139
140 Çözüm
Sizce çocuk bakımı için ne tür hizmetler sunulmalı?
Sizce iş ve aile yaşamının uzlaştırılması için devlet hangi önlemleri almalı?
141 KAYNAKÇA
Acar-Savran, Gülnur (2011), Özel/Kamusal, Yerel/Evrensel: İkilikleri Aşan Bir Feminizme Doğru, Praksis 8, s. 255-306.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı (ASPB) (2011), Türkiye Aile Yapısı Araştırması TAYA 2011, Ankara.
Aslantepe, Gülay (2012) “Kadın İstihdamının Artırılması ve ILO Sözleşmeleri”
Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, Ankara, Ankara Üniversitesi Yayınları, s. 159-168.
Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi Başkanlığı (2007) Yenileşme ve Değişim İçin Türkiye’de Sosyal Diyaloğu Güçlendirme Projesi Aile ve İş Yaşamının Uyumlaştırılması Çalışma Grubu Raporu, Proje Yayınları, No 2.
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi (BETAM)
(2010) Türkiye’de Kadınlar Çalışma Yaşamına Uzak
[http://betam.bahcesehir.edu.tr/tr/wp-content/uploads/2010/03/ArastirmaNotu064.pdf]
(12.04.2013)
Bakırcı, Kadriye, (2010), “Türk Hukukunda İş ve Aile Sorumluluklarının Uzlaştırılması Hukuk ve AB Hukuku Çerçevesinde Bir Değerlendirme”, İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, İstanbul: Mega Basım.
Berger, Peter, Luckmann, Thomas (2008), Gerçekliğin Sosyal İnşası, Bir Bilgi Sosyolojisi İncelemesi, Paradigma Yayınları, İstanbul.
Bhasin, K, (2003), Toplumsal Cinsiyet: Bize Yüklenen Roller, Kadınlarla Dayanışma Vakfı (KADAV)Yayın, İstanbul.
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) (2013) Human Development Report 2013 The Rise of the South: Human Progress in a Diverse World, Genevre,
Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı (UNDP) (2017) 2016 İnsani Gelişme Raporu Herkes İçin İnsani Gelişme 2016 İnsani Gelişme Raporu’ndaki Ülkelerle İlgili Açıklama Notu.
Boğaziçi Üniversitesi Sosyal Politika Forumu (BÜ SPF) (2009) Türkiye’de Çocuk Bakım Hizmetlerinin Yaygınlaştırılmasına Yönelik Bir Öneri: Mahalle Kreşleri.
Boserup, Ester (1970) Womens’s Role in Economic Development, St. Martin Press, New York.
Caracciolo di Torella, Eugenia, Annick Masselot (2010) Reconciling Work and Family Life in EU Law and Policy, London, Palgrave Macmillian.
142
Carlson, D. S., Kacmar, K. M., Wayne, J. H. ve Grzywacz, J. G. (2006) “Measuring the Positive Side of the Work-Family Interface: Development and Validation of a Work-Family Enrichment Scale”, Journal of Vocational Behaviour, 68, 131-164.
CEC, Commission of the European Communities (2001) Report from the Commission to the Council, the European Parliament, the Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, Annual Report on Equal Opportunities for Women and Men in the European Union 2000, COM(2001) 179 final, Brussels.
CEC, Commission of the European Communities (2006), Communication From the Commission to the Council, The European Parliament, The European Economic and Social Committee and theCommittee of the Regions, A Roadmap for equality between women and men 2006-2010,{SEC(2006)275}, COM(2006) 92 final, Brussels.
Clark, S. C. (2000) “Work-Family Border Theory: A New Theory of Work-Family Balance”, Human Relations, 53: 747-70.
Çelik, Aziz (2004) “Avrupa Birliği Sosyal Politikası: Gelişimi, Kapsamı ve Türkiye’nin Uyum Süreci-1”, Sendikal Notlar, 24: 30-55.
Dedeoğlu, Saniye (2009) “Eşitlik mi Ayrımcılık mı? Türkiye’de Sosyal Devlet, Cinsiyet Eşitliği Politikaları ve Kadın İstihdamı” Çalışma ve Toplum, 2009/2, s. 41-54.
Dedeoğlu, Saniye (2010) “Endüstriyel Üretimde Kadın ve Göçmen Emeği:
Ataerkillik ve Enformel Emek” Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği, İstanbul, SAV Yayınları, s. 249-276.
