Makale ve Bildiri Düzeyindeki Çalışmalar

TOPARLI, Recep (1985). “Türkçede Galatlar”, Türk Dünyası Araştırmaları

Dergisi, S: 34, s. 159-174: Toparlı’nın bu çalışması Türkçedeki galat unsurları ele alan

ve onlar üzerinde değerlendirmelerde bulunan ilk çalışmadır. Çalışmada Arapça ve Farsça kökenli alıntı kelimeler esas alınmış ve yine bu dillere ait diğer unsurların (ek, edat vb.) Türkçedeki kullanım biçimlerinden kaynaklanan birtakım galat unsurlar da gösterilmiştir. Bu anlamda çalışma daha çok Arapça ve Farsça alıntı kelimelerdeki ses değişiklikleri üzerinde dursa da “aslında mastar oldukları halde yeniden mastar yapılan” emn-iyyet, kurb-iyyet; “Arapçada olmadığı halde Türkçede uydurulan” bâkir, mefkûre; “Türkçe kelimelere yanlış olarak eklenen” gidiş-ât, var-iyet, düzen-baz, ordu-gâh; “Farsça kelimelere yanlış olarak Arapça eklerin getirilmesi” ile oluşan peşînen, bahâr- iyye, hırda-vat gibi kelimelerden de bahsedilmiştir. Çalışmada konuyla ilgili herhangi bir teorik bilgi verilmemiş olup genel anlamda bu bahsedilen hususlar belirli başlıklar

altında sınıflandırılmış ve yine herhangi bir açıklama yapılmadan bu başlıklar altında örnekler sıralanmıştır. Yapılan sınıflandırma üzerinden Arapça ve Farsça alıntı kelimelerdeki ses olayları ayrıntılı bir şekilde gösterilip daha çok bu konu üzerine yoğunlaşan çalışmanın amacının ise “Arapça ve Farsça’dan dilimize giren kelimelerden birçoğunun Türkçenin gramer kaideleri içinde eridiğini ve artık Türkçenin bünyesine uyduğunu göstermekten ibaret” olduğu belirtilmiştir.

Toparlı’nın bu çalışması üzerinde yapılan bazı değişikliklerle birlikte daha sonra şu künyedeki yayın olarak görülmektedir:

TOPARLI, Recep (1996). “Türkçemizdeki Galat Sözler”, Türk Dili, C: 1996/II, S: 540, s. 607-618.

YAVUZ, Kemâl (1989). “Galat, Galatat ve Muînî’nin Dildeki Tasarrufları”,

Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi S: 60, s. 127-148: Çalışmanın başlığından da

anlaşılacağı üzere Yavuz burada Muînî’nin dildeki bazı tasarruflarını (galat yapılar) göstermeyi amaçlamaktadır. Bunu yaparken de, Muînî’nin tasarrufları galat yapılar olduğu için galatlar konusuna girmiş ve birtakım teorik açıklamalarla birlikte galatlara yönelik bir sınıflandırma da oluşturmuştur. Çalışmanın sonuç kısmında ise, “aslında galatât içinde yer alan bu yanlış tasarruflar sadece Muînî’de değil Süleyman Çelebi’den başlayarak Müştak Baba’dan Ziya Paşa’ya, Münif Paşa’ya kadar görülecek, hatta resmî kitâbetimizde bile yer alacaktır” denilerek bir anlamda galat kullanımların dil içinde ne kadar yaygınlık kazandmış olduğu vurgulanmaktadır.

KAÇALİN, Mustafa S. (1996). “Galat”,TDV İslâm Ansiklopedisi, C: 13, s. 300- 303: Galat kelimesinin tanımı ve “galat-ı meşhûr, galat-ı fâhiş” gibi kullanımlarını açıklayarak başlayan çalışma, galat kavramının Arapça ve Farsçadaki durumunu kıyaslayarak devam eder ve galatlara yönelik bir sınıflandırma yapıldıktan sonra, bazı galatat sözlükleri hakkında küçük bilgiler vererek sona erer. Galatlar hakkında birtakım teorik bilgiler veren Kaçalin, Türkçenin münasebette bulunduğu çeşitli dillerden kelimeler aldığını ve “bazı değişikliklere uğrayarak Türkçeye yerleşen ve kendini kabul ettiren kerimelerin bu değişmelerden dolayı galat (yanlış) kabul edilmiş” olduğundan bahseder.

