Yok olma sürecine girmiĢ olmaları ölçüt alınarak öncelikli olarak müdahale edilmesi gereken yapılar belirlenmelidir.
Koruma politikasının uygulanmasını sağlayacak en önemli faktör STK‟lar üniversiteler ve meslek odaları ile yapılacak iĢbirliği ile toplumda koruma bilincinin geliĢiminin ve karar mekanizmalarını etkileyebilecek inisiyatiflerin oluĢumunun gerçekleĢmesi bakımından önemlidir.
Bölgenin turizmle iliĢkisinin tanımlanması ve tanıtılması sağlanmalıdır.
Bölgede yer alan jeolojik olarak sakıncalı alanların biran önce boĢaltılarak gerekli düzenlemelerin yapılması sağlanmalıdır (Ġzmir BüyükĢehir Belediyesi Kadifekale bölgesinde özellikle heyelan bölgesi olarak tanımlanan alanlarda 2014 itibarıyla çalıĢmalarına devam etmektedir).
Alanın sosyal ve ekonomik yönden kalkınması ve koruma öncelikli rehabilite edilmesi amacıyla gerçekleĢtirilecek projelerin üretilebilmesine yönelik koruma ve örgütleme modelinin oluĢturulmalıdır.
Bölgenin altyapı ve ulaĢım sistemi iyileĢtirilmelidir.
Yerel yönetimler bünyesinde kurulan birimler, halkı korumanın önemi ve nerelerde, nasıl uygulanması konularında bilinçlendirme çalıĢmaları, sempozyumlar ve broĢürlerle bilgilendirme çalıĢmaları yapmalıdır.
360 sayılı Ġl Özel Ġdare Kanunu ve 1580 sayılı Belediye Kanunu‟nda korumacılığı özendirici ve destekleyici hükümler içeren değiĢiklikler bir an önce yapılmalıdır.
Sonuç olarak; günümüzde planlama-koruma-imar iliĢkisinde yaĢanan sorunlar özellikle yerelliği, özgünlüğü, coğrafyayı ve diğer sosyal, ekonomik, fiziksel, toplumsal mekânları ihmal eden mevcut dönüĢüm-imar planlama-uygulama yaklaĢımların yeniden düzenlenmeli, kentlerin tarihsel mekanları sırf pazar odaklı mekânlar olmaktan çıkartılarak koruma amaçlı eylem planlarının hazırlanmasının gerekliliği gözden uzak tutulmamalıdır. Kent bütünündeki bütün kentsel yenileme ve koruma çalıĢmaları;
toplumsal süreç, aynı zamanda bilimsel bir süreç olarak kurgulanmalıdır. Yenileme ve koruma faaliyetleri rastlantısallıktan uzak, farklı disiplinlerden gelen uzmanların entegre çalıĢmaları ile biçimlenen çok boyutlu yapıda geliĢtirilmelidir. Kent gibi karmaĢık bir yapının içinde çıkan herhangi bir geliĢme çok uzaklardaki bir parçasını da etkileyecektir. Bu bağlamda mevcut olanların farkında olarak gerçekleĢtirilecek
çalıĢmalar metropolitan kentin planlamalarının ana kabulü olmalıdır.
Günümüz koĢullarında yenileme ve koruma çalıĢmalarına yeni iĢlevler ve anlamlar yüklemek gerekmektedir. Ancak bu anlamlar yüklenirken, tek bir bakıĢ açısıyla değil farklı bakıĢ açıları ile değerlendirilerek ve yeni anlamlar yükleyerek yapılmalıdır. Ülke açısından da değerlendirirsek, öncelikle tarihe önem vermenin ve tarihsel değerleri korumanın bir bilinç sorunu olduğu fikri ve düĢüncesinin toplumun geneline yaygınlaĢtırılması gerekmektedir. BaĢta Kültür ve Turizm Bakanlığı, Çevre ve ġehircilik Bakanlığı ve BaĢbakanlık TOKĠ BaĢkanlığı olmak üzere ilgili bütün kamu kurumlarının söz konusu çalıĢmaların planlanması ve en önemlisi de finansal kaynakların tarihi doku çalıĢmalarına seferber edilmesi gerekliliği de unutulmamalıdır.
