Süreklilik Taahhüdü: Kuruluştan ayrılmanın sonucu olarak ortaya çıkabilecek durumları gözlemlemek anlamına gelir. Örgütte çalışan kişi kurum içi yatırımları

sürdürürse, kuruluştan ayrılma maliyeti çok yüksektir, çalışan kişi o kuruluşa bağlanır.

Daha farklı ifade edilmesi gerekirse, finansal açıdan daha fazla ödül alabilmek daha fazla kurumsal bağlılık anlamına gelmektedir (Currivan, 2000). Devam taahhüdünde, kuruluştan ayrılma durumunda bireylerin maliyetleri belirtilmiştir.

3- Normatif Taahhüt: Çalışan bireylerin organizasyonda kalma yükümlülüklerini yansıtır. Bireylerin bağlı olması kişisel çıkarlar için değildir, ancak yaptıklarının doğru ve ahlaki olduğuna inanırlar (Finegan, 2000:149)

2.3.Algılanan Örgütsel Destek ve Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki

Bu bölümde literatürdeki çalışmaların sonuçlarını araştıran örgütsel bağlılık ve algılanan örgütsel destek arasındaki ilişkilerden bahsedilecektir.

Tez çalışmasında Bal (2018) Ankara'da 4 ve 5 yıldızlı otellerde çalışan 400 kişiden oluşan bir örneklemde otel işletmelerinde algılanan hizmet performansı konusunda örgütsel destek ve bağlılık düzeylerini incelemiştir. Bu araştırma sonucunda algılanan örgütsel destek, örgütsel bağımlılık ve hizmet performansı arasında orta-yüksek düzeyde bir ilişki olduğu tespit edilmiştir (Şaziye, 2018).

188 Bilgin ve Demirer (2012), makalelerinde, Antalya ve Denizli'deki 7 farklı otelde çalışan 271 kişiden oluşan bir örneklem ile otel çalışanlarında örgütsel destek, duygusal bağlılık ve iş tatmini arasındaki ilişkiyi araştırmıştır. Araştırma sonuçlarına göre algılanan örgütsel destek ile duygusal bağlılık ve iş tatmini arasında pozitif bir ilişki vardır. Aynı şekilde, duygusal bağlılık ve iş doyumu arasında pozitif korelasyon ilişkileri bulunmuştur (Bilgin ve Demirer, 2012:470).

Kaplan (2010), tezinde, Kapadokya turizm bölgesinde 4 ve 5 yıldızlı, 19 farklı otelde çalışan 413 kişiden oluşan bir örnekte otel işletmelerinde etik iklimin ve algılanan örgütsel desteğin örgütsel bağlılık üzerindeki etkisini araştırmıştır. Çalışmanın sonuçlarına göre algılanan örgütsel destek ile duygusal ve normatif bağlılık arasında pozitif bir ilişki vardır. Devam bağlılığı ile negatif bir korelasyon olduğu görülmüştür. Aşağıda bu açıklamalar ışığında çalışmanın temel modeli ve hipotezleri verilmiştir:

Şekil.1 Temel model

H1: Algılanan Örgütsel Destek ve Örgütsel bağlılık arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki mevcuttur.

H1a: Algılanan Örgütsel Destek ve Duygusal bağlılık arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki mevcuttur.

H1b: Algılanan Örgütsel Destek ve Devam bağlılığı arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki mevcuttur.

H1c: Algılanan Örgütsel Destek ve Normatif bağlılık arasında pozitif ve anlamlı bir ilişki mevcuttur.

ALGILANAN ÖRGÜTSEL DESTEK

ÖRGÜTSEL BAĞLILIK H1

H1a

H1c

Duygusal Bağlılık

Normatif Bağlılık Devam Bağlılığı

H1b

189 3.Yöntem ve Teorik Modelin Test Edilmesi

Hipotezleri test etmek için gerekli çeviri düzeltmeleri yapıldıktan sonra Bayburt ve Gümüşhane ilinde çalışan kamu ve özel banka personelinden oluşan, 300 kişiye ilgili anketler mail yolu ile ve yüzyüze olarak ulaştırılmıştır. Verilere göre anketlerin yaklaşık %80 oranında geri döndüğü gözlemlenmiştir. Bu anketlerin de tam ve düzgün olarak doldurulan 226 adedi geri alınmıştır. Elde edilen veriler SPSS ve AMOS programı aracılığıyla analize tabi tutulmuştur. Öncelikle oluşturulan ölçüm modeline Croanbach güvenirlik testleri uygulandıktan sonra doğrulayıcı faktör analizi uygulanmış, ölçüm modelinin geçerliliği ve güvenilirliği incelenmiş ve daha sonra yapısal eşitlik modeli yapılarak değişkenler arasında öngörülen ilişkilerin söz konusu hipotezleri karşılayıp karşılamadığına bakılmıştır. Kullanılan ölçeklere ilişkin bilgiler Tablo 1’de verilmiştir:

