50
127 Ayrıca sui generis sözleşme nitelendirmesi özel borç ilişkilerinin hiçbir türü ile tam anlamda bağdaşmayan bir sözleşmeden kaynaklanan ihtilafların çözümünde kolaylık sağlayacaktır.
51 Yönetmeliğinde yer alan hükümlerin de boşlukların giderilmesinde kullanılması gerekmektedir. Ayrıca TKHK’nın abonelik sözleşmesine ilişkin hükümleri ile Abonelik Sözleşmeleri Yönetmeliği hükümlerinden de faydalanılması gerekli olabilecektir.
Çünkü bahsi geçen mevzuat münhasıran abonelik sözleşmelerine ilişkin olarak hazırlanmış hükümleri ihtiva etmektedir. Tüm bu düzenlemeler ile bir çözüme ulaşılamaması halinde hukukun genel hükümlerinden ve benzer sözleşme tiplerine ilişkin kanun hükümlerinden kıyasen yararlanılması mümkün olacaktır.
§5- SÖZLEŞMENİN TARAFLARI
I. Genel Olarak
Elektrik piyasası abonelik sözleşmesinde sözleşmenin taraflarını görevli tedarik şirketi ve abone oluşturmaktadır. Ancak çalışmamızda abone kavramı ile kast edilen TKHK kapsamında abone tüketicilerdir. Elektrik piyasası mevzuatında ise abone, müşteri, tüketici gibi pek çok kavramın yer aldığı, söz konusu kavramların çoğu zaman birbirinin yerine de kullanıldığı görülmektedir. Konuyu elektrik piyasası tedarik sözleşmelerinin bir türü olan perakende satış sözleşmesi (elektrik piyasası abonelik sözleşmesi) özelinde incelediğimizde görevli tedarik şirketinin karşısında abone olarak
“serbest olmayan tüketici” ya da “son kaynak tedariki kapsamındaki enerji tedarik eden” mesken tüketicilerinin yer aldığı görülmektedir.
II. Tedarik Şirketi
Elektrik piyasası abonelik (perakende satış) sözleşmesinin tarafları gerek mevzuatta gerekse uygulanan tip sözleşmede belirlenmiştir. Elektrik Piyasası Kanununda perakende satış faaliyetinin görevli tedarik şirketi tarafından yerine
52 getirileceği düzenlenmiştir. Ayrıca serbest tüketici olmayan tüketiciler ile son kaynak tedariki kapsamında enerji temin eden abone tüketicilere elektrik enerjisi sağlama görev ve yetkisini ilgili bölgedeki görevli tedarik şirketine verilmiştir.131
Bu düzenleme ile paralel olarak taraflar arasında uygulanan tip sözleşme olan perakende satış sözleşmesinde enerji temini hizmeti verecek taraf olarak görevli tedarik şirketi belirlenmiştir.132
Görevli tedarik şirketleri ise 21 dağıtım bölgesinde görevli perakende satış şirketleri olarak hizmet vermektedir.133
III. Abone / Tüketici
A. Genel Olarak
Elektrik piyasası mevzuatında abone, müşteri, kullanıcı gibi kavramların yerine tüketici kavramının kullanıldığı görülmektedir. Ancak bahsi geçen tüketici kavramı TKHK kapsamında düzenlenen tüketici kavramından farklı anlamlar içermekte, elektriği kullanmak amacıyla alan her kişinin “tüketici” olduğu kabul edilmektedir. 134
1316446 sayılı Kanunun 10. maddesinin 4. ve 5. fıkraları şu şekildedir ; “(4) Dağıtım şirketi tarafından yürütülmekte olan perakende satış faaliyeti, görevli tedarik şirketi tarafından yerine getirilir. Görevli tedarik şirketi, ilgili dağıtım bölgesinde bulunan serbest tüketici olmayan tüketicilere Kurul tarafından onaylanan perakende satış tarifeleri üzerinden elektrik enerjisi satışı yapar. (5) Görevli tedarik şirketi, serbest tüketici niteliğini haiz olduğu hâlde, başka bir tedarikçiden elektrik enerjisi temin etmeyen tüketicilere, son kaynak tedarikçisi sıfatıyla elektrik enerjisi sağlamakla yükümlüdür. Bu şirketin son kaynak tedarikçisi sıfatıyla faaliyet göstereceği bölge, ilgili dağıtım bölgesidir ve bu husus tedarik lisansına dercedilir. Son kaynak tedarikçisi sıfatıyla sağlanacak elektrik enerjisi tarifeleri, Kurul tarafından belirlenir. Son kaynak tedarik yükümlülüğü bulunan tedarik şirketinin lisansının sona ermesi veya iptali hâlinde, ilgili bölge için son kaynak tedarik yükümlüsü tedarik şirketi Kurul tarafından yetkilendirilir. Son kaynak yükümlülüklerine, son kaynak tedarik tarifelerine, tedarik süre, sınır ve şartlarının belirlenmesine ve son kaynak tedariği uygulamasına ilişkin usul ve esaslar Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.”
