• Sonuç bulunamadı

HUMK m 409 ile İYUK m 6/4-5 ve m 26/3’ ün Değerlendirilmesi

Belgede Davadan feragat (sayfa 57-59)

1970/4275, K. 1971/2347, KT. 28.04.1971, DD, 1972, sy. 4, s. 248; D12D, E. 1969/3858, K. 1970/237, KT. 04.02.1970, AİD, 1973, sy. 4, s. 131. Bu konudaki Danıştay kararlarının eleştirisi için bkz. Yılmaz, Ejder, İdari Yargıda İddia ve Savunmanın Genişletilmesi ve Değiştirilmesi Yasağı, ABD, c. 40, yıl 1983, sy. 3-4, s. 15-34.

205

‘… İdari yargıda ıslah müessesine, yargılamanın yenilenmesi aşamasında da başvurulabilir …’. AYİM1D, E. 1988/300, K. 1989/219, KT. 09.05.1989, AYİMD, c. 1, 1993, sy. 7, s. 140-143; ‘… Şartları bulunduğu takdirde, ıslah müessesi idari yargıda da uygulanabilir …’. AYİM1D, E. 1990/764, K. 1991/1549, KT. 07.05.1991, AYİMD, 1993, sy. 7, s. 143; Aynı yönde bkz. AYİM1D, E. 1993/1128, K. 1994/1185, KT. 25.10.1994, AYİMD, 1995, sy. 9, s. 92-93.

206

Kuru, c. IV, s. 4056; Yılmaz, İddia ve Savunma, s. 18.

207 ‘Dava ikame edildikten sonra iki taraftan biri müddeabihi ahara temlik ederse diğer taraf muhayyerdir. Dilerse temlik eden taraf ile olan davasından sarfınazar ederek müddeabihe temlik eden kimseye karşı dava eder.Bu suretle davayı kazanırsa mahkumunaleyh, müddeabihi kendisine temlik eden kimse ile beraber masarifi muhakemeyi kefaleti müteselsile ile vermeğe mahküm olur.Dilerse davasını müddeabihi ahara temlik eden taraf hakkında zarar ve ziyan davasına tebdil eder’.

HUMK’nun 409. maddesinde209, dosyanın işlemden kaldırılması düzenlenmiştir. Bu madde hükmüne göre, duruşmaya çağrılmış olan tarafların hiçbirisi duruşmaya gelmez veya duruşmaya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirirlerse; dava yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir. Duruşma tarihinin belirlenmesi için tarafların mahkemeye başvurması gerekir. Taraflar yine de gün tespit ettirmek için başvurmazlar ise bu durumda son işlem tarihi esas alınarak bir ay sonra dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir. İşlemden kaldırılma tarihinden itibaren taraflardan birisi dilekçe ile mahkemeye başvurarak davanın yenilenmesini isteyebilir. Ancak bir ay içinde başvurmazlar ve dosya işlemden kaldırılırsa, dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren üç ay içinde yenilenmeyen davalar açılmamış sayılır. Mahkemece bu durum resen nazara alınarak kayıt kapatılır210.

İşte belirtilen durumun ortaya çıkması halinde yani davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi durumunda davacı davasından feragat etmiş sayılamaz. Çünkü davacının feragate yönelik bir iradesi mevcut değildir. Davacı sadece davasını terk etmiş sayılmaktadır. Bu nedenle açılmamış sayılan davasını yeniden harç ödemek suretiyle tekrar açabilir211. Oysa davadan feragat durumunda esas haktan feragat edildiği için, davacının tekrar dava açma hakkı yoktur.

