Mümtaz Tarhan‟ın Yönetim Kurulu BaĢkanlığı (1950–1958)

TED‟in sekiz yıl boyunca Yönetim Kurulu BaĢkanlığını yapmıĢ, Derneğin bugünkü duruma gelmesini sağlayan önemli kararlara imza atmıĢ olan Mümtaz Tarhan, 1908 yılında Ġstanbul‟da doğmuĢtur. 1926‟da Ġstanbul Lisesini, 1931‟de Ankara Hukuk Fakültesini bitirmiĢtir. Hukuk Fakültesinden mezun olduktan bir yıl sonra 1932 yılında Maliye Bakanlığı Gelir ve Ġrat Vergileri Müdürlüğüne getirilmiĢ, bu kurumda ayrıca, Kanunlar Müdürlüğü de yapmıĢtır. 1939‟da Ġzmir Defterdarlığı,

1942‟de Maliye Bakanlığı Gelirler Genel Müdürlüğü görevlerinde bulunmuĢtur. Bu görevinde iken Maliye Meslek Lisesinin kurulmasını sağlamıĢ, Neumark Komisyonunu kurarak gelir vergisi ile vergi usulleri kanunlarının hazırlanmasında yardımcı olmuĢtur. 1947 yılında Tapu Kadastro Genel Müdürlüğüne, 1951 yılında da SayıĢtay BaĢkanlığına getirilmiĢtir. 1954‟te DP Ankara Milletvekilli seçilmiĢ ve 22. hükümette 1955–1957 yılları arasında ÇalıĢma Bakanlığı görevinde bulunmuĢtur. 20 Kasım 1957‟de, Fahrettin Kerim Gökay Berlin Büyükelçiliğine atanınca, onun yerine o dönemde birlikte yürütülmekte olan Ġstanbul Valiliği ve Belediye BaĢkanlığı görevine atanmıĢtır. Bu görevi onun hayatındaki en ilginç dönemlerden birisi olmuĢtur. Bu görevi sırasında özellikle Ġstanbul‟un temizliğini sağlama yönünden kente büyük yararları olmuĢtur. Tarhan, bütün ailelerin Ģikayetçi olduğu Çocuk Kumarhanelerini, yani her türlü oyun salonlarını kapatmıĢ, Ģehrin temizliği için de “Tükürük Yasası” gibi sıkı önlemler almıĢtır. Zamanın BaĢbakanı Adnan Menderes‟e verdiği Fahri Belediye BaĢkanlığı payesine karĢın ödün vermeyen kiĢiliğiyle hükümete ters düĢmüĢ ve bu görevinden 11.05.1958 tarihinde istifa etmiĢtir. 1963 yılındaki seçimlerde Ġstanbul‟da CKMP‟nin (Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisi) desteklediği bağımsız aday olarak seçimlere girmiĢ fakat seçilememiĢtir. Spor iĢleri ile de uğraĢmıĢ olan Tarhan, Ankaragücü Kulübünde 1931–1932 sezonunda Merkez Mıntıka Heyetinde yer almıĢ, 1952 yılında Türkiye Futbol Federasyonu BaĢkanlığı görevinde bulunmuĢ ve 1955-1957 yıllarında Gençlerbirliği Kulübü BaĢkanlığını yapmıĢtır. Hür ve Kabul EdilmiĢ Masonlar Locası üyesi olan Mümtaz Tahran 27 Mayıs 1960 ihtilali ile tutuklanmıĢ, Yassıada‟da yargılanmıĢ fakat beraat etmiĢtir. 19 Ocak 1970 tarihinde Ġstanbul‟da ölmüĢtür. BasılmıĢ birçok eseri vardır bunlardan bazıları Ģunlardır: Arttırma ve Eksiltme Kanunu ġerh ve Ġzahı (1940), Olgunluğumuzun Panoraması (1940), Medeni Kanunun Genel Esasları (1947), Ölünceye Kadar Bakma Akti (1948), Mukayeseli Dünya Kadastrosu (1949) (HKMO, 2008).

Bulunduğu her görevde eğitime özel önem veren Tarhan, 1946 yılında MEB tarafından müfredat programı ve yönetmeliği onaylanarak lise derecesi verilmiĢ ve ismi Tapu Kadastro Meslek Lisesi olmuĢ lisenin yeni bir statüye kavuĢturulmasında önemli rol oynamıĢtır. Ayrıca, MEB‟in 7 Mayıs 1949 tarih ve 10659 sayılı emirleri

ile Ġstanbul Teknik Okulunda Harita Kadastro Ģubesi açılmıĢtır Ġlk yıl alınan öğrenciler 1. ve 2. sınıfa yerleĢtirilerek, Tapu Kadastro Genel Müdürlüğünün burs desteği ile 1953 yılında mezun olmuĢlardır. Böylece Tarhan, ülkemizde mühendislik eğitimi verecek 4 yıllık ilk Harita ve Kadastro Bölümünün kurulmasına da öncülük etmiĢtir. ÇalıĢma Bakanlığı görevi sırasında, sendika yöneticilerinin eğitimi için kurslar açıp, seminerler düzenlemiĢ, kalifiye iĢçi, çırak, aĢçı, garson yetiĢtirilmesi için teĢebbüslerde bulunarak eğitime önem verdiğini göstermiĢtir. Üst düzey görevlerinden sonra çeĢitli liselerde öğretmenlik yapmıĢ ve 1959 yılında Tarhan Kolejini kurmuĢtur (HKMO, 2008)

