—
Aziz ve Celil olan Allah'i bilmektir. Onlar:
— Hang!
bilgiyl kasdediyorsunux? dediler.Peygamber
Efendi-miz (S.A.) :— Noksan
sifatlardan miinezzeh,kemal
sifatlariyie bezenmig olan Allahu Teala'yi bilmegi kasd ediyorum, diye cevab verdiler.On-lar:
— Ey
Allah'ra Resulii, bizamelden
soruyoruz, siz ilimden cevab veriyorsunuz, deyiace,Peygamber
Efendimiz (S.A.) :—
lyi biliniz ki, Allahu Teala'yi bilerek yapilan az amel faydaverlr. Fakat cehaletle yapilan amel, cok da olsa fayda saglamaz. Bu-yurmu§laxdir.» (29) .
«Allahu TeaJa kiyamet giinu, btitiin kullarcm ve alimleri diiiltir.
Sonia alimlere:
Ey
alimler,ben
halinizi bilerek, ilmi size verdim;bu-nu
size azabetmek
icin vermedim.Kasurlannm
bagigladim. Buyu-run Cennete...» (30)Islam bDyCklerInIn sozlerIne gelInce
:Hazret-i Ali (R.A.) Kumeyl'e hltap ederek: «Ey
Kumeyl,
ilimmaldan
hayirhdir. Qtinkii mail sen koruyacaksin, fakat ilim seni ko-rur.tUm
hakim,mal mahkwndur. Mai
sarf etmekle azahr, ilim sarfi-yatla cogalir.» buyurmu§tur. Vine Hazret-i Ali (R.A.) : «Bir alim, gundQzleri oruclu oldugu halde harb eden, geceleri de ibadetle gegi-ren miicahid abid'dendaha
fistundtir. Bir alimin olumtt He Islamale-minde
agilan bo§lugu,onungibi
yeti§ecek bir alimden ba§kasidol-duramaz.» derai§tir. Yine Hazret-i Ali (R.A.) fair manzflmesinde §6y-le buyuruyor
:
(29) Ibn Abdiitberr. Enes'<ten.
(30) Tabertol Ebu
MilAn.
54 tHYAU 'ULtiMl'D-DtN
—
Cilt: 1—
RUB'U'L - IBADAToOvunmek
ancak ehl-i ilme mahsustur. Qtinkii onlar dogruyol-4a
oldublan gibi arzu edenlere de dogru yolu gosterirler.Herkesin derecesi bilgisi lie ol$ultir. Cahiller ise, alimlere
dii§-mandirlar.
Alim ol ki, olmeyesin. Qiin!:u insanlar oliir, fakat alimler diridir-ler.»
Ebu'l-Esved: «llimden daha degerli bir sey olamaz; Qiinkii sul-tanlar insanlara
hukm
ederken, alimler sultanlara da hakimdir.» di-yor.tbn Abbas
(R.A.) : «Siileyman Aleyhisselam mal, ilim vehii-ktimdarhk arasinda
muhayyer
iken ilm'i terclh etti vebu
sayede diger Usisine de mallk oldu.» buyuruyor.tbn Milbarek'e sordular
:
/
«
— Kamil
insanlar kimdir? tbnMubarek
:
—
Allmlerdir, dedi. Yine sordular:
—
Melikler kimlerdir? ibn Mtibarek :—
Zahidler [Dunyayi terk edip Allah igin gahsanlar]'dir, dedi.—
Al^ak seviyeli insanlar kimlerdir? diye sorulunca tbn Mubarek:— Din
kisvesi altinda diinya menfaati sagliyanlardir,» diyece-vab vermis ve alimden baskasim kamil insan saymamistir. Qunkii insanin diger canh mahluklardan aynligi, ilmi sayesindedir. Insan hangi hususiyetle digerlerinden aynlirsa, kemall de o sayededir.
§upheslz, insanin diger
manlukattan
imtiyazli olmasi, giig ve kuv-vetiyle degildir! Qiinkii deve kendisinden kuwetlidir. Vttcud iriligiy-le de degildir. Qiinkii fil insanlarin hepsinden buyiiktiir. Yigitlikle de degil; rira arslan herkesden yureklidir.Qok
yemesiyle de degil!Qun-ku
fikiizun karnidaha
buyiiktur.Bunun
gibi cinsi mtinasebetbaki-mindan
da degil. Qiinkiibu
hususta da, en kiigiikmanlukattan
olan serge kusu, insanlardandaha
kudretlidir.§u
halde insan,ancak
ilim Ijin [Allah'i bilmek igln] yaratilmis.tir.Diger bazilan: «Cahillerin kazanglan ile alimlerin zararlarinin ne oldugunu bilemedim» demisterdir. Hatta
bu
husustaFeygamber
Efendimiz (S.A.) de soyle buyuruyorlar:
, t\_ * .itI
< .
