Aşağıda sizlerin karşısına günlük hayatta çıkabilecek örnek durumlara yer verilmiştir. Lütfen bu örnek durumlara ilişkin verilen seçenekler arasından size en uygun olanı işaretleyiniz. Yanlış ya da doğru seçenek bulunmamaktadır. Lütfen tüm örnek durumlar için size en yakın sadece 1 seçeneği işaretleyiniz.
Bu seçeneği işaretlemenizin sebebini seçeneklerin altında bulunan “Neden?” sorusunun yanına belirtiniz.
1. İnsanların nefes almak için maske taktığı, suyun hazine gibi kasalarda saklandığı geleceği konu alan bir bilim kurgu filmini izledikten sonra, a) Endişelenirsin ama tek başına elinden bir şey
gelmez.
b) Çevreye karşı daha duyarlı davranmaya başlarsın.
c) “Film işte” der geçersin.
Neden?:………
………
……….
2. Türkçe öğretmenin gönüllülerden oluşan bir grupla sınıftaki panoda güncel çevre konularından oluşan bir köşe hazırlamayı önerdi.
a) Gruba katılmazsın ama panoyu takip edersin.
b) Bu gruba katılmazsın.
c) Gruba katılırsın ve arkadaşlarının ilgisini çekecek yazı ve resimler aramaya başlarsın.
Neden?:………
………
……….
3. Özellikle büyük alışveriş merkezlerinin sebze-meyve bölümlerindeki ürünler plastik köpük tabakların içinde ve plastik jelatinlerle kaplı olarak bekletilmektedirler. Bu paketleme sebzelerin en taze şekilde saklanmasını sağlamaktadır. Ancak plastik paket malzemeleri hem üretim sırasında doğaya fazlasıyla zehirli madde atığı bırakmakta hem de kullanıldıktan sonra geri dönüştürülmezse doğayı yüzyıllarca kirletmektedir. Sen alışveriş merkezine gittiğinde;
a) Jelatinsiz sebze-meyve alırsın.
b) Jelatinli sebze-meyve alırsın.
c) Jelatinsiz sebze-meyve alırsın ve file ya da bez çantada taşırsın.
Neden?:………
………
……….
4. Çam kese böcekleri kızılçam yapraklarını yiyerek beslenmekte. Ancak sayıları normalin üzerine çıktığında ağaca zarar verirler. Eğer sen Orman Müdürlüğünde çalışan bir yetkili olsaydın hangisi senin önerin olabilirdi?
a) Ağaçları böceğe karşı ilaçlatmak.
b) Çam kese böceği ile beslenen başka bir böcekten yararlanmak.
c) Böcekleri de ağacı da doğal akışına bırakmak.
Neden?:………
………
………
5. Öğretmeniniz biyoloji dersinde öğrendikleriniz doğrultusunda çamaşır yıkarken annenize ne gibi önerilerde bulunabileceğinizi sordu. Senin önerin hangisi olabilir?
a) Çamaşırların bol deterjan ile yıkanması b) Çamaşırların en az miktarda deterjan ile
yıkanması
c) Organik temizleyiciler kullanılması Neden?:………
………
………..
6. Kış aylarında kar ve buz yolları kaplamaktadır. Belediyeler bunu önlemek için yolları tuzlamaktadır. Tuz, yollardaki buzları eritmekte, ancak kışın sonunda eriyen kar suları ile birlikte göllere, akarsulara ve yer altı su kaynaklarına karışmaktadır.
a) Tuz organik bir maddedir ve zararsızdır.
Sürücülerin can güvenliği için mutlaka tuzlama yapılmalıdır.
b) Tuzun buz ile eriyip doğaya karışması canlılar için zararlıdır. Tuzlama yerine başka çözüm yolu bulunmalıdır.
c) Tuzun buz ile eriyip doğaya karışması canlılar için zararlıdır. Ancak sürücülerin can güvenliği için tuzlama yapılmalıdır.
Neden?:………
………
7. Eviniz ile ana cadde arasında uzun yıllardır boş duran bir yeşillik bir alan var. Belediye o alandan yol geçirmeye karar verdi. Ana caddeye ulaşımınızı kısaltacak ancak arazide yer alan pek çok ağaç ve bitki yok olacak.
Eğer buna senin karar vermeni isteselerdi;
a) Yolun her koşulda o geçişe yapılmasını isterdin.
b) Bitkilerin başka bir araziye taşınmasını önerirdin.
c) Yolu başka bir yerden geçirirdin.
Neden?:………
………
………
8. Güneşli bir günde sabah saatlerinde sınıfta derstesin. Öğretmenin hararetli bir şekilde konuyu aktarıyor. Bir an için bakışların tavana kaydı ve sınıftaki lambaların açık olduğunu fark ettin.
a) Fark etmezsin bile.
b) Öğretmenin dersi böldüğün için kızabilir diye kapatmazsın.
c) Milli servet ziyan olmasın diye her koşulda kapatırsın.
