• Sonuç bulunamadı

W. J M Mackenzie, “Yerel Yönetim Kuramları” adlı yapıtında, çağdaş yerel

II. AVRUPA YEREL YÖNETĠMLER ÖZERKLĠK ġARTI KAPSAMINDA YEREL ÖZERKLĠĞĠN TANIMI VE KOġULLAR

II.2. Avrupa Konsey

II.2.3. Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongres

Avrupa Konseyi’nin 1950’den bu yana, yerel yönetimlerin geliştirilmesi ve özerkleştirilmesi konusunda titizlik gösterdiği ve bu konuya özel bir önem verdiği gözlemlenmektedir.155

Gerek Sovyet tehdidi gerekse de Nazi Almanyasının ikinci dünya savaşında yaptığı yıkım, Avrupa insanının birlik ve kardeşlik ülküsü etrafında toplanmasını gerekli kılmıştır. Avrupa Konseyi bu amaç çerçevesinde kendisine merkez olarak, zaman zaman Almanlar ve Fransızlar arasında ihtilaf konusu olan ve halkının kendini hem Alman hem de Fransız saydığı, Alsas-Loren bölgesinin merkezi olan Strasbourg şehrini seçmiştir. Konsey, Birleşik Avrupa fikrinin ancak şehir, kasaba ve köylerde yaşayan milyonlarca insana anlatılıp benimsetilmesi halinde kuvvetlenip kökleşebileceğini, bunun da ancak halkın fiilen yönetiminde ve kararlarında rol aldığı yerel yönetimleri Birlik fikrinin oluşmasına aktif biçimde katmakla olabileceğini benimsemiştir.156

Bu düşünce ile Konsey kuruluşunu izleyen aylarda bir Yerel Yönetimler Komisyonu kurmuştur. Komisyonun teklifi üzerine de zamanla; Avrupa Birliği fikrinin yayılmasına en çok yardım ve gayret eden bir veya birkaç şehre her yıl Avrupa Ödülü verilmesi, üye ülkelerin yerel yöneticileri ile öğrenci, işçi, çiftçi gibi genç kitleler arasında karşılıklı mübadele programı uygulanması ve Konseye üye ülkelerin yerel yönetimleri ile ilgili dernek veya kuruluşları tarafından seçilecek delegelerden oluşacak

153

Yumurtacı Ç. (2005), a.g.t., s. 13

154

Avrupa Konseyi Statüsü. Avrupa Konseyi Antlaşmaları Serisi. Erişim:

http://www.avrupakonseyi.org.tr/antlasma/aas5v-1949.htm Erişim tarihi: 25.04.2009

155

Uçar A. Belediye Hizmetlerinin Etkinliği Açısından Hizmette Yerellik (Subsidiarite) İlkesi ile Yönetişim (Governance) Kavramı Üzerine Bir İnceleme. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2004, C. 2, S. 1, s. 96-107

156

bir Avrupa Yerel Yönetimler Konferansı kurulması kabul edilmiştir.157

Danışman organ statüsü, “daimi bir konferans ile başlayan Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi (AYBYK), Bakanlar Komitesi’nin 1961 yılında hazırladığı bir ana tüzük ile “daimi bir müessese hüviyeti” kazanmıştır. Konferans bundan sonraki yıllarda iki yılda bir olmak üzere toplanmıştır.158

19 Şubat 1975’te Bakanlar Komitesi, yetkisini bölge temsilcilerine genişletmek amacıyla Konferans Antlaşmasında değişikliğe gitmiş ve Yerel ve Bölgesel Yönetimler Konferansı olarak adlandırılan konferansa 1979 yılında Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Daimi Konferansı adı verilmiştir.159

Bu tarihe kadar iki yılda bir toplanan konferans bu tarihten sonra her yıl toplanmaya başlamıştır.160

Yine Bakanlar Komitesi’nin 14 Ocak 1994 tarihinde aldığı bir kararla adını ve yapısını bir ölçüde değiştirmiş ve bu günkü adı olan Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi adını almıştır.161

AYBYK’nin başlıca işlevleri şunlardır:162

a) Yerel birimlerin, Avrupa Konseyi’nin yerel topluluklarla ilgili çalışmalarına

daha etkin bir biçimde katılmalarını sağlamak,

b) Avrupa ülkelerinde, halkın gönenci ve çıkarları doğrultusunda, bölgeler

düzeyinde var olan kültürel ve ekonomik farklılıkları da göz önünde bulundurarak, gerçekten özerk olan yerel ve bölgesel yönetim yapıları oluşturmak,

c) Bütün Avrupa’da, bölgeler ve belediyeler arasındaki işbirliğini özendirmek,

deneyimlerini paylaştıkları ve görüşlerini ifade ettikleri bir forum oluşturmak,

d) Bakanlar Komitesi ve Parlamenterler Meclisi’ne yerel ve bölgesel

politikalarda danışmanlık yapmak,

e) Üye ülkelerin yerel yönetimleri ile ilgili ülke raporu hazırlamak, özellikle

Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı ilkelerinin nasıl uygulandığını izlemek,

f) Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinde geniş ölçüde onarım görmekte olan yerel

ve bölgesel demokrasiye destek vermek,

g) Yerel seçimleri izlemek,

157

Aytaç F. (Eylül 1989), a.g.m., s. 1-21

158

Yumurtacı Ç. (2005), a.g.t., s. 13

159

Avrupa Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi. Vikipedi, Özgür Ansiklopedi.

