• Sonuç bulunamadı

OKUMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIfiMALARININ PLANLANMASINDA D‹KKAT ED‹LMES‹ GEREKEN

NOKTALAR

Çocuklar okula bafllamadan önce okuma yazmaya iliflkin temel becerileri kazan-maya bafllarlar. Çocuklar›n resim yapmas›, çizgiler çizmesi tam anlam›yla yazma olmasa da çocuk için yazma öncesindeki en temel aflamalardan biridir. Okulönce-si dönemde çocuklara uygun ö¤renme deneyimlerinin sunulmas› okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n amaçlar›na ulaflmas› bak›m›ndan çok önemlidir (Deretarla Gül, 2004). Okulöncesi dönemde okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n planlan-mas›nda ve uygulanplanlan-mas›nda ö¤retmene çok önemli görev ve sorumluluklar düfl-mektedir. Bu görev ve sorumluluklardan kimileri flöyle s›ralanabilir (MEB, 2002;

MEB, 2006):

Ö¤retmen;

• ilkö¤retim birinci s›n›fta çocuklar›n sahip olmalar› gereken yeterlikleri göz önünde bulundurarak okuma yazma etkinliklerini tüm y›la yay›lacak çal›fl-malar biçiminde planlamal›d›r.

• haz›rlad›¤› plan çerçevesinde çocuklara kalemi düzgün tutma ve el yaz›s›

yazmaya haz›rlay›c› do¤ru çizgi çal›flmalar› yapt›rmal›d›r.

• ilkö¤retimdeki okuma sistemini inceleyerek uygulanacak ses çal›flmalar›n›

do¤ru biçimde planlamal›d›r.

• okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n gerekleri do¤rultusunda e¤itim orta-m›n› düzenlemelidir.

Okulöncesi e¤itim kurumlar›n›n görevi çocu¤a ilkö¤retime bafllamadan erken yaflta okuma yazma ö¤retmek de¤il, ona ilkö¤retimde okuma yazma ö¤renmesine yard›mc›

olacak kavramlar› ve becerileri kazand›rmakt›r.

S O R U

D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T

3

• tüm geliflim alanlar›na yönelik etkinliklerde oldu¤u gibi okuma yazmaya ha-z›rl›k çal›flmalar›nda da çocuklar› birçok teknikle de¤erlendirerek aileler için geliflim raporlar› haz›rlamal›d›r.

• çocuklar›n geliflimini düzenli aral›klarla de¤erlendirmeli ve sonuçlar› planla-ma çal›flplanla-malar›na yans›tplanla-mal›d›r.

Okulöncesi e¤itim kurumlar›nda görev yapan ö¤retmenler okuma yazmaya ha-z›rl›k çal›flmalar› çerçevesinde çocuklar›n harfleri tan›yabilecekleri, bu harflerin seslerini duyup anlayabilecekleri ve harf yazmaya haz›rl›k için çizgi çal›flmalar› ya-pabilecekleri zengin bir e¤itim ortam› oluflturmal›d›r. Ö¤retmen serbest zaman et-kinliklerinde kullan›lmak üzere s›n›f›n farkl› köflelerine k⤛t, kalem, kitap, kartlar ve bofl sayfalar b›rakabilir. Çocuklar› kalemi kullanarak bu kartlar› ya da bofl say-falar› karalamalar› için cesaretlendirebilir. Kitap köflesine çocuklar›n al›p inceleye-bilecekleri farkl› bilgi kitaplar›, hikâye kitaplar›, farkl› kültürleri tan›tan kitaplar ve dergiler b›rakabilir (Leuenberger, 2003).

Ö¤retmen s›n›f›ndaki her çocu¤un farkl› bir çevreden gelebilece¤ini göz önün-de bulundurmal›d›r. Okulöncesi dönemönün-de çocuklar›n okuma yazma becerilerinin geliflimine iliflkin araflt›rmalar› ve yay›nlar› izlemelidir. Çocuklar›n okuma yazmay-la ilgili becerilerine iliflkin bilgilerini ailelerle payyazmay-laflmal›d›r. Çocukyazmay-lar›n okul kadar evde de kitap ile zaman geçirmesi önemlidir. Ö¤retmen ailelere çocuklar›n yaflla-r›na uygun bir kitap listesi gönderebilir. Ailelerin sunaca¤› destekleyici ortam ço-cuklar›n okuma yazmaya iliflkin becerilerinin geliflimine katk›da bulunur (Ma-yesky, 2002; Üstün, 2007). Bu nedenle okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n planlanmas› ve uygulanmas›nda aile ile ifl birli¤i yap›lmas› çal›flmalar›n amac›na ulaflmas›na katk› sa¤layacakt›r. Ö¤retmen okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›

