İş-Aile Dengesi

Her İkisi Destekleniyor

K28: Aslında ikisini de destekliyor bence ikisini de destekliyor ona bakarsanız devletimiz üç tane çocuk yapın diyor kanunlar çıkartıyor ama kadın da diyor ki ben kariyerimi yapmam lazım diyor ilerlemek için daha çok para kazanmak için yani çocuğu iyi bir yere getirmek için çocuğumun eğitimi için mecburum ben buna eğitimi için de çünkü şartlarımız çok ağır yani alt kademede kalırsan ne kadar imkan sunabiliyorsun ama eğer gelirin iyi olursa çocuğunu iyi yönlendiriyorsun bence her ikisi de destekleniyor.

Katılımcı 13 toplumsal kültür konusunda farklı bir açıklama yapmaktadır.

K13: Yaşadığımız toplumdaki kültür derken iş kültürü çalışma hayatındaki kültürle özel hayattaki kültür çok farklı yani iş hayatına baktığımız zaman iş hayatı daha önemli çocuk bir şekilde halledilir önemli değil yani her çocuk aynı şeyi yaşıyormuş gibi düşünülüyor ama özel hayata baktığınız zaman yani aile anne anneanne babaanne gibi ya da akraba ilişkilerine baktığınız zaman anneliğin daha önemli olduğunu düşünüyorlar ve bu bir ikilem yaratıyor anlaşılmama duygusu yaratıyor.

Tablo 12. İş-Aile Dengesi

Katılımcılar Sıklık

(N=33)

İş-aile dengesi

zor

K1,K4,K5,K6,K7,K8,K9,K10,K11,K12,K13,K14,K15,K16,K17,K20,K25,K27,K28 19

İş-aile dengesi

kolay

K2,K3,K18,K19,K21,K22,K23,K24,K26,K29,K30,K31,K32,K33 14

Aile Desteği Alarak

Katılımcı annelerin iş-aile dengesi sağlamak için en sık dile getirdiği ifade aileden yardım ve destek almaktır.

K6: Yani zor ama yani şöyle söyleyebilirim çok şükür ki anlayışlı bir aile, anlayışlı bir kayınvalideye, nispeten anlayışlı bir eşe sahibim. Öyle olmasaydı çok ciddi sıkıntılar yaşayabilirdim. Çünkü hakikaten zor ama şu anda sürekli bir koşturmaca içerisindeyim. O koşturmacayla o dengeyi sağlayabiliyorum. Mutlaka haftada bir gün, bir hafta bir anneye, bir hafta bir anneye ziyaretlerimizi gerçekleştiriyoruz hani arıyoruz soruyoruz.

Aramadığımızda hani onlar da bize sitem etmiyorlar. İşlerin yoğunluğundan hani bildikleri için ya da hatta aradıklarında seni rahatsız ediyorum kızım ama, hani işi bildikleri için onlar da o şekilde konuşuyorlar. O baskıyı kurmuyorlar. Onların desteğiyle o dengeyi kurabiliyorum. Hani psikolojik, manevi anlamda onların o desteğiyle o dengeyi kurabiliyorum. İşte doktorayı geçen sene bitirdim. Özellikle o son iki ayda mesela eşimin desteği çoktu, hiç yemek yapmadım, anneler getirdiler, eşim sürekli çocuğu alıp dışardaydı ben o şekilde kolaylıkla atlatabildim.

K27: İş aile dengesi sağlamak için neler yapmalıyız, yani bunda eşim büyük bir faktör olduğunu düşünüyorum eş eğer destek olursa hem aile içinde hem iş konusunda sana destek olursa daha faydalı olacağını düşünüyorum. Başka denge için neler olmalı tabi ki çalıştığın ortam da çok önemli huzurlu bir şekilde çalışıyor olmamın da büyük bir etkisi var diye düşünüyorum çünkü evden işe gelirken yorgun gelmemek de önemli çünkü ev için de aynı şekilde küçük çocukların gece uykusuzlukları falan oluyor muhakkak bu işe de yansıyabiliyor ama işte bir şekilde o dengeyi sağlamak gerekiyor zor ama sağlamak gerekiyor.

K20: Denge kurabilmek için yardımcıları uygun gördüm hem yardımcı hem anneanne hem babaanne olsun onların üstüne bayağı yüklendim açıkçası ama o dengeyi de işte bir şekilde mutlaka kurmak zorundayım, mutlaka her hafta eşimle baş başa vakit geçirmeye çalışıyorum arkadaşlarımızla buluşmaya çalışıyorum hiçbir şey yapamıyorsam eve insanları davet ediyorum ki çocuğumdan da ayrı kalmayayım sosyalleşebilelim diye öyle ayarlamaya çalışıyorum iş için de yani geçen sene hem evden çalışıyordum ama benim ofisim İstanbul’daydı çok seyahat ediyordum o yüzden o işten ayrılmak zorunda kaldım sonuç olarak.

