İzinlere Yönelik Hukuki Düzenlemeler

İş ve aile yaşamı dengesinin sağlanmasında çeşitli izin uygulamalarına vardır.

İzin uygulamaları temel olarak doğuma bağlı izinler ve bakım izinleri olarak sınıflandırılabilir. Doğuma bağlı izinler analık, babalık, ebeveyn ve süt izninden oluşurken, bakım izinleri çocuk, yaşlı, hasta ve engelli bakım izinlerini kapsar.

4.1.1.1 Analık Hali İzinleri

4.1.1.1.1 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre İzinler

Türk mevzuatında doğuma bağlı izinlerden analık ve süt izni uygulaması yer alır. 4857 sayılı İş Kanunu md. 74 analık halinde çalışmayı ve süt iznini düzenler. Bu maddeyle kadınlara, doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra sekiz, toplam on altı haftalık ücretli analık izni hakkı tanınmıştır. Çoğul gebelik durumunda ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki hafta eklenir. Yani çoğul gebelik durumunda kadınlara tanınan ücretli analık izni on sekiz haftadır. Aynı madde kadınlara ücretli analık izni kullanımında farklı bir seçenek sunar. Buna göre, doktorun onayıyla kadın işçinin sağlık durumu iyi görülürse ve kadın işçinin isteği doğrultusunda doğumdan önceki üç haftaya kadar çalışabilir. Kullanılmayan süre ise doğum sonrasındaki sekiz haftaya eklenir.

Ayrıca kanunda bahsedilen süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Arttırılacak süre doktor raporu ile belirtilir. Bu sürelerin yanı sıra hamilelik durumunda kadın işçilerin periodik doktor kontrolleri yine ücretli izne tabidir. Erken doğum durumunda ise doğumdan önce kadın işçinin kullanamadığı çalıştırılmayacak süreler, doğum sonrası sürelere eklenmek suretiyle kullandırılır.

İş Kanunu’nda yer alan analık iznine yönelik düzenleme ILO’ya göre daha ileridir. ILO’nun 2000 yılında kabul edilen 183 Sayılı Analığın Korunması Hakkında Sözleşme’nin dördüncü maddesine göre analık izni ondört haftadır. Avrupa Birliği’nde ise 92/85/EEC Sayılı Hamile, Lohusa veya Emzikli Kadın Çalışanların İşde Sağlık ve

52

Güvenliklerinin İyileştirilmesine İlişkin Asgari Önlemlerin Belirlenmesi Hakkında Direktifine göre on dört hafta olan doğum izni, Avrupa Parlamentosu tarafından 20 Ekim 2010 tarihinde alınan tavsiye kararına göre yirmi haftaya çıkarılmıştır. 2015 yılında ise itirazlar üzerine yirmi haftalık doğum izni tekrar on dört haftaya indirilmiştir.

4857 sayılı İş Kanunu doğum ve yukarıda bahsedilen sürelerde analık izin hakkının kullanılması nedeniyle kadın işçilerin sözleşmelerinin feshedilemeyeceğini hükme bağlayarak güvence altına almıştır. Ayrıca doğumdan önce ve sonra kanunda belirtilen sürelerde, gebe ya da doğum yapmış kadın işçilerin çalıştırılması veya ücretsiz izin verilmemesi durumunda işverene beş yüz milyon lira para cezası verilir.

Babalık izniyle ilgili düzenleme mevzuatımıza 2015 yılında girmiştir. Buna göre İş Kanunu’nda değişiklik²⁹ yapılarak eşi doğum yapan işçiye 5 gün babalık izni hakkı getirilmiştir. Ayrıca işçi annenin ölümü halinde babanın da kalan analık izni haklarından aynen yararlanması sağlanmıştır.

Ebeveynlerin evlat edinme durumunda doğuma bağlı söz konusu izinlerden kıyasen yararlanması mümkündür (md. 74). Evlat edinme durumunda kullanılacak izin, çocuğun aile teslim edildiği tarihten başlamaktadır. Ayrıca doğum öncesi verilen 8 haftalık izin evlat edinme durumu için geçerli değildir. Yani evlat edinmede toplam 8 haftalık izin hakkın tanınmıştır.

