İNTERNET VE WEB 2.0 UYGULAMALARI

öğrenciyi ön plana çıkarmıştır. Bu programlar temel olarak, dil öğrenimini destekleyici araç ve kaynakları bilgisayar ortamında sağlayarak problem çözme, varsayım sınama gibi etkinliklerle, mevcut bilgiyi de işe koşarak yeni öğrenmelerin gerçekleşmesini kolaylaştırır. Bilgisayarların öğretici konumunda olduğu ilk kullanılan bilgisayar programlarının aksine, öğrenciyi merkeze alan bu programların kullanımı tamamen öğrenicilere bırakılmıştır. Dil öğrenmenin salt bilişsel bir yapılandırma süreci olmadığı, aynı zamanda sosyal özellikleri de barındıran, iletişimsel bir süreç olduğu anlayışından hareketle ortaya çıkan sosyal-bilişsel yaklaşım dil öğreniminde büyük değişimlerin zeminini hazırlamıştır. Bu yaklaşımla geliştirilen bilgisayar programlarının en göze çarpan özelliği, insanların bilgisayarla olan iletişimini, bilgisayar aracılığıyla diğer insanlarla olan iletişime dönüştürmesidir. Böylelikle, bir öğrenme aracı işlevine sahip olan bilgisayarlar, özgün ve etkileşimli ortamlarda öğrenicilere anlamlı iletişim kurabilme olanağı sağlar.

Bilgisayar destekli dil öğreniminde yaşanan en köklü değişiklik internetin eğitimde kullanılmasıyla başlar. Bilgisayar destekli dil öğrenimi geleneksel olarak öğretici programlar, ezber etkinlikleri, eğitici oyunlar ve testler gibi araçlarla öğrenmeyi gerçekleştirirken, internet tabanlı dil öğrenimi bu özeliklerin yanı sıra, yeni ve farklı bir bakış açısıyla diğer insanlarla gerçek iletişim olanağı sunar. İnternet erişimi olan dil öğrenicileri diğer dil öğrenenlerle ve dilin doğal konuşucularıyla yer ve zaman sınırlaması olmadan iletişim kurabilme fırsatına sahiptirler (Kern ve Warschauer, 2000, s. 8-11).

2.7.1. İnternet

Gelişen bilgisayar teknolojileri ve internetin de yaygınlaşmasıyla, eğitimin her kademesinde internet tabanlı öğrenimin farklı uygulamalarını görmek mümkündür.

Eğitim kurumlarında sunulan geleneksel öğretimi destekleyici nitelikte kullanılması bir yana, bugün birçok eğitim kurumu internet üzerinden eğitim vermeye başlamış, bu sayede birçok sertifika ve diploma programları ve kurslar açılmıştır. Şahan (2007, ss. 235, 236) internet tabanlı eğitim uygulamalarını dört grupta ele alır:

 Örgün Derslere İnternet Desteği Sağlanması: Örgün olarak yürütülen derslere internet aracılığıyla etkinlik ve kaynak desteği sağlanır.

 Örgün Derslerin İnternete Dayalı Sunulması: Ders anlatımı, değerlendirme, program kaydı gibi faaliyetlerin tümü internet üzerinden gerçekleştirilir.

 Sanal Üniversite Uygulaması: Ön lisans, lisans, yüksek lisans ve doktora düzeyindeki eğitim programları internet üzerinden sağlanır.

 İnternete Dayalı Sertifika Programları: Hizmet içi eğitim, yabancı dil ve bilgisayar kursları gibi eğitim programları internet üzerinden sağlanır.

Yabancı diller öğreniminin bu gelişmelerden etkilenmemesi mümkün değildir elbette.

Bugün dünyanın hemen her ülkesinde yabancı dil olarak İngilizce öğretilen sayısız kurum ve kuruluş olduğu gibi, internet üzerinden yabancı dil öğretmeyi amaçlayan çok sayıda internet siteleri mevcuttur. Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde de bu amaçla hazırlanmış internet tabanlı programların olduğunu söyleyebiliriz. Bu programlardan bazıları şöyledir:

Anadolu Üniversitesi ANA – DİL Türkçe Programı

ANA – DİL Türkçe programının amacı, A1 ve A2 düzeyinde, günlük yaşamda ihtiyaç duyulabilecek selamlaşma, tanışma, hatır sorma, alışveriş yapma, tedavi olma, hava durumu, meslekler ve mevsimler hakkında konuşma gibi etkinliklerde kullanılabilecek dil becerilerinin kazandırılmasıdır.