çocuklar›n geliflim özelliklerini, bireysel farkl›l›klar›n› ve ilkö¤retim için gereksinim duyduklar› yeterlikleri düflünerek planlamal›d›r. S›n›fta okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n› destekleyecek bir e¤itim ortam› oluflturmal›, farkl› etkinlik ve araç ge-reçlerle çocuklar›n temel becerileri kazanmalar›na yard›mc› olmal›d›r.

Okuma yazmaya yönelik haz›rl›k çal›flmalar›n›n planlanmas›nda ö¤retmenin dikkat etme-si gereken noktalar nelerdir?

Okulöncesi e¤itim kurumlar›nda görev yapan ö¤retmenler okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›

kapsam›nda çocuklar›n harfleri tan›yabilecekleri, bu harflerin seslerini duyup anlayabilecekleri ve harf yazmaya haz›rl›k için çizgi çal›flmalar› yapabilecekleri zengin bir e¤itim ortam›

oluflturmal›d›r.

S O R U

D ‹ K K A T SIRA S‹ZDE

DÜfiÜNEL‹M

SIRA S‹ZDE

S O R U

DÜfiÜNEL‹M

D ‹ K K A T

SIRA S‹ZDE SIRA S‹ZDE

AMAÇLARIMIZ

AMAÇLARIMIZ

N N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

K ‹ T A P

T E L E V ‹ Z Y O N

‹ N T E R N E T ‹ N T E R N E T

4

Okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n amaç-lar›n› aç›klayabilmek

Okulöncesi e¤itim program›nda psikomotor alan, dil alan› ve biliflsel alanda yer alan amaçlardan bir k›sm› okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›na yönelik amaçlar olarak ele al›nm›flt›r. Psikomotor alanda “el ve göz efl güdümü gerektiren belirli hareketleri yapabilme” amac›na; dil alan›nda ise

“sesleri ay›rt edebilme”, “konuflurken sesini do¤-ru kullanabilme”, “dinlediklerini çeflitli yollarla ifade edebilme” ve “görsel materyalleri okuyabil-me” amaçlar›na yer verilmifltir. Biliflsel alanla ilgi-li olarak da “günlük yaflamda kullan›lan belilgi-li bafl-l› sembolleri tan›yabilme” amac› yer almaktad›r.

Okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n kapsa-m›n› ve önemini kavrayabilmek

Okuma yazmaya haz›rl›k yaflam›n erken dönem-lerinde bafllar. Yaz›l› araç gereçler bak›m›ndan zengin bir çevrede yaflayan çocuklar yaz›l› dili gözleme ve ö¤renme olana¤› elde ederler. Oku-ma yazOku-may› ö¤renme, çocu¤un günlük yaflam›n-da okuma yazmay› etkin olarak kullanmas› ile sa¤lan›r. Ö¤retmenin günlük etkinlikler içinde çocuklar›n yaz›y› kullanabilecekleri çal›flmalara yer vermesi gerekir. Okuma yazmay› ö¤renme-nin özelliklerinden anlafl›labilece¤i gibi çocukla-r›n okulöncesi e¤itim süresince edindikleri dene-yimler ve etkileflimde bulunduklar› ortam okuma yazmay› ö¤renme bak›m›ndan çok önemlidir.

Çocuklara planl› ve programl› etkinlikler yoluyla okuma yazmaya haz›rl›k için gerekli becerilerin kazand›r›ld›¤› okulöncesi e¤itim dönemi okuma yazma ö¤retiminin gerçeklefltirilece¤i ilkö¤retim için temel oluflturmaktad›r.

Okulöncesi e¤itimde okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n nas›l gerçeklefltirilece¤ini kavra-yabilmek

Okulöncesi e¤itimde gerçeklefltirilen okuma yaz-maya haz›rl›k çal›flmalar› kapsam›nda görsel alg›-lama, iflitsel alg›alg›-lama, dikkat ve bellek, temel kav-ram, problem çözme, el becerilerini (çizme, bo-yama, kesme, katlama ve yap›flt›rma) gelifltirme, özbak›m becerilerini gelifltirme, güven ve ba¤›m-s›z davran›fl gelifltirme çal›flmalar› yer almaktad›r.

