mz Calut'un ayakkabilari, binitleriniz Karun'un binitleri,

temeleridir.» Yine

bu

sebebten

Yahya

^b.

Muaz

da ^§oyle bu-yuruyor: «ilim ve hikmetin ,nuru, kendileriyle diinyahgin istenmesi halinde kaybolur.u

Sa'd

Miiseyyeb

^(R.A.) ^: o^mirleriyle du§iip kalkan alim, e§kiyadir.» buyuruyor.

Hazret-i 6 m

^c^r ^(R.A.)^: «Alim'i dunya'ya meyleder gordii-niiz mil, din'iniz adiria

onu

tohmetleyiniz. Qunkii herkes sevdigi seyt dalar.» buyurmus.tur.

Malik

Dinar

diyor ki: «Bazi eski kitablarda

okudum

ki: Allahu Teala buyuruyor: nDunya'yi sevdigi vakit alim'e verecegim en kiicuk ceza, kalbinden bana

munacat

sevgisini c-ikarmaktir.»

Birisi kardesligine yazdigi

mektubda:

«Sen alim oldun, sakin

il-minin aydinhgmi

gunah

karanligi ile sondiirme, sonra ilim sahipleri ilmin i§igi ile yol alirken sen karanlikta kahrsin.x diye yazmi§tir.

Yahya

Muaz er-Razi,

diinya alimlerine §6yle

hi-tab ediyor: «Ey alimler! Koskleriniz Kayserlerin saraylari, evleriniz

Kisra'nm evi, elbiseleriniz Vezir

Tahir'in

elbiseleri,

ayakkabilari-mz Calut'un

ayakkabilari, binitleriniz

Karun'un

^binitleri,

kap

^-kacak, mefrusatmiz

F

ir ^'av

n

m

rnefrusati, yeyip icmeniz Cahiliyet devrinde oldugu gibi.

Tuttugunuz

yol seytanet yolu, nerde kaldi islamiyet?»

§air de §oyle diyor

«Coban, koyun'u kurttan korur, goban kurd olursa koyun'un hali

ne olur?»

Diger bir §air de sunlan soyluyor:

i<Ey yemegin tuzu

demek

olan

memleket

alimleril

Her

§eyi

bozuV

156 1HYAU -ULOMI'D^- DlN

—

Cilt: 1

-

RUB'U'L ^-IBADAT

maktan

^tuz ^korur, tuz bozuldugu

zaman onu

hangi sey diizeltebilir?»

Bazi ariflere sordular :

«Gimahdan

zevk alan kimsenin Allahi

bil-medigine hUkmedebilir misiniz?» Cevabinda : «Dunyayi ahiretten

tts-tun tutanlann, Allahu Teala'yi (hakkiyle) bilmediklerinde asla

stib-he etmem.» demi§lerdir. Halbuki Diinyayi tercih etmek, giinahtan tad almaktan 50k

daha

ehvendir.

Ahlret alimlerl arasina girmek igin yainiz serveti terk etmenin yetecegini sanma. Zira mevki' ^talebi

maiden

^fenadir. Nitekim

B

ⁱ§ r ,

bu

gibiler hakkinda: «Bize Diinya kapilanndan bir kapi hadis okudu,»

demisttr. Yine

buyurmustur

ki: «Bir kimse bize, hadis anlat dedigi

zaman

anla ki, bize kolayuk goster

demek

istiyor.»

Bi§r

on kiisur zenbil dolusu ^kitab gommus,tur. Yine

Bi§r

^: «Nefsim

konusmami

arzu ^ediyor.

(Bunun

igin

anlatmak

istemiyorum.) Nefsimin

bu

istegi-ni yenebilsem o

zaman

anlatirdim.» demi§tir. Yine

Bi§r

^ve

baskala-ri soyle diyorlar: uistegin oldugu vakit anlatma, isteksiz oldtigun vakit anlat. Qiinkii ir§ad selahiyeti ve ifade riitbesinden alinan tad Diinyadaki butun zevklerin ustiindedir.

Bu

hususda §ehvetine

uyan-lar,

maddi

insanlardir.w

Bu

sebebten

Sevri

diyor ki:

«Konu§mamn

fitnesi servetten ve ailenin doguracagi fitneden ustiindiir.

Ne

cesa-retle sen

konu§ma

fitnesinden ka?inmiyorsun. Halbuki Peygamberle-rin Efendisine soyle buyurulmustur:

«Eger biz sana sebat vermeinis. olsaydik, sen onlara az bir §ey roeyl

edeyazdmdm

(17-isra: 74)

Sehl

^diyor ki : nllmin hepsi diinyaliktir. Ahiret igin olani ken-r disiyle ,amel edilendir. Amelin hepsi havadir.

Ancak

Allah nzasi igin olan ba§ka.» Yine

Sehl

buyuruyor ^: cdnsanlar

hep

oliidur, yalmz Slimier olii degil; alimler de sarhostur,

yalmz

amel edenler mustes-na; amel edenler de aldanmi§tir,

yalmz

ihlas ile amel edenler ba§ka;

ihlas ile amel edenler de netlceyi bilinceye kadar korkudadir.»

Ebu Suleyman ed-Darani

^(R.A.) ^diyor ^ki ^: ^«Ki§i ha-dis arastirdigi, evlendigl veya gegim igin yola giktigi vakit Diinya'ya meyletmistir.»