İş Kanunu’na göre kadın işçiler, bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri için günde toplam bir buçuk saat süt iznine sahiptir. Sürenin kullanılacağı saatler ile kaça bölüneceğine kadın işçi karar verir. Ayrıca süt izni, çalışılmış sayılan bir süredir.

4857 sayılı kanuna göre, kadınlar yer ve su altında kaç yaşında olursa olsun çalıştırılamaz. Bununla beraber kadınların gece çalışması Sağlık Bakanlığının görüşü alınarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığınca hazırlanacak bir yönetmelikte

29 23 Nisan 2015 tarihinde yürürlüğe giren 6645 sayılı İş Sağlığı Ve Güvenliği Kanunu İle Bazı Kanun Ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile İş Kanununu kapsamında değişiklik yapılmıştır.

Mazeret İzninin düzenlendiği Ek Madde 2’de bu değişiklik yer almaktadır.

53

belirlenir. 2013 yılında 28717 Sayılı Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik çıkarılmıştır. Bu yönetmeliğin 9. maddesinde gebelik ve analık durumunda çalıştırılma yasağı yer alır. Kadın işçinin hamileliğinin doktor raporu ile belgelenmesinden doğuma kadar ve emziren kadın işçiler ise doğum tarihinden itibaren bir yıl süre³⁰ ile gece postalarında çalıştırılamaz. Ayrıca işyeri hekiminden alınacak rapor ile emziren kadın çalışanlarda gece çalıştırma yasağı altı ay daha uzatılabilir.

4.1.1.1.2 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na Göre İzinler

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu (DMK) da, kamuda çalışan kadın memurların izinlerini düzenlemiştir. 2011 yılında çıkarılan 6111 Sayılı Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ve Diğer Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 106. maddesi ile 657 Sayılı kanunun 104. maddesinde değişiklik yapılmıştır³¹. Kanunun 104. maddesi mazeret izni başlığı altında, analık iznini düzenlemiştir. Bu madde de kadın memurlar, doğumdan önce sekiz, doğumdan sonra sekiz olmak üzere toplam onaltı haftalık doğum izni hakkına sahiptir. Çoğul gebelik durumunda doğum öncesi sekiz haftaya iki hafta daha eklenir. Böylece çoğul gebelikte toplam onsekiz haftalık analık izni hakkı doğar. Kadın işçilerde olduğu gibi kadın memurlarda da raporla sağlık durumunun iyi olduğu belirtilmesi koşuluyla doğuma üç hafta kala çalışmaya devam edilir. Böylece kalan süre, doğum sonrası süreye ilave edilir. Erken doğumda doğum öncesi kullanılmayan izin, doğum sonrası süreye ilave

30 2004 yılında çıkarılan Kadın İşçilerin Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik, 2013 yılında çıkarılan Kadın Çalışanların Gece Postalarında Çalıştırılma Koşulları Hakkında Yönetmelik ile revize edilmiştir. Eski yönetmelikte emziren kadınların gece postasında çalıştırılma yasağı doğum tarihinden itibaren altı ay iken, yeni yönetmelikle bu süre bir yıla çıkarılmıştır.

31 Daha öncede bir buçuk saat olan süt izni, 6111 Sayılı kanun ile ilk altı ay için üç, sonraki altı ay için bir buçuk saat olarak düzenlenmiştir. 6111 Sayılı kanun getirdiği diğer yenilikler ise erken doğum durumunda kullanılmayan iznin doğum sonrasına eklenmesi, annenin ölümü durumunda annenin kalan izinlerinin memur olması şartı ile babaya devri, daha önceden üç gün olan babalık izninin on güne çıkarılması, ücretsiz izin hakkı, evlat edinme durumunda izin hakkıdır.

54

edilir. Ayrıca doğumda ya da doğum sonrasında analık izni kullanılırken annenin ölümünde, kalan izin süresi babanın memur olması şartı ile ve kendi isteğiyle babaya devredilir. Kanunda babalık izni düzenlemesi yer almaktadır. Buna göre, eşinin doğum yapması üzerine ve memurun kendi isteğiyle on gün babalık izni verilir.

