41
42
öncesi ve proje sonrası dönemlerde sahada ikamet eden hanelerin değişmesi kaçınılmaz olarak gerçekleşmektedir.
Dönüşüm projesi alanındaki taşınmazların hukuki durumu, cinsi, konumu, üzerinde yapının olması halinde ruhsata tabi alan ve ruhsat dışı alan miktarları, yapıların kullanım biçimleri, inşaat tarihi ile bakım durumları gibi birçok özelliğin tespit edilmesi, parsel-yapı-hak sahibi tespitlerine dayalı olarak proje geliştirme ve değerleme çalışmalarının yapılması uygun olacaktır. İlçe belediyesi ve ilgili diğer kurumlarda gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanlarının yetersizliği ve konuya gereken özenin gösterilmemesi nedeni ile incelenen proje alanında mevcut durum tespitine dayalı olarak 2942 sayılı Kamulaştırma Kanununun 11’inci maddesinde sıralanan esaslar ile uluslararası değerleme standartlarına uygun işlem yapılması ve maliklerin değerleme sonuçlarından memnuniyet düzeylerinin artırılması yerine yeterli ölçüde envanter çalışması yapılmadan ve tamamen tapu müdürlüğü defter kayıtları üzerinden değerleme yapılmış olduğu ve bu durumun da önemli hak kayıplarına neden olduğu tespit edilmiştir.
Kentsel dönüşüm uygulamaları yoluyla sağlıklı ve modern kentsel yaşam alanları elde edebilmek için öncelikle bireylerin mevcut haklarının kaybına veya haksız kazanımlara meydan verilmemesi, proje geliştirme ve uygulama işlerinin uzman kişiler tarafından yapılması yaşamsal önem taşımaktadır. Hemen her alanda adaletin olmadığı sistemlerin süreklilik şansının olmayacağı bilinmektedir. İncelenen Sümer Mahallesinin devam eden aşamalarında ve bütün kentsel dönüşüm uygulamalarına karar verme veya başlangıç aşamasında; bilimsel, gerçekçi ve uluslararası standartlara uygun, herkesin kabul edebileceği, bağımsız ve tarafsız hak sahipliği tespiti ve değerleme çalışmasının yapılması ve ayrıca birden fazla hissedarın veya yapının olduğu alanlarda maliklerin hak sahipliği oranlarının tespitinin yeniden yasal düzenlemelerle kurala bağlanması zorunlu görülmektedir. Hak kaybı veya haksız kazanç edinimi taşınmaz mülkiyetine olan güveni sarsabilecek, ileride telafisi imkansız sorunlara neden olabilecektir.
Kentsel gelişim ve dönüşüm projeleri uygulamalarının başlangıcında uygulama alanındaki hak sahiplerinin ve adreslerinin tespiti, bağımsız ve tarafsız olarak bilimsel esaslar uluslararası standartlar ve yasalara uygun değerleme çalışmalarının yapılması,
43
bunların hak sahiplerine açıklanması ve uzlaşma görüşmelerinin yönetimi, proje geliştirme ve değerleme, proje finansmanı ve yönetimi, etki değerleme ve yeni inşa edilen parsellerde şerefiye uygulamaları ve yönetim modellerinin geliştirilmesi gibi konularda çalışmaları planlamak ve başarılı olarak uygulamak için mutlaka üniversitelerin gayrimenkul geliştirme ve yönetimi bölümleri lisans ve lisansüstü programlarından mezun olan kişilerin merkezi idare ve yerel yönetimlerde istihdam edilmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Belirtilen hedefe ulaşabilmek için birçok kanunda düzenleme yapılması ve bu çerçevede 5393 sayılı Belediye Kanununun “norm kadro ve personel istihdamı”
başlıklı 49’uncu maddesine göre belediye ve bağlı kuruluşlarında, norm kadroya uygun olarak çevre, sağlık, veterinerlik, teknik, hukuk, ekonomi, bilişim ve iletişim, plânlama, araştırma ve geliştirme, eğitim ve danışmanlık alanlarında çalışacak meslek disiplinleri arasına “gayrimenkul geliştirme ve yönetimi uzmanının” eklenmesi ve belediyeler başta olmak üzere ilgili kamu kurumlarında yeterli sayıda kariyer uzmanının istihdam edilmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Birçok belediyede mevcut insan kaynaklarının belirtilen kapsamda çalışma yapmak için ehil olmadığı ve yapılan projelerden memnuniyet düzeyi ve proje başarısının yükseltilmesi için hem insan kaynaklarının güçlendirilmesi, hem de teknoloji ve mali yapının iyileştirilmesi, iç ve dış kaynaklardan finansmana ilave olarak kendi kedini finanse edebilen projelere ağırlık verilmesi yararlı olacaktır.
44
KAYNAKLAR
Aliefendioğlu, Y. ve Tanrıvermiş, H., 2015. Kentsel Dönüşüm Sürecinde Taşınmaz ve Proje Değerleme İşlemleri ve Sorunlarının Analizi: Kayseri Büyükşehir Belediyesi Sahabiye ve Fatih Mahalleleri Dönüşüm Projesi Örneği Çerçevesinde Değerlendirme, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 8(39):736-769.