Tarihi dokunun korunmasına yönelik yerelde yapılan ve ülke genelinde yapılacak çalıĢmalarda gayrimenkul geliĢtirme ve yönetimi bölümü lisans ve lisansüstü programlarının mezunlarına önemli görevler düĢmektedir. Tarihi dokunun korunması ve canladırılması, toplumsal ve kültürel mirasın korunması ve geleceği açısından yaĢamsal öneme sahiptir. Kentsel koruma ve yenileme çalıĢmalarında; proje alanının sınırlarının tespiti, mevcut durum analizi, mülkiyet – kullanım durumlarının tespiti, gayrimenkul ve varlık değerleme, proje geliĢtirme ve fizibilite çalıĢmaları, proje için finans bulunması, etki değerleme ile gayrimenkul ve proje yönetimi konularının, gayrimenkul geliĢtirme ve yönetimi uzmanlarının çalıĢma alanlarına girdiği bilinmektedir. Bu bakımdan baĢta Kültür ve Turizm Bakanlığı, Belediyelerin Koruma ve Uygulama Daireleri ile Kültür Varlıkları Koruma Kurullarında uzman ve yönetici olarak mutlaka gayrimenkul geliĢtirme ve yönetimi uzmanlarının istihdam edilmesi, baĢarılı ve insan odaklı proje geliĢtirme ve uygulama yönlerinden zorunlu görülmektedir. Ġnceleme ve strateji geliĢtirme becerilerine sahip olan söz konusu uzmanların; baĢta tarihi dokunun korunması çalıĢmaları olmak üzere kentsel yenileme ve dönüĢüm çalıĢmaları için yön verici ve koruyucu fonsiyona sahip ve analitik düĢünce ile koruma ve kentsel geliĢme çalıĢmalarına yön verebilecekleri vurgulanmalıdır. Bu bakımdan doğrudan belediyeler veya Türkiye Belediyeler Birliği ile Ankara Üniversitesi arasında yapılan protokol kapsamında gayrimenkul geliĢtirme ve yönetimi uzmanlarının yetiĢtirilmesinin; yerel
KAYNAKLAR
Adaman, F. ve Keyder, Ç. 2005. Türkiye‟de Büyük Kentlerin Gecekondu ve Çöküntü Mahallelerinde YaĢanan Yoksulluk ve Sosyal DıĢlanma. Sosyal ĠĢler ve Fırsat EĢitliği Dairesi Ġçin Hazırlanan Rapor, (VC/ 2005/0155) Ġstanbul.
Aktepe, M. 2003. Ġzmir Yazılar Camiler, Hanlar, Medreseler, Sebiller. Ġzmir BüyükĢehir Belediyesi Kültür Yayını, Ġzmir.
Akyüz, E. 1994. Tarihsel Süreçte Ġzmir‟de Konut. Ege Mimarlık, 3(14): 32-35. Ġzmir Akyüz, E. 1996. Ġzmir Evleri. Atlas, (Özel Sayı): 34-42.
AltınıĢık, B. 2004. Aya Vukla Son Durak. Ġzmir Life, 29: 52-55.
Anonim, 2012. Ġ.B.B. Ġzmir Haritaları. Ġzmir.
Anonim, 2012. Ġzmir Konak Belediyesi. Ġzmir‟in Gizli Kültür Cevherleri. Ġzmir.
Anonim, 2014. Türk Dil Kurumu. Web Sitesi: http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=
com_gts& EriĢim tarihi: 06.05.2016.
Anonim, 2015. Türkiye Ġstatistik Enstitüsü Nüfus Ġstatitikleri Raporu.Ġzmir.
Anonim, 2016.Ġzmir BüyükĢehir Belediyesi Web:https://www.izmir.bel.tr, EriĢim tarihi:
06.05.2016.
Alpaslan, H.Ġ. 2012. Osmanlı Dönemi Ġzmir‟inde Milletlerin Sosyo-Ekonomik Konumlarındaki DeğiĢimlerin YerleĢim Dokusuna Etkileri. Ege Coğrafya Dergisi, 21(2).
Arapkirlioğlu, K. 2007. Kentli Kimliği ve Kentsel Siyasal Hareketler. Yerellik ve Politika. Editör: A.Mengi, Ankara, s.193-210.
Arel, A. 2002. Tanzimat Öncesi Ġzmir Sanatında Yeni Yönelimler. Ġzmir.
Arısoy, A. 2014. Bütüncül Kentsel Korumada Bologna ve Verona Örnekleri, Kültürel Mirası Koruma ve YaĢatma ÇalıĢmaları Etki Analizi toplantısı, Çekül Vakfı, Ġstanbul.