K24: Yani denge kurmak çok zor değil ama yani ben tabi bu işin yapısına da bağlı hani işte çok seyahat eden biri ne bileyim işte haftanın üç günü dışarıdaysa tabi o dengeyi kurabilmesi zor olabiliyor ama hani dediğim gibi planlama yapmak yardım almak dışarıdan bütün hani iş yükünü bu illa biri olmak zorunda değil hani parayla birine vermek zorunda değil eşin eşinin de yardımcı olması gerekiyor sonuçta aynı şeyi paylaşıyorsunuz işte arada keyif yapmak her gün yemek yapmamak dışardan hani yani başka denge kurmak bir de tabi işyerinin desteği de önemli

İşi Eve Yansıtmayarak

İş-aile dengesi konusunda katılımcılar işi eve yansıtmayarak denge kurmaya çalışmaktadır.

K1: İşten eve geldiğim zaman mümkün mertebe iş yaşamını ya da işteki stresi eve yansıtmamaya çalışıyorum. Bizim işimiz aslında biraz da tamam her ne kadar masa başı işi olsa da icra servisinde çalıştığım için daha çok sıkıntılı insanlarla uğraşıyoruz. Yani biz sonuçta bir insanın mal varlığına haciz koyuyoruz yaptığımız işlem bu. Bundan dolayı insanlar biraz sinirli bir şekilde bize geliyorlar. Bundan dolayı işyerinde sıkıntılar yaşıyoruz ama ben mümkün mertebe işyerindeki sıkıntıları çocuğuma, eşime yansıtmamaya çalışıyorum. Eve giderken her ne kadar yüzümde yorgun bir ifade olsa da eve gittiğim vakit o ifadeyi atmaya çalışıyorum.

Bu zor ama annelik duyguları ön plana çıkıyor. Eve geldiğim zaman çocuğumu gördüğüm zaman dünyalar benim oluyor mutlu oluyorum.

Ondan dolayı bu süreci çok sıkıntılı yaşamıyorum.

K32: İşle aile arasında denge yani işin gereği bir sıkıntı çekmiyorum çünkü işimi işte bırakıyorum ve onun dışında burada bıraktıktan sonra aileme dönüyorum hani bir benim eşim akademisyen onun için biraz zor oluyor çünkü evde de çalışmak zorunda kalıyor çocuğun uyku saatini bekliyoruz gece çocuk uyuduktan sonra çalışıyor bu da süreç uzuyor bire iki uzuyor sabah kalkıyor falan ama denge olarak bir ben kendi şahsi olarak bir dengeyi sağladığımı düşünüyorum bir rutin oluşturduğumu düşünüyorum o yüzden ben bir sıkıntı çekmiyorum açıkçası.

K3: Evet denge kurabilmek için işimi işte yapıyorum, işyerimde yapıyorum ev işini eve yani evde vakit ayırıyorum. Tabi çünkü şöyle bir şey mesela işteki sıkıntılarımı eve yansıtmamalıyım, sorumluluğumu eve yansıtmamalıyım ki çocuklarımla biraz daha fazla zaman geçirebileyim.

Ama çocuklarıma da evde yetmeliyim ki işyerimde daha verimli çalışabileyim yani o ayrımı yapmamız gerekiyor. Buna dikkat ediyorum.

K23: İş-aile arasındaki dengeyi yani şöyle işte bizim çalışma şeklimiz standart olduğu için mecburen o çalışma saatine ayak uyduruyorum onun dışındaki zamanlarda zaten belli olduğu için aileme zaman ayırıyorum o dengeyi de kurduğumu düşünüyorum çünkü hani çalışma saatim belli onun dışında bir şey yapamıyorum evde kalış saatlerim belli onun dışında da işe gelmiyorum bunun dengesini kurduğumu düşünüyorum.

Fedakarlık Ederek

Katılımcı ifadelerine göre fedakarlık ederek iş-aile dengesi sağlanabilmektedir.

K14: Yani denge kurmak bazen zor olabiliyor ama işte denge kurmak için başka şeylerden fedakarlık işte gezmektir, dinlenmektir, spordur, tatildir gibi şeyleri bırakıp ikisine bölüştürüyoruz zamanı.

K21: Valla ne yapıyorum bilmiyorum kendiliğinden oluşuyor diyebilirim her şey hani çünkü nasıl anlatayım bir şeylerden fedakarlık ediyorum kendi hayatımdan çalıyorum belki onunla daha iyi vakit geçireyim zaman yaratayım diye bir sürü bir yaşına nasıl geldiğini anlamadım bile bir anda büyüyorlar işte kendinden ödün vererek ikisini desteklemeye çalışıyorsunuz, ailenin desteği de yani annenin babanın çok büyük desteği oluyor kesinlikle.