Bu çal›flmalar, okuma yazmaya haz›rl›k çal›flma-lar› ad› alt›nda planlanarak

gerçeklefltirilebilece-¤i gibi di¤er etkinlikler (rutin etkinlikler, anadili etkinlikleri, fen ve matematik etkinlikleri, vb.) kapsam›nda da yap›labilmektedir.

Okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n plan-lanmas›nda dikkat edilmesi gereken noktalar›

aç›klayabilmek

Ö¤retmen ilkö¤retim birinci s›n›fta çocuklar›n sa-hip olmas› gereken yeterlikleri göz önünde bu-lundurarak okuma yazmaya iliflkin etkinlikleri tüm y›la yay›lan çal›flmalar olarak planlamal›d›r.

Haz›rlad›¤› plan çerçevesinde çocuklara kalemi düzgün tutma ve el yaz›s› yazmaya haz›rlay›c›

do¤ru çizgi çal›flmalar› yapt›rmal›d›r. ‹lkö¤retim-deki okuma sistemini inceleyerek uygulanacak ses çal›flmalar›n› do¤ru bir biçimde planlamal›-d›r. Okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n ge-rekleri do¤rultusunda e¤itim ortam›n› düzenle-melidir. Tüm geliflim alanlar›na yönelik etkinlik-lerde oldu¤u gibi okuma yazmaya haz›rl›k çal›fl-malar›nda da çocuklar› birçok teknikle de¤erlen-direrek ailelerin anlayabilece¤i geliflim raporlar›

haz›rlamal›d›r. Çocuklar›n geliflimini düzenli ara-l›klarla de¤erlendirmeli ve sonuçlar› planlama çal›flmalar›na yans›tmal›d›r.

1. Afla¤›dakilerden hangisi okulöncesi e¤itimdeki oku-ma yazoku-maya haz›rl›k çal›floku-malar›n›n temel aoku-mac›d›r?

a. Okulöncesi e¤itim program›ndaki boflluklar› dol-durmak

b. Okulöncesi e¤itimin niteli¤ini art›rmak c. Çocuklara yazmay› ö¤retmek

d. Çocuklara okumay› ö¤retmek

e. Çocuklara ilkö¤retim için gerekli becerileri ka-zand›rmak

2. Afla¤›dakilerden hangisi okulöncesi e¤itim progra-m›nda görsel materyalleri okuyabilme amac›n›n yer al-d›¤› aland›r?

a. Duygusal alan b. Duyuflsal alan c. Psikomotor alan d. Dil alan›

e. Biliflsel alan

3. Afla¤›dakilerden hangisi okulöncesi dönemde oku-ma yazoku-maya haz›rl›k çal›floku-malar›n›n aoku-maçlar›ndan biri de¤ildir?

a. Çabuk ve anlaml› okuyabilme

b. El ve göz efl güdümü gerektiren hareketleri ya-pabilme

c. Konuflurken sesini do¤ru kullanabilme d. Dinlediklerini çeflitli yollarla ifade edebilme e. Sesleri ay›rt edebilme

4. Afla¤›dakilerden hangisi okulöncesi e¤itim kurumla-r›nda okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar› kapsam›nda yap›lan etkinlik türlerinden biri de¤ildir?

a. Görsel fark›ndal›k gerektiren etkinlikler b. Sözcük tan›may› gerektiren etkinlikler c. Dinleme becerisi gerektiren etkinlikler d. ‹flitsel fark›ndal›k gerektiren etkinlikler e. Hareket geliflimini amaçlayan etkinlikler

5. Afla¤›daki etkinliklerden hangisi okuma yazmay› ö¤-renmenin özelliklerinden biri de¤ildir?

a. ‹lkö¤retim öncesi ö¤renilenlerin okuma yazma e¤itimini olumsuz yönde etkilemesi

b. Okuma yazma ö¤renmenin sözel dil ile uyum içinde geliflen bir süreç olmas›

c. Okuma yazman›n, çocu¤un günlük yaflam›nda okuma yazmay› etkin olarak kullanmas› ile ö¤renilmesi

d. Okuma yazmaya haz›rl›¤›n yaflam›n çok erken dönemlerinde bafllay›p devam etmesi

e. Çocu¤un anne baba ile paylaflt›¤› hikâye okuma saatlerinin okuma yazman›n gelifliminde önemli rol oynamas›