Devlet memurlarının ücretsiz izin hakkı bulunmaktadır. Ücretsiz izin uygulaması, diğer kanunlara tabi çalışanlara göre ayrıcalık sayılabilecek bir uygulamadır. Buna göre, doğum yapan memura, analık izni süresinin bitiminden; eşi doğum yapan memura ise, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmi dört aya kadar ücretsiz izin verilir. Ancak erkeklerin ücretsiz doğum iznine yönelik düzenlemenin, uygulamaya ne kadar yansıyacağı tartışma konusudur. Devlet memurlarının doğum nedeniyle ücretsiz izinde geçen süreleri derece kademe ilerlemesinde değerlendirilir.

Kadın memurlar, analık izninin bitimi ile ilk altı ayında üç, ikinci altı ayında ise bir buçuk saatlik süt izni hakkına sahiptir. Süt izninin hangi saatlerde kullanılacağı ve günde kaç kez kullanılacağına kadın memur karar verir.

657 sayılı Kanun, evlat edinilmesi durumunda da izin hakkına yer vermektedir.

Buna göre, evlat edinme durumunda ücretsiz izin hakkını kazanabilmek için evlat edinilen çocuğun üç yaşından küçük olması gerekir. Bununla beraber çift ebeveyn veya tek ebeveyn olarak evlat edinen memurlar ile memur olmayan eşin tek ebeveyn olarak evlat edinmesi hâlinde memur olan eşlerine, çocuğun ana ve babasının rızasının kesinleştiği tarihten veya vesayet dairelerinin izin verme tarihinden itibaren, istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilir. Evlat edinen her iki eşin memur olması durumunda bu süre, eşlerin talebi üzerine yirmidört aylık süreyi geçmeyecek şekilde, birbirini izleyen iki bölüm hâlinde eşlere kullandırılabilir.

Devlet Memurları Kanunu, hamile kadınların çalıştırılma yasağı ile ilgili düzenlemeleri de içermektedir. Buna göre, doktor raporunda belirtilmesi hâlinde

55

hamileliğin yirmi dördüncü haftasından önce ve her hâlde hamileliğin yirmi dördüncü haftasından itibaren ve doğumdan sonraki bir yıl süreyle gece nöbeti ve gece vardiyası görevi verilemez.

DMK 207. madde doğum yardım ödeneğini düzenler. Devlet memurlarından çocuğu olana bu ödenek verilir. Eşlerin ikisi de memur ise geleneksel toplumsal cinsiyet rollerine uygun olarak erkek memura verilir. Eşlerden birine iş akdi veya toplu sözleşme gereği yapılan doğum yardımı ödeneği daha yüksek ise, memur olan eşe ayrıca doğum yardımı ödeneği ödenmez, daha düşük ise yalnız aradaki fark ödenir. Bu ödenek vergiden, kesintiden muaftır ayrıca haczedilemez.

4.1.1.1.3 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanunu’na Göre İzinler

Çalışanlara yönelik başka bir kanun da 5953 sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Arasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanundur.

Kanunun 6. maddesi gebelik durumunu düzenler. Buna göre kadın gazeteci hamileliğinin yedinci ayından itibaren doğumun ikinci ayının sonuna kadar izinli sayılır.

Doğumun gerçekleşmemesi ya da ölü doğum durumunda, olayın gerçekleşmesinden itibaren bir ay boyunca aynı ücret ödenir. Kadın gazetecinin, bağlı bulunduğu kurumdan aldığı ücret, sigortadan ya da bağlı bulunduğu kuruluşlardan alacağı yardımlara engel değildir. Kadın gazetecilerin hakları kanunda son derece az olmasına rağmen, 5393 sayılı kanunda babalık izni düzenlemesi yer almaktadır. Buna göre, gazetecinin çocuğu dünyaya geldiği zaman üç gün olağanüstü ücretli izne hak kazanır.

Bu kanunda süt iznine yönelik bir düzenleme yoktur.