Arslan, H. 2013. Kentsel DönüĢüm ve Sosyal DıĢlanma: Narlıdere Kentsel Yenileme Projesinin Sosyal DıĢlanma Ekseninde Ġncelenmesi, Sosyoloji Derneği, Sosyoloji AraĢtırmaları Dergisi, 16(1):2-45.
Arslanoğlu, Ġ. 2000. Kültür ve Medeniyet Kavramları. Türk Kültürü ve Hacı BektaĢ Velî AraĢtırma Dergisi 15. Ankara.
Atay, Ç. 1993. Ġzmir‟in Ġzmir‟i. Ege Sanayiciler ve ĠĢadamları Derneği Yayını. Ġzmir.
Atay, Ç. 1998. Osmanlı‟dan Cumhuriyete Ġzmir Planları, YaĢar Eğitim ve Kültür Vakfı.
Ġzmir.
Atay, Ç. 2003. Kapanan Kapılar - Ġzmir Hanları. ĠBB Kültür Yayınları. Ġzmir.
Aydoğan, M. 2005. Türkiye Üzerine Notlar. Umay Yayıncılık.Ġzmir.
Aykaç, P. 2009. Kentsel Arkeolojik Alanlarda Tasarım Süreci. Tarihi Çevrede Koruma:
YaklaĢımlar, Uygulamalar, TMMOB Mimarlar Odası Ankara ġubesi Yayını, Ankara, s.36-43.
Ballice, G. 2004. Ġzmir Kent Kimliği OluĢum Sürecinin Konut Yapılar Üzerinden Ġncelenmesi. Ege Mimarlık, 52:42-46.
BaĢ, U.A. 1981. Ġzmir‟de Çıkmalı Eski Türk Evleri. Bilim, Birlik, BaĢarı, 32:10-14.
BaĢ, U.A. 1982. Ġzmir Evinde Kapı. Bilim, Birlik, BaĢarı, 33:16-20.
BaĢ, U.A. 1985. Ġzmir DönertaĢ Sebili. Bilim, Birlik, BaĢarı, 47:13-17.
Baykara, S. 2000. Ġzmir Minberleri. Sanat Tarihi Dergisi, 13(2):19-49.
Baykara, T. 1974. Ġzmir ġehri ve Tarihi. Ġzmir.
Beyru, R. 2000. 19. Yüzyılda Ġzmir‟de YaĢam. Literatür Yayıncılık, Ġstanbul.
Can, C. 1993. Ġstanbul‟da 19. Yüzyil Batili ve Levanten Mimarlarin Yapilari ve Koruma Sorunları. Dotora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ġstanbul.
Canbulat, Ġ.2016. UNESCO Dünya Miras Kenti. Bilim ve Mühendislik Kongresi. 26-28 Ekim 2016. Çukurova Üniversitesi Yayınları. Cilt:1 2-49. Adana
Canpolat, E. 1992. KuruluĢundan Bizans Dönemi Sonuna Kadar Ġzmir, Üç Ġzmir. Yapı Kredi Yayınları, Ġstanbul, s.11-32
Cansunar, G. 2011. Koruma Politikalari Bağlaminda Tarihi Dokuların YaĢayan Kente Entegrasyonu. Dokuz Eylül Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Ġzmir.
Cingöz, B.K. ve Aksulu, I. 2009. Koruma Amaçlı Ġmar Planlamasına EleĢtirel Bir YaklaĢım, Afyon Karahisar Örneği. TMMOB Mimarlar Odası Dergisi,14 (2);
6-14
Çağlayandereli, M. 2007. Kentsel Doku DeğiĢimi ve Çöküntü Mahalleleri: GedikpaĢa Örneği, I. Uluslararası Eminönü Sempozyumu, 17–19 Haziran, Tebliğler Kitabı, Eminönü Belediyesi Yayını, Ġstanbul, s.244–249.
Çağlı, I.B. 2012. Türkiye‟de Yerel Kültürün Turizm Odakli Kalkinmadaki Rolü:
Gastronomi Turizmi Örneği. ĠTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, Ġstanbul.
Çiçek, Ü.2006. Konaklama Yapıları ve Tarihsel GeliĢimi. Ġzmir Ticaret Odası Arge Bülten.Ġzmir.