Anonim. 2013a. Web sitesi: https://www.toki.gov.tr Erişim Tarihi:13.03.2018 Anonim. 2013b.Web sitesi: http://www.mevzuat.gov.tr/ Erişim Tarihi:28.11.2013 Anonim. 2013c.Web sitesi: http://altyapi.csb.gov.tr/ Erişim Tarihi:28.11.2013 Anonim. 2013d. Web sitesi: https://www.ibb.istanbul/ Erişim Tarihi:28.11.2013 Anonim. 2013e.Web sitesi: http://www.kiptas.istanbul/tr Erişim Tarihi:28.11.2013 Anonim. 2013f. Web sitesi: https://bimtas.istanbul/ Erişim Tarihi:28.11.2013
Anonim. 2013g. Web sitesi: http://www.jica.go.jp/turkey/turkish/activities/04.html Erişim Tarihi:28.11.2013
Anonim. 2013h. Web sitesi: http://www.istanbulbarosu.org.tr/images/haberler/kentsel 2012.pdfErişim Tarihi:28.11.2013
Anonim. 2013i. Web sitesi: www.zeytinburnu.bel.tr/Hizmet-Basligi/6/sehircilik-hizmetleri. aspx, Erişim Tarihi:28.11.2013
Anonim. 2013j. Web sitesi: www.zeytinburnuhaber.org Erişim Tarihi:28.11.2013 Anonim. 2013l.Web
sitesi:http://www.bianet.org/bianet/diger/133599-deprem-vergileri-nereye-kullaniliyor Erişim Tarihi:29.11.2013
Anonim. 2013m.Web sitesi: http://www.kentseldonusum.gov.tr Erişim Tarihi:28.11.2013
Anonim 2013o. Web sitesi: http://www.jica.go.jp/turkey/turkish/activities/04.html Erişim:28.11.2013
Anonim 2013p.Web sitesi: http://marmara.gov.tr/UserFiles/Attachments/2018/02/12/
14310cc3-e1df-4d75-80b6-cbcddc367467.pdf Erişim Tarihi:28.11.2013
Anonim. 2018r.Web sitesi:http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sayi39_pdf/
6iksisat_kamu_isletme/aliefendioglu_yesim.pdfErişim Tarihi:13.03.2018 Anonim. 2018r.Web sitesi:
http://www.istka.org.tr/media/24626/%C4%B0stanbul-%C4%B0li-afet-lojistik-plan%C4%B1-k%C4%B1lavuzu.pdfErişim Tarihi:13.03.2018
45
Anonim. 2018s. Web sitesi:http://aksaray.edu.tr/files/bilgi_belge/2017/bildiri_kitabi.
pdfErişimTarihi:28.08.2018
Anonim. 2018t. Web sitesi: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/166373 Erişim Tarihi: 28.06.2018
Anonim.2018u. Web sitesi: http://acikerisim.bahcesehir.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/
handle/123456789/336/084914C1.pdf?sequence=1&isAllowed=y Erişim Tarihi:05.09.2018
Anonim.2018u. Web sitesi:http://marmara.gov.tr/UserFiles/Attachments/2018/02/
12/14310cc3-e1df-4d75-80b6-cbcddc367467.pdf / 27/06/2018
Anonim.2018u. Web sitesi: https://kentselstrateji.com/?kapsamli-donusum-sureci-yeni-yaklasimlar-yasa-icin-oneriler/28/06/208
Eyidoğan, H., 2013. Yarımada ve Deprem Tarihi (Sunum), İTÜ Jeofizik Mühendisliği Bölümü, İstanbul.
Şişman, A. ve Kibaroğlu, D., 2009. Dünyada ve Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Uygulamaları, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası 12. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı, 1115 Mayıs 2009, Ankara.
Tanrıvermiş, H., 2017. Gayrimenkul Değerleme Esasları, SPL Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu, Lisanslama Sınavları Çalışma Kitapları Ders Kodu: 1014 (Konut Değerleme Sınavı, Gayrimenkul Değerleme Sınavı), Ankara.
Tanrıvermiş, H. ve Aliefendioğlu, Y., 2017. Yusufeli Barajı ve Hidroelektrik Santrali Projesi Kamulaştırma Alanı İçindeki Mahallelerde Kamulaştırılacak Arsa Vasfındaki Taşınmazların Parsel Düzeyinde Değerleme Çalışmaları, Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü, Yayın No: 32, Ankara.
Tanrıvermiş, H., Akipek Öcal, Ş. ve Demir, E., 2017. Gayrimenkul Mevzuatı, SPL Sermaye Piyasası Lisanslama Sicil ve Eğitim Kuruluşu, Lisanslama Sınavları Çalışma Kitapları Ders Kodu: 1019 (Gayrimenkul Değerleme Sınavı), Ankara.
Tanrıvermiş, H., Aliefendioğlu, Y., Özdemir Sönmez, F.N., Çabuk Kaya, N. ve Arslan, M., 2017. Sincan İlçesi Saraycık Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi Mevcut Durum Analizi ve Etki Değerlendirme, Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul Geliştirme ve Yönetimi Bölümü, Yayın No: 30, Ankara.
Uçar, E., 2009. Kentsel Dönüşümün Uygulama Bölgesi Dinamiklerine ve Taşınmaz Değerine Etkisi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.