• Sonuç bulunamadı

Mahalle Sakinlerinin Belediye Hizmetleri ile İlgili Algıları

2. ARAŞTIRMANIN KURAMSAL ÇERÇEVESİ

2.8. Mahalle Sakinlerinin Belediye Hizmetleri ile İlgili Algıları

Belediye, Fransa’da municipalite, İngiltere’de municipality ve eski terim olarak da şehremaneti olarak kullanılan bir kavramdır. Bugün kullanılan anlamı ile belediye, “kent niteliği taşıyan bir yerleşim yerinde yaşayanların ortak yerel gereksinimlerini karşılamakla görevli, kamu tüzel kişiliğine sahip ve karar organları halk tarafından seçimle oluşturulmuş yerel yönetim birimi” olarak tanımlanmaktadır.138 Modern belediyecilik açısından değerlendirildiğinde;

belediyenin mevcudiyeti için yerleşik bir topluluk olmalı, kent topluluğu olmalı, belediye merkezi yönetimden ayrı bir yönetim örgütü olarak değerlendirilmelidir.139

Kanunlar çerçevesinde, 5393 sayılı “Belediye Kanunu”nda belediye kavramını tanımlanmıştır. 5393 sayılı kanuna göre belediye; “Belde sakinlerinin mahalli müşterek nitelikli ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan ve karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan idari ve mali özerkliğe sahip bir kamu tüzel kişisi” dir.

Sosyolojik anlamda, toplumun bazı kamusal hizmetlerin sunulması ve dağıtılmasında ve ulaştırılmasında görevli, toplumsal işlevler bakımında topluma en yakın kamusal kurum belediyelerdir. Belediyeler, kent ile ilgili planlamalar yapmaları, kent ile ilgili bazı politikalar belirlemeleri, yerel kimliğin oluşmasına yönelik faaliyetleri ve bazı toplumsal görevler üstlenmesi hasebiyle, kentleşme sürecinde önemli bir unsurdur. Bu nedenle belediyeler ve belediye hizmetleri ile ilgili algı, çalışmamıza konu olmuştur. Bu noktada, belediyenin işlev ve içeriğine göre yapılan tanımların, yerine getirdiği görevlerin, düzenlediği faaliyetlerin toplumsal algı açısından değerlendirilmesi gerekmektedir.

Belediyi hizmetlerinin topluma dağıtılması ve ulaştırılmasında, en önemli kaide eşitlik ve nesnellik ilkesidir. Eşitlik ilkesi, benzer vasıf ve koşullara sahip kişi ve yapılar arasında ayrım yapmadan, aynı şekilde hizmetlerden yararlanmasına imkan tanıyan bir ilkedir. Bu anlamda, hizmetleri dağıtanlar, bu konularda, herhangi

138 Bozkurt, Ömer; Ergun Turgay: Kamu Yönetimi Sözlüğü, Editör. Seriye Sezen, 2.Baskı, TODAİE Yayınları, Ankara, 2008, s. 31.

139

Uyar, Hakkı : “Türkiye’de ve Dünya’da Yerel Yönetimler: Kısa Bir Tarihçe”, Aydınlanma 1923, Yıl 8, sayı 51, Kış 2004, ss. 1-8, s. 1.

bir düşünce ile hiç kimseye bir ayrıcalık sağlayamaz.140

Nesnellik ilkesi ise kişilere hak vermekten ziyade, idareye ödev yüklemektedir. İdare, kamu hizmetini yürütürken belirli kişi veya kişi grupları arasında, onların siyasal düşünceleri, etnik kökenleri, dinsel inanışları nedenleriyle ayrım yapamaz. Kamu hizmetini yürüten personel de tarafsız olmak zorundadır. 141

Kanunlar çerçevesinde belirtilen hususların, toplum tarafından nasıl algılandığı, kanunların pratiğini göstermesi anlamında ayrıca önemlidir. Yine kanunların içeriğinden çok işleyişi, toplumsal algıyı daha çok etkilemektedir.

