Ousterhout R., Where was the Tomb of Isaac Komnenos? Eleventh

Annual Byzantine Studies Conference, Abstracts of Papers, Toronto, 1985

Panagiotidi Μ., The Wall-Paintings in the Church of the Virgin Kosmosoteira at Ferai (Vira) and Stylistic Trends in 12th Century Painting, Byzantinische Forschungen 14,1 (1989), 14,2 (1989), πίν. 130-189

Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace, Region of the Eastern Macedonia and Thrace, 2008

ŠEVČENKO N., The Tomb of Isaac Komnenos at Pherrai, Greek Orthodox Theological Revue 29 , 1984

Sinos St., Die Klosterkirche der Kosmosoteira in Bera (Vira), (Byzantinisches Archiv 16), München 1985

(31)

SKAWRAN, K.M.The Development of Middle Byzantine Fresco Painting, Pretoria, 1982

Soustal P., Thrakien (Τhrake, Rodope und Haimimontos), Tabula Imperii Byzantini 6, Wien, 1991

Α.Αβραμέα - Γ.Αικατερινίδης- Σ.Αρβανιτίδου- Κ.Βακαλόπουλος- Μπακιρτζής Χ.-Γ.Ντελόπουλος-Β.Παπουλιά-Α.Παυλοπούλου-Χ.Πελεκιδης- Κ.Σβολόπουλος-Δ.Τριαντάφυλλος, ΘΡΑΚΗ (ΤΗRAKİ), Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, Β’ Έκδοση, 2000, 151-209

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗ (AYIO OROS KAI ΤΗRAKİ), Κειμενα δέκα ομιλιών, Παράρτημα Θρακικής Επετηρίδας 5, Μορφωτικός όμιλος Κομοτηνής- Κέντρο Θρακικών Μελετών, Κομοτηνή, 2001 Αθανασιάδης Π., Ψηφίδες από τη Θράκη του χτες (Psifides apo ti Thraki tou xhthes). ΕκδόσειςΠάραλος, 2003.

Αρχαιολογικός οδηγός (Archaiologikos Odigos), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, 1999, 25. Αρχαιολογικός Χάρτης Ανατολικής Μακεδονίας & Θράκης, Έκδοση Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, 200?, 7. Βάρζος Κ., Η γενεαλογία των Κομνηνών ( I Genaialogia ton Komninon), τ.Α΄, Θεσσαλονίκη 1984 Βογιατζής Γ., Η πρώιμη οθωμανοκρατία στη Θράκη ( İ proimi othomanokratia sti Thraki). Άμεσες δημογραφικές συνέπειες , Θεσσαλονίκη, 1998.

Βολανάκης Ι. Η., Ο βυζαντινός ναός της Θεοτόκου Κοσμοσωτείρας της Βήρας (O Byzantinos naos tis Theotokou Kosmosoteiras tis Viras), Φερών-Θράκης, Αλεξανδρούπολις 1975

Γεδεών Μ., Το τυπικόν της μονής της Θεοτόκου Κοσμοσωτείρας (To Typikon tis monis tis Theotokou Kosmosoteiras), Εκκλησιαστική Αλήθεια 13, 1898, 112-115·

Γεωργαντζής Π. Α., Θρακών Πάθη (ThrakonPathi), 1, 250-1453 μ.Χ., Ξάνθη 1997

Γουρίδης Ι.Αθανάσιος, Η Πόλη των Φερών και η περιοχή της: Μια ιχνηλάτηση στο Δέλτα της ιστορίας ( I Poli ton Feron kai I perioxi tis: mia ichnilatisi stoDelta tis Istorias), Εκδόσεις «ΠΕΛΤΗ», Φέρες 2009

(32)

Δ.Τριαντάφυλλος, Ε.Αθ. Παπαθανασίου, Ε. Ν. Κεκρίδης, Μ. Γ. Βαρβούνης, Ε. Κ. Βλαχοπούλου, Ε. Γ. Ξυνάδας, Ε. Μ. Λιάντα, Αρχαιολόγος, Σ. Αλ. Μορτάκη, Κ. Σημαιοφορίδης, Δημήτριος Ευ. Κουτρούλας, ΘΡΑΚΗ Ιστορία – Πολιτισμός Τέχνη (ΤΗRAKİ Istoria - Politismos - Techni), Ελληνική Οικουμενική Γραμμή Μονοπρόσωπη ΕΠΕ, Αθήνα 2011 Δεσύλλας Ν., Θράκη Χρώματα και αποχρώσεις ( Thraki Chromata kai apochroseis), Σύνολο, 1996, 12. ΕΒΡΟΣ (EVROS), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, Επιμέλεια Έκδοσης : Επιτροπή Τουρισμού Ν.Έβρου Έβρος, Αλεξανδρούπολη- Σαμοθράκη-Δέλτα Έβρου-Δάσος Δαδίας-Διδυμότειχο (Evros, Alexandoupoli - Samothraki - Delta Evrou - Dasos Dadias - Didymoteicho), Εκδόσεις Ζαρζώνη, 2007