DEVELİ, Hayati (1997). “Kemalpaşazade ve Ebüssuûd’un Galatât Defterleri”,

Ebüssuûd Efendi’nin galatât defterlerinin/sözlüklerinin transkripsiyon işaretleriyle metin neşrini yapaktadır. Kemalpaşazade’nin eseri orijinalinde Arapça olduğu için onun Türkçe tercümesinin yayını, Ebüssuûd Efendi’nin eserinin ise üç nüshası karşılaştırılarak tenkitli metin yayını (edisyon kritik) yapılmıştır. Develi metinlerin yayınına geçmeden önce ise galat konusuna değinmiş ve bazı teorik bilgiler de vermiştir. Galatların sınıflandırılması konusunda ise“Kemalpaşazade ve Ebüssuûd Efendi’nin bize verdiği malzeme şu esas gruplara ayrılmaktadır” diyerek bu sınıflandırmayı dört ana başlık olarak oluşturmaktadır:

 İmlâ yanlışları ve yanlış okumalar  Ses bilgisi ile ilgili yanlışlar  Yapı bilgisi ile ilgili yanlışlar  Anlam bilgisi ile ilgili yanlışlar

SAĞOL, Gülden (2002). “Galatların Değerlendirilmesi”,Uluslararası

Sözlükbilimi Sempozyumu Bildirileri, s.143-152: Sağol bu çalışmasında galatları, galatat

sözlüklerindeki görünümleri ve dilin işleyişi açısından ele alır ve günümüzdeki birtakım kural dışı kullanımlarla kıyaslamalı bir biçimde değerlendirir. Çalışma galat kavramının neleri kapsadığından bahsedilerek başlamakta ve galatat sözlüklerinde ne gibi unsurların bulunduğu birtakım örneklerle gösterilip, yerli ve yabancı kelimelerdeki ses, biçim, anlam ve imlâ açısından dilin işleyişini göstererek devam etmekte ve galat kavramı üzerinden bugünkü dilin durumundan söz edilip sona ermektedir.

KÜLTÜRAL, Zühal (2007). “Galatât Sözlükleri Ve Dil Bilimi Açısından Önemi”, IV. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, C. 2, s. 1129-1135: Kültüral bu çalışmasında galatın ne olduğundan kısaca bahsederek belli başlı galatat sözlüklerini sıralamış, galatları sınıflandıran bir tasnif vermiş, arkasından da bazı galatat sözlüğü müelliflerinin galatlara karşı tutumlarını ve görüşlerini vermiştir. Çalışmanın sonunda ise galatat sözlüklerinin “bazı kelime ve şekillerin aslını aydınlatmada yararlı olduğu gibi, yanlış biçimiyle yerleşen kelimelerin çoğu zaman yanlış oldukları unutularak benimsendiğini ve dilin kendi yapısına göre yerleşip kullanıldığını göstermeleri” yönüyle öneminden bahsedilmiştir.

EMİNOĞLU, Emin (2011). “Galat Sözlükleri ve Mehmed Hafîd Efendi’nin Galatât Sözlüğündeki Çağatayca Sözcükler”, Turkish Studies, Volume 6/1, Winter 2011, s. 1021-1038: Bu çalışma, galatlar ve galatat sözlükleri hakkında genel bilgiler