Duxbury, Linda Elizabeth, Higgins, Christopher Alan (1991) “Gender Differences in Work- Family Conflict.” Journal of Applied Psychology, 76(1): 60-74.
EC, European Commission (1997) The 1998 Employment Guidelines, Council Resolution of 15 December 1997, [https://publications.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/f4eba4f8-30b5-4b78-ada0-bf3df02a16d4/language-en] (erişim 26.09.2018)
EC, European Commission (2008) Manuel for Gender Mainstreaming Employment, Social Inclusion And Social Protection Policies, European Communities, Luxemburg.
Edwards, J. R. ve Rothbard, N. P. (2000) “Mechanisms Linking Work and Family:
Clarifying the Relationship between Work and Family Constructs”, Academy of Management Review, 25 (1): 178-99.
Erikson, E. H. (1965) "Inner and Outer Space: Reflections on Womanhood", The Woman in America, Boston, Houghton Mifflin, 1-26.
European Council (1999) Council Resolution of 22 February 1999 on the 1999
Employment Guidelines,
[https://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:31999Y0312(01):EN:HTML]
(erişim 26.09.2018)
143
European Council (2008) Joint Employment Report 2007/2008, [http://csdle.lex.unict.it/Archive/LW/EU%20employment%20policies/EU%20Employm ent%20Strategy/Progress%20and%20Joint%20Reports/20130131-111859_JER_2007-2008_ENpdf.pdf] (erişim 26.09.2018)
Fagan Colette, Clare Lyonette, Mark Smith ve Abril Saldaña-Tejeda (2011), The Influence of Working Time Arrangements on Work−Life Integration or
“Balance”: A Review of The International Evidence, Conditions of Work and Employment, Series No. 32, International Labour Office, Geneva.
Frone, Michael R., Marcia Russell ve M. Lynne Cooper (1992), “Antecedents and Outcomes of Work Family Conflict: Testing a Model of the Work Family Interface,”
Journal ofApplied Psychology,77 (1): 65-78.
Frone, Michael R., Russell, Marcia ve Cooper, M. Lynne (1997) “Relation Of Work-Life Conflict To Health Outcomes: A Four-Year Longitudinal Study Of Employed Parents”, Journal of occupational and organizational psychology, 70, 325-335.
Giddens, Anthony, (2012), Sosyoloji, Kırmızı Yayınları, İstanbul.
Greenhaus, Jeffrey, H. ve Nicholas J. Beutell (1985), “Sources of Conflict Between Work and Family Roles,” Academy of Management Review, 10: 76-88.
Greenhaus, Jeffrey, H. ve Parasuraman, Saroj (1986), “A Work-Nonwork Interactive Perspective of Stres and its Consequences,” Journal of Organizational Behavior
Greenhaus, Jeffrey, H., Parasuraman, Saroj., and Collins, Karen M. (2001) “Career İnvolvement And Family İnvolvement As Moderators Of Relationships Between Work-Family Conflict And Withdrawal From A Profession” Journal of Occupational Health Psychology, 6(2), 91-100.Management, 8 (2): 37-60.
Greenhaus, Jeffrey, H ve Powell, G. N. (2006) "When Work and Family are Allies:
A Theory of Work-Family Enrichment" Academy of Management Review, 31: 72-92.
Gün, Servet (2016). “Neoliberal Muhafazakârlığın İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Yaklaşımı”. 35 Mülkiye Dergisi, 40 (3), 35-53.
Hartmann, Heidi, (1979) “The Unhappy Marriage of Marxism and Feminism:
Towards a More Progressive Union, Capital and Class, Vol. 3, No 2, ss. 1-33.
Illies, R, Wilson, K. S. ve Wagner, D. T. (2009) “The Spill-over of Daily Job Satisfaction onto Employees’ Family Lives: The Facilitating Roles of Work and Family Integration”, Academy of Management Journal, 52 (1): 87-102.
İlkkaracan, İpek (2010) Uzlaştırma Politikalarının Yokluğunda Türkiye Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitsizlikleri, Emek Piyasasında Toplumsal Cinsiyet Eşitliğine Doğru İş ve Aile Yaşamı Uzlaştırma Politikaları (der. İpek İlkkaracan), 21-57, Mega Basım, İstanbul.