Erişim: http://tr.wikipedia.org/wiki/Avrupa_Yerel_ve_Bolgesel_Yonetimler. Erişim tarihi: 25.04.2009

160

Erbay Y, Türker M. (Haziran 2000), a.g.m., s. 1-35

161

KeleĢ R. (2000), a.g.e., s. 75-76

162

KeleĢ R. (2000), a.g.e., s. 76, Yumurtacı Ç. Yumurtacı Ç. (2005), a.g.t., s. 13, Esen A. Yerel Yönetimler Özerklik Şartı Çerçevesinde Ülkemizde Yerel Yönetimler. Yerel Siyaset Dergisi, Mayıs

h) Kendi sorumluluk sınırları içinde, uluslar arası kuruluşlar ile Avrupa

Konseyi genel dış politikası çerçevesinde ilişkiler kurmak.

Kongre, Yerel Yönetimler Odası ve Bölgesel Yönetimler Odası olarak adlandırılan iki “Oda”dan oluşmaktadır. Her biri, başkan ve altı başkan yardımcısından oluşan Büro’sunu iki yılda bir seçer. Parlamenterler Meclisi ile aynı sayıda üyeye sahip olan Kongre, yalnızca seçilmiş yerel ve bölgesel temsilciler ya da doğrudan seçilmişlere karşı sorumlu resmi görevlilerden oluşan delegelerden meydana gelir ve bunların görev süreleri iki yıldır.163

Kongre’de dört komite görev yapmaktadır. Bunlardan ilki olan Kurumsal Komite (İnstitutional committee), Avrupa’da yerel ve bölgesel demokrasinin gelişmesi ile ilgili ilerleme raporu hazırlar. İkinci olarak Eğitim ve Kültür Komitesi, gençlik, basın-yayın, spor ve iletişim konularında çalışır. Üçüncü olarak Sürdürülebilir Kalkınma Komitesi vardır ki onunda görevi, çevresel konular ve kentsel planlama ile ilgilidir. Son olarak Sosyal Uyum (Dayanışma) Komitesi vardır. Bu komitenin görevi ise, vatandaşlık, istihdam, toplumsal ilişkiler ve halk sağlığı gibi konulardır.164

AYBYK’nin bu güne kadar yerel yönetimler ile ilgili yaptığı çalışmalardan en önemli bir kaçı ise şunlardır:165

a) Ulusal sınır bölgelerinin her iki tarafındaki belediye ve bölge yönetimleri

arasında bölgesel planlama, ekonomik kalkınma ve çevre korunması gibi model düzenlemeleri içeren Sınır Ötesi ĠĢbirliği SözleĢmesi,

b) Yerel yönetimlere kirlilik, çevre, güvenlik, konut, tarihi mirasın korunması,

vb. gibi yönetim konularında yol gösterici ipuçları içeren Avrupa Kentsel ġartı,

c) Bölge ve azınlık dillerinin eğitim ve öğretimin yanı sıra, halk arasında yazılı

ve sözlü olarak sosyal ve ekonomik içeriğiyle kullanılmasını özendirerek yaşatılmasını sağlamak için Avrupa Bölgesel ve Azınlık Diller ġartı,

d) Yerel ve bölgesel yöneticiler arasında, Avrupa düzeyinde işbirliğinin

kurulmasını sağlayan ve yerel yönetimler idaresinde pratik yöntemler tanımlayan

Avrupa Eğitim Organizasyonları Ağı,

e) Özellikle Orta ve Doğu Avrupa ülkelerinin yerel ve bölgesel özyönetimlerini

yeniden kurma süreçlerinin çeşitli alanlarında teknik ve hukuki yol gösterici nitelikteki

163

Erbay Y, Türker M. (Haziran 2000), a.g.m., s. 1-35

164

Esen A. (Mayıs 2006), a.g.m.

165

LODE programı (adını LOcal DEmocracy’den alır),

f) Gençleri yaşadıkları yerlerin sorunlarına karşı ilgili hale getirmek ve

geleceğin yönetimlerine hazırlamak için Gençlerin Yerel ve Bölgesel ĠliĢkilere

Katılım ġartı,

g) Yerel özerklik konusunda gerekli anayasal ve hukuki düzenlemelere yol

gösterici nitelikte; yetki, kontrol, finansman idaresi gibi yerel yönetimlerin demokratik işlerliği için gerekli olan ilkeler içeren Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik ġartı.