Ġdil‟in istifa ederek görevinden ayrılması üzerine Genel Merkez Yönetim Kurulunda yapılan görev bölümünden sonra yönetim kurulu Ģu Ģekilde oluĢmuĢtur:

BaĢkan: Mümtaz Tarhan BaĢkan Vekili: Muzaffer Dalkılıç Muhasip Üye: Habip Germiyanlıgil Üye: Cevdet Memduh Atlar Üye: Selahattin Toker Üye: Orhan Aisbah Üye: Enver Okyay Üye: Muzaffer Öztunç Üye: Vehbi Koç

Üye: Dr. Talat Vasfi Öz Üye: Yusuf Mardin

Bu yönetim kurulunun sekiz yıl boyunca yaptığı önemli çalıĢmalardan bazıları Ģunlardır (Ballar, 2004):

14 Haziran 1950 tarihli toplantıda; Bursa Valiliğinin, Bursa‟daki lise binasının Tekel Müdürlüğü tarafından Tütün deposu olarak kullanılması hakkındaki teklifi kabul edilmemiĢ, Lisenin en yakın zamanda tekrar açılabilmesi için çalıĢmalara baĢlanılması kararlaĢtırılmıĢtır.

16 Eylül 1950 tarihli toplantıda; güftesi Yusuf Mardin‟e ait Ankara Koleji MarĢı kabul edilmiĢtir.

“Bozkırda yeşil bir yuva bilgi yuvası Orda gönüllere dolar dostluk havası Kız, erkek bütün çocuklar vermiş elele Yarın hepsi de yurt için birer meşale Türkiye'de okulumuzun yoktur bir eşi Nur saçar zihinlere ANKARA KOLEJİ Kolej bize doğru yolu gösteren yıldız Orada geçen günleri hasretle anarız Zamanla herşey değişir belki gün gelir Fakat yine gönlümüzde ismin yükselir Türkiye'de okulumuzun yoktur bir eşi

Nur saçar zihinlere ANKARA KOLEJİ” (TED Ankara, 2007)

TED Ankara Koleji MarĢı, dernek arĢivlerinden anlaĢıldığı üzere okulun müzik öğretmenlerinden Muzaffer Arkan tarafından bestelenmiĢtir.

15 ġubat 1952 tarihli toplantıda o dönem 150 bin lirayla en yüksek teklifi vermiĢ olan Çocuk Esirgeme Kurumuna satılmasına karar verilen kapatılmıĢ durumdaki Bursa Kız Lisesi binasının, derneğin çıkarları ve MEB ile olan münasebetler doğrultusunda bu karadan vazgeçilerek 160 bin liraya MEB‟e satılması kararlaĢtırılmıĢtır.

26 Mayıs 1958 tarihli Genel Merkez Yönetim Kurulu toplantısı kararıyla Zonguldak Koleji kurulmuĢ ve 1958–1959 öğrenim yılından itibaren orta hazırlık sınıfı eğitim-öğretime baĢlamıĢtır. Aynı toplantıda; sinema, spor ve çeĢitli eğlence faaliyetleri ile derneğin gelirinin arttırılmaya çalıĢılması kararlaĢtırılmıĢtır.

Dernek arĢivlerindeki kayıtlara göre; 8 Kasım 1952 tarihli XII. Genel Kurulunda yapılan seçimlerde Genel Merkez Yönetim Kurulu asil üyeliklerine Vehbi Koç, Dr. Talat Vasfi Öz ve Yusuf Mardin‟in yerlerine, Emlak Kredi Bankası Genel Müdürü Medeni Berk, Avukat Feridun Söğütlügil ve Tüccar Nazmi Balkanoğlu

getirilmiĢlerdir. Daha sonra bu kurula, Enver Okyay yerine de Ankara Kız Lisesi Müdürü Nilüfer Gün dâhil olmuĢtur.

