Bu çalışmada; 5. ve 6. sınıf matematik ders kitapları hakkında öğretmen görüşleri belirlenmek istenmiştir. Araştırmanın amacı, öğretmenlerin, ders kitaplarının içerik yönünden çeşitli başlıklar altında görüşlerinin belirlenmesi ve öğretmen kılavuz kitapları ile öğrenci çalışma kitaplarının etkililiği hakkında görüşlerinin belirlenmesidir. Bu araştırmanın çalışma grubunu 2014-2015 eğitim öğretim yılında, Yozgat ilinde bulunan, MEB’e bağlı ortaokullarda görev yapan toplam 48 ilköğretim matematik öğretmeni oluşturmuştur.
Araştırmadan elde edilen sonuçlar şu şekildedir:
5.1.1. Ders Kitabının İçeriğine İlişkin Sonuçlar
1. Ders kitabını temel kaynak olarak kullanan öğretmenler araştırmaya katılan öğretmenlerin % 29’unu oluşturmaktadır. Öğretmenlerin % 54’ü ise kısmen temel kaynak olarak kullanmakta ve eksik yönlerinin olduğunu belirtmektedirler. Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğu (tamamen ve kısmen kullanan) ders kitabını temel kaynak olarak kullanmaktadırlar. Bu sonuç Tutak ve Güder (2012)’in ilköğretim 5. Sınıf öğretmenlerinin matematik ders kitabı hakkındaki görüş ve düşünceleri adlı çalışması ile
60
paralellik göstermektedir. Keser’e (2004) göre, eğitim uygulamalarında önemli yer tutan ve yaygın olarak kullanılan temel bilgi kaynağı kitaplardır.
2. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu, ders kitabının öğrencinin konu ile ilgili sahip oldukları ön bilgilerini ortaya çıkaracak nitelikte sorular içermekte olduğunu ifade etmişlerdir. Aydın (2010), yapmış olduğu çalışmada bu bulguyu destekler nitelikte bir sonuca ulaşmıştır.
3. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu (% 42) ders kitabındaki örneklerin öğrencilerin hazır bulunuşluğuna kısmen uygun olduğunu düşünmektedir.
4. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu (% 58) ders kitabının öğrencilerin kendilerini ifade etmesi için kısmen yeterli olduğunu ifade etmekle beraber % 25’i de ders kitabının öğrencilerin kendilerini ifade etmesi için yetersiz olduğunu belirtmiştir.
5. Araştırmaya katılan öğretmenlerin % 42’si kısmen, % 38’i tam anlamıyla, ders kitabındaki problemlerin öğrencilerin problem çözme becerisine katkısı olduğunu düşünmektedir. Öğrencilerin problem çözme becerisine katkısının kısmen olduğunu ifade eden öğretmenler eksikliğin problemlerin sayı ve çeşidinin yetersizliği ile günlük hayatla olan ilgisinin eksikliğinden kaynaklandığını ifade etmektedirler.
6. Öğretmenlerin % 25’i (12 kişi) ders kitabında bulunan uygulama sorularının ölçme değerlendirme için yeterli olduğunu düşünürken, % 75’i (36 kişi) bu soruların ölçme değerlendirme için yetersiz olduğunu ifade etmektedir. Bu bulgulardan da anlaşılabileceği gibi öğretmenlerin büyük çoğunluğu yetersiz olduğunu ifade etmektedir. Öğretmenlerin ders kitaplarını soru sayısı ve çeşidi bakımından yetersiz buldukları başka çalışmalar tarafından da ortaya konulmuştur. Bir çalışmada, öğretmenler ders kitabında yeterli sayıda ve çeşitte alıştırma ve değerlendirme sorularının bulunmadığından şikayetçi olmuşlardır (Mutu, 2008). Aydın (2010) , öğretmenlerin çoğunun ders kitabında yeterince alıştırma ve ölçme değerlendirme sorusu bulamadığını söylemektedir. Başka bir çalışma da öğretmenlerin ders kitabı dışında kaynak kullanmalarının sebeplerinden birinin de ders kitaplarının soru bakımından yetersiz görülmesidir (Dapgın, 2015). Bu çalışmada öğretmenlerin matematik öğretiminde soru sayısı ve çeşitliliği açısından sorunlar yaşadığı ifade edilebilir.
7. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu (% 54) ders kitabındaki etkinliklerin öğrenci kazanımlarıyla örtüşmekte olduğunu ifade etmiştir. Öğretmenlerin % 38i de kısmen örtüştüğünü belirtmekle beraber etkinliklerin yetersiz, karmaşık ve uygulandığında çok
61
zaman alıcı olduğundan şikayet etmektedirler. Bulut’un (2013) yapmış olduğu çalışma bu sonucu desteklemektedir.
8. Öğretmenlerin % 54’ü (26 kişi) ödevlendirme için yeterli alıştırma bulunmadığını ifade etmektedir. Öğretmenlerin büyük çoğunluğu ödevlendirme için ders kitabının yetersiz olduğunu düşünmektedir. Araştırmamızdan elde edilen sonuç, öğretmenler ödevlendirme için yardımcı kaynakları kullanmaktadır (Dapgın, 2015) ve Aydın’a (2010) göre ders kitapları öğrencileri ödevlendirme için kullanılmaktadır sonuçlarıyla zıtlık oluşturmaktadır.
9. Yaptığımız çalışmada öğretmenlerin büyük çoğunluğunun (% 73) kazanımları gerçekleştirmek için ek kaynağa ihtiyaç duyduğu görülmüştür. Öğretmenler ders kitabını konu anlatımı ve soru sayısı bakımından yetersiz görmüşlerdir. Bulut’un (2013) yaptığı bir çalışmada matematik ders kitaplarında konu anlatımlarının yüzeysel geçildiği sonucuna ulaşılmıştır. Yüksel’e (2010) göre daha geniş konu anlatımlarına yer veren kitaplara ihtiyaç duyulduğu sonucuna ulaşılmıştır. Benzer bir çalışmada matematik ders kitaplarının içeriğinin yetersiz olduğu sonucuna ulaşılmıştır (Mutu, 2008).
5.1.2. Çalışma Kitabına İlişkin Sonuçlar
1. Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğu (% 79) öğrencileri ödevlendirmek için çalışma kitaplarına ihtiyaç duyduklarını ifade etmişlerdir. Aydın (2010) ders kitaplarında yeterince ölçme değerlendirme sorusunun olmadığını vurgulamıştır. Mutu (2008), yaptığı çalışmada ders kitaplarının SBS ( günümüzdeki adı ile TEOG) için yetersiz olduğunu ve bu nedenle öğretmenlerin yardımcı kaynaklara başvurduğunu belirtmiştir. Araştırmadan çıkan bu sonuç Gün (2009), Işık (2008) ve Altun vd. (2004)’nin yapmış olduğu çalışmalara paralellik göstermektedir.
2. Araştırmaya katılan öğretmenlerin % 92’si çalışma kitaplarının gerekli olduğunu ifade etmişlerdir. Çakır (2009) yaptığı araştırmada çalışma kitaplarının programda öngörülen beceri, değer ve tutumları öğrenciye kazandırmaya yönelik olduğu sonucuna ulaşmıştır. Çalışma kitapları, öğrencinin öğrenme etkinliklerini kendi başına yapmalarını sağlar. Bu bağlamda her ders kitabının bir çalışma kitabının olması, ders kitaplarının daha kullanışlı olmasını sağlar (Kılıç ve Seven, 2005). Altun’un (2004) araştırmasında da ders kitabı haricindeki kitaplara ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir Arseven (2003), yaptığı çalışmada ders kitabını destekleyen araç gereçler konusunda büyük eksiklikler olduğunu ve
62
bu eksikliği gidermek için öğrenciler test ve alıştırma kitabı veya çalışma kitabı hazırlanması gerektiğini vurgulamıştır.
5.1.3. Kılavuz Kitaba İlişkin Sonuçlar
1. Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğu (% 75) öğretmenlerin kılavuz kitaplarının tekrardan basılmasını istemektedirler.
2. Araştırmaya katılan öğretmenlerin büyük çoğunluğu rehber olması ve yol göstermesi sebebiyle öğretmen kılavuz kitabını gerekli görmüşlerdir.