Zarar görenin uğradığı ihlal neticesinde sağlığında meydana gelen bozulmaların düzelmesi ve iyileşmesi için yapılan muayene, tedavi, ambulans veya diğer taşıma giderleri, ameliyat, hastane, bakıcı, fizik tedavi ve kaplıca gibi ihtiyaçlar için yapacağı harcamalar tedavi giderleri kapsamında sayılabilecektir36. Ancak TBK m. 54 hükmünde yer verilen özellikle ibaresi tedavi giderleri de dahil olmak üzere zarar kalemlerinin sınırlı sayıda olmadığını ve somut olayın özelliklerine göre genişletilebileceğini ifade etmektedir37. Özetle, zarar görenin bedensel bütünlüğünün zedelenmesi sebebiyle yapacağı harcamalar uğranılan bedensel zarar ile uygun illiyet bağı içerisinde olmak ve dürüstlük kuralına aykırı olmamak kaydıyla tazmini gerekli tedavi giderleri içerisinde değerlendirilecektir38.
Tedavi giderlerinin talep edilebilmesi için ilgili giderlerin fiilen yapılması zorunluluğu bulunmamaktadır39. Zarar görenin ileride yapacağı muhtemel ve tespiti mümkün tedavi giderlerinin de talep edilebilmesi mümkündür40. Yargıtay da henüz
36 Kenan Tunçomağ, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 4. Bası, İstanbul: İÜHF Yayınları (Sulhi Garan Matbaası), 1969, s. 298; Eren, s. 770; Nihat Yavuz, Borçlar Hukuku El Kitabı, 1. Baskı, Ankara: Adalet, 2018, s. 245; Nomer, s. 235; Ahmet M. Kılıçoğlu, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, 22. Baskı, Ankara:
Turhan, 2018, s. 537; Antalya, s. 108.
37 Nomer, s. 235.
38 Antalya, s.108,110.
39 Oğzuman/Öz, s. 95; Antalya, s. 109; Aylin Toker, Haksız Fiilin ve Haksız Fiilden Doğan Maddi Tazminatın Unsurları, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2017, s. 46.
40 Oğzuman/Öz, s. 95; Antalya, s. 109; Mehmet Yaşar Şahin, Vücut Bütünlüğünün İhlalinde Zarar ve Maddi Tazminat Hesabı, (Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016, s. 51;
Toker, s. 46.
yapılmamış dahi olsa ileride yapılacak tedavi giderlerinin41, ömür boyu ilaç ve malzeme masraflarının42 tedavi giderleri kapsamında tazmin edilmesi gerektiği görüşündedir.
Zarar görenin yapmış olduğu giderler sosyal ve ekonomik durumuna uygun olmalı, aynı giderleri kendisi yapması gerekse idi nasıl bir harcama yapacak idiyse üçüncü kişinin sorumlu olduğu durumlarda da kendisine aynı imkân tanınmalıdır43. Öte yandan, zarar gören tarafından yapılacak olan masrafların durumun gereğine uygun olması gerekmektedir44. Durumun gereğine aykırılık teşkil eden masraflar, fiilen yapılmış olsa dahi, tazminat hesabında dikkate alınmayacaktır45. Önemle belirtmek gerekir ki, bu husus zarar görenin tedavisinin devlet hastanesinde yapılması anlamına gelmediği gibi yurt içinde giderilemeyecek bir zararın yurt dışında yaptırılması imkânına da bir halel getirmemektedir46. Ancak, zarar görenin dilediği sağlık kurumunda tedavisini
41 Yarg. 3. HD, 28.05.2018 T. 2016/19378 E. 2018/5863 K.; “(…) Davacılar küçüğün yüzündeki yaralanma nedeniyle ileride doğabilecek tedavi (estetik ameliyat) giderlerinin davalıdan tahsilini talep etmişlerdir.