4.1.1.1.4 Deniz İş Kanunu’na Göre İzinler

Çalışanların iş ilişkilerini düzenleyen başka bir kanun 854 sayılı Deniz İş Kanunu’dur. Ancak Deniz İş Kanunu tamamen erkekler için yazılmıştır. Öyle ki kanunda gemi işlerinde çalışanları tanımlamak için “gemi adamları” ifadesi

56

kullanılmıştır. Bu nedenle doğum, analık, süt ve babalık izinleri kanunda yer almamaktadır.

Çalışanların statüleri arasındaki farklılık her zaman tartışma konusu olmuştur.

Bu farklılık 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile giderilmeye başlamıştır.

6331 Sayılı Kanun işçi, memur ayrımı gözetmeksizin çalışma yaşamındaki herkesi çalışanlar olarak ifade eder ve kanun hükmü bütün çalışanlara, statü farkı gözetilmeksizin uygulanır. Ancak bu durum diğer kanunlara henüz yansımamıştır. Bu durum da uygulama farklılıklarını doğurur. Kadın memurlar doğum sonrasındaki ilk altı ayda üç saatlik süt iznine sahip iken kadın işçilerin daha az süreye sahip olması ve kadın gazetecilerin süt izni hakkına sahip olmaması bu duruma örnek teşkil eder.

4.1.1.2 Bakım İzinleri

Bakım izinleri çocuk, hasta, yaşlı ve engelli bakımlarından oluşur. Çocuk bakımına yönelik izinler, ebeveyn izni olarak anılır. Ebeveyn izni, belirli bir yaşa gelinceye kadar, çocukların bakımı için, anne ve babaya belirli bir süre için izin verilmesidir (Koray, 1993:38). Ebeveyn izni yaygın bir uygulamadır. Kuzey Avrupa’da 1970’lerde uygulanmaya başlamış, Avrupa Birliği’nde 1996 yılında çıkarılan direktif ile müktesebata dahil edilmiştir. İngiltere’de ise 1999 yılında yasalaşmıştır (Koray, 2011:

23). Ancak ebeveyn izni uygulamasının erkekler tarafından kullanılması için izin süresinin arttırılması, erkekler tarafından kullanılan ebeveyn izninin devredilemez olması gibi bir dizi reform gerekmiştir. Ebeveyn izni uygulamasının öncüsü olan Kuzey Avrupa ülkelerinde bile erkekler ebeveyn izni kullanmada sınırlı kalmıştır. Günümüzde bu ülkelerin bir çoğunda, bakıma yönelik, erkeklerin tutumu olumlu yönde değişmiş olsa da ebeveyn izni hala ağırlıklı olarak kadınlar tarafından kullanılmaktadır (Morgan, 2008:404).

Ebeveyn izni uygulaması Türk mevzuatında son derece sınırlı olarak yer alır.

Yukarıda bahsi geçen babalık izinlerinin ebeveyn izni kapsamında değerlendirilmesi

57

mümkün değildir. Ebeveyn izni, çocukların bakımı için ve belli bir yaşa gelinceye kadar verilen izindir. Ülkemizdeki babalık izni ile üç ila on gün arasında değişmektedir.

Bunun yanı sıra ebeveyn izni düzenlemesi 6111 Sayılı Kanun ile 657 Sayılı Kanunun 108. maddesinde yapılan değişiklik ile onaltı haftalık doğum izni biten kadın memura sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine onsekiz aya kadar aylıksız izin ve eşi doğum yapan memura, doğum tarihinden itibaren istekleri üzerine yirmidört aya kadar aylıksız izin verilmesi olarak yer alır.

4857 sayılı İş Kanunu’nda çocuk bakımı için ücretsiz izin hakkı tanınmıştır.

Buna göre isteği halinde kadın işçiye, on altı haftalık sürenin tamamlanmasından veya çoğul gebelik halinde on sekiz haftalık süreden sonra altı aya kadar ücretsiz izin verilir.

74. Maddede 2016 yılında yapılan değişiklik ile evlat edinme için de bu hak tanınmıştır.

Buna göre üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinme hâlinde eşlerden birine veya evlat edinene verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.

2014 yılında DMK’da 2015 yılında ise İş Kanunu’nda yer alan hükme göre, çalışanların en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde on güne kadar ücretli izin verilir.