ÖLÇEK MADDE SAYISI KAYNAK

Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği

10 soru (1 Boyut) Stassen, M. ve Ursel, N.D., (2009).

Örgütsel Bağlılık Ölçeği 18 soru ( 3 Boyut) Allen, N. J., & Meyer, J. P.

(1993 Tablo 1. Araştırmada Kullanılan Ölçekler

Araştırmamızda temel veri toplama aracı olarak, geçerlilikleri ve güvenirlikleri daha önceden ülkemizde de kanıtlanmış olan Algılanan Örgütsel Destek Ölçeği ve Örgütsel Bağlılık Ölçeğinden yararlanılmıştır.

3.1 Bulgular

Araştırmaya katılan çalışanlara ilişkin demografik bulgular şöyle özetlenebilir: Katılımcıların

%40.71’i kadın (92 kişi), % 59,29’u erkektir (134 kişi). Katılımcıların %37,6’sı 25 veya altı yaşlarda iken 26-30 yaş grubundaki katılımcıların oranı %21,8’dır. 30 yaş ve üzeri ise ortalama %41’dir. Yani bu kurumlarda çalışanların ağırlıklı olarak genç oldukları görülmüştür.

Yönetsel pozisyon açısından durum incelendiğinde, katılımcıların % 35,8’inin yönetsel görevi olduğu görülmektedir. Eğitim düzeyine bakıldığında, yüksekokul/lisans düzeyinde mezun veya devam edenlerin oranının %81,4 olduğu görülmektedir. Çalışma süresine bakıldığında ise bulundukları örgütte 1-10 yıldır çalışanların oranı % 46,2 iken, 10 yıldan fazla süredir

190 çalışanların oranı %53,8’dır. Dolayısıyla katılımcıların, bulundukları örgütteki çalışma sürelerinin yaşlarıyla da doğru orantılı olarak düşük ve orta seviyelerde olduğu gözlemlenmiştir.

3.2. Teorik Modelin Test Edilmesi

Verilerin analizinde öncelikle oluşturulan ölçüm modeli bir bütün olarak doğrulayıcı faktör analizine tabi tutulmuş ve modelin yapı geçerliliği ve güvenilirliği incelenmiştir. Ayrıca ölçüm modelinin toplam madde sayısı fazla olduğu için boyutsal ortalamalarının geçerlilik ve güvenilirliğine ilişkin başlıca göstergelerde Tablo 2’de özetlenmiştir:

Kavram Gösterge Standardize faktör yükü

t değeri

Birleşik güvenilirlik

Ortalama Açıklanan Varyans

Cronbach alfa

0.887 Algılanan

Örgütsel Destek Ölçeği

AÖD_ORT 0.64 10.69 0.819 0.72 0.874

0.896 0.862 Örgütsel

Bağlılık

Duy

Bağlılık_ORT

0.71 17.28 0.741 0.78 0.790

Devam

Bağlılık_ORT 0.66 12.31 0.669 0.64 0.823

Normatif

Bağlılık_ORT 0.75 12.41 0.654 0.65 0.763

Tablo 2. Ölçüm Modeline Ait Değerler

Tablo 2’deki değerlere göre her bir değişkeni ölçen ölçeğin Cronbach alfa değeri 0,70’in üzerinde olduğundan ölçeklerin yüksek içsel tutarlılığa sahip olduğu (Nunnally, 1978: 245) iddia edilebilir. Yakınsama geçerliliği için her bir maddenin faktör yüklerinin anlamlı ve 0,50’den yüksek olması, bütünleşik güvenilirliğin 0,60’dan yüksek olması (Bagozzi ve Yi, 1988: 74) ve ortalama açıklanan varyansın (Average Variance Extracted-AVE) tüm kavramlar için 0,50’den yüksek olması gerekir. Bu modelde tüm faktör yükleri ve bütünleşik güvenilirlikler kabul edilebilir aralıktadır ve p= 0,01 önem düzeyinde de anlamlıdır. Ayrışma geçerliliğini test etmek için Fornell and Larcker’ın yaklaşımından yararlanılmıştır (Fornell ve Larcker, 1981).