6. El göz efl güdümü, flekil zemin ay›r›m›, flekil

sabitli-¤i, mekânda konum ve mekânsal iliflkilerle ilgili beceri-ler okuma yazmaya haz›rl›k kapsam›nda hangi çal›flma-larla kazand›r›lmaktad›r?

a. Problem çözme çal›flmalar›

b. Temel kavram çal›flmalar›

c. ‹flitsel alg›lama çal›flmalar›

d. Görsel alg›lama çal›flmalar›

e. Dikkat ve bellek çal›flmalar›

7. Afla¤›dakilerden hangisi okulöncesi dönemde ger-çeklefltirilen okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n özelliklerinden biri de¤ildir?

a. Çal›flmalarda basitten karmafl›¤a do¤ru bir s›ra izlenmesi

b. Çocuklar›n yaparak yaflayarak ö¤renmesine ola-nak sa¤lanmas›

c. Çocuklara bir an önce okuma yazma becerisi kazand›r›lmaya çal›fl›lmas›

d. Okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n bafll› ba-fl›na bir etkinlik içinde gerçeklefltirilebilece¤i gi-bi di¤er etkinlikler içinde de gerçeklefltirilegi-bilir olmas›

e. Çocuklar›n okuma yazman›n ifllevini kavramala-r›n›n amaçlanmas›

Kendimizi S›nayal›m

8. Afla¤›dakilerden hangisi okulöncesi dönemde ger-çeklefltirilen okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›nda iflitsel alg›lama çal›flmalar›ndan biri de¤ildir?

a. Dinleme b. Konuflma

c. Özbak›m becerilerini gelifltirme d. Sesleri ay›rt etme

e. Seslerle nesneleri ya da nesne resimlerini efllefl-tirme

9. Afla¤›dakilerden hangisi görsel alg›lama çal›flmalar›

kapsam›nda yer almaktad›r?

a. Temel kavram çal›flmalar›

b. Problem çözme çal›flmalar›

c. Güven ve ba¤›ms›z davran›fl gelifltirme çal›flma-lar›

d. fiekil zemin ay›r›m› çal›flmalar›

e. El becerilerini gelifltirme çal›flmalar›

10. Afla¤›dakilerden hangisi okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n planlanmas›nda ö¤retmene düflen görev ve sorumluluklardan biri de¤ildir?

a. Okuma yazma etkinliklerini tüm y›la yay›lan ça-l›flmalar biçiminde planlama

b. ‹lkö¤retimdeki yaklafl›m› temel alarak çocuklara okumay› ö¤retme

c. Çocuklar›n okuma yazmaya iliflkin haz›r bulu-nuflluk düzeylerini dikkate alma

d. Okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›na uygun e¤itim ortam› düzenleme

e. El yaz›s› yazmaya haz›rlay›c› do¤ru çizgi çal›fl-malar› yapt›rma

ABD Kent State Üniversitesi ö¤retim üyelerinden Prof.

Dr. Kasten’le okuma yazma üzerine sohbet ettik. Prof.

Kasten’a göre okumaya al›flmak, çocuklar için evde, okulda çok küçük yaflta bafllayan ve devam eden bir süreçtir. Okuma yazmaya evde bafll›yoruz; ama özel olarak ö¤retmiyoruz. Yaflam›n içinde kendili¤inden bir süreç oluyor. Evde çocu¤un kitaplarla, yaz›larla iç içe olmas› bu do¤al sürecin önemli bir parças› oluyor.

Önemli olan çocu¤un anaokuluna bafllamadan önce edebiyatla, okuma yazma ile iç içe olmas›n› sa¤lamak-t›r. Okuma yazma yaflam›n bir parças›d›r, yemek, içmek gibi. Her yerde bu e¤itim verilir. Sokakta, evde, al›flve-riflte, süt kutusunun üzerinde yaz›lan etikette her yerde vard›r. Bir gün üniversitede bir deneme yapt›k. Dört ya-fl›ndaki çocuklar› toplad›k; ancak ayn› s›n›fa iki ve üç yafl›ndakileri de ald›k. Sonra dört yafl›ndakilere hikâye okumaya bafllad›k. Hikâye o kadar güzel, kitaptaki re-simler o kadar ilgi çekiciydi ki bir bakt›k iki ve üç ya-fl›ndaki çocuklar da etraf›m›za toplanmaya bafllad›lar.

