AH M E T İZ Z E T PAŞA
Bu hatıralarda zaman zaman ismi geçecek olan Ahmet İzzet Paşa Muta • sarrıf Haydar Beyin oğ. ludur. 1864’te Manastır'da doğdu. 1884’te süvarilerin birincisi olarak Harbiye- yi, 1885’te Erkâr.’ilıarbiye mektebini bitirerek kur • may yüzbaşı oldu. Askerî coğrafya öğretmeni ola - rak mektepte alıkonuldu. B ir süre sonra Alman öğ retmen Goltz Paşa’ya mua vin verildi. 1891’de Alman ya’ya tahsjle gönderildi. Memlekete dönüşte, çeşit li görevlerde bulundu ve (Sonu Sa. 4 Sü. 1 de)
Ahmet
Paşa
Ahmet
izzet
Paşa
kimdi; ?
( tsaştaraıı aa. ı s>ü d de) 1897 Yunan Harbine ka tıldı. Suriye’de, Hicaz'da,' Yemen’de çeşitli görevler yaptı. 19ö5’te general oldu. Yemen’de iken 1907’de korgeneralliğe terfi etti. 1998 İnkılâbı özenine Ge nelkurmay Başkanlığına tayin olundu. Bu görevde iken 1911’de Yem en’de İ- mam Yahya’nın çıkardığı isyanı bastırmaya gitti. Baikan Harbinde İstim - feul’a döndü. Başkuman - dan olarak harbin ikinci safhasını idare etti. Mah mut Şevket Paşa öldürü • tünce Genelkurmay Baş kanlığı da üzerinde k a l. mak şartiylc Harbiye N a zırı oldu. Bu sırada r ü t besi orgeneralliğe yüksel tildi. Birinci Dünya Sava şında, 1916 yılında merke. z4 Diyarbakır’da bulunan İkinci Ordu Kumandank • gına, bir sene sonra da Kafkas Orduları Grupu Kumandanlığına tayin e • dildi. Fakat Rus İhtilâli üzerine Kafkas cephesi - nin önemi kalmadığından, bu görevdeıı istifa ederek ayrıldı. Brestliıtovsk ve Bükreş Konferanslarında askerî delege olarak bu - tundu. Birinci Dünya Sa. vaşmın son günlerinde Ta lât Paşa kabinesi istifa e- dince, yeni kabineyi Ah - met İzzet Paşa kurdu. Mondros Mütarekesi ile sonuçlanacak tem adan çeşitli kanallardan yapa - rak, Osmanlı devletinin harpten çekilmesini sağ . ladı.
Ahmet İzzet Paşanın Sadnâzam iığı 35 gün sür dü (14J0.1918 - 8.11.1918). Sultan Vahdettin ile anla şamadığından ağır bir is tifa mektubu ile hükü - metten ayrıldı. Dalla son ra Tevfik l ’aşaniu ikinci kabinesinde Dahiliye Nâ zın oldu. İstanbul Hükü metinin Ankara Hüküme ti ile anlaşmasını sağla, mak üzere Salih Paşanın da bulunduğu bir heyetin başkan» olarak Mustafa Kemal Paşa ile görüşmek üzere Biiecik’e geldi. Mus tafa Kemal Paşa bu heye ti, politik sebeplerle, ade ta zorla Ankara’ya götür dü. B ir kaç ay Ankara’da oturmaya mecbur edilen Ahmet İzzet Paşa ve be raberindekiler İstanbul hükümetlerinde bir daha vazife almamak şartı ile serbest bırakılarak İstan bul’a döndüler.
Ahmet İzzet Paşa Milli Mücadeleye karşı çıkma dığı halde, İstanbul’a dön. dükten sonra İstanbul hü kümetimle tekrar vazife kabul ederek bir ara ha riciye nâzın oldu. Vatan sever, dürüst, büyük dev let adamı ve büyük k u mandan olarak tanınan ve herkesin saygısını kazan mış olan Ahmet İzzet Pa. şa’nin bu hareketi bütün hayatının tek kusuru ola rak gösterilmektedir.
Müşir (m areşal) Ahmet İzzet Paşa, İstanbul’da E- ren köyünde öldü. Üç ço cuğu vardır. Bunlardan Haydar Furgaç İstanbul Üniversitesinde iktisat pro
fesöriidür.
İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi Taha Toros Arşivi
