uygulamaları yapma, gizlilik ve etik kurallara uyma, problem çözme becerilerini kullanma, İSG ekibiyle uyumlu çalışma, arşivleme becerisine sahip olma, insan ilişkilerine önem verme (%94,4) ve araştırmacı olma (%91,6) şeklinde belirtilmiştir.
İş yeri hemşiresinin görevleri konusunda, sağlık eğitimi verme, sağlığı geliştirme, iş kazaları, işle ilgili hastalıklar ve meslek hastalıklardan korunma eğitimi verme, sağlığı geliştirme programını yürütme, çalışanların sürekli eğitimini sürdürme, etik davranma, savunuculuk rolünü sürdürme, sürekli olarak mesleki gelişimi sağlama, aşılama faaliyetlerini sürdürme, iş sağlığı kayıtlarını tutma, hemşirelik girişimlerini raporlama, periyodik muayenelere katılma, çalışma ortamını sağlık ve hijyen açısından gözleme (%97,2), rehberlik ve danışmanlık yapma, revir hizmetlerini sürdürme, koordinasyonu sağlama, iş kazaları ve meslek hastalıklarını önleme, çalışanları profesyonel destek alabilecekleri kişi/yerlere yönlendirme, istatistiki verileri hazırlama (%94,4), araştırma planlama ve yürütme, liderlik rolünü sürdürme, iş yeri risk analizlerine katılma (%91,7), reçete edilen ilaçları uygulama (%86,1), bakım verme ve kan alma (%80,6), iş yeri sağlık biriminde araç, gereç, malzeme temin etme (%80,5) görüşlerinde uzlaşı sağlanmıştır.
İş yeri hemşiresinin sorumlulukları konusunda, sağlıklı ve güvenli bir iş yeri oluşturma, çalışanlarla etkili iletişim kurma ve sürdürme, etik ilkelere uygun davranma, sürekli olarak mesleki gelişimi sağlama, meslek hastalıklarını önleme, erken tanı, tedavi ve rehabilitasyon basamaklarına dahil olma, işveren, çalışan ve sağlık profesyonelleriyle iş birliği içinde olma, veri girişi ve istatistik işlerini yürütme, işveren ve çalışanların dosyalarını ve bilgilerini gizli tutma ve güvenilir olma, iş yeri sağlık kayıtlarını tutma ve arşivleme, gerekli kayıt ve formları doldurma ve saklama, hemşirelik kayıtlarını tutma ve güvenliğini sağlama, kişisel verileri koruma, çalışan/hasta mahremiyetine dikkat etme, kaza ve yaralanmalarda ilk yardım yapma (%97,2), sağlık eğitimi ve danışmanlık yapma, çalışan sağlığı ve iş yerinin sağlığını gözetme, doğru veri girişi yapma (%94,4), iş yeri hekimine destek verme ve yardımcı olma, İSG kurul toplantılarına düzenli katılma, öğrenci hemşirelerin eğitimini destekleme (%91,7), durum saptama ve risk değerlendirme
süreçlerine katılma, araştırma planlama, yürütme ve sonuçlarını raporlandırma (%88,9), vaka yönetici rolünü sürdürme (%86,2) konularında uzlaşı birliği sağlanmıştır.
İş yeri hemşireliği sertifika eğitimi içeriğinde, iş kazaları ve meslek hastalıkları, iş yeri hemşiresinin görev, yetki ve sorumlulukları, İSG mevzuatı, sağlık eğitimi, İSG’ye yönelik temel kavramlar, çalışma ortamı ve sağlık gözetimi, iş yerinde risk değerlendirmesi ve risk analizi, iş yerlerinde risk faktörleri, etkili iletişim ve danışmanlık, kayıt ve raporlama, sağlığın korunması ve geliştirilmesi, iş hijyeni, ergonomi, etik, bağışıklama, ulusal ve uluslararası çalışma örgütleri, sağlık okur yazarlığı (%97,2), ilkyardım ve acil müdahale, iş sağlığı epidemiyolojisi, çalışma yaşamında riskli/hassas/duyarlı gruplar, İSG kültürü, çalışan hakları, çevre sağlığı (%94,4), iş psikolojisi (%91,7), rehabilitasyon (%89,6), araştırma yöntemleri (%88,9), istatistik (%86,1) ve toksikoloji (%83,4) konu başlıklarının olması ve süresinin en az 80 saat, en fazla 500 saat (X̄±SS: 291,94±133,09) olması konularında uzlaşı birliğine varılmıştır.
İş yeri hemşireliği yenileme eğitimi içeriğinde, İSG konuları, iletişim, ilkyardım, acil ve afet bakımı, fiziksel, psikolojik ve biyolojik risk etmenleri, ergonomi, işçiler, işveren ve işçi psikolojisi, iş kazaları ve meslek hastalıkları, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve yönetmelikleri, iş yeri hemşiresinin görev, yetki ve sorumlulukları (%97,2), mental sağlık, risk analizi, hemşirelik bilimleri ile ilgili kavram ve kuramlar, epidemiyoloji, organizasyon (%94,4), endüstriyel hijyen (%91,7), beslenme (%91,6), eğitici eğitimi, araştırma yöntemleri ve istatistik (%88,9) konu başlıklarının olması, süresinin en az 2 saat, en fazla 80 saat (X̄±SS: 37,83±16,35), tekrarlama sıklığının en erken 2, en geç 10 yılda bir (X̄±SS: 4,39±1,46) olması konularında uzlaşı birliğine varılmıştır.