İleride yapılması zorunlu olan estetik giderlerinin önceden istenmesi mümkündür. Bu bağlamda, öncelikle davacı küçüğün yüzündeki yara izlerinin sabit iz niteliğinde olup olmadığı, bu izlerin estetik ameliyatla giderilip giderilemeyeceği, giderilebilirse ne oranda giderilebileceği, tamamen veya kısmen giderilemez ise kalacak izlerin yaptığı iş (mesleği) gözetilerek ekonomik geleceğini etkileyip etkilemeyeceği, ayrıca bu estetik ameliyat giderinin hesaplanması hususunda, içinde estetik cerrahi uzmanı hekimlerin de bulunduğu 3 kişilik bilirkişi heyetinden rapor alınarak, bu bedelin hüküm altına alınması gerekirken, mahkemece eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bozmayı gerektirmiştir. Bunun yanında davacını bir diğer tazminat talebi kalemini oluşturan sosyal güvenlik kurumu tarafından karşılanmayan tedavi giderleri konusunda da (hastane, ilaç, doktor, ambulans ücreti gibi), hangi giderlerin resmi kurum tarafından, hangilerinin davacıların bütçesinden karşılandığı hususunun, ilgili kurumlardan gerekli bilgi ve belgeler celp edilerek, gerekirse bu konuda uzman bilirkişiden rapor alınmak suretiyle belirlenmesi ve hasıl olacak sonuca göre hüküm kurulması gerekirken, mahkemece eksik incelemeyle yazılı şekilde karar verilmesi doğru görülmemiş, bu husus da bozmayı gerektirmiştir.” (www.sinerjimevzuat.com.tr) E.T:
05.08.2021.
42 Yarg. 4. HD, 21.02.1980 T. 12840 E. 2233 K.: “(…) Dava trafik kazasından doğan tazminat istemine ilişkindir. Cismani zarara uğrayan kişi yitirdiği sağlığını ve çalışma gücünü tekrar kazanmak için katlanmak zorunda kaldığı ya da kalacağı bütün giderleri isteyebilir. Davaya konu olayda davacı küçüğün iyileşmesine imkân olmayacak şekilde ve kapsamda cismani zarara uğradığı görülmektedir. O halde, mahkemenin bir bilirkişi incelemesi yaptırmak suretiyle davacı küçüğün yaşam boyu katlanması gereken hijyenik ve ortopedik tedavisi için gerekli giderler tesbit edilip, istekte gözetilerek bir karar verilmek üzere hüküm bozulmalıdır.” (www.sinerjimevzuat.com.tr) E.T: 12.08.2021. durumunda tedavi görmesini doğal karşılamak gerekir. Olaydaki gibi, hayati tehlike doğuracak biçimde bir iç organın tahribatına maruz kalan kişinin mutlak surette devlet sağlık kurumlarında tedavi görmeye zorlanması, onun yaşam hakkının sınırlandırılması ve bu konuda tercih yapmasını engellemek sonucunu doğurur.” (www.sinerjimevzuat.com.tr). Trafik kazaları neticesinde yapılan tedavi masraflarından sorumluluk hakkında bkz. Yarg. 17. HD, 22.03.2018 T. 2015/4907 E. 2018/3215 K.; “(…) Kişinin mutlak surette devlet sağlık kurumlarında tedavi görmeye zorlanması, onun yaşam hakkının sınırlandırılması ve bu konuda tercih yapmasını engellemek sonucunu doğuracak olmasına göre” (www.lexpera.com.tr) 12.08.2021.
yaptırabilme imkânı, tedavi giderlerinden sorumlu olan kişiye zarar vermek amacıyla gereksiz harcamalarda bulunabilme fırsatı anlamına gelmeyecek bu tür durumlarda TBK m. 52 hükmü kapsamında tazminattan indirim söz konusu olabilecektir47.
