Bireylerin yaflam boyu okuryazar, üretici ve ba¤›ms›z birer ö¤renen olmas›n› sa¤-layan ö¤renme stratejileri, ö¤rencilerin kendi ö¤renmelerini ve davran›fllar›n›
de-¤erlendirmesi, haf›zas›n› güçlendirmesi, ö¤renme düzeyini art›rmas›, nas›l ö¤rene-ce¤ini bilmesi, kendi ö¤renme sürecini gelifltirmesi ve kendi ö¤renmesinde daha fazla sorumluluk üstlenmesine olanak sa¤lar.
Dil becerilerinin gelifltirilmesinde ö¤renme stratejilerini kullanma yoluyla; renciler kendi ö¤renmeleriyle ilgili olarak bilinçli ö¤renici durumuna gelebilir, ö¤-renmedeki verimlili¤i art›rabilir, ba¤›ms›z ö¤renebilme becerisi kazanabilir, isteye-rek ve zevk alarak ö¤renebilirler (Özer, 2002, s. 51). Ayr›ca Türkçe dersinde ö¤-renme stratejilerinin kullan›lmas›, dil becerilerinin gelifltirilmesine yönelik olarak ö¤rencilerin bilgiyi edinmeleri, yeni anlam ba¤lar› kurmalar›, ö¤rencinin kendini izleyebilmesi, çal›fl›lan konuyla ilgili anlad›klar›n› ve duygular›n› de¤erlendirmesi-ne de olanak sa¤layacakt›r.
Ö¤renenlerin ö¤renme etkinliklerinden önce, ö¤renme etkinlikleri s›ras›nda ve sonras›nda ö¤renme süreci hakk›nda ne düflündükleri, biliflsel süreçleri ve bu sü-reçte kulland›klar› stratejik planlar, ö¤renme etkinlikleri için gelifltirdikleri bireysel kavramlar ve ö¤renenlerin duyuflsal özellikleri ö¤renmenin oluflumunda önemli bir yer tutar. K›saca, ö¤renenlerin etkin biliflsel süreçleri üzerine odaklan›ld›¤›nda, de¤iflkenlerin tümü ö¤renme stratejisi ad›yla incelenir (Moraine Valley College, 2000).
Biliflsel becerilerin birleflimi olarak nitelendirilen ö¤renme stratejisi, ö¤renenle-rin ö¤renme s›ras›nda sahip olduklar› ve kodlama sürecini etkileyen davran›fllar›
ve düflünceleridir (Schmeck, 1988, s. 17; Weinstein ve Mayer, 1986, s. 315). En ya-l›n tan›mla ö¤renme stratejisi, bireyin kendi kendine ö¤renmesini kolaylaflt›ran tekniklerin her biridir (Özer, 2002, s. 17). Bir baflka deyiflle ö¤renme stratejisi, ö¤-rencinin ö¤renme s›ras›nda kulland›¤› ve ö¤ö¤-rencinin kodlama sürecini etkileme amac›nda olan davran›fl ve düflüncelerdir (Aç›kgöz, 1996, s. 125). Buna göre bir ö¤renme stratejisinin amac›, ö¤renenin duyuflsal durumunu etkilemek ya da ö¤re-nenin yeni bilgiyi seçme, edinme, örgütleme ve bütünlefltirmesini kolaylaflt›rmak-t›r (Weinstein ve Mayer, 1986, s. 315).
170 Türkçe Ö¤retimi
Ö¤renenler taraf›ndan kullan›labilen, ö¤retmenler taraf›ndan da ö¤retilebilen zihinsel ifllemleri içeren ö¤renme stratejileri ile ö¤renilenlerin niteli¤i yükseltilebi-lir, ö¤renmede kolayl›k ve kal›c›l›k sa¤lanabilir (Babado¤an, 1992, s. 142). Bunun yan› s›ra ö¤renme stratejileri birtak›m ifllevleri de yerine getirir. Bu ifllevlerin bafll›-calar› flöyle s›ralanabilir (Özer, 2002, s. 19):
• Ö¤renciyi bilinçli ö¤renici durumuna getirir.
• Ö¤rencinin ö¤renmedeki verimlili¤ini art›r›r.
• Ö¤renciye ba¤›ms›z ö¤renebilme niteli¤i kazand›r›r.
• Ö¤rencinin isteyerek ve zevk alarak ö¤renmesine yard›m eder.
• Ö¤rencinin okul sonras› ö¤renmelerine temel haz›rlar.