verildiği ve Mehmed Hafîd Efendi’nin galatât sözlüğündeki Çağatayca sözcüklerin listesinin sunulduğu iki bölümden meydana gelmektedir. Galat kelimesi ve kavramı hakkında birtakım bilgiler verilerek başlanan birinci bölümde Eminoğlu, bazı galatât sözlükleri üzerinde durmuş ve sıralı bir liste halinde sunduğu yirmi bir (21) galatât sözlüğü hakkında kısa bilgiler vermiştir. Hemen arkasından ise bu sözlüklerin müelliflerinin bir kısmının dile ve galatlara karşı tutumlarını eserlerden verdiği örneklerle ayrıntılı bir biçimde ele alıp, dönemin galat anlayışını müelliflerin görüşleri üzerinden özetleyerek on (10) madde halinde sıralamaktadır. Galatât sözlüklerindeki Türkçe unsurların, yapılan çalışmalarda ne şekilde ele alındıklarını da gösteren çalışmada galatât sözlükleri hakkında bazı değerlendirmelerde bulunulduktan sonra ikinci kısıma geçilir ve Mehmed Hafîd Efendi’nin sözlüğündeki Çağatayca kelimeler listelenir.

KÜLEKÇİ, Cahit (2012). “İbn-i Kemâl’in Galatâtu'l-Avâm İsimli Risâlesi”,

Hikmet Yurdu Dergisi, Yıl: 5, C: 5, S. 10, Temmuz-Aralık 2012/2, s. 261-274: Bu

çalışma İbn-i Kemâl’in Galatâtu'l-Avâm adlı galatât sözlüğünün Latin alfabesine aktarılarak yapılan metin yayınıdır. Çalışmada galatlar hakkında teorik bilgi bulunmamakla birlikte, listesi oluşturulan madde başları hakkında verilen dipnotlarda birtakım açıklamaları yapılmıştır.

ACAR, Ömer (2016). “Osmanlı Türkçesinde Arapça Alıntı Kelimelerin Galat Kullanımı”, Bütün Yönleriyle Osmanlıca Ve Mirası Uluslararası Sempozyumu Bildiri

Kitabı, s. 249-260: Acar bu çalışmasında Arapça kökenli kelimelerin galat

kullanımlarını ele almakta ve galatları dilin değişimi açısından değerlendirmektedir. Çalışmada galat kelimesinin çeşitli kullanımları ve galatlar üzerine yapılan çalışmalara (galatat sözlükleri listesi) yer verildiği gibi çalışmanın sonunda Arapça alıntılar esasında bir galat sınıflandırması da yapılmıştır. Ayrıca çalışma içerisinde galat kelimesiyle ilişkili olması sebebiyle lahn kelimesi de ayrıntılı bir biçimde açıklanmıştır. Çalışmada galatların açıklanmasına yönelik farklı konulara kısa kısa temas edilmesiyle birlikte, galat kelimesiyle ifadesini bulan dil yanlışlıklarının “her dil için geçerli olan evrensel bir olgu” olduğundan da bahsedilmiştir. Çalışmanın önemli noktalarından birini de galatlara yönelik birtakım soruların gündeme getirilmesi oluşturmaktadır. Bu sorular ise genel çerçeveleri açısından “galat kavramının sınırlarının ne olduğu” ile ilgilidir.

KÜLTÜRAL, Zühal (2005). “Kâmûs-ı Türkî’de Galatlar”, Marmara

Üniversitesi Türklük Araştırmaları Dergisi, S. 17, s. 229-246: Kültüralın bu çalışması

KT’de bulunan galat unsurları ele almakta olup çalışma iki kısımdan oluşmaktadır. İlk kısım genel itibariyle Şemseddin Sami’nin dilciliği ve galatlar konusundaki görüşlerine yer verilmekte, ikinci kısımda ise“Şemseddin Sami’nin galat konusundaki görüşleri hakkında bir fikir vermesi” amacı belirtilerek KT’deki galat unsurlar tespit edilebildiği kadarıyla listelenmiştir. Kültüral’ın çalışması ile bu çalışma (tez) aynı konuyu hedef almakla birlikte işleyiş, konunun değerlendirilmesi ve galatların tespiti yönüyle birbirinden ayrılmaktadır. Özellikle galatların tespiti açısından Kültüral’ın çalışmasında birtakım sınırlılıkların olmasına rağmen bu tez çalışması daha kapsamlı veriyi ele almaktadır.