Tedavi giderlerinin talep edilebilmesi için belgelendirilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır48. Nitekim TBK m. 50/2 hükmünde uğranılan zararın miktarının tam olarak tespit edilememesi halinde zarar miktarının hâkim tarafından hakkaniyete uygun bir şekilde belirleneceği düzenlenmiştir. Yargıtay da yaralanmanın derecesi, doktor raporları ve hastane kayıtları incelenerek zararın giderilmesi amacıyla yapılacak zorunlu tedavi giderlerinin ne kadar olabileceği konusunda bilirkişiden rapor alınabileceğine hükmetmiştir49. Zarar gören kişinin herhangi bir organı işlevinin kısmen veya tamamen yitirmiş ve bunun sonucunda kendisine takma bir organ takılmış ise bu neviden masrafların da tedavi giderleri kapsamında tazmini gerekir50.
Bedensel bütünlüğün ihlali nedeniyle zarara uğrayan kişinin geçici veya sürekli olarak bakım ihtiyacı mevcut ise bu kapsamda yapılacak giderlerin de tedavi gideri olarak talep edilmesi mümkündür51. Zarar görenin bir kısım bakım zararı ilgili mevzuat çerçevesinde Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından karşılanacaktır. Ancak SGK tarafından giderilmeyen bakım zararları için zarar görenin zarar verene başvuru imkânı olduğu kabul edilmelidir52. Yargıtay uygulamasında geçici veya sürekli bakım ihtiyacı içerisindeki zarar gören lehine brüt asgari ücret baz alınarak bakıcı giderine hükmedilmesi gerektiği kabul edilmektedir53. Kazalının bakım ihtiyacının olup olmadığı bilirkişi raporu ile tespit edilecek bakıma muhtaç değil ise lehine bakıcı giderine hükmedilmeyecektir. Zarar
47 Antalya, s. 110; Şahin, s. 131; Toker, 46.
48 Nomer, s. 235.
49 Yarg. 4. HD, 11.02.2002 T. 10735 E. 1543 K.: “(…) Cismani zarar durumunda tedavi giderlerinin mutlaka belgelendirilmesi zorunlu değildir. Bu giderlerle ilgili iddia kanıtlanamasa bile, yaralanmanın derecesi ve doktor raporları ile hastane kayıtları incelenerek uzman bir doktordan yaralanma nedeniyle yapılması zorunlu tedavi giderlerinin ne kadar olabileceği konusunda bilirkişiden görüş alınmalıdır.
Hakim tarafından somut olayın özelliği ve kapsamı da gözetilerek tedavi gideri yönünden uygun bir tazminata hükmedilebilecektir.” (www.sinerjimevzuat.com.tr) E.T:20.08.2021.
50 Eren, s. 771; Oğuzman/Öz, s. 95; Ahmet M. Kılıçoğlu, s. 537.
51 Oğuzman/Öz, s. 95; Antalya, s. 108; Nomer, s. 236.
52 Antalya, s.109.
53 Yarg.17. HD, 31.10.2018 T. 2016/9252 E. 2018/9881 K.; “(…) Bu durumda mahkemece davacının %100 malul sayılacağı 2 aylık geçici işgöremezlik dönemi için brüt asgari ücret üzerinden bakıcı giderine hükmedilmesi gerektiği gibi; kaza tarihinde yürürlükte bulunan “Sosyal Sigortalar Sağlık İşlemleri Tüzüğü”ne göre aldırılacak ek rapor ile davacının maluliyetinin niteliği de gözetilerek davacının haftanın kaç günü ve günde kaç saat bakıcı ihtiyacı olduğu tespit ettirilerek belirlenecek süre için de brüt asgari ücret üzerinden bakıcı giderine hükmedilmesi gerektiğinin gözetilmemesi doğru görülmemiştir”
(www.lexpera.com.tr) E.T: 22.08.2021.
görenin bakım ihtiyacının mevcut olup olmadığının belirlenebilmesi için bilirkişiden rapor alınarak raporda yer verilen tespitler doğrultusunda bir hüküm kurulması gerekmektedir54.