Ö¤renme stratejileri, sözü edilen ifllevleri yerine getirirken ö¤renme etkinlikle-ri ve bireysel özellikleetkinlikle-rin etkileflimi ile çeflitlenir ve veetkinlikle-rilen ö¤renme durumuna gö-re ö¤gö-renenler taraf›ndan gelifltirilir. Ö¤gö-renmedeki performans; ö¤gö-renme sügö-reci, bi-reysel farkl›l›klar ve ö¤renme stratejilerinin düzenlenmesi ile iliflkilidir. Ö¤renme ç›kt›lar›, ö¤renme stratejilerinin düzenlenmesindeki baflar› ya da baflar›s›zl›¤› yan-s›t›r. Anlama düzeyindeki baflar›, bilgi edinme ve beceri gelifltirme de benzer bi-çimde strateji oluflturma sürecini yans›t›r (Riding ve Rayner, 1998, s. 87).
Ö¤renme stratejileri, farkl› biçimlerde s›n›flanmas›na ve bu s›n›flamalara iliflkin genel bir flema olmamas›na karfl›n Weinstein ve Mayer, var olan araflt›rmalar› yan-s›tacak ayr›nt›l› bir s›n›flama oluflturmufllard›r. Her bir s›n›f, kodlama sürecinin bir ya da daha fazla yönünü etkileyebilecek ve ö¤renciler taraf›ndan kullan›labilecek yöntemlerden oluflmaktad›r. Bu etkinliklerin amac› ö¤renme ç›kt›lar›n›n ve perfor-mans›n art›r›lmas›d›r. Ö¤renme stratejilerine iliflkin en kapsaml› çal›flmay› yans›tan bu s›n›flama flöyle verilebilir (Schmeck, 1988, ss. 192-296; Weinstein ve Mayer, 1986, ss. 316-324):
• Temel ö¤renmeler için yineleme stratejileri: Basit hat›rlama gerektiren ve farkl› e¤itim görevleri olan bu stratejiler, daha çok girifl derslerinde ve alt e¤itim düzeylerinde geçerlidir. Bu etkinli¤in amac›, iflleyen belle¤e aktar›lan birimlerin seçilmesi ve elde edilmesi ile ö¤renenlerin etkin olarak ö¤renme süresince sunulanlar› tekrarlamas› ve adland›rmas›d›r.
• Karmafl›k ö¤renmeler için yineleme stratejileri: Bu s›n›fta yer alan ö¤renme et-kinlikleri, daha karmafl›kt›r ve ilgili olmayan bilgi birimlerinin ötesindeki bil-gilere ulafl›lmas›n› sa¤lar. Bu stratejiler, ö¤renene sunulan materyalin önemli k›s›mlar›na dikkat etmesine yard›m etmeyi sa¤layan seçme ve materyalin da-ha sonraki çal›flmalar için, uzun süreli belle¤e aktar›ld›¤›ndan emin olmay›
olanakl› k›lan edinmedir. Örne¤in sesli okuma, de¤ifltirmeden yazma, ayn›
sözcükle not alma ve sat›r alt› çizme yineleme stratejileridir.
• Temel ö¤renmeler için anlamland›rma stratejileri: Bireyin ö¤renmeye çal›fl-t›¤› materyali daha anlaml› duruma getirme yöntemi olarak kimi sembolik yap›lar›n kullan›lmas›d›r. Bu stratejinin temel amac›, biliflsel yap›land›rma-d›r. Ö¤renilecek materyalde iki ya da daha fazla konu aras›nda içsel iliflki kurularak zihinsel imgeler oluflturulur.
• Karmafl›k ö¤renmeler için anlamland›rma stratejileri: Bu etkinliklerin te-mel amac›, ö¤renen kiflinin genelde bildikleri ile anlamaya çal›flt›klar› ara-s›nda bir köprü oluflturarak etkin biçimde bu sürecin içinde yer almas›n›n sa¤lanmas›d›r. Bu yolla var olan bilgi ile daha önce edinilen bilgi bütünlefl-tirilir. Zihinsel imgeler oluflturma, cümlede kullanma, baflka sözcüklerle an-latma, özetleme, benzetim, kendi ifadeleriyle not alma ve soru yan›tlama bu gruba girmektedir.
• Temel ö¤renmeler için örgütleme stratejileri: Bilginin daha kolay anlafl›l›r duruma getirilmesine yönelik stratejilerdir. Bu strateji, bir listedeki bafll›k ya
171
Ünite 8 - Türkçe Ö¤retiminde Yeni Yaklafl›mlar
da konular›n daha genifl bir örgütsel çat›ya göre listelenmesi gibi gruplama-larda kullan›l›r.