Bu dönemde artan spor faaliyetleri karĢısında TED Ankara Spor Kulübü; TED Ankara Koleji Mezunları Derneği tarafından “okuldaki öğrenci ve mezunları arasında spor sevgisini yaymak, aldıkları çağdaĢ eğitimi destekleyecek sağlıklı, ahlaklı ve mücadele gücü üstün sporcular yetiĢtirmek ve böylece kulübün ülke çapında, Türkiye‟nin ise uluslararası spor yarıĢmalarında layıkıyla temsil edilmesine katkıda bulunmak” amacıyla 1954 yılında kurulmuĢtur. Yeni spor kulübü, TED‟in Ana Tüzüğün 5. maddenin (d) fıkrasındaki “Türk çocuklarının ulusal, sosyal, kültürel ve sportif eğitimlerini yükseltmeye çalıĢmak” biçiminde belirtilmiĢ olan temel amaçlarından birini de yerine getirmiĢ oluyordu. TED Ankara Kolejliler Spor Kulübü ilerleyen yıllarda özellikle basketbol dalında baĢarılar elde etmiĢ adından “Türkiye‟de çağdaĢ basketbolü en iyi uygulayan ekip” diye söz ettirmeyi baĢarmıĢtır (TED, 1978).

TED Ankara Spor Kulübü, Türk basketbolüne RüĢtü Yüce, Erdem Tulgar, Akın Öngör, Birol Öngör, Erdal Poyrazoğlu, BarıĢ Küce, Seyfi KuĢtimur, Tansev Mıhçıoğlu, Erdinç Talu, Murat Didin, Ercüment Sunter, Aytek Gürkan, Tunç Girgin, Murat Evliyaoğlu, Haluk Yıldırım, Serdar Apaydın, Tolga Tekinalp, Gökhan Üçoklar, Serkan Erdoğan gibi önemli isimleri kazandırmıĢtır (TED Spor Kulübü, 2008)

3.2.6.1 Derneğin Ġlk Kolejleri: Ankara Koleji (1951) ve Zonguldak Koleji (1958)

Eski adıyla YeniĢehir Lisesi, 1936–1937 ders yılında 25 lise birinci sınıf öğrencisinin eğitim görmeye baĢlaması ile açılmıĢtır. 1938 – 1939 ders yılından itibaren de, satın alınan ve inĢası tamamlanan binalarla beraber, TMC Erkek Koleji ve TMC Kız Koleji olmak üzere iki ayrı binada 120‟si yatılı toplam 870 öğrenciyle birlikte eğitim-öğretime baĢlamıĢtır (TED, 1968).

Farklı dönemlerde TMC Lisesi, TMC YeniĢehir Koleji ve Ankara Koleji adlarını alan dernek okulunun baĢlıca hedeflerinden birisi; fen bilgisi derslerinin Ġngilizce olarak öğretilmesi olmuĢtur. Bu konuda, 1934 yılında Refik Koraltan‟ın BaĢkanlığındaki Yönetim Kurulu ve 1941–1948 yılları arasında Fakihe Öymen‟in baĢkanlığındaki Yönetim Kurulları gerekli çabaları göstermiĢlerdir. Bu hedef 1951 yılında Mümtaz Tarhan‟ın baĢkanlığındaki Yönetim Kurulu tarafından gerçekleĢtirilmiĢtir. MEB‟in Talim ve Terbiye Dairesinin 19 Temmuz 1951 tarih ve 56 sayılı kararı ile fen grubu derslerinin Ġngilizce olarak okutulması kabul edilmiĢtir. 1951–1952 ders yılından itibaren açılan hazırlık sınıflarıyla öğretime devam edilmiĢ ve okulun adı da TED Ankara Koleji olmuĢtur. Okulun kolej haline gelmesiyle öğrenci ücretlerinde ciddi bir düzeltme yapılması da kararlaĢtırılmıĢtır (TED, 1963)

Ankara Kolejinden sonra kurulmuĢ olan ikinci kolej olan TED Zonguldak Koleji 15 Ekim 1958 tarihinde eğitim öğretime baĢlamıĢtır. CumhurbaĢkanı Celal Bayar‟ın TED‟den, Zonguldak‟ta bir Ģubenin ve kolejin açılması ile ilgili dilekleri üzerine Zonguldak‟ın ileri gelenlerinden 45 üyenin Ģube ve kolej açılması ile ilgili 15 Mayıs 1958 tarihli dilekçesi Genel Merkez Kurulunun 26 Mayıs 1958 tarihli toplantısında kabul edilmiĢtir. Bir yandan Ereğli Kömür ĠĢletmesinin yardımları ile okul binasının hazırlanması giriĢimleri diğer yandan da MEB‟den onay alınması çalıĢmaları sürdürülmüĢ ve TTKB‟nin 28 Ocak 1959 tarih ve 40 sayılı kararı ile fen derslerinin Ġngilizce okutulması ile ilgili Kolejin açılması izni Bakanlığın 10 ġubat 1959 tarihli yazsı ile Zonguldak Valiliğine bildirilmiĢtir (TED, 1968).

Bu Ģekilde, okulun ilk yılında, ortaokul kısmı hazırlık sınıfındaki toplam 34 öğrenci ile eğitim-öğretime baĢlanmıĢtır. Kolejin ilk müdürlüğüne de Selim Zağlı getirilmiĢtir.