132 Bkz. §1, IV, D.
133Görevli tedarik şirketleri ve görev bölgeleri için bkz. https://www.epdk.org.tr/Detay/Icerik/18/tuketici-kosesi
134 Bkz. § 11, I.
53 Elektrik piyasasında çeşitli alt düzenlemeler ile bahsi geçen tüketici olarak adlandırılan müşterilerin/kullanıcıların özelliklerine göre gruplara ayrıldığı görülmektedir. Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği’nde bu gruplama “tüketici grubu” olarak ifade edilirken 135“Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar” içerisinde “abone grubu” olarak isimlendirilmiştir.136 Her ne kadar her iki düzenleme arasında terminoloji farkı mevcut ise de her iki düzenlemede de tüketici/abone gruplarının “mesken, sanayi, ticarethane, tarımsal sulama ve aydınlatma” olmak üzere beş gruba ayrıldığı görülmektedir.
Konuyu elektrik piyasası tedarik sözleşmelerinin bir türü olan perakende satış sözleşmesi (elektrik piyasası abonelik sözleşmesi) özelinde incelediğimizde görevli tedarik şirketinin karşısında abone olarak “serbest olmayan tüketici” yahut “son kaynak tedariki” kapsamında enerji tedarik edenlerin yer aldığı görülmektedir. Söz konusu aboneler ise bilhassa tüketici abone olarak düşünüldüklerinde yukarıda bahsi geçen abone gruplarından mesken abone grubu içerisinde yer almaktadır. 137 Ancak elektrik
13522.08.2015 tarih ve 29453 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliğinin Tüketici grupları başlıklı 23. Maddesi “Tarife önerilerinde yer alan tüketici grupları temel olarak mesken, sanayi, ticarethane, tarımsal sulama ve aydınlatma gruplarından oluşur.(2) Tarifeleri düzenlemeye tabi tüzel kişiler tarafından alt gruplar ya da bölgesel özellikler ve yük eğrilerine göre yeni tüketici grupları önerilebilir veya Kurul tarafından yeni tüketici grupları belirlenebilir. Ancak, aynı tüketici grubuna dahil edilen tüketicilerin benzer maliyet yapısına ve benzer tüketim veya talep eğilimine sahip olması zorunludur.” şeklindedir.
136 Dağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın ikinci bölümünün başlığı abone gruplarının tanımı ve tespiti şeklinde düzenlenmiştir.
Söz konusu düzenlemede de abone grupları mesken, sanayi, ticarethane, tarımsal sulama ve aydınlatma grupları olarak belirlenmiş, bahsi geçen grupların özellikleri belirlenmiştir.
137 Mesken abonelerine ilişkin tanımlama ve detaylı düzenleme ağıtım Lisansı Sahibi Tüzel Kişiler ve Görevli Tedarik Şirketlerinin Tarife Uygulamalarına İlişkin Usul ve Esaslar’ın 4. Maddesinde şu şekilde belirlenmiştir; “Mesken olarak kullanılan; müstakil binalar, apartmanlar ve apartmanlar içindeki bağımsız bölümler, konut kooperatifleri ve konut siteleridir. Bu yerlerin kalorifer, asansör, hidrofor, merdiven otomatiği, kapıcı dairesi vb. gibi ölçümleri ayrı sayaç ile yapılan ortak kullanım yerleri, ibadethanelerin 27/07/2013 tarihli ve 28720 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Genel Aydınlatma Yönetmeliği kapsamında yer almayan tüketimleri ile müştemilatı niteliğindeki lojman ve benzeri yerleri mesken abone grubu kapsamındadır. (2) Şehit Aileleri ve Muharip/Malul Gaziler mesken alt abone grubudur. Şehit aileleri 2330, 3713 sayılı Kanunlarla ve 667 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameyle, 5434 sayılı Kanunun ilgili maddelerinde belirtilen durumlarda şehit olduğu ilgili
54 piyasasında tüketici ve abone kavramlarının genel terminoloji ile uyumlu olmaması konunun TKHK ve Elektrik Piyasası Kanunu kapsamında ikili bir ayrım ile incelenmesini gerekli kılmaktadır.