VERİLERİN ÇÖZÜMLENMESİ

Araştırmada elde edilen nicel veriler "IBM SPSS Statistics 19" istatistik paket programına aktarılmış ve bu program aracılığıyla değerlendirilmiştir. Öncelikle araştırmaya katılan hükümlü kadınların demografik özelliklerini ortaya koymak için sıklık dağılımları oluşturulmuştur. Ayrıca kadınların suç geçmişleri ve cezaevi hayatıyla ilgili mevcut durumları ve yaşantıları ile ilgili bilgiler verilmiştir. Kadınların hükümlülük nedenleri bakımından suç işlenen yerleşim yeri, suç yöneltilen kişinin cinsiyeti, çalışma durumu, ailede hükümlü bulunması, madde kullanımı, geçmişte karşılaşılan durumlar, salıverilme sonrası planlar ve demografik özellikler arasında farklılık olup olmadığı Pearson ki-kare testleri ile ortaya koyulmuştur. Ayrıca kadın hükümlülerin işledikleri suç türleri arasında ceza evine girme yaşı bakımından farklılık olup olmadığını incelemek amacıyla da bağımsız örneklem t testleri uygulanmıştır.

Hükümlü kadınların ceza infaz kurumunda geçirdiği süre ile hastalıklar arasında farklılık olup olmadığı, Pearson ki-kare testleri ile belirlenmiştir.

Nitel veriler ise elde değerlendirilmiştir. Öncelikle cezaevinden tahliye olmuş olan 5 eski kadın hükümlünün ve iki sosyal hizmet uzmanı, iki vakıf müdürü ve iki

akademisyenle yapılan toplam 11 görüşmenin kaset çözümlemesi yapılmıştır. Yapılan kaset çözümlemesi sonucu toplam 182 sayfa veri elde edilmiştir. Bu verilerin tekrar tekrar okunmasıyla kategoriler ve alt kategoriler oluşturulmuştur. Eski hükümlü kadınlarla yapılan görüşmelerin analizinde daha önceden oluşturulmuş olan ve nicel çalışmaya da temel olan kategoriler kullanılmıştır. Görüşmeler kodlanırken ilgili literatürdeki ilişkiler dikkate alınmıştır. Daha önce yapılmış olan çalışmalar çerçevesinde tespit edilmiş olan kavram ve temalardan yararlanılmıştır. Nitel veriler elde değerlendirilmiş ve herhangi bir analiz programı kullanılmamıştır.

Bu çalışmada araştırma bulguları araştırma amaçları doğrultusunda 6 kategoride değerlendirilmiştir. Kategoriler oluşturulurken nicel çalışmada da kullanılan kategoriler kullanılmıştır. Kategoriler alt kategorilere ayrılarak nicel ve nitel veriler birbirleriyle ilişkili olarak aynı bölümler içinde incelenmiştir. Çizelge 5’te araştırma verileri doğrultusunda oluşturulan kategoriler ve alt kategoriler yer almaktadır.

Çizelge 5: Araştırma Verileri Doğrultusunda Oluşturulan Kategoriler

Kategoriler Alt Kategoriler Kavramlar

Yaş, eğitim, yaşadığı yerleşim yeri, çalışma durumu ve gelir düzeyi, medeni durum, çocuk sahibi olma durumu.