Demirkesen, A.C., Özlüdemir, M.T. ve Demir, H.M., 2005. Kapadokya Örneğinde Tarihi ve Kültürel Mirasın Korunması ve Bu ĠĢlemlerde Harita Mühendislerinin Yetki ve Sorumlulukları. 10. Türkiye Harita Bilimsel ve Teknik Kurultayı Bülten. 28 Mart- 1 Nisan. Ankara
Doğer, E. 2002. Ġ.B.B. Sınırları Ġçindeki Eski Eserler ve Anıtlar Üzerine Birkaç Söz.
Ġzmir Kent Kültürü Dergisi, 5:67-70.
Ekinci, Y., 2009. Tarihi Çevre Korumanın Yönetsel Boyutu ve Yerel Yönetimlerin Sorumlulukları: Selimiye Camii Alan Yönetimi Örneği.Yüksek Lisans Tezi.
Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
TMMOB Plancılar Odası Yayını, s.178. Ġstanbul
Erpi, F. 1987. Buca‟da Konut Mimarisi. ODTÜ yayıncılık. Ankara.
Erpi, F. 1991. Sosyo-Kültürel Yapının Yerel Konut Mimarisindeki Yansıması Üzerine Kıyaslamalı Üç Örnek: Anadolu‟daki Türk, Rum ve Levanten Konut Mimarileri, Türk Halk Mimarisi Sempozyum Bildirileri, Ankara, 73-83.
Ersoy, B. 1991. Izmir Hanları. Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara.
Goffman, D. 1992. 17. Yüzyıl Öncesi Ġzmir, Üç Izmir. Yapı Kredi Yayınları, Ġstanbul, s.71-83.
Görgülü, Z. 2009. Kültür Varlıklarının Korunması ve Planlanma. Web Sitesi, http//
www.tarihi kentler birliği org/doc/zekaigörgülü/doc EriĢim tarihi: 25.03.2016 Gültekin, N. 2007. Geleneksel Konut Dokusunda Kullanım Sürecinin Değerlendirilmesi
Beypazarı Örneği. Gazi Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi, 22(3).
Güner, D. 2005. Izmir‟in Kentsel Tarihi. Ġzmir Mimarlık Rehberi. Mas Matbaası, Ġstanbul.
Gürsoy, M. 1993. Tarihi, Ekonomisi ve Ġnsanları ile Bizim Ġzmirimiz. Metis yayıncılık Ġzmir.
Karadağ, A. 2000. Kentsel GeliĢim Süreci, Çevresel Etkileri ve Sorunları ile Ġzmir, Titizler Grafik Baskı Hizmetleri, Ġzmir.
Kayın, E. 2000, Izmir Oteller Tarihi. Ġ.B.B yayınları. Ġzmir.
Kayın, E. 2004. Kemeraltı Neden/Nasıl Korunsun? Ege Mimarlık Dergisi, 4; 8-11.
Ġzmir.
KeleĢ, R. 2000. Türkiye‟nin Ġmar ve Planlama Düzeni. Mimarlık Dergisi.
Kejanlı, D.T. 2007. Türkiye‟de Koruma Yasalarının Tarihsel GeliĢimi Üzerine Bir Ġnceleme. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 6 (19) ; 179-196
Kiray, M.T. 2004. Osmanlı Kentlerinde Sefarad Kültürünün DönüĢümünün Mimariye Yansımaları-Ġzmir Örneği. Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Ġzmir.
Kuban, D. 1994. Ġzmir ve Ege‟den Mimari Ġzlenimler. ÇimentaĢ yayınları. Ġzmir.
Kuban, D. 2001. Türkiye‟de Kentsel Koruma: Kent Tarihleri ve Koruma Yöntemleri, Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, Ġstanbul.
Kurtar, C. ve Somuncu, M. 2013. Kentsel Kültürel Mirasın Korunması ve Sürdürülebilirliği: Ankara Hamamönü Örneği. Ankara AraĢtırmaları Dergisi, 1(2); 35-47.
Kuyulu, Ġ. 2001. Ġzmir Mimari Maddesi. Türkiye Diyanet ĠĢleri Ġslam Ansiklopedisi, 23:
526-529.
Kuyulu, Ġ. 2002. Ġzmir‟de Osmanlı Dönemi Yapıları, 13. Türk Tarih Kurumu Kongresi, 4-8 Ekim 1999, Ankara, s.1987-1203.