• Karmafl›k ö¤renmeler için örgütleme stratejileri: Hem süreç hem de ürünün etkilili¤ine katk› sa¤layan bu stratejiler, ö¤renilecek bilgilerin yeniden dü-zenlenip yap›land›r›larak ö¤renilmesini sa¤lar. Bu stratejilerle, k›sa süreli belle¤e aktar›lacak bilgilerin seçilmesi ve k›sa süreli bellekteki düflünceler aras›ndaki iliflkilerin yap›land›r›lmas› amaçlanmaktad›r. Bafll›calar›; ana çiz-gileri ç›karma, bilgi flemas› oluflturma ve çizelgelefltirmedir.
• Anlamay› izleme stratejileri: Ö¤rencilerin kendi biliflsel süreçleri hakk›nda-ki bilgileri ile bu süreçleri ö¤renme ç›kt›s›n›n bir ifllevi olarak örgütleme, iz-leme, de¤ifltirme ve denetlemeye iliflkin beceriler için kullan›l›r. Sorunlar›
belirleme ve tan›mlama, dikkatini toplama ve tepkilerini yönlendirme, ken-dini pekifltirme ve de¤erlendirme, hatalar›n› düzeltme ve çözüm üretme an-lamay› izleme stratejilerini oluflturur.
• Duyuflsal stratejiler: S›n›ftaki ö¤renmeye yönelik olarak uygun ö¤renme çevresinin yarat›lmas›, izlenmesi ve denetlenmesinde ö¤renenin rolünü vur-gulayan stratejilerdir. Duyuflsal stratejiler, ö¤renmeye iliflkin uygun içsel ve d›flsal iklimlerin oluflturulmas›na ve devam ettirilmesine yard›mc› olur. Do¤-rudan bilginin ya da becerinin edinilmesinden sorumlu olmamas›na karfl›n içinde etkili bir ö¤renmenin gerçeklefltirilece¤i bir içeri¤in oluflturulmas›na katk› sa¤lar. Dikkat toplama, tutum, güdülenme ve kayg› duyuflsal strateji-lerden kimileridir.
Ö¤renme stratejileri, bireylerin yaflam boyu okuryazar, üretici ve ba¤›ms›z birer ö¤renen olmas›n› sa¤lar. Bunun yan› s›ra, ö¤renme stratejileri; ö¤rencilerin kendi düflüncelerine güvenmesi, bir ifli yapmak için birden fazla yol oldu¤unu bilmesi, kendi yanl›fllar›n› fark etmesi ve onlar› düzeltmesi, kendi ö¤renmelerini ve davra-n›fllar›n› de¤erlendirmesi, haf›zas›n› güçlendirmesi, ö¤renme düzeyini art›rmas›, nas›l ö¤renece¤ini bilmesi, kendi ö¤renme sürecini gelifltirmesi ve kendi ö¤renme-sinde daha fazla sorumluluk üstlenmesine katk› sa¤lar (Beckman, 2002, s. 3).
Ö¤renenlerin kendi ö¤renme süreçlerinin fark›na varmas›n› sa¤layan ö¤renme stratejileri, ö¤renme sürecinin etkilili¤ini art›r›r. Bilgi ak›fl›n› ve kontrolünü sa¤layan ö¤renme stratejilerinin ö¤retimi, ö¤rencilerin kullanabilecekleri stratejilerin neler ol-du¤u ve bu stratejilerin ne zaman ve nas›l kullan›l›rsa yararl› olaca¤› kavrat›ld›¤›n-da etkili olabilir. Bu yolla, ö¤rencilerin ö¤renmelerinin de etkilili¤i art›r›labilir.
Ö¤renme Stratejilerinin Ö¤retimi
Ö¤rencilerin ö¤renme sürecinde, kendilerini yönlendirebilmelerine ve kendi ken-dilerine ö¤renme becerileri kazanmalar›na olanak sa¤layan ö¤renme stratejileri ge-nelde, okulda ve okul d›fl›ndaki yaflant›larda, deneme yan›lma yoluyla ya da çev-redeki bireylerin önerileriyle ö¤renilmektedir (Erden ve Akman, 1995, s. 154). An-cak ö¤rencilerin ö¤renme stratejilerini kendi ö¤renmelerinde etkin olarak kullana-bilmeleri için ö¤renme stratejilerinin neler oldu¤u, özellikleri, nas›l kullan›lmalar›
gerekti¤i, hangi durumlarda ve neden kullan›ld›¤›n›n ö¤retilmesi gereklidir.