Yaşar Üniversitesi Türkçenin Yabancı Dil Olarak Farklılaştırılmış Uzaktan Öğretimi Projesi

Yaşar Üniversitesi Açık ve Uzaktan Öğrenme Merkezinin hazırladığı Uzaktan Türkçe Öğrenme Sistemi “Türkçe Öğreniyorum”; Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenmek isteyenlere A1 düzeyinde Türkçe öğretmeyi amaçlamaktadır. Programın öne çıkan özelliklerinden birisi öğrenenler arasındaki bireysel farklılıkları göz önünde bulundurması bireylere göre farklılaşan bir uzaktan öğretim sistemi sunmasıdır.

Uyarlanabilir Kitlesel Açık Çevrimiçi Ders (Adaptive Massive Open Online Course) şeklinde tasarlanan proje, Diller için Avrupa Ortak Başvuru Metninde yer alan A1 düzeyi ile sınırlıdır.

Yunus Emre Enstitüsü Uzaktan Türkçe Öğretimi Projesi

Uzaktan Türkçe Öğretimi projesi zamandan ve mekândan bağımsız bir şekilde, yurt içi ve yurt dışında Türkçe öğrenmek isteyenler için geliştirilmiştir. Portal, internet sitesi ve mobil uygulama üzerinden dil bilgisi ve kelime öğretimi etkinliklerinin yanı sıra dinleme, okuma, yazma ve konuşma gibi etkinlikler yapılabilecek şekilde tasarlanmıştır.

Öğrencilerin yanı sıra öğretmenler için de yardımcı bir kaynak olan portal aracılığıyla ayrıca, telaffuz geliştirme etkinlikleri, canlı ders modülü (Grup dersi veya bire bir ders), soru bankası, sınav modülü, ödüllü yarışmalar, sosyal medya araçları ve oyunlar bulunmaktadır.

Türkçe öğretimi üzerine hazırlanmış internet siteleri:

http://www.turkishclass.com http://www.turkishlanguage.co.uk http://www.demturkishcenter.com http://www.turkofoni.org

http://www.turkceogretimi.com/

http://turkceninsesi.yee.org.tr http://turkdili.gen.tr

http://www.turkishlanguage.org/en/

http://www.turkcede.org

http://www.yabancilaraturkce.com http://deepapproach.wceruw.org https://www.duolingo.com/

https://www.internetpolyglot.com/turkish/home

http://www.dilbilimi.net/adim_adim_turkce_ogreniyorum_anasayfa.html

İnternet çağının dijital yerlileri olarak adlandırılan günümüz öğrencilerinin teknoloji konusunda beklentileri oldukça yüksektir. İleri düzeyde teknolojiyi kullanma becerisine sahip bu bireylerin teknoloji desteği sunan dil okullarını geleneksel yöntemlerle eğitim

veren okullara tercih etmelerinin nedeni, öğrencilerin kendi web destekli öğrenme malzemelerini seçme ve çalışma programlarını oluşturabilme olanağına sahip olmalarından ileri gelmektedir. Ayrıca, içerik noktasında belli bir raf ömrü olan basılı malzemelerin de güncel ve zengin içeriklerle desteklenmesi ilgiyi arttırarak kalıcı öğrenme sağlar (Sharma ve Barrett, 2007, ss. 10, 11). Öğretenin yerine öğreneni merkeze alan internet tabanlı öğrenme yer, zaman, katılımcı yaşı gibi kısıtlamalar ile kaynak yetersizliği ve programda belirtilenlerin dışına çıkamama gibi problemleri ortadan kaldırır. Yapılandırmacı yaklaşımın ilkelerinin benimsendiği internet tabanlı öğrenme, bireylerin ilgi, yetenek ve beklentilerine uygun olarak öğrenme ortamını düzenlemelerini mümkün kılar (Şahan, 2007, s. 236). İnternet tabanlı öğrenme ortamlarında iletişimi ve animasyon, ses ve görüntü gibi çoklu ortam nesnelerini destekleyen sistem yazılımları öğrenmeyi kolaylaştırır (Tekinarslan, 2010, s. 160).

