YENiDOGAN TAYLARDA
HiPOGAMMAGLOBULiNEMi'NiN
SAPTANMASINDA
GLUTARALDEHiT KOA GULASYON TESTi'NiN
KULLANIMI
Aslan KAUNBACAK*
Use of the Glutaraldehyde Coagulation Test for detection of hypogammaglobulinemia in neonatal foals.
M.Erman OR**
Summary: This study was performed to determine the usefullness of the Glutaraldehyde Coagulation Test (GCT) for detection of hypogammaglobuline-mia caused by the faifure of colostral antibody transfer in neonatal foals. In foals sera that were uniquely obtained between postpartum hours 24 and 60, the GCT was app/ied besides, total protein, albumin, total globulin, a/fa-beta- and
gammaglobu/in concentrations and albuminlglobu/in (A/G) ratio were also
measured.
The mean total protein, total globulin, betaglobu/in and gammaglobu/in
concentrations of the sera were 5.457 0./70, 2.991 0.162 0.850 0.044
1.347 0.165 respectively in 25 foals with GCT positive (83.3%) and were
3.480 0.226, 1.508 O.153, 0.474 O.132 and 0.242 0.097 respectively in5foaLs with GCT negative (16.7%). These values in GCT positive sera were found higher (P<O.OOI, P<O.OI) than those of the GCT negative. Contrarify the mean A/G ratio was Lower (P<O.OI) in GCT positive (0.857 0.078) than in GCT neg-ative (1.346 0.125). Changes in albumin and a/faglobuLin vaLues were not sta-tistically important.
As a resuLt, it was decided that GCT, as a semiquantitative screening test, can be used practically and re/iabLy for detection of hypogammagLobuLinemia in neonataL foals.
Key Words: HypogammagLobu/inemia, GLutaraLdehyde,joal serum. Özet: Bu çalışma, yenidoğan taylarda kolostral antikor transferindeki ye-tersizlikten kaynaklanan hipogammaglobulineminin saptanmasında Glutaralde-hit Kaogulasyon Testi 'nin (GCT) yararlığını ortaya koymak amacıyla yapıldı. Doğum sonrası 24-60. saatler arasında bir kez elde edilen tay serumlarında GCT uygulandı ve ayrıca total protein, albumin, total globu/in, a/fa- beta-gammaglobulin konsantrasyonları ve albumin/glohu/in (A/G) oranı da ölçüldü.
GCT sonucu pozitif olan 25 tayda (% 83.3) ortalama total protein, total
glohu/in, betaglobulin ve gammaglohulin konsantrasyonları sırasıyla
5.457 0.170,2.991 0.162,0.850 0.044, 1.347 0.165 iken, GCT sonucu negatif
olan 5 tayda (% 16.7) hu değerler sırasıyla ortalama 3.480 0.226,
1.508 0.153,0.474 0./32 ve 0.242 0.097 oldu. GCT sonucu pozitif olan tayla-ra ait değerlerin negatif olanlardan daha yüksek (P<O.OOl, P<O.OI) olduğu
saptandı. Bunun aksine, ortalama A/G oranı GCT sonucu pozitiflerde
(0.857 0.078), negatijlerden (1.346 0.125) daha düşük (P<O.Of) bulundu.
Al-*Araş. Gör. Dr. A.Ü. Veteriner Fakültesi Iç Hastalıklar Anabilim Dalı, Ankara.
204 A. KALINBACAK-M.E. OR
bumin ve alfaglobulin değerlerindeki değişiklikler ise istatistikselolarak önemli görülmedi.
Sonuç olarak, taylarda hipogammaglobulineminin saptanmasında semikan-titatif bir gösterim testi olan GeTnin pratik ve güvenli bir şekilde kullanılabile-ceği kanısına varıldı.
Anahtar Kelimeler: Hipogammaglobulinemi, Glutaraldehit, tay serumu.