Ö¤renme stratejilerinin ö¤rencilere ö¤retilmesi ile ilgili birçok araflt›rma yap›l-m›flt›r. Bu çal›flmalarda, ö¤renme stratejilerinin ö¤rencilere ö¤retiminde, ba¤›ms›z ö¤retim ya da bütünlefltirilmifl ö¤retim yaklafl›mlar› benimsenmifltir.
Ba¤›ms›z ö¤retim yaklafl›m›: Ö¤renme stratejileri, ö¤rencilere derslerin ö¤retim programlar›n›n d›fl›nda, özel olarak düzenlenen programlar ya da etkinliklerle do¤rudan ö¤retilir. Ba¤›ms›z ö¤retim yaklafl›m› ile yap›lan strateji ö¤retimi, dersle-re iliflkin ö¤dersle-retim programlar›ndan ayr›; ancak onlara ek ve destek olarak gerçek-lefltirilir. Ba¤›ms›z ö¤retim yaklafl›m›nda strateji ö¤retimi; ö¤rencilerin
gereksinim-172 Türkçe Ö¤retimi
leri do¤rultusunda, ders d›fl›nda düzenlenen ve genellikle bir saatlik seminerler bi-çiminde gerçeklefltirilen k›sa süreli ö¤retim, genellikle okulun e¤itim program›nda-ki derslerin yan›nda ba¤›ms›z bir ders biçiminde düzenlenen uzun süreli ö¤retim ve bir derse iliflkin ö¤renme güçlüklerinin giderilmesine yard›mc› olacak ve ders-ten ayr› bir etkinlik olarak düzenlenen destekleyici ö¤retim olmak üzere üç ayr› bi-çimde uygulan›r (Özer, 2004, ss. 199-200).
Do¤rudan ö¤retim olarak da nitelendirilen, ö¤renme stratejilerinin ne oldu¤u ve nas›l kullan›lmas› gerekti¤inin ö¤retilmesinde etkili olan bu yaklafl›mda ö¤ret-men, ö¤rencileri konuyla ilgili ön ö¤renmeleri kullanmaya haz›r duruma getirir, ö¤renme stratejisinin ne oldu¤unu ve neden kullan›lmas› gerekti¤ini aç›klar. Daha sonra ö¤renciye, ö¤renme stratejisini nas›l, nerede ve ne zaman kullanaca¤›n› aç›k-lar ve ö¤rencinin bu davran›fl› göstermesine olanak sa¤aç›k-lar, strateji kullan›m›n›
de-¤erlendirir ve ö¤renciye dönüt verir (Weinstein ve di¤erleri, 1988, ss. 136-137). Bu süreçte stratejilerin kullan›m›na yönelik her ad›m›n tan›mlanmas› ve ö¤rencilerin stratejilerin kullan›m›yla ilgili not almas› önemlidir. Ayr›ca ö¤retilen stratejinin et-kin biçimde kullan›lmas›na yönelik materyallerin verilmesi ve örneklerin genellen-mesi gereklidir (Lambert, 2000, s. 81).
Bütünlefltirilmifl ö¤retim yaklafl›m›: Ö¤renme stratejileri ö¤rencilere, derslerin ö¤retim programlar›yla bütünlefltirilerek onlar›n bir parças› olarak ö¤retilir. Bu yol-la ö¤renciler hem derslerin içeri¤ini oluflturan bilgi ve becerileri hem de ö¤renme stratejilerini ö¤renirler (Özer, 2004, s.200).
Yönlendirmeli ö¤retim de denilen bu yaklafl›m ö¤retmenin, ö¤retme-ö¤renme sürecinde sunufl yapmas›ndan çok model olmas›n› gerektirir. Özellikle özetleme, soru sorma, aç›kl›¤a kavuflturma ve tahmin etme gibi temel kavrama stratejilerinin ö¤retiminde etkili olan bu yaklafl›mda ö¤retmen; sesli düflünerek sorular sorar, aç›klamalar yapar, tahminlerde bulunur ve stratejiyi uygulayarak ö¤rencilere ö¤re-tir. Baflka bir deyiflle ö¤retmen, bir ö¤renme stratejisini tüm özelliklerine ba¤l› ka-larak olmas› gerekti¤i biçimde uygular (Özer, 2001; Lambert, 2000, s. 82; Senemo¤-lu, 1997, s.582).