Levent, S. 2009. Koruma-Planlama Süreçleri Üzerine Genel Bir Değerlendirme:
Soli-Pompeiopolis Örneği. Planlama Dergisi, (3-4):43-61.
Levi, E.A. 2000. Batı Anadolu Kıyıları Konut Mimarisinin Ege Adalarındaki Örneklerle KarĢılaĢtırmalı Örneklerle Değerlendirilmesi, Osmanlı Mimarlığının 7 Yüzyılı
“Uluslarüstü Bir Miras”, Ġstanbul, s.277-285.
Özcan, K. 2013. Tarihi Kentlerde Kültürel Mirasın Korunması Birgi Deneyimi. Milli Folklor Dergisi, 98(2); 46-58.
Özdemir, Ü. 2011. Safranbolu‟nun Kültürel Miras Kaynakları ve Korunması / Safranbolu‟s Cultural Heritage Resources and Their Protection. Doğu Coğrafya Dergisi, 16(2): 129-141. Erzurum
Özcan, K. ve San, D.K. 2011. Kültürel Miras Yönetimi: Birgi BütünleĢik Sit Alanları Ġçin Bir Model. Balıkesir Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 13(2);
97-111
Parlak, T. 2000. Ġzmir‟in 5000. Yılı. Egeli Sabah Dergisi, 9-141.
Sözen, M. ve Tanyeli, U. 1992. Sanat Kavramı ve Terimleri Sözlüğü, Ġstanbul.
Sözer, A.N. 1998. Ġzmir: Ege‟nin Metropolü. Ege Coğrafya Dergisi, 4; 1-18.
Sürgevil, S. 2011. Basmane Garı ve Çevresi, Ġzmir BüyükĢehir Belediyesi Kent Kitaplığı, Ünik Binalar Serisi 2, Ġzmir.
TanrıvermiĢ, H., Aliefendioğlu, Y., Özdemir Sönmez, F.N., Çabuk Kaya, N. ve Arslan, M., 2017. Sincan Ġlçesi Saraycık Mahallesi Kentsel DönüĢüm Projesi Mevcut Durum Analizi ve Etki Değerlendirme, Ankara Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Gayrimenkul GeliĢtirme ve Yönetimi Bölümü, Yayın No: 30 Ankara.
Tatlidil, E. 2009. Kent ve Kentli Kimliği; Ġzmir Örneği. Ege Akademik BakıĢ Dergisi, Ġzmir 9(1): 319-336.
Tekeli, Ġ. 1992. Ege Bölgesinde YerleĢme Sisteminin 19. Yüzyıldaki DönüĢümü, Üç Ġzmir. Yapı Kredi Yayınları, Ġstanbul; 125-141.
Tosun, Y. 1983. 17.-19. Yüzyıllarda Batı Anadolu‟da Osmanlı-Türk ġehir Dokuları, Bu Dokuları OluĢturan Evler ve Korunmaları. Doktora Tezi. Mimar Sinan Üniversitesi, Ġstanbul.
Tül, Ġ. 2005. Ġzmir‟in Azizleri-Erenleri. Miko Ege Kültür Dergisi, 4(1); 20-24. Ġzmir.
Tuna, K. 2004. Kentsel DönüĢüm Sorunları ve Ġstanbul Kimliği, Ġstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Dergisi, 3(8); 1-8
Utkutuğ, Z.; Urak, G.; Sağlam, H.; Aksulu, I.; Akalın, A.; ve Gültek,M. 1993.Tarihi Çevre Koruma –Yenileme ÇalıĢmalarında Kentsel Bölge Ölçeği: Ankara Kaleönü 106 Koyunpazarı YokuĢu Koruma-GeliĢtirme Projesi Örneği.Ankara Üniversitesi, DTCF Dergisi, 36 (1); 421-436
Ürer, H. 2002. Ġzmir Hamamları, Kültür Bakanlığı Yayınları. Ankara.
Yasin, M. 2005. Kentsel DönüĢüm Uygulamalarının Hukuki Boyutu. TBB Dergisi,
EKLER
EK 1 Basmane‟nin Tarihçesi ile Ġlgili Örnek Proje Kararları ve ÇalıĢmaları EK 2 Tarihsel Değerler ve Anıtsal Yapı Örnekleri
EK 3 Basmane‟nin Harita ve Uydu Görüntüleri