Giriş
Tektırnaklılar histolojik olarak epithelio-chorialis plasentra yapısına sahip olduklarından gebe kısraklarda maternal antikorlann fötal dö-nemde yavruya geçişi mümkün olmaz (21), bu nedenle taylar analarından hipogammoglobuli-nemi k olarak doğarlar (4, 21). Taylar doğum-dan itibaren kendi antikorlannı yeterli düzeyde sentezleyebildikleri 1-3 aylık zamana kadar (4) çevresel enfeksiyöz ajanlara karşı sadece ko-lostrumdan transfer ettikleri pasif antikorlar ta-rafından korunurlar (5, 12, 21). Kolostral anti-korlann transferi doğumdan sonraki ilk 6 saatte maksimum olmakta, sonraki saatlerde giderek azalarak ortalama 24 saatte sona ermektedir (9).
Yenidoğan taylarda kolostral antikorlann transferindeki bozukluklar, yavrunun ilk 24 saat içinde yeterli miktar kolostrum alamaması, alı-nan kolostrumun yavrunun bağırsaklarındaki pnositotik hücrelerin erken kapanması nedeniy-le yeterince emilememesi, erken doğum veya annenin erken laktasyona girmesi yada kolost-rumun antikor yoğunluğunun düşük olması gibi nedenlerden kaynaklanabilmektedir (4, 6, 15. 21).
Yenidoğan kuzu ve buzağılarda olduğu gibi taylarda da doğumdan sonraki ilk haftalar-da ölüm olaylarının en yaygın olarak enfeksi-yonlardan meydana geldiği (14), hipogam-maglobulinemi durumunun enfeksiyonlara predispozisyon sağlayan en önemli faktör oldu-ğu (6, 12, 14) ve ilk 24 saat sonrasında yavrula-rın gammaglobulin düzeylerinin bilinmesi. ge-rekli özenin gösterilmesi açısından oldukça önemli olduğu bildirilmiştir (I 6, 21). Bunun ya-nısıra Baldwin ve ark. (2) ise taylarda çeşitli in-feksiyöz hastalıkların ve ölüm olaylarının mey-dana gelmesinin hipogammaglobulinemiden daha çok bakım, besleme ve çevre şartlarına bağlı olduğunu savunmuşlardır.
Glutaraldehit, bi fonksiyonel bir aldehil olup scrumda gammaglobulinlerle çapraz reak-siyona girerek koagulasyon meydana getirmek-tedir (6, 16, 22). Glutaraldehitin % 1O'luk solüs-yonunun bir saatlik sürede gammaglobulin düzeyi 0.4 g/dl den düşük serumlarda gözle gö-rülebilir bir koagulasyon meydana getirmediği.
0.4-0.6 gldl arasında gevşek jeloluşturduğu ve 0.8 g/dl'nin üzerindeki miktarlarda ise tam koa-gulasyon meydana getirdiği bildirilmiştir (4, 6, 16,21).
Serum protein elektroforezi serum protein-lerinin fraksiyonlarına ayrılmasında ve kantita-tif ölçümlerinde kul1anılan güvenilir bir metot olup, ayrıca birçok kimyasal metodun değerlen-dirilmesinde standart olarak kul1anılmaktadır (i O, 20). Bununla beraber gerek serum protein elektroforezi ve gerekse latex aglutinasyon, çinko sülfat presipitasyon, Single radial immu-nodiffüzyon ve ELlSA gibi diğer metotlar (4, 6, 12, 15, 18) ya pahalı ve komplike araç gereçle-re ihtiyaç göstermeleri ya da zaman alıcı uygu-lamalar gerektirmeleri nedeniyle saha şartların-da klinik kul1anım için pratik bulunmamıştır (4, 6).
Bu çalışma yenidoğan taylarda kolostral antikor transferindeki yetersizliklerden kaynak-lanan hipogammaglobulineminin tespit edilme-sinde Glutaraldehit Koagulasyon Testinin (GCT) yararlılığını ortaya koymak amacıyla ya-pıldı.