Ö¤renme stratejileri; ö¤rencilerin gereksinimleri, ö¤retmenin niteli¤i, konu ala-n›n özellikleri ve olanaklar do¤rultusunda ba¤›ms›z ve bütünlefltirilmifl ö¤retim yaklafl›mlar›ndan biri ya da her iki yaklafl›m›n birlikte kullan›lmas› yoluyla ö¤ren-cilere kazand›r›labilir. Her iki yaklafl›m da bilgilendirme, ö¤retme, örnek uygulama yapma, de¤erlendirme ve uygulamaya geçirme olmak üzere befl aflamadan oluflur.
Bu iki yaklafl›m›n da amac›, ö¤rencilerin kendi ö¤renmelerini kontrol etmeleri ve biliflsel süreçleri do¤rultusunda duruma uygun ö¤renme stratejisini seçip kullan-malar›n› sa¤lamakt›r (Chamot, 1999, s. 2). Bu durumda ilkö¤retimden bafllayarak tüm ö¤retim basamaklar›ndaki ö¤rencileri, kendi kendilerine ö¤renmelerini sa¤la-yacak ö¤renme stratejilerini etkili biçimde kullanmaya ve gelifltirmeye yönlendir-mek gerekyönlendir-mektedir.
Ö¤renenler zihinsel olarak gerçeklefltirecekleri anlama için haz›r olduklar›nda, okudu¤unu anlamaya yönelik ipuçlar› toplamaya ve metne iliflkin anlaml› yorum-lar yapmaya gereksinim duyaryorum-lar. Ö¤renenler, okuma süresince okudukyorum-lar›ndan anlad›klar›n› izler, bilgi edinir, önemli fikir ve ayr›nt›lar› s›n›flar ve s›raya koyarlar.
Bütün bu etkinlikleri gerçeklefltirebilmeleri için okuyucular›n, okuduklar›n› anla-ma ve izleme ile ilgili becerilerle donanm›fl olanla-malar› gerekir. Bu becerilerin kazan-d›r›lmas›nda bafllang›çta yap›land›r›lm›fl etkinliklere gereksinim duyulur (Daniel-son ve La Bonty, 1994, s. 72).
Ö¤renme stratejilerinin ö¤retimindeki yaklafl›mlar› tart›fl›n›z.
173
Ünite 8 - Türkçe Ö¤retiminde Yeni Yaklafl›mlar
S O R U
SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE
AMAÇLARIMIZ
174 Türkçe Ö¤retimi
Türkçe ö¤retimindeki yeni yaklafl›mlar
Türkçe ö¤retiminde kullan›labilecek yeni yakla-fl›mlardan kimileri, yap›land›rmac› ö¤renme yak-lafl›m› ve uygulama alanlar› olan ifl birli¤ine da-yal› ö¤renme ve probleme dada-yal› ö¤renme ile çoklu zekâ kuram›na dayal› ö¤renmedir. Bunun d›fl›nda Türkçe ö¤retiminin etkilili¤ini art›rmak amac› ile ö¤rencilerin ö¤renme stilleri belirlen-meli ve ö¤rencilere ö¤renme stratejileri ö¤retil-melidir.
Türkçe ö¤retiminin yap›land›rmac› kuram›n uy-gulamalar›na dayal› olarak gerçeklefltirilmesi Türkçe ö¤retimi, yap›land›rmac› kurama ba¤l›
olarak ö¤rencinin kendi ö¤renmelerini önceki ö¤renmeleri üzerine yap›land›rmas›na ve yeni ö¤renmelerini kendisinin anlamland›rmas›na da-yan›r. Bu ba¤lamda, ö¤rencilerle ifl birli¤ine ve probleme dayal› olarak etkinlikler düzenlenerek ö¤rencilerin ö¤renmeleri sa¤lan›r.
Türkçe ö¤retiminin çoklu zekâ kuram›na dayal›
olarak gerçeklefltirilmesi
Türkçe ö¤retimine yönelik olarak düzenlenecek etkinliklerde ö¤rencilerin zekâ alanlar› do¤rultu-sunda farkl› ö¤renme alanlar›na yönelik etkinlik-ler düzenlenecektir (Bu konuda ünite 7’deki me-tin iflleme örne¤ine bak›n›z.).
Türkçe ö¤retiminde ö¤renme stillerini belirleme-nin önemi
Ö¤renme stillerini bilmek, ö¤renme sürecinde bireylerin daha kolay ve daha çabuk ö¤renmesi-ne olanak sa¤lad›¤› gibi baflar›s›n› da art›rmaya katk› getirir ve sürecin verimlili¤ini de art›r›r.