Ελλάδα-Έβρος, Το οχυρό της φύσης, της ιστορίας, της παράδοσης (Ellada-Evros, To ochiro tis fysis tis istorias tis paradosis , Έκδοση Νομαρχίας Έβρου,200?.

Ελλάς-Ανατολική Μακεδονία-Θράκη (Ellas - Anatoliki Makedonia - Thraki), Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας

Θράκης, 1992

Ζαγκλής Δ. Δ., Όρια και πόλεις της Αρχαίας Θράκης (Oria kai poleis tis Archaias Thrakis), Αρχείον Θράκης 34 , 1969

Ζήκος Ν., Βυζαντινό οδοιπορικό στη Θράκη (Byzantino odoiporiko sti Thraki), Αρχαιολογία 13, Αφιέρωμα: Θράκη, 1984, 76.

ΘΡΑΚΗ 2000, 80 Χρόνια από την ενσωμάτωση στην Ελλάδα, Βουλή των Ελλήνων (THRAKİ 2000, 80 chronia apo tin ensomatosi),2000

Θράκη, Περιβάλλον – Φιλοξενεία – Παραδοση –Ονείρου γη- ύμνος Ελληνισμού (Thraki, Perivalon-Filoxenia-Paradosi-Oneirou Gi - Ymnos Ellinismou), ΠεριφέριαΑνατ. ΜακεδονίαςΘράκης, 2005 Θράκη, Το σταυροδρόμι των Ελλήνων ( Thraki, To stavrodromi ton Ellinon), Εκδόσεις Αδάμ, 2000 , 25, 140, 142.

Θρησκευτικά Μνημεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace),

(33)

Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης, 2008

Καλογρέας Ευστράτιος, Συνοπτική Ιστορία της Θράκης (Synoptiki Istoria tis Thrakis), Δήμος Κομοτηνής, 1996

Καραθανάσης Αθανάσιος, Περί την Θράκην (Peri tin Thrakin), Εκδοτικός Οίκος Αδελφών Κυριακίδη Α.Ε., Θεσσαλονίκη , 1996 Καρακούσης Δημήτρης, Θράκη, Τουριστικός Ιστορικός

Αρχαιολογικός Οδηγός (Thraki , Touristikos, İstorikos, Archaiologikos Odigos), Αλεξανδρούπολη, 1995

Κούκος Μ., Στα βήματα του Ορφέα (Sta vimata tou Orfea). Οδοιπορικό στη Θράκη, Αλεξανδρούπολη ,1991

Κουκουρίδης Α., Παναγία η Κοσμοσώτειρα και Ισαάκιος Κομνηνός (Panagia i Kosmosoteira kai Isaakios Komninos), Αλεξανδρούπολη, 2008

Κωνσταντινϊδη Χ., Παρατηρήσεις σε παραστάσεις ιεραρχών στο καθολικό της Μονής Παναγίας Κοσμοσώτειρας στη Βήρα

(Paratiriseis se parastaseis ierarchon sto katholiko tis Monis Panagias Kosmosoteiras sti Vira), Βyzantinische Forschungen 14,1,1989, 97-102

Μοναστήρια Εγνατίας Οδού, Δρόμοι του Ορθόδοξου μοναχισμού (Monastiria Egnatias Odou, Dromoi tou Orthodoxou monachismou), Υπουργείο Πολιτισμού, 1994,76-77