Burada

«Hadls ara§tirma» ile, ahirete elveri§li

olma-yan

(Zayif) hadisleri ve isnadlanni ara§tirmayi kasd etmigtir.

tsa

aleyhi's-selam:

«Varacagi yer ahiret iken

Dunya

'-ya

dGnen kimse, nasil alimlerden olabilir?

Amel

igin degil de

yalmz

bagkasina anlatmak igin ilim ogrenen, nasil alimlerden olablUr?» bu-yuruyor.

1 inci KtTAB

-

6 nci BIB

-

AHlRET AUMLERlNiN ALAMETLERt 157

S&lih

Keys&n

el-Basri diyor ki : «Bir cok buyiiklere yeti§tim; onlar siinneti bildigi halde fenalik edenlerden Allahu Te-ala'ya siginirlardi.n

Ebu Hureyre

^(R.A.)

^Peygamber

Efendimizden ^§6yle ^rivS yet ediyor:

«Kendisiyle Allahu Teaia'mn nzasi

kazamlacak

olan bir ilmi, dunyalik igin arayanlar kiyamette cennet

kokusunu

alamazlar.» ₍₁₃₆₎ Allahu Teal&, fen& 3,limleri, ilim ile diiny&Iik elde edenler diye vasiflandirdi. Ahiret atimlerini de hu§u' ve zuhd ile vasiflandirmi§tir.

DiinyS alimleri hakkinda §6yle buyuruluyor:

«Vaktiyle Allah kendilerine kitab verilen okur yazarlarm §oyle

misakim

aldi: Celalim hakki i?in

onu

nas'a anlatacaksmiz,

ketm

et-miyeceksiniz, derken onlar

onu omuzlanmn

arkasina attilar da niu*

kaabilinde biraz para aldilar.» (3 ^-Al-i

imran

: 187) Ahiret alimi hakkinda da §6yle buyuruluyor:

«§ubhesiz ehl-i kitab i$inden kimi de vardir ki, Allah's

iman

et-tiklerl gibl indirilene de

iman

ederler, Allah'in ayatini bir kac. paraya

(136) Ebft D&vud ve tbn Mflce.

158 IHVAU 'ULUMt'D^- DlN

—

^Cilt : I

-

_RUB'LL _1BADAT

satmazlar. I§te Imnlann,

Rablarinm

indinde echieri vardir.» (3^-Al-i

tmran

^: 199)

Selefden bazi alimler diyor ki : nAlimler, Feygamberler arasinda hasr olacaklar.

Kadmlar

ve bilgisiyle diinyalik isteyen fakihler ise, padi^ahlai'

arasmda

ha§r olacaklardrr.»

Ebu'd-Derda

^(R.A.)

Peygamber

Efendimizden (S.A.) §6y-le rivayet etmi§tir ^:

,-'

>"*it

^' ^* m"

"

_."'if

_<

\ "

**\"

*,if *'l

' .* ^' ^'• ^* if '

'?»''-,'-' _r'fr

_•

'r

f ••"-'

>'." ^' _«. _* ^",

<''?vj

^ _, '• _' _'.

c

> ,-r *

«Aziz ve Celil olan Allaliu Tcala Pejgambcrlerden birisine vahy ederek buyurdu ki: Din

ugrunda

olmavip ba^ka maksadlar icin fakih olanlara, aniel gayest olmayaii ilini ugrcncilerine, ahirri itmiylc diin-yalik isteyenlere, di$ardan

koyun

derisinc buriinmiis. icleri kurt ^gibi olanlara, dillcri baldan tatli, fakat kalbleri sabir ot'undan aci olanla-ra, bana hile edip benimle eglenenlerc soyle; onlara. Onlar'a oyle blr bela kapisi acarim ki, halim insantan da hayrctlc birakir.n (137)

Dehhak, tbn Abbas'dan

(R.A.) rivayet ederek diyor ki

«Resulu'llah buyurdu ki

«Bu

iiininct'iu alimleri _iki ki$fdh' : Birincisi Allah ona ^ilini ^verdi, o da kar§ihgiiida para ve iicret aliuadan iusaulara tigretti vc okuttu.

t$te buna giiklcki ku§lar, ilcnizdcki baliklar, karadaki hayvanlar ^vc kirainu'I-kalihin mclcklcri

dua

edeilor. Kiyanict

gimunde

Peygamber-lere arkada^ olacak derecede ^yiice vc efendi olduklari lialdc Allah'm huzurana (ikarlar. tkincisi de, Allahu Teala'nin kendisine ihsan ctti-gi ilini ite cintrilik edip

onu

Allahu Teala'nin kullarma iicret

mukaa-(137) ibn Abdiilberr.

1 inci KlTAB

-

6 nci BaB

—

AHiRET ALtMLERtNtN AL.AMETLERI 159

bili okutan alimdir. Iste

bu

Kiyamet

giinjinde agzina ate§ten bir

gcm

vuruhnus oldugu lialde getirilir ve bir ^dcllal:

«Bu adam

falan og-lu falancadir. Allahu Tcala'mn Diinyada kentiisinc verdigi ilmi

baska-lanndan

kiskandi, ancak para ve ucrct karsriigi okuttu.» diye iinlen

li-ve insanlar hisabtan kurluluncaya kadar azaba ducar olur.n (138)

Bundan

daha fenasi rivayet edilen §u hikayedir:

«Musa

aiey-hi's-selam'a

hizmet eden bir

adam daima

"Musa

^{S a}^fⁱy

Belgede ihyau 'ULOmI'D-DIN TERCUMESi (sayfa 154-158)