Türkçe ö¤retiminde ö¤renme stratejilerinin kul-lan›m›n›n önemi
Dil becerilerinin gelifltirilmesinde, ö¤renme stra-tejilerini kullanma yoluyla; ö¤renciler kendi ö¤-renmeleriyle ilgili olarak bilinçli ö¤renici duru-muna gelebilir, ö¤renmedeki verimlili¤i artabilir, ba¤›ms›z ö¤renebilme becerisi kazanabilir, iste-yerek ve zevk alarak ö¤renebilirler. Ayr›ca Türk-çe dersinde ö¤renme stratejilerinin kullan›lmas›, dil becerilerinin gelifltirilmesine yönelik olarak;
ö¤rencilerin bilgiyi edinmelerine, yeni anlam ba¤lar› kurmalar›na, kendini izleyebilmelerine, çal›fl›lan konuyla ilgili anlad›klar›n› ve duygular›-n› de¤erlendirmelerine de olanak sa¤layacakt›r.
Özet
N
A M A Ç1N
A M A Ç2N
A M A Ç3N
A M A Ç4N
A M A Ç5175
Ünite 8 - Türkçe Ö¤retiminde Yeni Yaklafl›mlar
1. Afla¤›dakilerden hangisi yap›land›rmac› ö¤renme sü-reçlerinin düzenlenmesinde gerekli olan özelliklerin-den biri de¤ildir?
a. Tüm ö¤renme etkinliklerinin genifl bir görev ya da probleme ba¤lanmas›
b. Yeni ö¤renmeleri oluflturmada ön bilgilerin dik-kate al›nmas›
c. Ö¤renme sürecinde sosyal etkileflim sa¤lanmas›
d. Bireysel ö¤renmelerde yapay ö¤renme ortamla-r›n›n oluflturulmas›
e. Bilgiyi yap›land›rma sürecinin fark›na var›lmas›-n›n desteklenmesi
2. Afla¤›dakilerden hangisi yap›land›rmac› ö¤retmenin özelliklerinden biri de¤ildir?
a. Her ö¤renme alan›na yönelik etkinliklerde ö¤-rencinin farkl›l›klar›n bilincinde olmas›.
b. Türkçe etkinliklerinde gerçek bilgileri ve güncel kaynaklar›n kullanmas›.
c. Tan›mla, analiz et, tahmin et ve düflün terimleri-nin kullanmas›.
d. Ö¤rencilerin bilgilerini ölçmeye yönelik çoktan seçmeli testler uygulanmas›.
e. Temalar do¤rultusunda alternatif konular›n öne-rilmesi.
3. “Pozitif ba¤l›l›k, yüz yüze destekleyici etkileflim, bi-reysel sorumluluk, sosyal beceriler, grup sürecine yans›-ma” hangi ö¤renme yaklafl›m›n›n özelliklerinden biridir?
a. Yap›land›rmac› yaklafl›m b. ‹fl birli¤ine dayal› ö¤renme c. Probleme dayal› ö¤renme d. Çoklu zekâ kuram›
e. Ö¤renme stili
4. Afla¤›dakilerden hangisi probleme dayal› ö¤renme-nin aflamalar›ndan biri de¤ildir?
a. Ö¤retmenin karmafl›k yap›l› bir problem duru-munu tasarlamas›
b. Problem durumunun ö¤rencilere sunulmas›
c. Ö¤rencilerin var olan durumu irdeleyerek ger-çek problemi belirlemeleri ve çözüm için bir araflt›rma gerçeklefltirmeleri
d. Ö¤rencilerin problem durumu hakk›nda birkaç olas› çözüm üretmeleri ve bunlardan birisi üze-rinde hem fikir olmalar›
e. Ö¤rencilerin bildikleri ve bilmedikleri bilgileri s›n›flamalar›
5. Sözcüklerle yazarak, okuyarak, konuflarak, mizah kullanarak, ikna ederek ve baflkalar›yla iletiflime gire-rek daha iyi ö¤renen ö¤renciler hangi zekâ alan›na sa-hiptirler?
a. Sözel zekâ
b. Görsel uzamsal zekâ c. Sosyal zekâ
d. ‹çsel zekâ e. Do¤ac› zekâ
6. Zihin ile bedeni birlefltirerek, dokunarak, üç boyut-lu tasar›mlar gerçeklefltirerek ö¤renmeyi tercih eden ö¤renciler hangi zekâ türüne sahiptir?
