Hipotez Testi

Tablo 19 incelendiğinde, araştırma değişkenleri arasındaki tüm doğrudan ilişkilerin anlamlı olduğu görülmektedir. Bu nedenle aracılık analizi için Baron ve Kenny (1986) tarafından ileri sürülen şartlar sağlanmıştır. YEM sonuçlarına göre araştırma modeli kabul edilebilir uyum indislerine sahiptir (χ2 = 229.807, df = 99, p <

.01 χ2/df = 2.321, RMSEA = 0.056, CFI = 0.950, NFI = 0.916). Hipotez testi sonuçlarına göre toplumsal taşıma kapasitesi, turizmin gelişimine yönelik destek üzerinde negatif ve anlamlı bir etkiye sahiptir (β = - 0.24; t = - 4.222; p < 0.01).

Toplumsal taşıma kapasitesi, toplumsal katılım üzerinde negatif ve anlamlı bir etkiye sahiptir (β = - 0.32; t = - 4.977; p < 0.01). Toplumsal taşıma kapasitesi, yaşam kalitesi üzerinde negatif ve anlamlı bir etkiye sahiptir β = - 0.12; t = - 1.973; p < 0.05).

Toplumsal katılım, turizmin gelişimine yönelik destek üzerinde olumlu ve anlamlı bir etkiye sahiptir (β = 0.43; t = 6.890; p < 0.01). Yaşam kalitesi, turizmin gelişimine yönelik destek üzerinde olumlu ve anlamlı bir etkiye sahiptir (β = 0.20; t = 3.750; p

< 0.01). Bu bulgurla göre H1, H2, H3, H4, H5 desteklenmiştir.

Tablo 20: Hipotez Testi Sonuçları

Değişkenler Yol katsayıları* p- değeri

t-değeri** Sonuçlar

H1 TTK TGD -0.24*** 0.01 -4.222 Desteklendi

H2 TTK TK -0.32*** 0.01 -4.977 Desteklendi

H3 TTK YK -0.12** 0.05 -1.973 Desteklendi

H4 TK TGD 0.43*** 0.01 6.890 Desteklendi

H5 YK TGD 0.20*** 0.01 3.750 Desteklendi

Uyum indisleri: (χ2 = 229.807, df = 99, p < .01 χ2/df = 2.321, RMSEA = 0.056, CFI = 0.950, NFI = 0.916).

***p < .01 (t> 2,58), **p < .05 (t>1,96), *p < .10(t>1,65)

Şekil 5: Yapısal Eşitlik Modeli Sonuçları

Kısmi ve tam aracılık etkisine karar vermek için χ2 farklılık testi kullanılmıştır (James, Mulaik ve Brett, 2006). Test sonuçlarına göre kısmi aracılık modeli (χ2 = gelişimine yönelik desteği hem doğrudan hem de dolaylı olarak toplumsal katılım ve yaşam kalitesi aracılığıyla etkilemektedir.

Dolaylı etkilerin anlamlılığının belirlenmesi adına önyükleme yöntemi kullanılmıştır. Söz konusu yöntem dolaylı etkileri değerlendirmek adına sobel testine göre daha iyi ve geçerli bir yöntem olarak görülmektedir (Zhao, Lynch ve Chen, 2010).

Tablo 21’de gösterildiği gibi, toplumsal taşıma kapasitesinin, toplumsal katılım ve yaşam kalitesi yoluyla turizmin gelişimine yönelik destek üzerindeki dolaylı etkisi – 0. 162’dir (p < 0.01). % 95 güven aralığı ve 5.000 alt örneklemde, dolaylı etkinin alt ve üst sınır değerleri – 0. 238 ve – 0.098’dir. Bu nedenle aracılık etkisi anlamlıdır.

Buna göre H6 desteklenmiştir. Araştırma bulgularına göre, turizmin gelişimine yönelik desteğin öncülleri tarafından açıklanma oranı (r²) =0.369’dur.

Tablo 21: Ön Yükleme Testi Sonuçları

Söz konusu bulgulara göre toplumsal taşıma kapasitesinin, turizmin gelişimine yönelik desteği etkilemesinde, toplumsal katılım ve yaşam kalitesinin aracılık rolü vardır. Elde edilen bulgular tüm hipotezlerin desteklendiğini göstermektedir.

Model Yolları Dolaylı etki % 95 GI* Sınır Değerleri

H6

Alt** Üst**

TTK > TK

> TGD - 0.162 - 0. 098 - 0.238 YK

TTK= Toplumsal taşıma kapasitesi; TK= Toplumsal katılım; YK= Yaşam kalitesi;

TGD= Turizmin gelişimine yönelik destek.