Materyal ve Metot
Bu çalışmanın materyalini Gemlik Askeri Veteriner Okulu ve Eğitim Merkez Komutanlı-ğı bünyesinde Şubat-Ağustos i995 tarihleri ara-sında doğan toplam 30 tayoluşturdu. Taylardan doğam sonrası 24-60. saatler arasında bir kez kan alınıp serum elde edildi (6). Bir kısım serum GCT için ayrılıp geri kalanı -20
c'
de dondurularak saklandı.GCT nin yapılışı: Bir cam tüp içine konan 0.5 ml scrum üzerinc 50 . I, % lO'luk GHıtaraldehit solüsyonu (%25'lik solusyon Merck. Bu stok solüsyondan 2 kısım alınıp üze-rine 3 kısım distile su eklencrek elde edildi.) ilave edilerek karıştınldı. Tüp arasıra sallanarak karışımın koagulasyon durumu kontrol edildi. Bir. saatlik süre içinde akışkanlığını kaybeden, tüp sal1andığında hatta ters çevrildiğinde hare-ket etmeyen örnekler pozitif, bu süre içinde akışkanlığını koruyan örneklcr ise negatif ola-rak değerlendirildi (4, 22). (Şekiıı).
1 B
Şekil I: Pozitif (A) ve negatif (B) GCT sonuçlan Figure ı:Positif (A) and negatif (B) GCT results.
Serum analizleri: Dondurularak sakla-nan serumlar daha sonra çözdürülerek total pro-tein (8) ve elektroforez ile propro-tein ayrımı (albu-min, alfa-, beta- ve gammaglobulin) (1) gerçekleştirildi. Total protein ve albumin değer-lerinden yararlınalarak total globulin miktan ile NG oranlan hesaplandı.
Doğumu takip eden 3 aylık dönemde bütün taylar düzenli bir şekilde klinik olarak kontrol-den geçirildi, Ayrıca çalışmada ölen bir tayın da otopsisi yapıldı.
Elde edilen değerlerin istatistiksel analizle-ri "t testi" metodu kullanılarak yapıldı (7).
Bulgular
Taylardan doğum sonrası 24-60. saatler arasında elde edilen kan serumlarında gerçek-leştirilen GCT sonuçları toplu olarak tablo 1 de gösterildi.
Tablo 1'de görüldüğü gibi çalışmadaki 30 taya ait serumlardan 5'i (% 16.7) negatif, 25'i (%83.3) ise pozitif reaksiyon verdi. Bütün tay-lara ait serumlardan 17'si (%56.7) ilk 10 daki-kada pozitif sonuç verirken 2'si (%6.7) 10-20 dakikada, 4'ü (%13.3) 20-30 dak.ikada, l'i (%3.3) 30-40 dakikada ve yine bir tanesi (%3.3) 50-60 dakikada pozitif sonuç verdi.
GCT negatif ve pozitif taylara ait serum protein değerleri ve istatistiksel değerlendirme-leri tablo 2'de gösterildi.
Tablo 2'den de anlaşılacağı gibi pozitif GCT'li taylarda total protein (5.457 0.170), total globulin (2.991 0,162) betaglobulin
(0.850 0.044) ve gammaglobulin
(1.347 0.165) değerlerinin negatif GCT'li tay-larınkine (sırasıyle 0.340 0.226, 1.508 0.153, 0.474 0.132 ve 0.242 0.097) göre önemli dü-zeyde (P<O.OOl, P<O.OI) yüksek, NG oranının (GCT pozitiflerde 0.857 0.078, GCT negatif-lerde 1.346 O.i25) ise düşük (P<O.Ol) olduğu görüldü. Albumin ve alfaglobulin değerlerinde-ki artışlar ise istatistikselolarak önemli olmadı.