a. Sözel zekâ
b. Görsel uzamsal zekâ c. Bedensel kinestetik zekâ d. ‹çsel zekâ
e. Do¤ac› zekâ
7. Afla¤›dakilerden hangisi soyut s›rasal ö¤renen ö¤-rencilerin özelliklerinden biri de¤ildir?
a. Çok iyi derecede yazma, konuflma ve düflünce-yi çözme yetene¤ine sahip olmalar›.
b. Mant›ksal sunulardan ana düflünceyi ç›karabil-meleri.
c. Gördükleri ve okuduklar›n› kullanmada dönüfl-türme becerisine sahip olmalar›.
d. Bir sembolun ya da resmin, onlar için binlerce kelimeye bedel olmas›.
e. ‹nsan davran›fllar›na yak›ndan ilgi göstermeleri.
8. Somut s›rasal ö¤renen ö¤rencilerin ö¤renme stili ter-cihleri afla¤›dakilerden hangisidir?
a. Çal›flma kitaplar›, ders notlar› ve çoktan seçmeli testler
b. Oyunlar benzetimler ba¤›ms›z çal›flma projeleri c. Genifl okuma ödevleri, teypler
d. Filmler, grup tart›flmalar›
e. Çoklu araçlar›n efllik etti¤i k›sa dersler
9. Ayn› sözcüklerle not alma, sat›r alt› çizme, sesli oku-ma afla¤›daki strateji gruplar›ndan hangisinin içinde yer al›r?
a. Temel ö¤renmeler için yineleme stratejileri b. Karmafl›k ö¤renmeler için yineleme stratejileri c. Temel ö¤renmeler için anlamland›rma stratejileri d. Karmafl›k ö¤renmeler için anlamland›rma
strate-jileri
e. Temel ö¤renmeler için örgütleme stratejileri 10.Afla¤›dakilerden hangisi ö¤renme stratejilerinin ifl-levlerinden biri de¤ildir?
a. Ö¤rencinin bilinç d›fl› ö¤renmesini kolaylaflt›r-mak
b. Ö¤rencinin ö¤renmedeki verimlili¤ini art›rmak.
c. Ö¤renciye ba¤›ms›z ö¤renebilme niteli¤i kazan-d›rmak.
d. Ö¤rencinin isteyerek ve zevk alarak ö¤renmesi-ne yard›m etmek.
e. Ö¤rencinin okul sonras› ö¤renmelerine temel haz›rlamak.
Kendimizi S›nayal›m
176 Türkçe Ö¤retimi
1. d Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “Yap›land›rmac›
Ö¤renme Yaklafl›m› “ bölümünü gözden geçiriniz.
2. d Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “Yap›land›rmac›
Ö¤renme Yaklafl›m›” bölümünü gözden geçiriniz.
3. b Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “‹fl Birli¤ine Dayal›
Ö¤renme” bölümünü gözden geçiriniz.
4. e Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “Probleme Dayal›
Ö¤renme” bölümünü gözden geçiriniz.
5. a Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “Çoklu Zekâ Kuram›”
bölümünü gözden geçiriniz.
6. c Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “Çoklu Zekâ Kuram›”
bölümünü gözden geçiriniz.
7. e Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “Ö¤renme Stilleri ve Ö¤renme Stratejileri” bölümünü gözden geçiriniz.
8. a Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “ Ö¤renme Stilleri ve Ö¤renme Stratejileri” bölümünü gözden geçiriniz.
9. b Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “Ö¤renme Stilleri ve Ö¤renme Stratejileri” bölümünü gözden geçiriniz.
10. a Yan›t›n›z do¤ru de¤ilse “Ö¤renme Stilleri ve Ö¤renme Stratejileri” bölümünü gözden geçiriniz.
S›ra sizde 1
Yap›land›rmac›l›k do¤rultusunda bir Türkçe dersi plan-layan ö¤retmen; ö¤rencileri konuya ilgi uyand›ran prob-lemlere yöneltmeli, ö¤renme en genel olan kavramlar-la yap›kavramlar-land›r›lmal›, ö¤rencilerin bireysel görüflleri orta-ya ç›kar›lmal› ve bu görüfllere de¤er verilmeli, e¤itim program› ö¤rencilerin görüfllerine göre düzenlenmeli, ö¤renmelerin de¤erlendirilmesi, ö¤renme ba¤lam›nda ele al›nmal›d›r.