144
İlkkaracan, İpek (2012) “Feminist Politik İktisat ve Kurumsal İktisat Çerçevesinde Türkiye’de Kadın İstihdam Sorununa Farklı Bir Yaklaşım”, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, Ankara, Ankara Üniversitesi Yayınları, s. 201-219.
Jenkins, Richard, (2016), Bir Kavramın Anatomisi: Sosyal Kimlik, Everest Yayınları, İstanbul.
Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu (KEFE) (2013) Her Alandaki Kadın İstihdamının Arttırılması ve Çözüm Önerilerini Komisyon Raporu, Ankara.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2008) Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin
Sağlanması Ulusal Eylem Planı (2008-2013)
[https://kadininstatusu.aile.gov.tr/uploads/pages/toplumsal-cinsiyet-esitligi-ulusal-eylem-plani/ulusal-eylem-planini-gormek-icin-tiklayiniz.pdf] (erişim 14.11.2018)
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2008) 2008 Mali Yılı Performans Programı, [http://www.sp.gov.tr/upload/xSPRapor/files/vjzSS+Kadinin_Statusu_Genel_Mudurlug u_2008_PP.pdf] (erişim 14.11.2018)
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (KSGM) (2014) Türkiye’de Kadın İşgücü Profili İstatistiklerinin Analizi, Ankara.
Kadının Statüsü Genel Müdürlüğü (2018) Kadının Güçlenmesi Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2018-2023) [https://kadininstatusu.aile.gov.tr/kadinin-guclenmesi-strateji-belgesi-ve-eylem-plani-2018-2023] (erişim 14.11.2018)
Kandır, Adalet ve Yasemin Alpan (2008) “Okul Öncesi Dönemde Sosyal-Duygusal Gelişime Anne-Baba Davranışlarının Etkisi”, Aile ve Toplum, s. 33-38, Yıl: 10 Cilt: 4 Sayı: 14.
Kanter, Rosabeth Moss (1977) Men and Women of the Corporation, New York, Basic Books.
Kanter, R. M. (1977) Work and Family in the United States: A Critical Review and Agenda for Research and Policy, New York: Russell Sage Foundation.
Karakoyun, Yücel, (2007) Esnek Çalışma Yoluyla Kadınların İşgücüne Katılım Oranının Ve İstihdamının Artırılması; İşkur’un Rolü, Uzmanlık Tezi, Ankara, Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü.
Kirchmeyer, C (1993) “Non-work to Work Spill-over: A More Balanced View of the Experiences and Coping of Professional Women and Man”, Sex Roles, 28: 531-52.
Kirchmeyer, Catherine ve Cohen, Aaron (1999) “Different Strategies For Managing Work/Nonwork İnterface: A Test For Unique Pathways To Work Outcomes” Work and Stress, 13, 59–73.
Kopelman, Richard E., Greenhause, Jeffrey H. ve Connally, Thomas F. (1983) “A Model Of Work, Family And İnterrole Conflict: A Construct Validation Study”, Organizational Behavior and Human Performance,Vol.32, pp.198-295.
145
Koray, Meryem (1992) “Çalışma Yaşamında Kadın Gerçekleri”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 25, Sayı 1.
Koray, Meryem (2005) Avrupa Toplum Modeli, İmge Yayınları, Ankara.
Kuzucu, Yaşar (2011) “Değişen Babalık Rolü ve Çocuk Gelişimine Etkisi”, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4 (35), 79-91.
Kümbetoğlu, B, User, İ, Akpınar, A, (2012) “Gıda, Tekstil ve Hizmet Sektörlerinde Kayıtdışı Çalışan Kadın İşçiler, Geçmişten Günümüze Kadın Emeği, Ankara, Ankara Üniversitesi Yayınevi, s. 305-358.
Lewis, S. and Cooper, C. (1999) “The Work–Family Research Agenda in Changing Contexts”, Journal of Occupational Health Psychology, 4(4): 382–393.
Lewis, S., R. Gambles, and R. Rapoport (2007) “The Constraints of a ‘Work–life Balance’ Approach: An International Perspective”, Int. J. of Human Resource Management, 18:3 March, 360–373.
Macionis, John J. ve Plummer, Ken (2008), Sociology: A Global Introduction, Forth Edition, Pearson, England.
Maertz, C. P. ve Boyar S. L. (2011) "Work-Family Conflict, Enrichment and Balance under ‘Levels’ and ‘Episodes’ Approaches", Journal of Management, 37 (1):
68-98.