Negatif GCT gösteren 5 taydan biri annesi-nin memelerindeki bozukluk nedeniyle doğduk-tan sonra hiç kolostrum alamadı. Bu nedenle 24-60. saatler arasında alınan kan serumunda gammaglobulin miktarı 0.03 g/dl olarak ölçül-dü. Diğer atlardan sağılan sütlerle beslendi ancak akranlarına göre az gelişti. Devamlı ola-rak öksürük şikayeti gösteren ve doğumdan 58 gün sonra ölen bu tayın otopsisinde akciğerler-de makroskopik olarak çok sayıda apse odağı-nın bulunduğu tespit edildi. Hipogammaglobu-linemi gösteren diğer bir tay doğumdan hemen sonra ayağa kalkmış ve sağlıklı bir görünüm sergilemiş olmasına rağmen ilk 3 satte annesini kendi isteği ile emmedi. Sık sık yardımla emzi-rilmeye çalışıldı. Bu ve kalan 3 tay diğer tay lar-la birlikte düzenli bir gelişme gösterdiler
Tablo ı:Taylardan elde edilen kan serumu GCT sonuçları Table i: Blood serum GCT resulı~ obtained from foals.
---1
Sonuç ar Top ami
1=:2!ı-40 dak.
--ak. 40-50 dak. 50-60 dak.
1 adet - 1 adet 30 adet
i %3.3
'---%3.3 % 1()() __ i _________ - - --_ .._--- --- --Negatif,-
Pozitif sonuçlar i>isaat
o-ıo
dak. 10-20 dak. 20-30 d5 adet 17 adet 2 adet 4 adet
%16.7 %56.7 %6.7 %13.3
---206
Tablo 2: Tay serumlanndan elde edilen analiz sonuçlan. Table 2: Analysis resulı~ obtained from foals sera.
A. KALINBACAK-M.E. OR GCT Negatif GCT Pozitif n=5 n=5 Total il 3.480 5.457*** Protein $x 0.226 0.170 (gldı) Min-Maks. (2.70-4.00) (4.30-7.00) --- ---_. -'- -' ...._~_. ___ o --Albumin il 1.972 2.473I.F.Y (gldl) $x 0.108 0.113 Min-Maks. (1.58-2.2 i) (1.67-4.18) Total
x
1.508 2.991** Globulin sx i 0.153 0.162 (gldı) Min.Maks. (1. i 2-1.86) (1.92-4.52) il 1.346 0.857** AlbuminJGlobulin $x 0.125 0.078 Min-Maks. (1.04-1. 79) (0.46-2.17) :ır 0.792 0.840I.F.Y Alfaglobulin sx 0.076 0.066 (gldı) Min-Maks. (0.60-1.06) (0.13-1.84) 'i: 0.474 0.850** Betaglobulin sx 0.132 0.044 (gıctl) Min-Maks. (0.06-0.72) (0.36- i.36) ---; ._---_.__
. .-.-r----' :ır 0.242 1.347** Gammaglobulin sx ... _1 0.097 0.165 (gldı) Min-Maks. (0.03-0.54) (O.17-3.05) -_.-._--- ----_...---***:P<O.OOI **: P<O.OI 1.F.Y:lstatistiksel fark yok
Tartışma ve Sonuç
Kolostral antikor transferindeki yetersizlik-lere bağlı olarak gelişen hipogammaglobuline-minin belirlenmesi amacıyla taylarda (4, 6, 12,
14), buzağılarda (3, 13, 22)) ve evcil olmayan bazı ruminantlarda (16, 21) birçok çalışmalar yapılmıştır. Taylarda yapılan çalışmalarda sürü-lerinde hipogammaglobulineminin meydana gelme oranını Perryman ve Mc Guire (18) %19.7, Mc Guire ve ark (12) %24.1, Pemberton ve ark (17) % LO ve Morris ve ark. (15) %2.9 olarak bildirmişlerdir. Bu çalışmada 30 taydan 5'inde (16.7) hipogammaglobulinemi tespit edildi. Morris ve ark (15) bu oranların oluşma-sında tayların doğum sıraoluşma-sında karşılaşabileceği muhtemel güçlüklere karşı azami dikkatin gös-terilmesi ve doğum sonrasında kolostrumda meydana gelebilecek kayıpların önlenmesinin etkili olacağını bildirmiştir. Nitekim çalışmada hipogammaglobulinemi gelişen taylardan biri doğum sonrası 3. saate kadar annesini emerne-miş bu arada yapılan emzirme çabaları sırasın-da önemli miktarsırasın-da kolostrum kaybı meysırasın-dana gelmiştir.