Yaşlı, hasta ve engelli bakımı ile ilgili ILO’nun 156 sayılı Aile Sorumlulukları Olan İşçiler Sözleşmesi bulunmaktadır. En son 2013 yılında Ekvador tarafından imzalanan sözleşme, Türkiye tarafından imzalanmamıştır.

Yaşlı, engelli ve hasta bakımına yönelik 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda hüküm bulunmaktadır. 6111 Sayılı Kanun ile 657 Sayılı Kanunun 105.

maddesinde yapılan değişiklik ile hasta ve refakat izni düzenlenmiştir. Buna göre memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza

58

geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hâllerinde, bu hâllerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir³². Bu iznin bitiminden itibaren, sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, istekleri üzerine on sekiz aya kadar aylıksız izin verilebilir.

5953 sayılı ve 854 sayılı kanunlarda bakım izinlerine yönelik herhangi bir düzenleme yer almamaktadır.

4.1.1.3 Analık Hali İzinleri ve Bakım İzinleri Durumunda Gelir Desteği

Ülkemizde 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’na tabi olarak çalışan kadınlar doğum izni durumunda ücretli izin ve süt izninde ücretlerini herhangi bir kesinti olmaksızın alırlar. Ancak bu durum 4857, 5395 sayılı Kanunlara tabi olarak çalışanlarda aynı değildir.

Kadın işçilerin analık iznine ayrılmaları durumunda elde edecekleri gelir, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nda (SSGSS) düzenlenmiştir.

Buna göre kadın işçiler, analık izni süresince geçici iş göremezlik ödeneği alırlar. Geçici iş göremezlik ödeneği, ayakta tedavilerde prime esas günlük kazancın üçte ikisi³³, yatarak tedavilerde ise yarısı kadardır. 5510 sayılı kanuna göre, sigortalı kadın işçiler, eşi sigortasız olan erkek işçi ve kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadınlar ya da gelir veya aylık alan erkeklerin sigortalı olmayan eşleri altı ay boyunca her ay emzirme ödeneği alır. Emzirme ödeneği, 2018 yılı için 149 TL’dir. 657 Sayılı Kanuna tabi çalışan kadın memurlar, bu haktan yararlanamaz ancak 657 Sayılı Kanun gereği kendi kurumlarınca ödeme yapılır.

5510 sayılı kanuna göre, 4/a, 4/b ve 4/c sigortalısı olan kadın işçiler, sigorta borçlanması ile hamilelik nedeniyle çalışamadıkları sürelerin primlerini ödeyerek

32 6111 Sayılı Kanun ile hasta ve refakat izni düzenlenmiştir. 657 Sayılı Kanunun eski halinde hastalık durumunda sadece altı aylık ücretsiz izin hakkı tanınmış idi. 6111 Sayılı Kanun ile yapılan değişiklik ile hem üç aylık ücretli izin hakkı hem de onsekiz aylık ücretsiz izin hakkı tanınmıştır.

33 Ayakta tedavi sonucunda ödenen geçici iş göremezlik ödeneği, prime esas günlük kazancın üçte ikisi tutarındadır. Bu tutar da yaklaşık olarak net ücrete denk gelmektedir. Bu nedenle fazla hak kaybı olmaz.

59

sigortalılıklarına saydırabilirler. Kanuna göre kadın işçilerin sigorta borçlanması yapabilmeleri için daha önceden sigortalılıkları başlamış olması gerekir. Ayrıca kanuna göre sigortalı, üç defaya mahsus olmak üzere doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla borçlanma yapılabilmektedir. Aksi takdirde doğum borçlanması yapılamaz.

Bu uygulama doğum borçlanması olarak adlandırılır, erkeklerin askerlik borçlanmalarına benzer bir uygulamadır. Erkeklerin yaptıkları askerlik, sigortalılık başlangıcından önce de olsa borçlanma ile sigortalılıklarına saydırabilirler. Ancak doğum borçlanması, ilk sigortalılık öncesi doğumları kapsamamaktadır (Bakırcı, 2010:

69).