Dil öğreniminde oldukça geniş bir kullanım alanına sahip olan internetin en önemli faydalarından biri, dil öğrenenler ile dilin doğal konuşucuları arasında eşzamanlı ve eşzamansız gerçek iletişim ortamları sunarak özgün dil kullanımını desteklemesidir (Sharma ve Barrett, 2007, s. 98). Tekinarslan (2010, ss. 154, 155), bireylerin aynı fiziksel ortamda bulunmalarını gerektirmeden karşılıklı etkileşim kurabilmelerine olanak sağlayan eşzamanlı iletişim araçları ve özelliklerini şöyle açıklar:

Anında Mesajlaşma: Çevrimiçi sohbet ya da yaygın olarak bilinen adıyla chat, iki ya da daha fazla kişi arasında yazılı mesajlaşma, sesli ve görüntülü iletişime olanak sağlayan, aynı zamanda belge, ses, görüntü, animasyon gibi çoklu ortam nesnelerinin paylaşımını hızlı ve ekonomik olarak gerçekleştiren bir iletişim aracıdır.

Çevrimiçi Konferans: Ortak bir fiziki ortamda bulunamayan bireylerin sesli ve görüntülü olarak aynı anda iletişim kurabilmelerine imkân sağlayan çevrimiçi konferanslar, sunu, tartışma ve grup toplantıları gibi eylemlerin mekândan bağımsız olarak gerçekleştirilmesine olanak sağlar. Aynı zamanda, çevrimiçi konferans programlarıyla gerçekleştirilen toplantı, sunu ve tartışmaların tekrar izlenmesi de mümkündür.

Mekân bağımsızlığının yanı sıra bireyleri zamandan da özgür kılan iletişim araçları eşzamansız iletişim araçları olarak tanımlanır. Bu araçlar, ortak zaman ve mekânı paylaşmıyor olsalar bile bireylere iletişim kurabilme olanağı sağlar. Eşzamansız iletişim araçlarından bazıları ise şunlardır (Tekinarslan, 2010, ss. 155- 157):

E-posta: Elektronik posta ya da bilinen adıyla e-mail dünyanın farklı yerlerinde bulunan insanların hızlı ve kolayca birbirlerine mesaj gönderebilmelerini sağlar. Aynı andan çok sayıda kişiye ulaşma olanağı sunmasından dolayı bugün birçok kurum, çalışanları ve diğer kurumlarla olan yazışmalarını elektronik postalar aracılığıyla yapmaktadırlar.

Yazılı mesaj göndermenin yanı sıra gelişen internet teknolojileri sayesinde e-postalarla çoklu ortam nesnelerinin de paylaşımı gerçekleştirilebilmektedir.

Haber Grupları: Belirli bir konu hakkında bilgi almak veya paylaşmak isteyen bireylerin yararlandığı bir sistemdir. Belli kategorilere ayrılan konu alanlarına yönelik sorulan sorular, uzmanlar veya konu hakkında bilgi ve deneyim sahibi olan diğer bireyler tarafından yanıtlanır.

Forumlar: İçerik olarak haber gruplarına benzer özellikler taşırlar. Haber gruplarında kullanıcılar önceden belirlenmiş kategorilerde mesajlaşma imkânı bulurken, forum kullanıcıları ilgilendikleri bir alanla ilgili tartışma konusu açabilir; açtıkları konularla ilgili soru sorabilir ya da açılan konularla ilgili yazılanlara yorum yapabilirler.

Çevrimiçi Dergi ve Gazeteler: İnternet kullanıcıları bugün birçok dergi ve gazeteye çevrimiçi ulaşabilme imkânına sahiptir. Eğitim, sağlık, kültür-sanat, teknoloji gibi alanlarda yaşanan gelişmeler internet sayesinde aynı anda okuyucularla paylaşılır.

Bilimsel araştırma veya akademik çalışma yapan bireyler araştırma yaptıkları konuyla ilgili detaylı bilgilere hızlı ve kolay erişim imkânı bulabilir, kongre, sempozyum ve seminer duyurularından haberdar olabilirler.

Tekinarslan’ın da (2010, ss. 165, 166) belirttiği gibi, etkili bir iletişim aracı olmasının yanı sıra, arama motorları ve elektronik veri tabanları gibi çevrimiçi araştırma araçları sayesinde internet kullanıcıları çok çeşitli konularda bilgiye anında ulaşabilir ve detaylı araştırma yapabilirler. İnternet, kullanıcılarına yalnızca iletişim ve araştırma olanağı sunmakla kalmaz; web2.0 adı verilen çoklu ortam uygulamalarıyla öğrenme malzemesi paylaşımı, ödev yapma, geri bildirim alma gibi etkileşimli etkinliklerle öğrenme ortamını zenginleştirir.