Hipogammaglobulineminin enfeksiyonlara predispozisyon sağlayan en önemli faktörlerden biri olduğu bildirimlerine (6, 12, 14) benzer
ola-rak annesini hiç ememeyen bir tay (%20) şid-detli pnömoni ve yaygın akciğer apseleri sonu-cu öldü. Ancak kalan 4 tayın (%80) herhangi bir hastalık tablosu göstermeden normalolarak gelişmeleri Baldwin ve ark. (2) tarafından ileri sürülen taylarda öldürücü septisemi ve ölüm olaylarının meydana gelmesinde hipogammag-lobulinemiden daha fazla çevre bakım ve hesle-me şartlarının etkili olduğu bildirimlerini des-tekler nitelikte olmuştur.
Taylarda kolostral antikor transferi bozuk-luklarının tespit edilmesinde GCT nin semikan-titatif bir gösterici olduğu ve transfer olan IgG leri n %85-95 inin gammaglobulin fraksiyonuna dahilolduğu böylece gammaglobulin durumu-nun tespitinin direkt olarak IgG durumunu yap-sıtacağı bildirilmiştir (ll,
ı
9, 20) Bu çalışmada iki grup arasında serum gammaglobulin oranla-rında önemli farklılık (P<O.OI) elde edilmesi bu bildirime benzerlik göstermiştir.İki grup arasında gammaglobulin miktarla-rına ilaveten total protein, total globulin ve be-taglobulin değerlerindeki önemli farklılık (P<O.OOI, p<Ü.Ol) GCT negatif taylarda kolost-rum alımında veya metabolize edilmesindeki aksamalara işaret etmektedir. NG oranındaki önemli fark (P<O.O1) GCT pozitif tayların total
globulin miktanndaki artışa bağlı olarak mey-dana gelmiştir.
Serum gammaglobulin miktan 0.4 g/dl den düşük olan taylarda antikor transferinin yetersiz olduğu ve bu serumlann %Wluk Glutaraldehit solüsyonu ile koagule olmadığı, 0.8 g/dl nin üzerindeki miktarlarda ise koagulasyonun en geç bir saat içinde oluşacağı bildirimlerinin (3, 6, 16, 2l) ışığında GCT negatif olan 5 tayın serum gammaglobulin ortalaması 0.242 0.097, pozitif sonuç veren 25 tayın ortalaması ise
1.347 0.165 olarak bulundu (Tablo 2).
Sonuç olarak, yenidoğan taylarda kolostral antikor transferi yetersizliklerinden kaynakla-nan hipogammaglobulinemi durumunun tespit edilmesinde GCT'nin pratik olarak kullanılabi-lecek güvenilir bir metot olduğu kanısına varıl-dı.
Kaynaklar
i.Anonim. (1970).Clinical electroplıoresis Celman procedu-res for special electroplıoprocedu-resis. pp. 1-20. Gelman Instrument Company, USA. Part No:75824-A.
2. Ba[dwin, J.L., Cooper, W.L., Vanderwall, D.K. and Erb, H.N. (1991).Prevalence (ıreaıment days) and severity ofilnesis in hypogamrruıglobulinemic and normaglo-bulinemic foals. JAVMA., 198 (3), 423-428.
3. Balmaz, H. (1992).Saglıklı ı'e sepıicemia neonaıorumlu buzagılarda immunglobulin düzeylerinin sapıanmasında g/u-ıaraldehyde koagulasyon ıesıi ve bazı lesr/erle karşlla,l"1lTll-ması. U.U. Vet. Fak. Derg. 1 (11),77-90.
4. Beelson, S.A., Hılberl, B.J. and Mills, J.N. (1985).
The use of ıhe gluıaraldehyde coagu/aıion lesı for deıeclion of hypogammag/obuliııaemia iııneonaraL foals. Aust. Vel. J. 62, 279-28i.