6.2.Öneriler
İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda yapılan iş yeri hemşiresi tanımı doğrultusunda, profesyonel meslek olarak iş yeri hemşireliğine diğer alt mevzuat düzenlemelerinde de yer verilmelidir. İş yeri hemşiresinin tanımı, görev, yetki ve sorumlulukları gibi konularda uluslararası uygulamaları, güncel gereksinimleri dikkate alarak yasal düzenlemelerin oluşturulması gerekmektedir. Bu açıdan, iş yeri hemşireliğine yönelik mevzuat geliştirme basamağında bu tez çalışmasından ortaya çıkan uzlaşı görüşlerinin dikkate alınarak, iş yeri hemşireleri, hemşirelik akademisyenleri, diğer iş sağlığı profesyonelleri, üniversiteler ve bakanlık yetkililerinin ortak çalışmasıyla sadece iş yeri hemşireliğine özgü yönetmelik düzenlenmesi, güncel mevzuatta DSP tanımı ile eş gösterilmeye çalışılan iş yeri hemşiresinin tanımının açıkça yapılması, iş sağlığı alanında bağımsız bir meslek grubu olarak yer alması, bağımsız rolleri ve kollektif sorumluluklarının listelenmesi gerekmektedir.
İş yeri hemşireliğine ilişkin literatür ve araştırma sonuçlarımız dikkate alındığında, eğitim ve sertifikalandırılma açısından uygulama farklılıkları olduğu ortadadır.
Ülkemizde iş yeri hemşirelerinin lisans düzeyinde aldığı eğitim içerikleri, diğer ülkelerde bulunan iş yeri hemşirelerinin görev, yetki ve sorumlulukları ile paralellik göstermemektedir.
İş yeri hemşireliğinin eğitim olanaklarının kapsamlı olarak gözden geçirilmesi, hemşirelik fakültelerinde lisans düzeyinde iş yeri hemşireliği konularına daha fazla yer verilmesi, detaylı meslek öyküsü alma, temel düzeyde laboratuvar testleri yapma, bunları uygun koşullarda laboratuvara gönderme, laboratuvar sonuçlarını yorumlayabilme, araştırma, politikalara katılım ve yönetim konularında eğitim içeriğinin genişletilmesi düşünülmelidir. Ayrıca, lisans eğitimi sırasında hemşirelik öğrencilerine iş yerlerinin tehlike sınıflarına uygun olarak daha fazla klinik uygulama fırsatı sunulması, hemşirelik fakültelerinde düzenlenen kariyer sempozyumlarında iş yeri hemşireliğine yönelik farkındalık ve tanıtım programlarının düzenlenmesi ve iş olanaklarından bahsedilmesi etkili bir strateji olabilir.
İş yeri hemşireliğinin kurumsallaşması, özlük haklarının savunulması, bilimsel gelişiminin sağlanması amacı ile mesleki dayanışma ve birlikteliğe ihtiyaç vardır. Bu
kapsamda mesleki birlikteliği sağlayacak yapıların güçlendirilmesi, iş yeri hemşirelerinin mesleki derneklere üyelik konusunda motive edilmesi yarar sağlayabilir.
İş yeri hemşireliği sertifika ve yenileme eğitimleri içeriği, süresi gibi konular ilgili Bakanlık yanısıra, ilgili dernekler ve üniversiteler iş birliği ile planlanmalıdır. Bu planlamalarda konuya ilişkin bilimsel çalışmaların sonuçları da dikkate alınmalıdır.
Sertifikalı iş yeri hemşiresi ihtiyacı belirlenerek bu doğrultuda, düzenli aralıklarla sertifika programı düzenlenmelidir. Bu eğitimlerde araştırma, istatistik, ergonomi, iş fizyolojisi, yönetim, organizasyon gibi başlıklara ağırlık verilmesi çağın gereksinimlerine uygun hizmet sunumu açısından katkı sağlayabilecektir. Yenileme eğitimlerinin oluşturulması, içeriklerinin güncel gereksinimlere uygun hale getirilmesi ve katılımı destekleyecek şekilde kredilendirilmesi gerekmektedir.
İş yeri hemşireliğinde lisansüstü eğitim planlayan adayların lisansüstü eğitim fırsatları için akademik ve klinik deneyimi olan profesyonellere yönlendirilmesi, iş sağlığı profesyonellerinin iş birliğiyle oluşturulabilen multidisipliner lisansüstü eğitim programlarının alt yapı çalışmalarının başlatılması ve farklı meslek dallarından ortak komiteler oluşturulması önem arz etmektedir. İş birlikleri geliştirilerek hem ulusal hem de uluslararası düzeyde iş yeri hemşireliğinin güncel gereksinimleri ve dünyadaki eğilime göre düzenli sempozyum, kongre, panel, çalıştay gibi bilimsel etkinliklerin sayısı arttırılmalı ve iş yeri hemşirelerinin bu organizasyonlara katılımı kurumsal olarak desteklenmelidir.
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü’nün, bu alanda çalışan akademik birimler ve kadrolar, ilgili ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşlar ile iş birliği halinde yapacağı düzenlemeler, ülkemizde İSG hizmetlerinin ve başarı göstergelerinin beklenen düzeye ulaşmasına önemli katkı sağlayacaktır.