Makal, Ahmet (2012) “Kadın Emeğinin Tarihsel Kökenleri”, Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, Ankara Üniversitesi Yayınevi, 38-115.
Marshall, Gordon (1999), Sosyoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
Marks, S R (1977) “Multiple Roles & Role Strain: Some Notes on Human Energy, Time and Commitment”, American Sociological Review ,42: 921-36.
McDonald, Peter (2002), “Low Fertility: Unifying The Theory And The Demography,Paper presented to a meeting of the Population”, Association of America, Atlanta, s. 9-11.
McGlynn, Claire (2001) “European Union Family Values: Ideologies of “Family”
and “Motherhood” in European Union Law”, Social Politics: International Studies in Gender, State & Society, Vol. 8, No.3, s.325-350.
Meulders, D., L. Wilkin (1987), "Labor Market Flexibility: Critical Introduction to the Analysis of a Concept", Labor and Society, Vol.: 12, No: l.
Mies, Maria (2012), Ataerki ve Birikim, Dipnot Yayınları, Ankara.
146
Morris, M. Lane, Madsen, Susan R. (2007) “Work-life Integration in Individuals, Workplaces, and Communities”, Advances in Developing Human Resources, Vol. 9
Müderrisoğlu, Serra Et al., (2014) Türkiye’de 0-8 Yaş Arası Çocuğa Yönelik Aile İçi Şiddet Araştırması, İstanbul, Mayıs, http://www.ailecocuksiddet.info/RAPOR.pdf.
Niemiströ, Charlotte (2011) Work/Family Reconciliation Corporate Management, Family Policies and Gender Equality in the Finish Context, Publication of the Hanken School of Economics, Nr 236, Finland.
OECD, (2007) Babies and Bosses–Reconciling Work and Family Life A Synthesis of Findings for OECD Countries, OECD, Paris.
Parlak, Zeki, Süleyman Özdemir (2011) Esneklik Kavramı Ve Emek Piyasalarında Esneklik, Sosyal Siyaset Konferansları, Sayı: 60, 2011/1, s. 1-60.
Parparti J.L., Connelyi M.P., Barrituat, E.V., (2000), Theorical Perspectives on Gender and Development, International Development Research Center, Ottowa.
Parsons, T. (1970) Social Structure and Personality, New York, Free Press.
Pilcher, Jane (2009) Cinsiyet ve Cinsiyet eşitsizlikleri Üzerine Açıklamalar, Giddens Antony (Ed.), Sosyoloji Başlangıç Okumaları, İstanbul: Say Yayınları, sa.111-119.
Prpic, Martina (2017) Maternity, Paternity and Parental Leave in the EU, EPRS, European Parliamentary Research Servise, Briefing, March.
Risse, Thomas, (2010) A Community of Europeans? Transnational Identities and Public Spheres, Cornell University Press, London.
Silvera, Rachel (2010) “Fransa’da İş ve Aile Yaşamının Uzlaştırılması: Toplumsal Cinsiyet Eşitliği İçin Yeni Bir Yaklaşım Olarak Parentalizm”, İş ve Aile Yaşamını Uzlaştırma Politikaları, İstanbul, Mega Basım.
Şener, Ülker (2011) “Kadın İstihdamında Sorun Alanları, Amasya Örneği Üzerinden”, Kadın Emeği Konferansı Kadın İstihdamı ve Sorun Alanları, Bildiri Kitabı, TEPAV, s. 13-22, Ankara.
Thomas, C K (2007) Work-Life Balance - A Sociological Study of Women Professional in Kerala . Ernakulum: Department of Sociology, St. Teresa’s College.
147
Toksöz, Gülay (2012) “Kalkınmada Farklı Yörüngeler Kadın İstihdamında Farklı Örüntüler Işığında Türkiye’de Kadın İstihdamı” Geçmişten Günümüze Türkiye’de Kadın Emeği, Ankara, Ankara Üniversitesi Yayınları, s. 168-201.
Toksöz, Gülay, (2012), Kalkınmada Kadın Emeği, 1. Baskı, Ankara, Varlık Yayınları.
Toksöz, Gülay (2012) “Neoliberal Piyasa, Özel ve Kamusal Patriarka Çıkmazında Kadın Emeği”, Türkiye’de Refah Devleti ve Kadın, İstanbul, İletişim Yayınları.