Diğer taraftan İYUK 6/4-5. maddesinde212 davacının posta giderini dava açılırken veya dava açıldıktan sonra çeşitli nedenlerle eksik ödemesi nedeniyle kanunda belirtilen

209

‘Oturuma çağrılmış olan tarafların hiçbiri gelmediği veya gelip de davayı takip etmeyeceklerini bildirdikleri takdirde dava yenileninceye kadar dosyanın işlemden kaldırılmasına karar verilir. Oturum gününün belli edilmesi için tarafların başvurması gereken hallerde, gün tespit ettirilmemiş ise, son işlem tarihinden başlayarak bir ay geçmekle birinci fıkra hükmü uygulanır. Yukarıdaki fıkralar hükmü gereğince dosyası işlemden kaldırılmış olan dava, işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde taraflardan birinin dilekçe ile başvurması üzerine yenilenebilir. Yenileme dilekçesi, oturum, gün, saat ve yerini bildiren çağırı kağıdı ile birlikte taraflara tebliğ olunur. Dava dosyanın işlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak bir ay geçtikten sonra yenilenirse yeniden harç alınır. Bu harç yenileyen tarafından ödenir ve karşı tarafa yüklenemez. Bu şekilde harç verilerek yenilenen dava, yeni bir dava sayılmaz. İşlemden kaldırıldığı tarihten başlayarak üç ay içinde yenilenmeyen davalar açılmamış sayılır ve mahkemece bu hususta kendiliğinden karar verilerek kayıt kapatılır. Birinci ve ikinci fıkralar gereğince işlemden kaldırılmısına karar verilmiş ve sonradan yenilenmiş olan dava, ilk yenilemeden sonra bir defadan fazla takipsiz bırakılamaz. Aksi halde beşinci fıkra hükmü uygulanır.

210 Bu konuda geniş bilgi için bkz. Aras, Celal-Arslan, Leyla- Cesur, Nilgün, Hukuk Usulünde Davanın Açılmamış Sayılmasına Karar Verilecek Haller, AD, Mart-Nisan 1985, yıl 72, sy. 2, s. 380-381.

211

Aras-Arslan-Cesur, s. 366; Ulukapı, Ömer, Medeni Usul Hukukunda Tarafların Duruşmaya Gelmemesi, Konya 1997, s. 143-149; Postacıoğlu, s. 525; Aslan, s. 73.

212 İYUK 6/4. maddesi hükmü şu şekildedir; Herhangi bir sebeple harcı veya posta ücreti verilmeden veya eksik harç veya posta ücreti ile dava açılmış olması halinde, otuz gün içinde harcın ve posta ücretinin verilmesi ve tamamlanması hususu daire başkanı veya görevlendireceği tetkik hakimi, mahkeme başkanı veya hakim tarafından ilgiliye tebliğ olunur. Tebligata rağmen gereği yerine getirilmediği takdirde bildirim aynı şekilde bir daha tekrarlanır. Harç veya posta ücreti süresi içinde verilmez veya tamamlanmazsa davanın açılmamış sayılmasına karar verilir ve davacıya tebliğ olunur. İYUK 6/5.

tebligatlara rağmen posta giderini yatırmaz ise dava dosyası işlemden kaldırılır. Dosya işlemden kaldırıldıktan sonra posta veya harç ücretinin tamamlatılması için tekrar tebligat yapılır ancak yine ödeme yapılmaz ise üç ay sonra davanın açılmamış sayılmasına karar verilir213.

İşte belirtilen durumun olması halinde yani davanın açılmamış sayılmasına karar verilmesi durumunda davacı davasından feragat etmiş sayılamaz. Çünkü davacının feragate yönelik bir iradesi mevcut değildir. Burada davacı sadece davasını terk etmiş sayılmaktadır. Bu nedenle davacı açılmamış sayılan davasını yeniden harç ödemek suretiyle açabilir. Oysa davadan feragat durumunda esas haktan feragat edildiği için davacının tekrar dava açma hakkı yoktur.

Davacı, adres değişikliğini bildirmediği için işlemden kaldırılan dosyayı (İYUK m. 26/3’te düzenlenmiştir)214, bir yıl içinde yeni adres göstermek suretiyle tekrar yenileme talebinde bulunarak yargılamasına devam ettirebilir. Fakat bu süre içinde yeni adres bildirmez ise davanın açılmamış sayılmasına karar verilir. Davacının feragate yönelik bir iradesi mevcut değildir. Burada davacı sadece davasını terk etmiş sayılmaktadır. Bu nedenle buradaki durum davadan feragat olarak kabul edilmez.

Belgede Davadan feragat (sayfa 57-59)