Nakit transferlerine yönelik 2015 yılında Doğum Yardımı Yönetmeliği çıkarılmıştır. Yönetmelik 15.05.2015 tarihinde ve sonrasında gerçekleşen canlı doğum yapan kadınları yer kapsar. Bu tarihten önce doğan çocuklar için doğum yardımı verilmez. Ancak ödeme miktarına esas çocuk sırasının tespitinde, diğer bir deyişle yeni doğan çocuğun kaçıncı çocuk olduğunun belirlenmesinde 15.05.2015 tarihinden önce doğmuş olan çocuklar da sayılır. Doğum yardımı başvurusu yapabilmek için eşlerden birinin kamu kurum veya kuruluşunda çalışıyor olması yeterlidir. Yapılacak ödeme bir defaya mahsus olarak birinci çocuk için 300 TL, ikinci çocuk için 400 TL ve üçüncü ve sonraki çocuk için de 600 TL’dir. Doğum yardımı, hiçbir vergi ve kesintiye tabi tutulmaksızın ödenir ve haczedilemez.

Yoksullukla mücadele amacıyla kullanılan şartlı nakit transferleri ülkemizde sağlık ve eğitim alanında uygulanmaktadır. Şartlı gebelik, doğum, sağlık ve eğitim yardımları uygulanan sosyal yardımlardandır. Bu bölümde doğuma bağlı gelir transferleri incelendiği için şartlı sağlık ve eğitim yardımları, bakım ile ilgili gelir destekleri bölümünde detaylandırılacaktır.

60

Şartlı gebelik yardımı şartlı sağlık yardımı uygulamalarındandır. Kapsamında, nüfusun en yoksul kesiminde yer alan ve sosyal güvenceye tabi olmayan gebe kadınlar vardır. Gebe kadın, gebelik süresi içerisinde bağlı bulunduğu il/ilçe Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına başvuru yapmalı ve düzenli olarak sağlık kontrollerini yaptırmalıdır. Bu yardımdan yararlanabilmek için kişinin geliri muhtaçlık sınırının altında olmalıdır. 2018 yılı muhtaçlık sınırı 483³⁴ TL’dir. Aksi takdirde yardımdan yararlanamaz.

Şartlı doğum yardımı, gebelik yardımından yararlanan ve doğumu yetkili hastanelerde gerçekleştirenlere doğum belgelerini bağlı bulunduğu il/ilçedeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfına götürdüğü takdirde tek sefere mahsus verilen yardım türüdür. Yardımın miktarı³⁵ doğumun yetkili hastanede yapılması halinde 2018 yılında 1 kereye mahsus 75 TL, düzenli muayenelerin yapılması halinde doğumdan önce aylık 35 TL, doğumdan sonra 2 kereye mahsus 35 TL’dir.

Kadın gazeteciler, doğum iznine ayrıldıklarında, aldığı son ücretin yarısı ödenir.

Bunun dışında 5953 sayılı kanunda kaynaklanan sosyal ve ekonomik hakları bulunmamaktadır.

657 Sayılı Kanuna tabi çalışanlar, doğum izninde iken herhangi bir hak kaybına uğramazlar. 4857 Sayılı Kanuna tabi olanlar ise ayakta tedavi durumunda fazla hak kaybına uğramazlar ancak yatarak tedavi söz konusu iken hak kaybına uğrarlar.

Uygulamada kadın işçilerin hak kaybına uğramamasını isteyen işverenlerin, doğum izninde olan kadın sigortalıya ücret ödemesine devam ettiği ve bu durumda SGK’nın ödediği geçici iş göremezlik ödeneğinin işverene ödendiği durumlar da vardır. Son olarak kadın gazetecilere yapılan ödemenin miktarı sabittir. Her durumda ücretinin yarısıdır. Bu durum son derece ayrımcı ve adaletsizdir.

34 Muhtaçlık Sınır: Asgari Ücret- Asgari Geçim İndirimi 3

35 Yardımın miktarı önceden Mülga Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Kurulu tarafından belirlenmekte iken artık Cumhurbaşkanı tarafından belirlenmektedir.

61

4.1.2 Bakım Hizmetlerine Yönelik Hukuki Düzenlemeler ve Gelir Destekleri