Hatta o yafl grubu bununla yetinmeyip kitaplar› ald›lar, bahçeye götürdüler, oyun oynarken kitaplar› inceledi-ler. Gördük ki çocuklar› yönlendirecek ilgilerini çeke-cek bir kitap bulunca onlar›n ö¤renmesi ve bu ö¤ren-meyi yaflam boyu götürmesi çok kolay oluyor. Okuma yazma ö¤renme yafl› herkes için farkl›d›r. Asl›nda ço-cuklar do¤du¤u anda haz›rd›r. Bir yafl›nda konuflama-yan bir çocuk eline bir kitab› al›p “Bunu okur musun?”

diye istekte bulunabilir. Üç yafl›ndaki bir çocu¤un kafa-s›nda kavram olarak okuma yazma vard›r. Okuma yaz-man›n yaflam›m›z› nas›l zenginlefltirdi¤ini, nas›l renk katt›¤›n› onlara oyunla aktar›yoruz. ‹lkö¤retim birinci s›n›fta okuma yazma için birçok f›rsat bulunmaktad›r.

Ancak, hepsinin ayn› düzeyde olmas›n› beklemeyiz.

Her çocu¤un farkl› yetiflme ve ö¤renme tarz› oldu¤unu kabul ediyoruz. Okuma yazman›n ders de¤il, bir e¤len-ce, bir zevk biçimine dönüflmesi gerekir. Bunun en önemli yolu çocu¤a yüksek sesle kitap okumakt›r. Aile de ö¤retmen de çocu¤a s›k s›k yüksek sesle okumal›-d›r. Çocuk o kitab›n resmini, yaz›s›n› gözleriyle izleme-lidir.

Kaynak: Hürriyet Gazetesi. (2007). ‹nternet adresi:

http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=76626 84, Eriflim Tarihi: 10.11. 2007

Yaflam›n ‹çinden

Okuma Yazmaya Haz›rl›k

Okumaya haz›r olmak çocu¤un düzenlenen ö¤retim programlar›ndan yararlanmas›na yard›mc› olan yete-neklere ve kazan›lm›fl becerilere ba¤l› genel bir olgun-luk düzeyidir. Kimi araflt›rmac›lar 1985’li y›llarda man›n do¤ufltan bafllad›¤›n› savunarak geleneksel oku-maya haz›rl›k program ve çal›flmalar›na karfl› ç›km›fllar-d›r. Bu araflt›rmac›lara göre okumaya haz›rl›k do¤ufltan çocu¤un okula bafllad›¤› zamana kadar geçen süreyi kapsamaktad›r. Yaz› dilinin amaçlar›n› ve süreçlerini anlamak, okumayla ilgili kimi becerileri (görsel ay›r›m ve harfleri tan›ma vb.) kazanmaktan daha önemlidir.

Bu görüflü savunanlara göre öyküleri dinletmek ve öy-külerin yeniden üretilmesine katk›da bulunmak, gerçek süreçlerle çocu¤u karfl› karfl›ya getirmektir.

Alandaki yeni bilgilere göre bebekler fizyolojik olarak kendilerine yöneltilen konuflma iflaretlerini iflleme ko-yabilecek yetenekle donanm›fllard›r. Örne¤in, bebekler konuflma seslerini birbirinden ay›rt edebilirler. Do¤um-dan bafllayarak yap›lan her türlü etkinli¤in okuma yaz-maya katk› sa¤lad›¤›n› savunan görüfl, çocuklar›n oku-ma yazoku-mayla ilgili kavramlar›n›, tav›rlar›n› ve baflar›lar›-n› yetiflkinlerin benzeri olarak görmekten çok, bunlar›

çocuk aç›s›ndan yorumlay›p çözümlemeye çal›flmakta-d›r. J. J. Rousseu’ya göre çocuk okuma yazma becerisi-ni kazanma yetene¤ine sahiptir. Yetiflkibecerisi-nin görevi, ço-cuk için okuma yazmaya yard›mc› olacak zengin bir çevre ve etkinliklere dayal› ortam oluflturmakt›r. Pia-get’in yap›land›rmac› görüflüne göre çocuk yaflamla il-gili kavramlar› çevreden ba¤›ms›z olarak oluflturamaz.