Çocukluk çağı deneyimleri

•Fiziksel ve cinsel istismar

•Çocuk yaşta zorla evlendirilme

•Yoksulluk Fiziksel şiddet ve cinsel istismar

görme durumu

Kendisinin ve ailesinin madde kullanımı

Kadın Hükümlülerin Sosyo-demografik

Özellikleri

Ailede hükümlü bulunma İşlediği suç türü

•Hırsızlık

•Adam Öldürme

•Uyuşturucu ile İlgili Suçlar Suç işleme nedenleri, teşvik ve

yardım alma durumu

Suçu yönelttiği kişi Cezaevinde kalınan süre ve

pişmanlık duyma durumu Suç işlediği yaş ve daha önceki suçluluk deneyimi

Kadın Hükümlülerin Suç ve Cezaevi

Deneyimi

Ailenin ve arkadaşların suça tepkisi

Cezaevinde zamanını nasıl geçirdiği Cezaevindeki ihtiyaçların

karşılanması

Cezaevinde karşılaştığı zorluklar

Cezaevi sürecinden öğrendikleri Cezaevindeki sağlık durumu

Kadın Hükümlülerin Cezaevindeki Yaşamı ve Sağlık Durumu

Rehabilitasyon programlarına katılma durumu

Cezaevinde aileyle yaşadığı zorluklar, maddi ve manevi destek alma durumu

Kadın Hükümlülerin Dışarı İle İlişkileri

Ziyaret edilme durumu

Tahliye edilmesine kalan süre ile tahliye planı yapma durumu

Tahliyesi Yaklaşan Hükümlülerde Gözlemlenen Özellikler

•Gelecek Kaygısı ve Korku

•Topluma Uyum Sağlayamama Korkusu

•Aile İlişkilerini Düzenleme İle İlgili Kaygılar

Tahliye sonrası karşılaşacağını düşündüğü/karşılaştığı güçlükler Tahliye sonrası ihtiyaç duyacağını düşündüğü/duyduğu gereksinimler

•Barınma Durumu

•Çalışma Durumu

•Sosyal destek Durumu Cezaevi sonrasına ilişkin

beklentileri Kadın Hükümlülerin

Salıverilme Sonrasına İlişkin Duygu ve Düşünceleri ile İhtiyaç Duyulan Hizmetler ve Tahliye Sonrası Yaşantıları

Toplumsal yaşamda karşılaşacağını düşündüğü/karşılaştığı zorluklar

Cezaevlerinde Kadın Hükümlülere Yönelik Yapılabilecek Etkinlikler

•Kimlik gelişimi ile ilgili etkinlikler

•Meslek edindirme ile ilgili etkinlikler

•Bireyselleştirilmiş program

•Ruh sağlığı tedavisi

Tahliye Sonrası Kadın Hükümlülere YönelikYapılabilecek Düzenlemeler

•Geçici Barınma yerlerinin oluşturulması

•Tahliye sonrası izleme

•Ekonomik ve Sosyal Yardım Desteği

•İstihdam Desteği Cezaevi Sürecinde ve

Tahliye Sonrasında Kadın Hükümlülere Yönelik Yapılabilecek Düzenlemeler

Ceza İnfaz Sisteminde Yapılabilecek Düzenlemeler

•Cezaevlerine Alternatif Yöntemlerin Kullanılması

•STK’ların Ceza İnfaz Sistemine Dâhil Edilmesi

•Kadını Anlayan Bakış Açısı ve Koruyucu Önleyici Yaklaşım

•Türkiye’ye Özgü Ceza İnfaz Politikalarının Üretilmesi

•Ceza İnfaz Sisteminde Kadın Suçluluğu ile ilgili

AraştırmalarınDesteklenmesi

BÖLÜM IV

BULGULAR VE YORUM

Araştırmanın verileri nicel ve nitel olmak üzere iki yöntem kullanılarak elde edilmiştir.

Dolayısıyla bulgular değerlendirilirken nicel ve nitel bulgular birbirlerini destekleyecek şekilde bir arada verilmeye çalışılmıştır. Kullanılan yöntemler ne kadar farklı olsa da kadın suçluluğu konusunda aynı bakış açısını kullandığı ve aynı sorulara cevap aradığı için birbirini tamamlar şekildedir. Öncelikle kadın suçluluğu ile ilgili genel bir tespitte bulunması açısından nicel veriler, daha sonra ise tahliye olmuş olan kadın hükümlülerin tahliye sonrası yaşantıları ile ilgili bilgiyi ve uzman ve akademisyen görüşlerini ve düşüncelerini içeren nitel veriler verilmiştir. Nicel çalışma ile ilgili tabloların metnin okuma düzenini bozacağı düşünülerek, nicel çalışmadaki tablolar metin içinde verilmemiş, ekler bölümünde verilmiştir. Bazı önemli veriler ise grafik halinde verilmiştir. Araştırmanın bulguları altı grupta toplanmıştır.