Elazığ Yıldızbağları Mahallesi sakinleri, sahip oldukları bazı kimliklerden dolayı sürekli ayrımcılığa maruz kaldıklarını düşünmektedirler. Mahallenin Alevi olması, siyasal olarak, kentin diğer mahallerinden farklı olması, etnik kökenlerinin farklı olması gibi gerekçeler ile mahalle sakinleri kamusal hizmetlerin kendilerine eşit ve nesnel bir şekilde dağıtılmadığı yönünde tutumlara sahiptirler. Mahallenin belediye ile ilgili algı ve tutumları ve belediyenin mahalle ile ilgili faaliyetleri bu başlık altında irdelenecektir.

“Belediye hizmetlerinden memnun musunuz” sorusuna katılımcıların istisnasız hepsi olumsuz yanıt vermiştir. Belediyenin kendi mahallelerine hemen hemen hiçbir hizmet getirmediğini belirten katılımcılar, bu durumun mahalleye bakınca hemen anlaşılabileceğini ifade etmektedirler. Mahallenin yollarının, kaldırımlarının çok kötü durumda olduğu ve belediyenin buralara herhangi bir çözüm üretmediği iddia edilmiştir. Son 10 yılda mahallede sadece 1 parkın yapıldığı, mahallenin imar ile ilgili sorununun çözüm beklediği ayrıca mahalle sakinlerince dile getirilmiştir. Mahalle 2010 yılından beri mahalleye doğalgaz bağlanmasını beklemektedir. Mahallenin bazı sokaklarına gelen doğalgaz henüz bütün mahalleye gelmemiştir.142

140 Tuncil, Veysel : “Kamu Hizmeti”, 2005 http://www.turkhukuksitesi.com/makale_199.htm, Erişim: 11.01.2014

141

Gözler, Kemal : İdare Hukuku Dersleri, 5. Baskı, Ekin Kitabevi, Bursa., 2007, s.521. 142

Belediyenin yıllık faaliyet raporlarına bakıldığında Yıldızbağları Mahallesi ibaresinin çok az geçmekte olduğu görülmüştür. 2008 Elazığ Belediyesi Yıllık Faaliyet raporunda “Yıldızbağları Mahallesi” ismi sadece iki kez geçmiştir. Aynı raporda Sürüsürü 14, Abdullahpaşa 13, Hilalkent Mahallesi 14 kez geçmektedir. 2009 ve 2010 Yılı Faaliyet raporunda mahalle ile ilgili bir faaliyet bulunmamaktadır. 2011 yılında Yıldızbağları Muhtarlık binasının yapıldığına dair faaliyet yer almaktadır. Ayrıca mahalle sakinleri, belediye tarafından yapılan etkinliklerin hepsinin Sünnilere hitap ettiğini ve Alevilere yönelik herhangi bir etkinliğin belediye tarafından düzenlenmediğini belirtmişlerdir. Cemevinin açılışı sırasında belediyenin kendilerine yardımcı olduğunu belirtmiş ve her yıl Muharrem ayında düzenlemiş oldukları Aşure gününe belediye başkanın katıldığını Cemevi yetkilileri tarafından ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, mahalle sakinleri Belediye hizmetlerinden memnun olmadıklarını ve mahalleye hizmet getirilmemesinin ana sebebinin Alevi olmalarından kaynakladığını belirtmişlerdir. Elazığ’ın diğer göç alan mahalleri ile karşılaştırıldığında, mahallenin Alevi olmasının hizmet almamasında en önemli etken olmadığı anlaşılmaktadır. Yıldızbağları gibi, sosyolojik olarak gecekondu mahallesi içeriğinde olan, göç alan diğer Sünni mahallelerde de, önemli bir hizmet farkı bulunmadığı görülmüştür. Mahalle, gelişmekte olan mahalleler ile karşılaştırıldığında belediye hizmetlerinde geri, kendisi gibi diğer göç alan mahalleler ile karşılaştırıldığında fark olmadığı görülmüştür. Belediye hizmetlerinin az gelmesinin sebebinin Alevi, Tuncelili, Kürt olmalarına bağlamaları sadece bir algıdır. Ancak toplum doğrusunu, gerçekler değil, belirli yorumlara dayanan algılar belirlemektedir. Bu bağlamda belediyenin, özelikle sosyal anlamda, zayıf kaldığı mahallede, bu algıya yönelik müspet faaliyetler planlamalıdır.