Ancak, çevreyle etkileflimi sonucu bu kavramlar› -oku-ma yaz-oku-ma da buna dahildir- oluflturur. Oku-oku-ma do¤ufl-tan bafllar görüflünün savunucular› bu alandaki araflt›r-malar›n› belirli bafll›klar alt›nda yapm›fllard›r. Bunlardan kimileri, çocuklara öykü okunmas›, okuma yazma ça-l›flmalar› ve ailenin bu süreç içerisindeki rolü, dilin ya-p›s›n›n ve kullan›m›n›n fark›nda olufl biçiminde s›rala-nabilir.

Kaynak:Y›lmaz, Z. A. (2003). Okuma Yazmaya Haz›r-l›k. Çoluk Çocuk Dergisi. 30, ss. 16-17.

1. e Ayr›nt›l› bilgi için “Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›n›n Amaçlar›” konusuna bak›n›z.

2. d Ayr›nt›l› bilgi için “Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›n›n Amaçlar›” konusuna bak›n›z.

3. a Ayr›nt›l› bilgi için “Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›n›n Amaçlar›” konusuna bak›n›z.

4. e Ayr›nt›l› bilgi için “Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›n›n Kapsam› ve Önemi” konusuna bak›n›z.

5. a Ayr›nt›l› bilgi için “Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›n›n Kapsam› ve Önemi” konusuna bak›n›z.

6. d Ayr›nt›l› bilgi için “Okulöncesi E¤itimde Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›” konusuna bak›-n›z.

7. c Ayr›nt›l› bilgi için “Okulöncesi E¤itimde Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›” konusuna bak›-n›z.

8. c Ayr›nt›l› bilgi için “Okulöncesi E¤itimde Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›” konusuna bak›-n›z.

9. d Ayr›nt›l› bilgi için “Okulöncesi E¤itimde Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›” konusuna bak›-n›z.

10. b Ayr›nt›l› bilgi için “Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›n›n Planlanmas›nda Dikkat Edilmesi Gereken Noktalar” konusuna bak›n›z.

Okuma Parças› Kendimizi S›nayal›m Yan›t Anahtar›

S›ra Sizde 1

Okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n amaçlar›; el ve göz efl güdümü gerektiren belirli hareketleri yapabilme, sesleri ay›rt edebilme, konuflurken sesini do¤ru kulla-nabilme, dinlediklerini çeflitli yollarla ifade edebilme, görsel materyalleri okuyabilme ve günlük yaflamda kul-lan›lan belli bafll› sembolleri tan›yabilme biçiminde s›-ralanabilir.

S›ra Sizde 2

Okuma yazmay› ö¤renme, çocu¤un günlük yaflam›nda okuma yazmay› etkin olarak kullanmas› ile sa¤lan›r.

Ö¤retmenin günlük etkinlikler içinde çocuklar›n yaz›y›

kullanabilecekleri çal›flmalara yer vermesi gerekir. Ço-cuklar›n okulöncesi e¤itim süresince edindikleri dene-yimler ve etkileflimde bulunduklar› ortam okuma yaz-may› ö¤renme bak›m›ndan önemlidir. Çocuklara planl›

ve programl› etkinlikler yoluyla okuma yazmaya haz›r-l›k için gerekli becerilerin kazand›r›ld›¤› okulöncesi e¤i-tim dönemi okuma yazma ö¤ree¤i-timinin gerçeklefltirile-ce¤i ilkö¤retim için temel oluflturmaktad›r. Okulöncesi e¤itim okuma yazma becerilerini kazanmalar› için gere-ken yeterlikleri kazanmalar›nda çocuklara yard›mc› ol-maktad›r.

S›ra Sizde 3

Okulöncesi e¤itimde okuma yazmaya haz›rl›k kapsa-m›nda, görsel alg›lama, iflitsel alg›lama, dikkat ve bel-lek, temel kavram, problem çözme, el becerilerini gelifl-tirme, özbak›m becerilerini geliflgelifl-tirme, güven ve ba¤›m-s›z davran›fl gelifltirme çal›flmalar›na yer verilmektedir.