S›ra sizde 2
Türkçe ö¤retiminde dinleme, okuma, konuflma, yazma görsel okuma görsel sunu ö¤renme alanlar›na yönelik olarak düzenlenecek etkinliklerde yeni yaklafl›mlar›n kullan›m›; ö¤rencilerin motivasyonlar›n›n art›r›lmas›na ve ö¤rencilerin daha iyi ö¤renmelerine olanak sa¤lar;
ba¤›ms›z ve ifl birli¤i içinde çal›flmalara cesaretlendirir ve onlar›n problem çözme ve elefltirel düflünme beceri-lerinin gelifltirilmesine yard›m eder.
S›ra sizde 3
Ö¤renme stratejilerinin ö¤retiminde, ba¤›ms›z ve bü-tünlefltirilmifl ö¤retim yaklafl›mlar› vard›r. Ö¤renme stra-tejileri ö¤rencilere, derslerin ö¤retim programlar›n›n d›-fl›nda, özel olarak düzenlenen programlar ya da etkin-liklerle do¤rudan ö¤retilir. Ba¤›ms›z ö¤retim yaklafl›m›
ile yap›lan strateji ö¤retimi, derslere iliflkin ö¤retim prog-ramlar›ndan ayr›; ancak onlara ek ve destek olarak ger-çeklefltirilir. Bütünlefltirilmifl ö¤retim yaklafl›m›: Ö¤ren-me stratejileri ö¤rencilere, derslerin ö¤retim programla-r›yla bütünlefltirilerek, onlar›n bir parças› olarak ö¤reti-lir. Bu yolla ö¤renciler, hem derslerin içeri¤ini olufltu-ran bilgi ve becerileri hem de ö¤renme stratejilerini ö¤-renirler.
Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar› S›ra Sizde Yan›t Anahtar›
Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek Kaynaklar
177
Ünite 8 - Türkçe Ö¤retiminde Yeni Yaklafl›mlar
Aç›kgöz-Ün, K. (2000). Aktif Ö¤renme. ‹zmir: E¤itim Dünyas› Yay›nlar›.
_____. (1996). “‹flbirlikli ve Geleneksel S›n›flardaki Ö¤renme Stratejileri ve Edim”, VIII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çal›flmalar›, 21-23 Eylül. Ankara: Türk Psikoloji Derne¤i Yay›nlar›.
Beckman, Pat. (2002). “Strategy Instruction”, Clearinghouse on Disabilities and Gifted Education, (ED474302). ERIC Database ‹nternet adresinden 12.02.2005 tarihinde al›nm›flt›r.
Chamot, A. ve P. B. El-Dinary. (1999). “Children’s Learning Strategies in Language Immersion Classrooms”, The Modern Language Journal, 83-3: 319-338.
Danielson, K. E. ve J. LaBonty. (1994). Integrating Reading and Writing Through Children’s Literature. Massachusetts: Allyn and Bacon.
Demirel, Ö. (2001). “Ö¤retimde Yeni Yaklafl›mlar”, Ö¤retimde Planlama ve De¤erlendirme.(Ed. M.
Gültekin). Eskiflehir: Anadolu Üniversitesi Aç›kö¤retim Fakültesi Yay›nlar›, ss. 123-142.
Duch, B. (1995). “what is the pbl?”
http://www.udel.edu/pbl/cte/jan95-what.html Dunn, K. ve R. Dunn. (1986). “The Look of Learning,
Styles”, Early Years. 8;46-52.
Erdem, E. (2005). “Probleme Dayal› Ö¤renme”
E¤itimde Yeni Yönelimler (Ö. Demirel). PegemA Yay›nc›l›k, 81-91.
Ekinci, N. (2005). “‹fl Birli¤ine Dayal› Ö¤renme”
E¤itimde Yeni Yönelimler(Ö. Demirel). PegemA Yay›nc›l›k, 93-109.
Erden, M. ve Y. Akman. (1995). E¤itim Psikolojisi:
Geliflim, Ö¤renme ve Ö¤retme.Ankara: Arkadafl Yay›nevi.
Erturan, A. G. Dündar, A. Yap›c›, H. Çak›r, E. Bozyi¤it (2005). “‹lkö¤retim Okulu Ö¤rencilerinin Zekâ Alanlar› ‹le Sporsal Uygunluklar›n›n Karfl›laflt›r›lmas›”, XIV. Ulusal E¤itim Bilimleri
Erturan, A. G. Dündar, A. Yap›c›, H. Çak›r, E. Bozyi¤it (2005). “‹lkö¤retim Okulu Ö¤rencilerinin Zekâ Alanlar› ‹le Sporsal Uygunluklar›n›n Karfl›laflt›r›lmas›”, XIV. Ulusal E¤itim Bilimleri