Birinci grupta hükümlülerin sosyo demografik özelliklerine ilişkin bulgular; Bu bölümde kadın hükümlülerin yaş, eğitim durumları, yaşadığı yerleşim yeri, gelir getiren bir işte çalışma durumu ve gelir düzeyi, medeni durumu, çocuk sahibi olma durumu, çocukluk çağı deneyimleri, fiziksel şiddet ve cinsel istismar görme durumları, hükümlülerin ve ailelerinin madde kullanma durumları ve ailede suç işleyen kişilerin olma durumu incelenmiştir.

İkinci grupta hükümlülerin suç ve ceza infaz kurumu deneyimine ilişkin bulgular;

Bu bölümde kadın hükümlülerin işledikleri suç türü, suç işleme nedenleri ve suç işlerken teşvik ve yardım alma durumları, suçu yönelttiği kişi, hükümlü kadınların cezaevinde kalacağı/kaldığı süre ve pişmanlık duyma durumu, işledikleri yaş ve daha önceki suçluluk deneyimleri, ailenin ve arkadaşların suça tepkileri incelenmiştir.

Üçüncü grupta, hükümlülerin ceza infaz kurumundaki yaşamı ve sağlık durumlarına ilişkin bulgular; Bu bölümde hükümlü kadınların ceza infaz kurumunda zamanlarını geçirme durumu, hükümlülerin ihtiyaçlarının cezaevinde karşılanma durumu, kadınların cezaevinde karşılaştığı zorluklar, kadınların cezaevi yaşamından

öğrendikleri, sağlık durumu ve ceza infaz kurumundaki rehabilitasyon programlarına katılma durumu ve rehabilitasyon programlarını faydalı bulma durumu incelenmiştir.

Dördüncü grupta, hükümlülerin dışarı ile ilişkilerine ilişkin bulgular;

Hükümlülerin cezaevinde ailesiyle yaşadıkları zorluklar ve dışarıdan maddi ve manevi destek alma durumları ile ziyaret edilme durumları incelenmiştir.

Beşinci grupta, hükümlülerin salıverilme sonrasına ilişkin duygu ve düşünceleri ile ihtiyaç duyulan hizmetler ve tahliye sonrası yaşantılarına ilişkin bulgular; Bu bölümde kadın hükümlülerin salıverilmesine kalan süre ile tahliye planı yapma durumu, tahliyesi yaklaşan kadın hükümlülerde gözlemlenen özellikler, tahliye sonrası karşılaşacağını düşündüğü/karşılaştığı güçlükler, tahliye sonrası ihtiyaç duyacağını düşündüğü/duyduğu gereksinimler (barınma durumu, çalışma durumu, sosyal destek sistemleri), kadınların cezaevi sonrasına ilişkin beklentileri ile toplumsal yaşamda karşılaşacağını düşündüğü zorluklar incelenmiştir.

Altıncı grupta ise sosyal hizmet uzmanları, akademisyenler ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı müdürleri bakış açısıyla cezaevi sürecinde ve tahliye sonrasında kadınlara yönelik yapılabilecek hizmetlere ilişkin bulgular;

Cezaevlerinde kadınlara yönelik yapılabilecek etkinlikler (kimlik gelişimi ile ilgili etkinlikler, meslek edindirme ile ilgili etkinlikler, bireyselleştirilmiş hükümlü programları, ruh sağlığı tedavisi), tahliye sonrası kadın hükümlülere yönelik yapılabilecek düzenlemeler (kurumsal geçişte geçici barınma yerlerinin oluşturulması, tahliye sonrası izleme, ekonomik ve sosyal yardım desteği, istihdam desteği) ile ceza infaz sisteminde yapılabilecek düzenlemeler (cezaevlerine alternatif yöntemlerin kullanılması, sivil toplum kuruluşlarının ceza infaz sistemine dâhil edilmesi, kadını anlayan bakış açısı ve kadına yönelik koruyucu önleyici yaklaşım, Türkiye’ye özgü ceza infaz politikaların üretilmesi, ceza infaz sisteminde kadın suçluluğuna ilişkin araştırmaların desteklenmesi) incelenmiştir.

4.1. HÜKÜMLÜLERİN SOSYO-DEMOGRAFİK ÖZELLİKLERİNE İLİŞKİN