Toksöz, Gülay (2016) “Transition From ‘Woman’ to ‘Family’: An Analysis of AKP Era Employment Policies From a Gender Perspective”, Journal für Entwicklungspolitik, XXXII ½.
Turner, Bryan (1986), Equality, Tavistock Publications, London and Newyork.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2017a), Basın Odası Haberleri, Sayı 35/2017, Ankara.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2017b), Doğum İstatistikleri 2016, Haber Bülteni, Ankara.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2017c), İstatistiklerle Aile, Haber Bülteni, Ankara.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2017d), İstatistiklerle Kadın, Haber Bülteni, Ankara.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) (2018) İşgücü İstatistikleri, Mayıs 2018.
Türk Sanayicileri ve İşadamları Derneği (TÜSİAD) (2008) Türkiye’de Toplumsal Cinsiyet Eşitsizliği: Sorunlar, Öncelikler ve Çözüm Önerileri.
Ünlütürk Ulutaş, Çağla (2015) “İş ve Aile Yaşamını Uzaklaştırma Politikaları:
Türkiye’de Yeni Politika Arayışları”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Cilt 70, No. 3, 2015, s. 723 – 750, Ankara.
Yaman Öztürk, Melda (2010) “Ücretli İş ve Ücretsiz Bakım Hizmeti Ekseninde Kadın Emeği: 1980’lerden 2000’lere”, Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği, İstanbul, SAV Yayınları, s. 25-78.
Yaman Öztürk, Melda, Dedeoğlu, Saniye, (2010) “Kapitalizm ve Ataerki İlişkisi Çerçevesinde Kadın Emeği”, Kapitalizm, Ataerkillik ve Kadın Emeği, İstanbul, SAV Yayınları, s. 9-23.
Walby, Sylvia, Wendy Olsen (2002) The Impact of Women's Position In The Labour Market on Pay and Implications for Uk Productivity,
[http://www.lancaster.ac.uk/fass/resources/sociology-online-papers/papers/walby-weupayandproductivity.pdf] (erişim 12.11.2018)
148
Westman, M (2001) "Stress & Strain Cross-over", Human Relations, 54 (6): 717-51.
World Bank (2017) Fertility rate, total (births per woman) (https://data.worldbank.org/indicator/SP.DYN.TFRT.IN) erişim tarihi [17.08.2018]
World Bank (2017) Labor force participation rate, female, Turkey.
(https://data.worldbank.org/indicator/SL.TLF.CACT.FE.ZS) erişim tarihi [17.08.2018]
149 ÖZET
Toplumsal cinsiyet rollerine göre kadınların asli görevi ev içinde yeniden üretimdir.
Kamusal alanda piyasa üretimi yapmak ise erkeğin görevi olarak görülür. Piyasa üretimi yapmak isteyen kadınlar, eve geldikleri zaman yeniden üretime devam ederek adeta ikinci mesai yaparlar. Ev içi sorumlulukların sadece kadının üzerinde olması, kadınların çalışma ve analık hakkı arasında seçim yapmalarına sebep olmuştur. Kadın istihdam oranlarının düşük olması ya da doğurganlık oranlarının düşmesi ile sonuçlanan bu durum, iş ve aile yaşamı uzlaştırma politikalarını ülkelerin gündemine getirmiştir.
Avrupa Birliği iş ve aile yaşamı uzlaştırma politikalarını kadın istihdamını arttırmak amacıyla, Türkiye daha çok doğurganlığı arttırmak amacıyla, nüfus politikaları açısından uygular. Çalışma kapsamında Türkiye’de örgütlenmiş iki işçi konfederasyonun tekstil sektöründe faaliyet gösteren iki sendikasına üye toplam 32 kadın işçi ile görüşülmüştür. Görüşmelerde kadın işçilerin hane içi yeniden üretimden tamamen sorumlu oldukları ve eşlerle sorumluluk paylaşımı olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bakım sorumlulukları kadınların çalışmama ya da çalışmaya ara verme sebeplerindendir. Piyasa üretimi ve hane içi üretim sonucunda çok yıpranan kadınlar, bir an önce emekli olup tali sorumluluklarından kurtulmak istiyorlar.
Anahtar Kelimeler: İş ve aile yaşamı uzlaştırma politikaları, yeniden üretim, toplumsal cinsiyet