Neden?:………
………
………
9. Yaz tatilinde “ağaç bilim okulu”nun açılacağını duydun. Bu okul, senin yaş grubundaki öğrenciler için ağaç çeşitlerini tanıtmak amacıyla, küçük gezileri içerecek biçimde ve ücretsiz olarak düzenleniyor.
a) İlgilenmezsin.
b) “Ağaç bilim” okuluna katılırsın ve öğrendiklerin doğrultusunda çevrendeki ağaçların bakımını üstlenirsin.
c) “Ağaç bilim” okuluna katılırsın.
Neden?:………
………
………
10. 2012’de oldukça sert bir kış geçirdik. Bizler evlerimizdeydik ancak pek çok hayvanın sığınacak evi ve yiyecek yemeği yoktu. Kış süresince onlara yardım etmek;
a) Aklına geldi ama fırsat bulamadın.
b) Hiç aklına gelmedi.
c) Yemek artıklarını ulaşabilecekleri yerlere bıraktın.
Neden?:………
………
11. Bir cumartesi öğleden sonra arkadaşlarınla buluşacaksın. İhtiyacın olabilecek yeterli harçlığı ailenden aldın. Buluşma noktanız yürünecek mesafede bir yer değil. Bir ulaşım aracı kullanarak gitmen gerekiyor.
a) Arkadaşın varsa taksi, yalnızsan otobüs kullanırsın.
b) Taksi kullanırsın.
c) Otobüs kullanırsın.
Neden?:………
………
………
12. Yazın arkadaşlarını eve çağırdın. O kadar sıcak ki kapı ve pencereler açık oturuyorsunuz. Bir anda arkadaşlarından biri çığlık attı. Camdan içeriye bir kertenkele girdiğini anladın.
a) Kertenkeleden korkmazsın doğal yaşam ortamına dönmesi için yardım edersin.
b) Kertenkeleden nefret edersin ve öldürmeye çalışırsın.
c) Kertenkeleden korkarsın ve ölmesini de göze alarak kovalarsın.
Neden?:………
………
………
13. Ailenin büyük bahçeli bir evi var. Evin hemen yanında gölgesi geniş bir ağaç var. Ağacın köklerinin büyüdükçe evin temeline zarar verebileceğini öğrendin. Bunun üzerine;
a) Ağacın köklerinden sökülerek başka bir yere dikilmesini istersin.
b) Ağacın bir an önce kesilmesi gerektiğini düşünürsün.
c) Ağaca zarar verilmeden evin temelinin güçlendirilmesini önerirsin.
Neden?:………
………
………
14. Arkadaşlarınla pikniğe gittiniz. Eğlenceye daldınız ve saatin geç olduğunu fark etmediniz. Aceleyle toparlanırken;
a) Saat geç de olsa tüm çöpleri toparlayıp alandan ayrılırsınız.
b) Vakit kalmadığı için çöpleri orada bırakırsınız.
c) Elinizden geldiğince çöpleri toparlarsınız.
Neden?:………
………
15. Yaşadığın semtte çok sayıda köpek var. Bir komşunuzdan köpeklerin okuldan eve dönen bir öğrenciye saldırdıklarını duydun. Çözüm olarak köpeklerin;
a) Senden uzak durduğu sürece önemsemezsin.
b) Köpekleri seversin ve korunmaları için elinden geleni yaparsın.
c) Korkutucu olduğu için öldürülmesi gerektiğini düşünürsün.
Neden?:………
………
………
16. Hafta sonu evdesin ve televizyon izliyorsun.
Kanalları karıştırırken küresel ısınma nedeniyle kutup bölgelerinde eriyen dev buzul kütleleri hakkında bir belgesel ile karşılaştın.
a) Başka bir program yoksa izlersin.
b) İzlemezsin.
c) Kesin izlersin.
Neden?:………
………
………
17. Arkadaşlarınla gittiğiniz bir lokantadan çıkarken kullanılmış kızartma yağlarını varillerin içerisinde biriktirdiklerini gördünüz. Arkadaşlarından biri merak edip sorduğunda belediyenin atık yağ toplama araçlarının belirli aralıklarla bu varilleri aldığını öğrendin.
a) Sen de evdeki yağları biriktirmeye karar verirsin.
b) Çok saçma bulursun.
c) Bu çalışma çok hoşuna gider.
Neden?:………..…
………
………
18. Okulunuz bir “çevremizi temizleyelim”
kampanyası düzenledi. Öğretmeniniz gönüllü olanların okulun bulunduğu semtin temizliğinde görev almak üzere projeye katılabileceğini söyledi.
a) İsteyerek projeye katılırsın.
b) Öğretmeninin gözüne girmek için projeye katılırsın.
c) Projeye katılmazsın.
Neden?:………
………
19. Evinize oldukça yakın bir yerde içinde pek çok hayvan türünün yaşadığı bir sazlık bulunmaktadır. Ancak özellikle yaz aylarında sazlık nedeniyle çok fazla sinek bu alana gelmektedir. Bir inşaat firması sazlığın bulunduğu yere bir alışveriş merkezi yapmak istemektedir. Ancak mahallenizdeki bazı komşularınız buna karşı çıkmaktadır.