Μπακιρτζής X., Στρατιωτικοί άγιοι ή μέλη της οικογένειας του Αλεξίου Α΄ Κομνηνού: Πεζά κείμενα με τίτλο Αρχαιολογικαί μελέται (Stratiotikoi ayioi meli tis oikogeneias tou Alexiou A’ Komninou β΄ έκδοση, Αθήνα, 1993 Μπακιρτζής Χ., Βυζαντινή Θράκη (Byzantinoi Thraki), στο Θράκη, Γενική Γραμματεία Περιφέρειας Ανατ. Μακεδονίας Θράκης, 1994, 189-199. Μπακιρτζής Χ., Η αρχαιολογική έρευνα των Παλαιοχριστιανικών και Βυζαντινών μνημείων στη Θράκη. Συμπεράσματα και προοπτικές, Η Ιστορική, Αρχαιολογική και Λαογραφική ΄Ερευνα για τη Θράκη (I Archaiologiki erevna ton Palaiochristianikon kai Byzantinon mnimeion sti Thraki. Symperasmata kai prooptikes, I İstoriki,

(34)

Αλεξανδρούπολη 5-9 Δεκεμβρίου 1985, (Αφιέρωμα στο Γ. Μπακαλάκη), Θεσσαλονίκη, 1988

Μπακιρτζής Χ., Μακεδονία-Θράκη, Φέραι, Μονή Παναγίας Κοσμοσώτειρας (Makedonia - Thraki, Ferai, Moni Panagias Kosmosoteiras)Αρχαιολογικόν Δελτίον 32 , 1977, Β2 Χρονικά Μπακιρτζής Χ., Ο εσωτερικός χώρος και το μυστικό νόημα της τοιχοδομίας της Κοσμοσώτειρας στα Φέρραι (O Esoterikos choros kai to mistiko noima tis toichodomias tis Kosmosoteiras sta Ferai), Γνωριμία, Ιούλιος-Αύγουστος, 1977,6-11

Μπακιρτζής Χ., Παρακολούθηση μικρομετακινήσεων του ναού της Κοσμοσώτειρας (Parakolouthisi mikrometakiniseon tou naou tis Kosmosoteiras), Φέρες Έβρου, “Μνημείο και περιβάλλον 3/I , 199590-101.

Μπακιρτζής Χ., Περί της χρονολογήσεως των τοιχογραφιών της Κοσμοσωτείρας (Peri tis chronologiseos ton toichografion tis

Kosmosoteiras) , ΙΗ΄ Διεθνές Συνέδριο Βυζαντινών Σπουδών, Μόσχα 1991, Περιλήψεις ανακοινώσεων, ΙΙ Μπάλλα Αικατερίνη, Παναγία Κοσμοσώτειρα (PanagiaKosmosoteira), Οδηγός Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, 2007 Ο θησαυρός…. φύσης και πολιτισμού (O Thisayros...fysis kai politismou), ΠεριφέριαΑνατ. ΜακεδονίαςΘράκης – Δ/νση Ανάπτυξης και Προγραμματισμού, 201? Οδηγός περιήγησης Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης (Odigos Periigisis Anatolikis Makedonias - Thrakis), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας-Θράκης, 2000

Οδηγός Περιφέρειας Αν.Μακεδονίας-Θράκης, Τσιγάρας Γ. Ο Ναός της Παναγίας Κοσμοσώτειρας (O Naos tis Panagias Kosmosoteiras), 2008

Οδοιπορικό από τη Θράκη στην Κύπρο, διασχίζοντας το Αιγαίο, «ΘΡΑΚΗ – ΑΙΓΑΙΟ – ΚΥΠΡΟΣ» (Odoiporiko apo tin Thraki stin Kypro, siaschizontas to Aigaio, «THRAKİ - AİGAİO- KİPROS», Πρόγραμμα Υπουργείων Μακεδονίας Θράκης και Αιγαίου, 2ο Γυμνάσιο Κομοτηνής, 2000

Ορλάνδος Α. K., Τα βυζαντινά μνημεία της Βήρας (Ta Byzantina mnimeia tis Viras), Θρακικά 4, 1933, 3-34

(35)

Ορλάνδος Α. Κ., Προσθήκαι εις τα περί του βυζαντινού ναού της Θρακικής Βήρας (Prosthikai eis ta peri byzantinou naou tis Thrakikis Viras), Επιτύμβιον Χρήστου Τσούντα, Αρχείον Θρακικού

Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού (Παράρτημα τόμ. 6), Αθήναι 1941

Παναγιωτίδη Μαρία, Οι τοιχογραφίες της Παναγίας Κοσμοσώτειρας στη Βήρα (Oi Toichografies tis Panagias Kosmosoteiras sti Vira). “Πρακτικά πρώτου διεθνούς Συμποσίου για τις Θρακικές Σπουδές “Βυζαντινή Θράκη”. Πρόσωπο και χαρακτήρας, Άμστερνταμ, 1989, 457-484