2.7.2. Web 2.0 Araçları

Bilgi üretimi ve paylaşımı amacıyla ortaya çıkan ve bu alanda çok büyük yankı uyandıran internetin ardından, son yıllarda paylaşımı ve etkileşimi daha etkin kılan yeni bir internet teknolojisi ortaya çıkmıştır. Web 2.0 araçları olarak bilinen bu uygulamalar, kullanıcıların kendi içeriklerini geliştirmelerine ve bu içeriği başkalarıyla paylaşmalarına olanak sağlamaktadır (Albion, 2008, s. 188; Liburd ve Christensen, 2013, s. 100; Mondahl ve Razmerita, 2014, s. 342; Šabanović, 2015, s. 10; Warschauer, 2011, s. 36). Web 2.0 araçları, bireylerin bilgi toplumunun birer üyesi olabilmeleri için yeni eğitim modellerinin tasarımında büyük rol oynar. Bilgisayar bilimi dilinde Web2.0 yeni bir internet ürünü olarak tanımlanır. Ancak, son yıllarda ortaya çıkan teknolojik bir gelişme olarak kabul edilse de, Web2.0, teknolojinin yanı sıra aynı zamanda sosyal bir gelişmedir.

Günümüzde, gençlerin arkadaşlarıyla iletişim kurmak amacıyla sıklıkla kullandığı Web2.0 araçları, eğitim alanında da önemli kullanım alanlarına sahiptir. Bireylere kendi dijital öğrenme malzemelerini üretme, kişisel öğrenme ortamlarını tasarlama ve sosyal ağlar kurma imkânı sağlar (Bates, 2011, s. 21).

Öğrenme çıktılarında başarıya ulaşmanın yolu aktif katılım, problem çözme ve işbirlikli çalışmayı teşvik eden öğrenme ortamları tasarlamaktan geçmektedir. Bu ihtiyacın karşılanabilmesinde, bilgiyi öğrenmeyi ve öğrenilen bilgiyi yeni ortamlarda uygulamayı kolaylaştıran Web2.0 araçlarının kullanımı önem kazanmaktadır. Web 2.0 araçları iletişimi, bilgi paylaşımını ve sosyalleşmeyi kolaylaştırdığı gibi, bu sayede bireylerin kendilerini rahatça ifade edebilmelerine, başkalarıyla fikir paylaşımında bulunabilmelerine ve diğer kullanıcılarla iletişim halinde olabilmelerine olanak tanır. Bu bağlamda öğrenciler kendi öğrenmelerinde kontrol sahibi olurlar ve işbirliği ve öğrenmede bireyselleşme gibi unsurlar da öğrencilerin performansını ve motivasyonunu arttırır (Mondahl ve Razmerita, 2014, s. 342).

Web 2.0 terimi ilk kez 2004’te kullanılmaya başlanmıştır. Bu terim, eğitimde içerik ve uygulamaların yalnızca belirli kişilerce hazırlanıp paylaşıldığı bir dönemden, tüm kullanıcıların katılımıyla içerik ve uygulamaların sürekli değiştiği yeni bir döneme geçişi tanımlamak için kullanılmıştır (Kaplan ve Haenlein, 2010, ss. 60, 61). Benzer bir tanım, Web2.0 alt yapısıyla desteklenmiş öğrenme ortamlarını tanımlamak için kullanılan

E-öğrenme 2.0 terimdir ve eğitimde sosyal E-öğrenmeyi ön plana çıkaran web kullanımını ifade eder (Akar, 2010, s. 45).

Eğitimsel amaçlarla tasarlanmamış olsalar da (Jimoyiannis ve Angelaina, 2012), eğitim alanına oldukça hızlı bir giriş yapan Web 2.0 araçlarını eğitim ortamlarına uyarlamak ve bu araçlardan en iyi şekilde faydalanmak, bugün eğitimcilerin arayış içerisinde oldukları konuların başında gelir. E-öğrenme 2.0 ortamlarında eğitimciler web 2.0 araçlarını sınıflarında kullanmaya başlamışlar, ancak sosyal kullanım alanları genişledikçe eğitimde de bu araçların etkin kullanımına yönelik beklentiler çoğalmıştır. Öğretmen eğitimine yeni bir boyut kazandırmak için web 2.0 araçlarının kullanımı ve öğretmenlerin de sınıflarında bu araçları özgün malzemeler olarak kullanmaları hedeflenen gelişmeler arasında yer almaktadır (Albion, 2008, s. 193).