5. Buller, J.E. (1973).Synrhesis and disıribarion ofimmU/log-lobuliııs. JAVMA, [63 (7), 795-798.
6. Clahough, D.L., Conboy H.S. and Roberls, M.C.
(1989). Comparison of four screening ıechniques for ıhe di-agnosis of equine neonaral h)pogammaglobuliııemia.
JAVMA, 194 (12),1717-1720.
7. Düzgüneş, O., Kesici, T. ve Gü rhüz, F. (1983).
irıa-ıislik Meıoılan I. A.Ü. Zir. Fak. Yayınlan 861. ders kitabı. Ankara.
8. Gradhowl, R.B.H. (1956). ClinicaL labaraıory meıhod and diagnosis I. p. 300, 5. edition. The CV. Mosby Com-pany. St Louis.
9. Jeffcolt, L.B. (1971).Daration of pemıeabiliry of the in-ıesiine 10 macromolecules iıı ıhe newly-bom foal. Vet. Rcc. 88, 340-34i.
10. Kaneko, .I.J. (1980). Cilinical biochemistry of domestic animaLs.p. 100.3. edition Academic press [ne. NewYork.
[i. McGuire, LC. and Crawford, T.B. (1973). Passive immaniry in ıhe foal: measaremenr of immunoglobalin classes and specijic antibody. Am. J. Vet. Res. 34, [299-[303. [2. McGuire LC., Crawford, 'i'.B., Hallowell, A.L.
and Macom ber L.E. (1977).Failare of colosıral immunog-lobalin transfer as an explanaıionfor ması infecıions and de-arhs ofneonaıalfoals. JAVMA,-I70 (Ii),1302-1304. 13. McGuire, T.C., Pfeiffer, NE., Weikel, J.M. and
Barlsch, R.C. (1976).Failare ofcolosıral immunoglobulin ıransfer in calves dying from infcıious disease. JAVMA, 169 (7),713-7[8.
14. McGuire, T.C., Popple, M •.J. and Banks, K.L.
(1975). Hypogammaglobulinemia predisposing 10 infecıion in foals. JAVMA, 166(1),71-75.
15. Morris, D.D., Meirs, D.A. and Merrymann, G.S.
(1985). Passive transfer failure in Iıorses: incidence and caa-salive faclOrs on a breeding farm. Am. J. Vet. Res. 46(ii),
2294-2299.
16. O'Rourke, K.1. and Slatterfield, W.C. (1981). Glura-raldehyde coagalarion ıesI for detection of hypogammaglobu-linemw in neonalal nondomesıic ruminanrs. JAVMA, 179 (11),1144-1146.
17. Pemberlon, D.H., Thomas, K.W. and Terry, M.J.
(1980). Hypogamrruıglobalinemia in foals: Prevalence on vic-lOrian studyand simple nıeıhods for deleclion and correclion iıııhe field. Aust. Vet. J. 56,469-473.
18. Perryman, L.E. and McGuire, T.C. (1980).Evaluaıion for immune s~sıem fai/ares iıı horses and ponies. JAVMA,
176, 1374.i377.
19. Rouse, B.T. (1971).The immU/loglobulinsofadulıequine andfoal sera: A quanriıalive sıady. Br. Vet. J. [27,45-51. 20. Rumbaugh, G.E., Ardans, A.a., Ginno, D. and
Trommershausen-Smilh, A. (1979). Identificaıion and ıreaımeııl of colosırum-deficienr foals. JAVMA, 174 (3) 273-276.
21. Satterfield, W.c. and O'Rourke K.1. (l98[). Manage-melll of h)lJogamrruıglobuliııemic ııeoııaralııoııdomesıic hoo-fed slOck.JAVMA. 179 (1 [), [147-1149.
22. Tennanl, B., Baldwin, B.H., Braun, R.K., Norc-ross, N.L. and Sandholm, M. ([979). Use of the Clura-raldehyde Catlgalalioıı Tesı for delecıion of hypogammaglo-balinemia in neoııawl calves. JAVMA, 174 (8), 848.853.