Eğer senin fikrini sorsalardı;
a) Kararsız kalırdın.
b) İnşaat firmasını desteklerdin.
c) Komşularınıza destek verirdin.
Neden?:………
………
20. Öğretmenin sınıfınızda asılı bulunan duvar saatinin pilinin bittiğini söyledi ve senden yeni bir pil takmanı rica etti. Saatten çıkan eski pili;
a) Varsa atık pil toplama kutusuna atarsın, yoksa konulması için okul müdürünüzle konuşursun.
b) Varsa atık pil toplama kutusuna atarsın, yoksa çöpe atarsın.
c) Hemen sınıftaki çöpe atarsın.
Neden?:………
………
21. Öğretmenin bahar aylarında, bir hafta sonu ve yarım gün kuş gözlemciliği yapacağını söyledi. İsteyenlerin kendisiyle bu gözleme katılabileceğini duyurdu.
a) Duyuruyu dinlemezsin.
b) Kuş gözlemciliğine katılırsın ve kuşların rahat üremesi için uygun ortamlara kuş yuvaları koyarsın.
c) Kuş gözlemciliğine katılırsın.
Neden?:………
………
22. Evde ders çalışırken;
a) Saman kağıt kullanmana rağmen kağıt israfı yapmamaya dikkat edersin.
b) Önemli olan çok soru çözmek olduğu için harcadığın kağıda hiç dikkat etmezsin.
c) Soru çözdüğün kağıdın her yerini doldurmaya çalışırsın.
Neden?:………
………
……….
23. Yazın evde televizyon izliyorsun. Tüm kanallarda sıcak geçen yaz ayları nedeniyle barajlarda azalan su seviyelerinden bahsediliyor. Bu arada pencereden dışarı baktığında komşunuzun bahçedeki musluğa taktığı hortumla arabasını yıkadığını görüyorsun.
a) Seni ilgilendirmediğini düşünüp, televizyon izlemeye devam edersin.
b) Komşunuzu uyarırsın.
c) Yıkamaması gerektiğini düşünürsün, ama müdahale etmezsin.
Neden?:………
………
………
24. Fethiye’ye tatile gittin. Akşam sahilde yürüyüş yaparken bir görevli daha fazla ilerlememeni, ilerde “karetta karetta” cinsi kaplumbağaların yumurtlama alanlarının bulunduğunu söyledi.
a) Sessizce o bölgeden uzaklaşırsın.
b) Görevli gittikten sonra merak edip “karetta karetta”lara bakmaya gidersin.
c) Bölgeden uzaklaşırken görevliye bu hayvanları korumak için başka nelere dikkat edebileceğini sorarsın.
Neden?:………
………
………
25. Arkadaşlarınla pikniğe gitmeye karar verdiniz.
Çatal, bıçak, bardak, tabak gibi malzemeleri hazırlamanız gerekiyor.
a) Tekrar kullanılabilen plastik malzemeleri tercih edersiniz.
b) Evden cam ya da porselen malzemeler getirirsiniz.
c) Tek kullanımlık plastik malzemeler alırsınız.
Neden?:………
………
………
26. Evde olduğunda ve kullanmadığın saatlerde bilgisayarını;
a) Tamamen kapatırsın.
b) Açık bırakırsın.
c) Uyku konumunda tutarsın.
Neden?:………..
………
.……….
27. Öğretmeniniz bir vakıfla anlaşarak okulunuz adına ağaç dikebileceğiniz bir proje düzenler. Katılım zorunlu değildir.
a) Katılmazsın.
b) Katılırsın ve projenin her yıl tekrarlanması için okul yönetimi ile konuşursun.
c) Katılırsın.
Neden?:………
………
………
28. Derste öğretmeniniz, “Kloroflorokarbon gazları buzdolaplarında, klimalarda, deodorantlarda kullanılmaktadır. Bu gazlar atmosferde ozon ile tepkimeye girerek bu tabakanın incelmesine yol açar. Ozon tabakasının incelmesi de yeryüzündeki canlıları olumsuz yönde etkilemektedir.”
dedi. Bu bilgiyi;
a) Bu gazı içeren ürün almama kararı verirsin.
b) Önemsemezsin.
c) Elinden ozon tabakası için endişelenmekten başka bir şey gelmez.
Neden?:………
………
………
29. Arkadaşlarınla bir alışveriş merkezine dolaşırken kendi yaşıtlarından oluşan bir grup dikkatini çekti. Masalarının önüne astıkları pankarttan yeşil alanların korunmasını savunan bir grup olduğunu fark ettin.
a) Hoşuna gider ama yanlarına gitmezsin.
b) Yanlarına gidip onlara nasıl katkıda bulunabileceğini öğrenirsin.
c) İlgilenmezsin.
Neden?:………
………
………..
Vakit ayırdığınız için teşekkür ederim.
EK 4 – Sürdürülebilir Çevre Bilinci Ölçeği Deneme Uygulaması Faktör Analizi