K17: Ya tabi ki denge kurabilmek zor yani o dengeyi mecbur bir şekilde mecbur kaldığımız için kurmak zorundayız. Fedakarlık yapıyoruz, ben mesela işe geliyorum annem bakıyor her iki taraf da fedakarlık yaparak o şekilde dengeyi kurmaya çalışıyoruz.

K19: Evet tabi iş insanın çok zamanını alan bir şey bazı şeyleri kaçırıyorsunuz çocuklarla ilgili tabi ki günün sekiz-dokuz saati ama yani denge de kurulabilir tabi ki iş dışındaki her zamanı çocuklarla güzel bir şey yaparak geçirdikten sonra böyle bir imkanınız varsa neden olmasın ki bunun için imkana da bir gerek yok yani akşamları oturup akşamları bir masanın etrafına oturup konuşmak bile çok iyi bir şey yani bunları yapmak lazım oturup da televizyonu açıp karşısına geçmek yerine bunlar bedava şeyler çocuklarla konuşmak onlarla vakit geçirmek bunları da yapmak lazım yatırım yapmak lazım yani bu gibi şeylere çok ağır bir işi yoksa insanın ki kadınların ben tabi benim için kolay da hani çok geç saatlere kadar çalışmıyorum ama o dengeyi de kurabilmek lazım gece dokuza ona kadar çalışmıyorum belki hani onlar öyle çalışan annelere

sormak lazım yani ne yapıyorlar diye ama kendimle ilgili olan şeyleri sosyal olarak kestim genelde işte çocuklarla birlikte olmaya çalışıyorum boş vakitlerimde.

Zamanı Yöneterek

Katılımcı ifadelerine göre zamanı yöneterek iş-aile dengesi sağlanmaktadır.

K9: Denge kurabilmek için ne yapıyorum, zamanı daha iyi yönetmeyi öğrendim önceden boşa geçirdiğim vakitleri belki boşa geçirmiyorduk kendi zevkimiz için geçiriyorduk ama daha verimsiz kullandığımız vakitleri daha iyi kullanmaya başlıyoruz, zaman yönetimi daha iyi hale geliyor. Bir dereceye kadar insanlara hayır demeyi öğrenebiliyorsun. Ben iş hayatında genellikle mesela hayır diyemeyen gruptayım yani her gelen şeye yardım etmek, her öğrenciye bir şekilde yardım etmek, her sorularına cevap vermek ama şunu da düşündüm profesyonellik gereği bunların zamanını ayarlayabilirim mesela bir ofis saati koyabilirim öğrenci o saatte gelmeyi öğrenebilir dolayısıyla hayır demeyi öğreniyorsun hani çok seni yorabilecek şeylere vaktini alabilecek şeylere hayır demeyi öğreniyorsun denge kurabilmek adına her şey mükemmel olsundan vazgeçebiliyorsun bazı şeyler de mükemmel olmasa da olabilir demeye başlıyorsun mesela önceden evin çok toplu oluyor mesela şimdi git gör savaş alanı gibi diyorsun ki aman toplu olmasa da olur çocuk mutlu olsun yeter hani diyebiliyorsun hani birazcık önceki değerlerinden taviz veriyorsun dengeyi öyle o şekilde kuruyorsun tabi dengeyi kurabilmek için destek de alıyorsun hani şimdi hayatımın önemli bir kısmında bakıcı var. Belki de hayatımda en önemli insanlardan sıralamaya koysam ilk beşe bakıcı girer çünkü canını emanet ediyorsun çocuğunu emanet ediyorsun denge kurabilmek için bakıcıyı iyi seçiyor olabilmek lazım o da denge kurmana yardımcı oluyor. Ama denge kurabilmek için dediğim gibi zamanı iyi yönetmeyi öğrenmek gerekiyor bir şekilde gereksiz şeylere hayır diyebilmek gerekiyor ve her şeyde mükemmeliyetçi olmamak gerekiyor.

K33: Neler yapmaktayım işte zamanı planlıyorum o şekilde hallediyorum yani çünkü eğer bir organizasyon hali yani organize ederekten kendinizi hareket etmezseniz o noktada patlak veriyor her şey.

K25: Yani iş-aile yaşamı dengesi zor tabi hani hele bir de yoğun çalışıyorsunuz işte denge kurmak için hafta sonlarını daha efektif kullanmak lazım hafta sonları asla onların olduğu ortamlarda çalışmıyor olmak lazım dolayısıyla ben o şekilde kuruyorum hafta sonlarımı verimli geçiriyorum çocuklarımla ailemle güzel vakit geçiriyorum o şekilde dengelemeye çalışıyorum.

K31: Çok da zor değil ekstra bir şey yapmıyorum hafta sonlarında daha çok çocuğuma aileme ayırmaya çalışıyorum, hafta içi zaten çok aktif değiliz yani koşuşturmadan ne yaptığımızın biz bile farkında olmuyoruz.

4.2.8. Annenin Çalışmasının Çocuk Üzerindeki Olumlu ve Olumsuz