*GI: güven aralığı sıfırdan farklıdır; **p < 0.01

5. BÖLÜM TARTIŞMA

5.1. BULGULARIN DEĞERLENDİRİLMESİ

Araştırmada elde edilen bulguların, literatür taraması sonucunda geliştirilen tüm hipotezleri ve araştırma modelini açık bir şekilde desteklediği sonucuna varılmıştır. YEM sonuçlarına göre araştırma modeli, iyi uyum indislerine sahip olduğundan dolayı desteklenmiştir.

Elde edilen hipotez testi bulgularına göre, bölge halkının algılamış olduğu toplumsal taşıma kapasitesinin aşılması, turizmin gelişimine yönelik desteği azaltmaktadır (H1). Bu durum toplumsal taşıma kapasitesinin, turizmin gelişimine yönelik desteğin temel belirleyicileri arasında olduğunu göstermektedir. Araştırmanın başka bir bulgusu ise toplumsal taşıma kapasitesinin aşılmasının, bölge halkının turizme karşı toplumsal katılım seviyesini azaltmasıdır (H2). Bu kapsamda toplumsal taşıma kapasitesinin, toplumsal katılımın da öncülleri arasında olduğunu göstermektedir. Ek olarak H1 ve H2 hipotezlerinden elde edilen sonuçlar SDT’nin yerel halkın turizmin negatif etkilenmesi sonucunda turizme karşı bakış açısı olumsuz yönde değişecektir yargısıyla birebir örtüşmektedir. Bulgular arasında toplumsal taşıma kapasitesinin aşılmasının, bölge halkının yaşam kalitesini düşürdüğü de ispatlanmıştır (H3). Bu doğrultuda turizmin bir sonucu olan toplumsal taşıma kapasitesinin, bölge halkının yaşam kalitesinin bir öncülü olduğunu göstermektedir.

Ayrıca H3 hipotezi sonucu Butler (1980) yaşam döngüsü modelindeki düşüş aşamasını desteklemektedir. Çünkü bölgesel anlamda taşıma kapasitesinin aşılması destinasyonda turizmin düşüşüne neden olarak bölge halkının yaşam kalitesini azaltmaktadır.

Araştırmanın bir başka bulgusuna göre, halkın algılamış olduğu toplumsal katılım seviyesi, turizmin gelişimine yönelik desteği doğru orantılı olarak arttırmaktadır (H4). Bu durum halkın turizmde söz sahibi olmasının, turizme karşı desteğinin artacağının bir göstergesidir. Ek olarak toplumsal katılımın yerel halkın turizmin gelişimine yönelik desteğinde öncüller arasında olduğunun da göstermektedir. Diğer taraftan, halkın algılamış olduğu yaşam kalitesi, turizmin

gelişimine yönelik desteği olumlu olarak arttırmaktadır (H5). Söz konusu bulgu, yaşam kalitesinin turizmin gelişimine yönelik destek için temel bir faktör olduğunu göstermektedir. Kısaca yaşam kalitesi, turizmin gelişimini doğru orantılı olarak etkileyen bir öncül olarak açıklanabilir. Bu sonuç SDT’nin halkın yaşam kalitesini artmasına bağlı olarak turizmin gelişimine destek seviyelerinin artacağı yargısını desteklemektedir. Araştırmanın önemli bulgularından biri, toplumsal taşıma kapasitesinin toplumsal katılım ve yaşam kalitesi yoluyla turizmin gelişimine yönelik desteği etkilemesidir (H6). Bu kapsamda toplumsal taşıma kapasitesinin turizmin gelişimine yönelik desteği etkilemesine, toplumsal katılım ve yaşam kalitesinin aracılık etmektedir. Bu bulgu, Doxey tolerans modelinin turizmin olumsuz etkileri sonucunda bölge halkı zamanla sorunlar yaşamaktadır ve turizmi karşı nefret aşamasına gelmektedir yargısıyla bağdaşmaktadır. Çünkü toplumsal taşıma kapasitesinin aşılması, bölge halkının yaşam kalitesi ve toplumsal katılım seviyelerini düşürerek turizmin gelişimine yönelik desteklerini azaltmaktadır.

Araştırma bulguları literatürdeki (Kim vd., 2013; Mathew ve Sreejesh, 2017;

Moghavvemi vd., 2017; Rasoolimanesh vd., 2017; López vd., 2018; Suess vd., 2018) araştırmalardan farklı olarak toplumsal taşıma kapasitesini öncül olarak ortaya koymuştur. Bu durum elde edilen bulguların literatüre özgün katkısını bir kez daha gözler önüne sermektedir.