Toplu taşıma rehabilitasyon çalışmalarında verilerin toplanma şekli, 2 farklı anket sonucunda elde edilmiştir. Bunlar, hane halkı ve toplu taşıma anketleridir.
3.1. Hane Halkı Anketleri
3.1.1. Anketlerin uygulanma yöntemi
İl genelinde ki yolculuk karakteristiğini belirlemek adına yapılan bu çalışmada, vatandaşların; eğitim, yaş, cinsiyet, çalışma, gelir, araç sahipliği vb. diğer verileri elde edilmiştir. Hanede yaşayan her birey için ayrı ayrı yolculuk formları doldurularak, vatandaşların yolculuk bilgileri elde edilmektedir. Çalışmada örneklem yönetimi kullanılmış olup, toplam 12000 hanede anket çalışması gerçekleştirilmiştir.
Çalışma, vatandaşların bir gününe ait yolculuk verilerini toplamaya yönelik yapılmaktadır.
Anket çalışmasının uygulanacağı hanenin seçimi ise TÜİK tarafından belirlemiştir. Daha sonra önceden belirlenmiş olan sorular hanede yaşayan vatandaşlara yüz yüze sorularak cevaplar alınmıştır. Bu çalışma kapsamında ki bireylerin tamamı 6 yaşından büyük olmaktadır.
Hane halkı anketlerinde;
İlçe bazlı nüfus yoğunluk dağılımı,
Çalışma alanında ki nüfusun cinsiyete göre dağılımı,
Çalışma alanında ki nüfusun yaşlara göre dağılımı,
Nüfusun eğitim durumunun ilçelere göre dağılımı,
İlçelerin nüfusları, çalışan kişi sayıları ve ilçe bazlı istihdam oranı,
Çalışan nüfusun sektörel dağılımı,
Aylık ortalama hane gelirlerinin ilçe bazlı dağılımı,
Araç sahipliliğinin ilçe bazlı dağılımı,
İlçelere göre ortalama gelir dağılımı,
İlçelerin bürüt ve net hareketlilik oranları,
İl genelinde hareketliliğin cinsiyete göre dağılımı,
Yolculuk hareketliliklerinin çalışma durumuna göre dağılımı,
İl geneli hane gelirine göre hareketlilik dağılımı,
Yolculuk süreleri,
İlçe bazlı ortalama yolculuk süreleri,
Cinsiyete göre ortalama yolculuk süreleri,
Cinsiyete ve çalışma durumuna göre ortalama yolculuk süreleri,
Ulaşım türlerine göre ortalama yolculuk süreleri,
Yolculuk sürelerinin zaman aralıklarına göre dağılımı,
Yolculuk sürelerinin yolculuk amaçlarına göre dağılımı,
Yolculukların ilçe bazlı ve ulaşım türlerine göre dağılımı,
İl geneli ulaşım türlerinin yolculuk amaçlarına göre dağılımı,
Yolculukların başlangıç ve bitiş saatine göre dağılımı, yapılmıştır.
Hane halkı anketleri; şehirde yaşayan vatandaşların gün içerisinde, nereye, nasıl, hangi amaçla, hangi tür ulaşım aracıyla, hangi zaman diliminde yolculuğun gerçekleştiğini belirlemek amacıyla yapılmaktadır.
Yapılan anketler sonucunda, mevcut durumda ki ulaşım hizmetlerinin yapısı ile alakalı gerekli bütün parametreler tespit edilmektedir. Ayrıca vatandaşların ulaşım ile alakalı tüm istek ve talepleri analiz edilerek, şehrin yapısına en uygun toplu ulaşım modelinin ortaya çıkması planlanmaktadır.
3.2. Toplu Taşıma Anketleri
Toplu taşıma anketleri iki farklı yöntemle yapılmaktadır. Bunlardan birincisi işleticiler ile iletişime geçilerek ofis ortamında önceden hazırlanmış olan toplu taşıma bilgi formları doldurulmaktadır. İşleticiler ile doldurulan bilgi formu Çizelge 3.1’de gösterilmektedir.
Çizelge 3.1. Güzergah bilgi formu
Güzergah Adı :
Güzergahta Çalışan Toplam Araç sayısı:
Günlük Çalışan Araç Sayısı : Günlük Yatan Araç Sayısı :
Aracın Yolcu Taşıma
Kapasitesi:
1
2
3
Sefere Başlama Saati:
Akşam Bitiş Saati:
Gece Nöbet Başlama Saati:
Gece Nöbet Bitiş Saati:
Gün İçinde Yapılan Tur Sayısı:
Nöbette Yapılan Tur Sayısı:
Toplam Yapılan Tur Sayısı:
Sefer Zaman Çizelgesi 1
2 3 4 5 6
Güzergah Uzunluğu:
Bir Turun Toplam Süresi: Tur başına yolcu:
Ortalama Ticari Hız: Araç başına yolcu:
Araç Başı Yapılan Km. Toplam Yolcu:
Araç Başı Tur Sayısı: Km. başına yolcu:
Aracın Seferde Kaldığı Süre:
Aracın Toplam Çalışma Süresi:
Aracın Çalışma Verimliliği:
Daha sonra işleticilerden alınan bilgiler doğrultusunda güzergahlarda yolcu sayımları gerçekleştirilmiştir.