Web 2.0 uygulamalarının eğitimde uygulanabilirliğinin arkasında yatan temel neden, geleneksel eğitim ortamlarının aksine, akademik öğrenmenin kapılarını ortak kullanıma açık hale getirmesinden ileri gelir (Rodriguez, 2011, s. 539). Web 2.0 araçlarıyla, internet erişimi olan tüm öğrenciler okula ve ders saatlerine bağlı kalmaksızın eşit öğrenme olanağına sahiptir. Geleneksel öğrenme ortamlarının aksine web 2.0 araçlarıyla zenginleştirilmiş eğitimde öğrenciler kendi öğrenmelerinde etkin rol alarak kendilerini ifade etme, diğer öğrencilerle tartışma ve yorum yapma imkânı bulurlar. Bu çevrimiçi etkileşim öğrencilerin konuya karşı tutumlarına ve anlamalarına olumlu etki ederek öğrenmeyi kolaylaştırır (Liburd ve Christensen, 2013, s. 101).

E-öğrenme 2.0 etkinliklerinin bir kısmı öğretmen kontrolünde gerçekleştirilir. Öğretmen kendi blog sitesine öğrencilerinin çevrimiçi ya da çevrimdışı yorum yapmalarını ve çalışmalarını sınıf ortamına taşımalarını isteyebilir ya da hazırlamış olduğu bir ders sunumunu Web2.0 araçlarıyla öğrencileriyle paylaşabilir. Bunun yanında E-öğrenme 2.0 tamamen öğretmenden bağımsız olarak da gerçekleşebilir. Web 2.0 araçlarının sunduğu imkânlarla öğrencilerin bilgiye kendilerinin ulaşabildikleri, kendi içeriklerini hazırlayabildikleri ve paylaşabildikleri çok sayıda etkinlikten söz etmek mümkündür (Bates, 2011, s. 26). Web 2.0 araçlarının eğitimde uygulanmasının getirdiği yenilikler yalnızca etkinlik çeşitliliğiyle sınırlı kalmaz, değerlendirmeye de yansır. Bilginin test edilme amacıyla öğretildiği anlayış, Web 2.0 araçlarının eğitim alanında kullanılmasıyla,

yerini öğrenme sürecini, katılımı ve paylaşımı öne çıkaran değerlendirme anlayışına bırakmıştır (Liburd ve Christensen, 2013, s. 107).

Solomon ve Schrum (2010, s. 2), E-öğrenme 2.0 ortamlarını tasarlarken eğitimcilerin göz önünde bulundurması gereken ölçütlerden bahseder. Birbiri ardına teknolojik gelişmelerin yaşandığı günümüzde eğitimcilerin, her teknolojik yeniliğin eğitimde uygulanamayacağını bilmeleri gerekir. Belirli bir konuyu öğretmek için hangi araçların hangi öğrenme ortamlarında ne ölçüde uygulanabilir olduğuna karar vermek, kullanılan araçların öğrenme sürecini kolaylaştırdığını mı yoksa engellediğini mi tespit etmek eğitimcilerin başlıca sorumluluklarındandır.

Web 2.0 araçlarının öğretmenlere ve öğrencilere sağladığı çok sayıda avantajdan bahsetmek mümkündür. Solomon ve Schrum (2010, ss. 4-8) web 2.0 araçlarının eğitime kattıklarını sekiz başlık atında inceler:

1. İletişim: Geleneksel öğrenmede öğrenciler çalışmalarını öğretmenlerine sunar, performansları ölçüsünde puan alırlardı. Web 2.0 araçlarının eğitim alanına girmesiyle bu uygulama değişmiş, öğrenicilere birbirleriyle iletişime geçerek çalışmalarına dönüt verme olanağı sağlanmıştır.

2. İşbirliği: Geleneksel öğrenmede oldukça karmaşık bir süreç olan öğrenciler arasındaki işbirliği web 2.0 araçlarıyla kolay ve anlamlı hale gelmiştir.

3. Bağlantılılık: Bilgi kaynağının büyük ölçüde öğretmen olduğu geleneksel öğrenme yerini, öğrencilerin de birbirlerine bilgi kaynağı olduğu yeni bir öğrenme modeline bırakmıştır. Web 2.0 araçları sayesinde herkes ve her bilgi birbiriyle bağlantılıdır.

4. Öğrenen Toplulukları: Gençlerin bireysel etkileşim kurmak amacıyla