(JUJ
dii\4*&& U
"jJu>-oKur'an'i
okuyup anhyan
bimsebuna
karsriik bagkasindakivar-figi
daha
ustiin gimirse;AUahu
Teala'mn buyuttugiinu kuciiltmiis.trior.*
X inci KITAB ~ 1 inci
BAB
- iLMtN FAZlLETl 25- .
-i
Feth-iMftsilt: «Yemek
i^mekten kesilen hasta misali, gibi, ilim ve hikmettenmahrum
kalb deolume mahkumdur»
diyor.Bu
soz dogrudur; ctinku viicudun gidasiyemek
i^mek oldugu gibi, kalbin gidasi da ilim ve hikmettir. Kalb de bunlarla yasar. llimsiz kalbGlu-me mahkumdur.
Fakatasm
korku,yaranm
acisim duyurmadigi gi-bi, a§in diinya sevgisi debu
hissi ibtal etmistir.Olum,
diinya tela-sesini kaldinnca, ayilan sarhos, veykkorkuyu
atan insanin sizilanni aci aci duymasi gibi, bu hastalik da, butiin giplakhgiyle ortaya51-kar, insan helak oldugunu anlar, tahassiir ic,inde kalir. Fakat ne fayda? Nitekim «tnsanlar uykudadir; oliince uyamrlar» buyurulmusjf, fakat
bu
son nedametin fayda vermiyecegi de anlatilmis.tir. Perdenin•aradan kaldinlacagi btiyiik
gunden
Allah'a sigininz.Hasan-i Basri:
«Alimlerin mtirekkebi sehidlerin kaniyletartilir ve agir gelir.» demi§tir.
tbn Mes'ud
(R.A.) :«Uim
yokolmadan
okuyun; ilmin yoklugu, alimlerin vefatiyladir.Varhgim
kudretinde olan Allahu Teala'yayemin
ederim ki, AllahUgrunda
olen hakiki sehidler, alimlere verilen yiiksek dereceleri goriince, alim
olmak
iein tekrar diinyaya gelmegi arzu edeceklerdir.Dogrusu
su ki,"kimse alim olarak dogmamis,tir. ilim, £ali§ip ogrenmekle elde edilir»
buyuruyor.
ibn Abbas
(R.A.) :aBenim
iein gecenin, azicik bir vaktiniil-me
ayirmak, biitiin geceyi ibadetle gegirmekten daha sevimlidir.» de-mistir.Hasan-i Basri:
«Allahu Teala'nin,hEv Babbimiz, bize diinyada
da
hasene ver, ahirette de hasenever.it (2-Bakara: 201) ayet-i celilesinde zikredilen diinyadaki hase-neden murad, ilim ve ibadet, ahiretteki hasene'den
murad
da Cen-nettim buyurmustur.Hakimin
[olgun ki§ij birisine : «Neyi sermaye edinellm?» diye sormuslar. Cevabinda:«Gemi
battigizaman
sizinle kalabilecek serma-yeyi se?in.» demi§tir. Gemi'nin batmasi insanin bliimiiyle te'vll edil-digine gore, kendisiyle kalacak sermayesinin de, ilim oldugu anlasUir.Diger banian: nHikmete
uyan
kimseye insanlar uyar veonu
Sncu kabfll ederler.Hikmet
sahibleri,daima
tazim ve htirmet gbrur.w uemislerdir. .26 1HYAU 'ULCMl-D- DlN
—
Cat : 1—
RUB'UX -IbADATimam §afii:
(Allah onarahmet
etsin) §6yle buyurmustur;atlmin hususiyetindendir ki, az
da
olsaondan
payi olan sevinir,ol-miyanlar da
daima mahzun
kahr.uHazret-i Omer
(R.A.) : «Ey
insanlar! tlim Sgrenin, Al-lahu Teala htisn-I niyyetle okuyanlara yticelik hll'ati giydirir. Hata-lan varsa,bu
hil'ati geri-almamak igin, kendisine tig def'a hitab eder.Bu
hatalar dliinceye kadardevam
etse de, yine boyle olur.» demi§Ur.Ahnef
(Allahrahmet
etsin) : aAliraler efendi olmaya layilc klmselerdlr. ilimsiz ululugun sonu zillettir.n demistir.S
a1 im
b.Cad:
«Ben k&le idim. Beni iigyfiz dirheme sa-tin alan blr zat azad edince,kendime
i§ aradim veokumagi
tercih ettim. tlim sayesindedir ki, aradan gokzaman
gegmeden, beni zlya-rete gelen. padi§ahi kabul etmedim.» demi§tir.Zubeyr
b.Ebubekir: «Babam
Irak'da bana yazdigi bir mektfibda §6yle diyordu: Oku. Qunkii iliir, fakirliginde servet, zen-ginliginde ziynettir» demi§tir.Hz.
Lokman
da, ogluna ayni tavsiyelerde bulunmus. ve demi§tirki: dOglum! Alimler meclisine
devam
et.Bahar yagmuru
Ue yeri ye-sillendiren Allah, hikmetnUru
ile de, mu'minlerin kalbini aydinlatir.nDlger bazilan: «Alimin olumune, denizde baliklar ve
havada
kus^tara