S›ra Sizde 4

Ö¤retmen ilkö¤retim birinci s›n›fta çocuklar›n sahip ol-mas› gereken yeterlikleri göz önünde bulundurarak okuma yazmaya iliflkin etkinlikleri tüm y›la yay›lan ça-l›flmalar olarak planlanmal›d›r. Haz›rlad›¤› plan çerçe-vesinde çocuklara kalemi düzgün tutma ve el yaz›s›

yazmaya haz›rlay›c› do¤ru çizgi çal›flmalar› yapt›rmal›-d›r. ‹lkö¤retimdeki okuma sistemini inceleyerek uygu-lanacak ses çal›flmalar›n› do¤ru bir biçimde planlamal›-d›r. Okuma yazmaya haz›rl›k çal›flmalar›n›n gerekleri do¤rultusunda e¤itim ortam›n› düzenlemelidir. Tüm ge-liflim alanlar›na yönelik etkinliklerde oldu¤u gibi oku-ma yazoku-maya haz›rl›k çal›floku-malar›nda da çocuklar› birçok teknikle de¤erlendirerek ailelerin anlayabilece¤i geli-flim raporlar› haz›rlamal›d›r. Çocuklar›n geligeli-flimini dü-zenli aral›klarla de¤erlendirmeli ve sonuçlar› planlama çal›flmalar›na yans›tmal›d›r.

Albayrak, H. (2000). Okuma Yazma E¤itimine Haz›r-l›k Çal›flmalar›. Selçuk Üniversitesi Anaoku-lu/Anas›n›f› Ö¤retmen El Kitab›. ‹stanbul: Ya-Pa Yay›nlar›.

Aral, N. ve di¤erleri. (2002). Okulöncesi E¤itim ve Okulöncesi E¤itim Program›. ‹stanbul: Pa Ya-y›nlar›.

Deretarla Gül, E. (2004). Anas›n›f› Ö¤retmenlerinin Okuma Yazmaya Haz›rl›k Çal›flmalar›na ‹liflkin Bak›fl Aç›lar›, S›n›f ‹çi Kullan›lan Materyal ve Etkinlikler ile Çocuklar›n Okuma Yazmaya ‹lgi-lerinin ‹ncelenmesi. Yay›nlanmam›fl Doktora Te-zi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü.

Girgin, Ü. (2007). Okumaya Haz›rl›k Etkinlikleri. Ço-cukta Dil ve Kavram Geliflimi. (Editör: S. Top-bafl). Eskiflehir: Anadolu Üniversitesi, Aç›kö¤retim Fakültesi Yay›n›, ss. 223-244.

Jacobson, L. (2001). Experts Say Young Children Need More Math. Education Week. 21, (4), ss. 3-5.

Leuenberger, J. C. (2003). The New Kindergarten Te-aching Reading, Writing and More. Broadway, New York: Scholastich Inc.

Mayesky, M. (2002). Creative Activites for Young Children. USA: Thomson Learning, Inc.

MEB. (2002). 36-72 Ayl›k Çocuklar ‹çin Okulöncesi E¤itim Program›. ‹stanbul: Ya-Pa Yay›nlar›.

MEB. (2006). Okulöncesi E¤itim Program› (36-72 Ayl›k Çocuklar ‹çin). Ankara: Devlet Kitaplar› Mü-dürlü¤ü.

Ömero¤lu, E., Kand›r, A. ve Turla, A. (2003). Günlük Planlar ‹çin E¤itim Durumu Örnekleri. ‹stanbul:

Morpa Kültür Yay›nlar›.

Pehlivan, D. (2006). Okulöncesi E¤itim Alan ve Al-mayan Ö¤rencilerin ‹lkokuma Yazmaya Geçifl Sürecinin, Ö¤retmen ve Ö¤renci Görüflleri Do¤-rultusunda De¤erlendirilmesi (Nitel Bir Arafl-t›rma). Yay›nlanmam›fl Yüksek Lisans Tezi. Adana:

Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Share, D. L. ve Gur, T. (1999). How Reading Begins. A Study of Preschoolers’ Print Identification Strategies.

Cognition and Instruction. 17, (2), ss. 177-213.

Stricland, D.S. (1993). Emergent Literacy: How Young Children Learn to Read and Write. Educational Lea-dership, 47, (3), ss. 9-14.

S›ra Sizde Yan›t Anahtar› Yararlan›lan ve Baflvurulabilecek