Παπάζογλου Γ. Κ., Τυπικόν Ισαακίου Αλεξίου Κομνηνού της Μονής Θεοτόκου της Κοσμοσώτειρας (1151/52) (Typikon Isaakiou Alexiou Komninou tis Monis Theotokou tis Kosmosoteiras), Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης, Θρακική Βιβλιοθήκη 3, Κομοτηνή, 1994 Ποιμενίδης Άγγελος, Αρχαιολογικοί χώροι της Δυτικής Θράκης (Archaiologikoi choroi tis Dytikis Thrakis), Εταιρεία Θρακικών Μελετών, Αθήναι, 1966

Ποιμενίδης Δ. Σ., Οι αρχαιότητες της Θράκης και η εγκατάλειψή τους (Oi archaiotites tis Thrakis kai i egataleipsi tis), Θρακικά Χρονικά 4 , 1964

Σαμοθράκης ΑΧ. Θ., Λεξικόν Ιστορικόν και Γεωγραφικόν της Θράκης (Lexikon Istorikon kai Geografikon tis Thrakis), Αθήναι 1963

Σινος Στ., Η μονή της Κοσμοσωτείρας της Βήρας και η ιστορία του οικισμού της κατά τους βυζαντινούς και μεταβυζαντινούς χρόνους (I Moni tis Kosmosoteiras tis Viras ka i istoria tou oikismou kata tous byzantinous kai metabyzantious chronous), Αφιέρωμα στον

καθηγητή Γ. Μπακαλάκη, Θρακική Επετηρίδα 7 , 1987-1990, 223-246

Τόπος πλούσιος σε φύση και πολιτισμό,( A land rich in nature & culture), Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης (Region of East Macedonia and Thrace), 200?

Τσατσοπούλου Π.,. Εγνατία οδός, Ιστορία και διαδρομή στο χώρο της Θράκης (Egnatia odos, Istoria kai diadromi sto choro tis Thrakis), Υπουργείο Πολιτισμού, Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και

Απαλλοτριώσεων, 2005, 42-44

Τσουρής Κ. Ε., Τα υδραγωγεία και ο νερόμυλος των Φερών Έβρου (Ta ydragogeia kai o neromylos ton Feron Evrou), Θρακικά Χρονικά 34 , 1978

(36)

Φέρες- Ο Ναός της Κοσμοσώτειρας (Feres-O Naos tis Kosmosoteiras), Δήμος Φερών, 1993

Φέρες, Η πόλη κληρονόμος της Βυζαντινής Βήρας και της

Αυτοκρατορικής Μονής της Παναγίας Κοσμοσώτειρας (Feres, i poli klironomos tis Byzantinis Viras kai tis Autokratorikis Monis tis Panagias Kosmosoteiras) Δημοτική Επιχείρηση Πολιτιστικής Ανάπτυξης Φερών, Φέρες, 1993 Χατζηδάκης Μ., Τέχνη, Μεσοβυζαντινή τέχνη (1071-1204) (Techni, Mesobuzantinitechni), Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τ.. Θ΄, Αθήνα 1979 YAYINLAR Μονή Παναγίας Κοσμοσώτειρας, Ημερομηνία Καταγραφής 05-03-2012 Πληροφορίες Bibliyografyaς Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ), Πύλη Ο∆ΥΣΣΕΥΣ, Aşağıdaki internet sayfa adresinde bulunur:

http://odysseus.culture.gr/h/2/gh251.jsp?obj_id=1555

http://www.jti-rhodope.eu/poi.php?poi_id=1_147&lang=el

https://greece.terrabook.com/evros/el/page/panagia-kosmosoteira TEZLER

(Doctora)Ζαφειρίου Γερακίνα, Η νοτιοδυτική Θράκη κατά τους 13ο και 14ο αιώνες (İ notiodytiki Thraki kata tous 13. kai 14. aiones), Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ), Σχολή Φιλοσοφική, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας, 2000,

https://www.didaktorika.gr/eadd/handle/10442/13542

Anıtın adı ii. Kimiseos Theotokou Kilisesi

Yer Melia Feres Tarih erken 19. yüzyıl

Θρησκευτικά Μνημεία Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης(Religious Monuments in the Eastern Macedonia- Thrace), ΠεριφέρειαΑνατολικήςΜακεδονίας – Θράκης, 2008, 156