Bu işlem için ilk olarak yolcu sayım ekibi oluşturulmuştur. Oluşturulan ekip toplu taşıma araçlarının ilk seferlerinden başlayarak akşam son seferine kadar gün içerisinde sefer başına taşınan yolcu sayısının tespitini yapmaktadır.
Daha sonra sefer başına taşınan yolcu sayılarından ortalama sefer başına taşınan yolcu
sayıları hesap edilmektedir. Ortalama sefer başına taşınan yolcu sayısı ile günlük sefer sayısını çarptığımız zaman bize günlük olarak güzergahta taşınan yolcu sayısını vermektedir. Hesap edilen değer kesin bir sonuç olmamakla birlikte güzergahın yaklaşık olarak günlük potansiyelinin belirlenmesi amacıyla yapılmaktadır.
Yapılan saha çalışmalarında yolcu sayımları ile birlikte pek çok başka verilerde elde edilmektedir. Güzergahlarda toplam 26 gün boyunca 237 sefer sayım işlemi gerçekleştirilmiştir. Güzergahlarda kaç gün ve kaç sefer sayım yapıldığı Çizelge 3.2’de yer almaktadır.
Çizelge 3.2. Güzergahlarda sayım yapılan gün ve sefer sayıları
Kooperatifler Güzergah Adı
Güzergahlarda Sayım Yapılan Gün
Sayısı
Güzergahlarda Sayılan Sefer
Sayısı Samandağ Kooperatifi Samandağ – Antakya 4 gün 38 sefer
Hedef Kooperatifi Samandağ – Antakya 4 gün 36 sefer
Sahil Kooperatifi Samandağ – Antakya 4 gün 36 sefer
Yeniçağ Kooperatifi Yeniçağ – Antakya 1 gün 9 sefer
Büyükçat Kooperatifi Büyükçat – Antakya 2 gün 17 sefer Değirmenbaşı Kooperatifi Değirmenbaşı – Antakya 2 gün 17 sefer Öz Aknehir Kooperatifi Aknehir – Antakya 2 gün 14 sefer
Tavla Kooperatifi Tavla – Antakya 2 gün 23 sefer
Ortaklar Kooperatifi Huzurlu – Antakya 2 gün 20 sefer
Yaylıca Kooperatifi Yaylıca – Antakya 1 gün 9 sefer
Yaylıca Kooperatifi Tomruksuyu – Antakya 1 gün 9 sefer
Yaylıca Kooperatifi Fidanlı – Antakya 1 gün 9 sefer
Toplam 26 gün 237 sefer
3.3. Regresyon Analizleri
Regresyon; bir veya birden çok değişkenin arasındaki ilişkiye bağlı olarak denklem geliştirme yöntemidir. Regresyon analizleri değişkenler arasındaki ilişkinin büyüklüğünü tespit etmek için kullanılmaktadır. Ayrıca regresyon analizlerinde, değişkenler arasında matematiksel bir formül oluşturularak geleceğe yönelik tahminlerde yapılabilmektedir.
Çalışmamda lineer ve purequadratic regresyon analizlerini yaparak araç sayısı için iki farklı denklem elde ettim. Analizlerde korelasyon, hataların karelerinin ortalaması ve ortalama yüzde hata değerlerini bir biri ile kıyaslayarak hangi regresyon yöntemin daha iyi sonuçlar verdiğini belirledim.
Regresyon analizlerinde oluşturduğum veri setinde, rehabilitasyon sonrasında hesap edilen araç sayıları için kullanılan parametreleri baz aldım. Çalışmamda kullandığım veri seti Çizelge 3.3’te yer almaktadır.
Çizelge 3.3. Analizlerde kullanılacak veri seti
GİRDİ VERİLERİ ÇIKTI
VERİSİ Güzergah Adı
Güzergahta Taşınan Günlük
Yolcu Sayısı
Güzergah Uzunluğu
Öneri Araç Kapasite
si
Ticari Hız
Güzergahta Çalışacak Araç Sayısı
Samandağ – Antakya 14378 61,79 55 28,26 53
Yeniçağ – Antakya 585 46,36 20 31,83 6
Büyükçat – Antakya 328 47,9 20 26,56 6
Aknehir - Değirmenbaşı
– Antakya 1098 55,2 20 26,53 10
Tavla – Antakya 484 28,2 20 21,42 5
Çanakoluk – Antakya 453 39 20 23,05 6
Yaylıca – Antakya 1430 45,76 20 22,43 10
Tomruksuyu – Antakya 773 49,38 20 24,9 6
Fidanlı – Antakya 264 48,04 20 22,62 6
Lineer Regresyon Formülü
5 5 4 4 3 3 2 2 1 1
0 *x *x *x *x *x
y Purequadratic Regresyon Formülü
2 5 10 2 4 9 2 3 8 2 2 7 2 1 6 5 5
4 4 3 3 2 2 1 1 0
*
*
*
*
*
*
*
*
*
*
x x
x x
x x
x x
x x
y