191 Bu yaklaşımda her bir kavram için ortalama açıklanan varyans değerinin karekökünün, bu kavram ile diğer kavramlar arasındaki korelasyondan yüksek olması gerekir. Bu modelde iki değişken arasındaki ilişkiye bakıldığı için iki temel ölçeğin ilki olan algılanan örgütsel destek ölçeği için 1 boyutlu (0.887) ve örgütsel bağlılık ölçeği için 3 boyutlu (0.896) olarak yukarıda gösterilen ortalama açıklanan varyans değerlerinin aritmetik ortalaması alınarak elde edilen değerler arasındaki ayrışma geçerliliği karşılaştırılmıştır. Ayrıca ayrışma geçerliliğine ilişkin değerler Tablo 3’te gösterilmiştir:

1 2

Örgütsel Adalet 0.88

Örgütsel Bağlılık 0.682 0.89 Tablo 3. Ayrışma Geçerliliği Göstergeleri

Köşegende koyu renkli olarak gösterilen değerler Açıklanan Ortalama Varyans’ın karekökü olup, köşegenin altındakiler ise her bir değişkenin diğer değişkenle arasındaki ilişkiyi gösteren korelasyon katsayısıdır. Tablo 3’e göre ölçüm modelindeki değişkenler ayrışma geçerliliği göstermektedirler. Ayrıca bütün ilişkiler pozitif korelasyonla ilişkilidir. Ölçüm modelinin ayrışma ve yakınsama geçerlilikleri ile değişkenlerin güvenilirlikleri ortaya konduktan sonra yol analizi yapılmıştır. Tablo 4’de görüldüğü gibi iki kavram arasında çok güçlü bir ilişki tespit edilmiştir. Yol analizine ilişkin uyum indeksleri Tablo 4’te verilmiştir:

Kısaltma Anlamı Model

değeri Kabul Değeri

χ 2 Ki kare 786,42 -

Sd Serbestlik derecesi 309 -

χ 2 /sd Ki kare/ serbestlik derecesi 2.545 ≤2a , ≤5b (a:

çok iyi uyum, b:

iyi uyum)

P Önem düzeyi 0.002 0,05≤

RMSEA Yaklaşık Hataların Ortalama Karekökü

0.037 0,05 < (tolerans 0,08)

CFI Artmalı Uyum İyiliği İndeksi 0.91 0,90≤

NNFI Normlaştırılmamış Uyum İyiliği İndeksi

0.93 0,90≤

AGFI Düzeltilmiş İyilik Uyum İndeksi 0.93 0,90≤

Tablo 4. Araştırma Modeline Ait Uyum İndeksleri

192 Tablo 4’e göre oluşturulan araştırma modelinin kabul edilebilir uyum sergilediği görülmektedir. Modeldeki denklemlere ait regresyon katsayıları ise Tablo 5’te gösterilmiştir:

Yol Hipotez Yol Katsayısı T Değeri Sonuç

ALGILANAN

ÖRGÜTSEL DESTEK Ö.BAĞLILIK

H1 0.63 11.07 Kabul edildi

ALGILANAN

ÖRGÜTSEL DESTEK DUYGUSAL BAĞLILIK

H1a 0.51 4.39 Kabul edildi

ALGILANAN

ÖRGÜTSEL DESTEK DEVAM

BAĞLILIĞI

H1b 0.47 6.61 Kabul edildi

ALGILANAN

ÖRGÜTSEL DESTEK NORMATİF BAĞLILIK

H1c 0.44 7.19 Kabul edildi

Tablo 5: Regresyon Katsayıları

Yukarıdaki Tablo 5’e göre algılanan örgütsel destek ve örgütsel bağlılık arasında kurulan H1 temel ilişki hipotezinde pozitif ve güçlü bir sonuç elde edilirken alt hipotezlerinin de (H1a,H1b.H1c) anlamlı olarak birbiriyle ilişkili olduğu gözlemlenmiştir. Sonuçlar değerlendirildiğinde yukarıda örnekleri verilen literatüre göre benzer sonuçlara ulaşılabildiğini söylemek mümkündür.