ÇalıĢma için Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Klinik AraĢtırmalar Ön Değerlendirme Komisyon‟undan onay alınmıĢtır (Ek 1). Daha sonra araĢtırmaya katılmaya gönüllü olduklarını bildiren öğrencilere ve öğrenci velilerine araĢtırmanın amacı, yapılacağı yer ve süresi, çalıĢmada uygulanan testlerin zarar vermeyeceği, katılımın gönüllü olacağı, anketlerde bulunan bilgilerin gizli kalacağı gibi konuların yer aldığı BilgilendirilmiĢ Gönüllü Onay Formu (Ek 2) ve Aile Ġzin Formundaki (Ek 3) bilgiler verilmiĢtir.
5. 1. AraĢtırma Modeli
Klasik unilateral (tek taraflı) futbol antrenman programları ile son zamanlarda üzerinde birçok araĢtırmanın bulunduğu bilinen bilateral (iki taraflı) antrenman programları arasında, antrenmanlar sonrasında kazanılan futbol tekniklerinin öğrenme transferine ve öğrenme transferinin kalıcılığına etkisini incelemeyi amaçlayan bu araĢtırma ön test-son test-kalıcılık testi kontrol gruplu deneme modeline göre desenlenmiĢ ve gerçekleĢtirilmiĢtir. Deneme model çalıĢması çok grup kullanılması ve grupların yansız atama (örnekleme) ile oluĢturulmasıdır. Böylece her araĢtırmada en az bir deney ve kontrol grubu kullanılır (Karasar 2005).
5.1.1. AraĢtırmanın Hipotezi
AraĢtırmada, çocukların teknik beceri düzeylerinin artırılmasında bilateral futbol temel teknik antrenmanlarının klasik futbol temel teknik antrenmanlarına oranla daha etkili olacağı varsayılmıĢtır. Böylece bilateral deney grubun öğrencilerinin unilateral, maç ve kontrol grubu öğrencilerine oranla daha iyi geliĢim göstereceği beklenmektedir.
5.1.2. AraĢtırma Grubu
AraĢtırmanın evrenini Edirne ilinde daha önce herhangi bir spor kulübünde futbol eğitimi almamıĢ 40 erkek/40 kız toplam 80 çocuk oluĢturmaktadır.
Katılımcı seçim kriteri:
ÇalıĢma öncesinde herhangi bir futbol kulübünde futbol eğitimi almamıĢ olmak.
11-12 yaĢ aralığında olmak.
ÇalıĢmalara katılmadan önce resmi bir sağlık kurumundan spor yapmasında sağlık yönünden herhangi bir problem yoktur belgesi almak.
Fiziksel yönden sağlıklı aktif bir birey olmak.
5.3. Antrenman Prosedürü
Farklı antrenman tekniklerinin çocukların futbol temel teknik becerilerini geliĢtirmesine etkisini karĢılaĢtırmayı amaçlayan bu araĢtırmanın çalıĢma programında futbol temel tekniklerinin kullanımı esas alınmıĢtır. Bunlar;
1- Ayak içi ile yapılan vuruĢlar 2- Ayak iç üstü ile yapılan vuruĢlar 3- Ayak üstü ile yapılan vuruĢlar 4- Ayak dıĢ üstü ile yapılan vuruĢlar 5- Duvar pası çalıĢması
6- Ayak içi ile topu kontrol altına almak
7- Ayak dıĢı ve dıĢ-üst kısmı ile topu kontrol altına almak 8- Ayak üstü ile top kontrolü
9- Ayak diz kısmı ile yapılan topu kontrolü 10- Ayak içi ve iç üstü ile yapılan dripling 11- Ayak üstü ile yapılan dripling
12- Ayak dıĢı ve dıĢ üstü ile yapılan dripling 13- ġut atma
14- Çapraz koĢu ve paslaĢmalar 15- Sarmal koĢular ve paslaĢmalar 16- Korner atıĢı
17- Futbolda serbest atıĢ ve penaltı atıĢı 18- Taban aldatması
20- Taban ayak içi aldatması 21- Basit aldatma
22- Lokomotif aldatma 23- Makaslama aldatması 24- ġut aldatması
25- Taban ayak dıĢı aldatması 26- Grup içi futbol turnuvası
5.4. Ölçüm Prosedürü
Antropometrik Ölçümler
Öğrencilere bir anket formu düzenlenerek yaĢ, kilo ve boy değerleri tespit edildi. Kilo ölçümleri Edirne Gençlik ve Spor Ġl Müdürlüğünde bulunan Angel marka hassaslık derecesi 0.01 kg olan digital terazide yapıldı. Kilo ölçümlerinde kız öğrencilerin Ģort ve t-shirt, erkek öğrencilerin ise mayo ya da Ģort giymeleri istenmiĢtir.
Boy ölçümleri hassaslık derecesi 0.01 m olan ölçüm aracı ile yapıldı. Bu ölçüm deneklerin ayaklarında ve baĢlarında ölçüm derecesini değiĢtirebilecek herhangi bir giysi olmadan, yalın ayak ya da yalnız çorap giyilerek yapılmıĢtır. Ölçümler sırasında baĢ dik, ayak tabanları zemine düz olarak basmıĢ, dizler gergin, topuklar bitiĢik ve vücut dik pozisyonda olacak Ģekilde denekler uyarılmıĢtır. Bu pozisyonda dik duvara 90 derece açı yapan yardımcı alet baĢa temas ettiği noktada sabit tutularak elde edilen değerler bilgi toplama listesine santimetre olarak kaydedilmiĢtir.
Ayak tercihi belirleme ölçeği olarak, on sorudan oluĢan “YenilenmiĢ Waterloo Ayak Tercihi Anketi” kullanıldı.
AraĢtırma çerçevesinde yapılan futbol temel beceri ölçümleri futbolda top sürme, top sektirme, duvar pası ve hedefe isabetli vuruĢ testlerinden oluĢturuldu. Antrenmanlara baĢlamadan önce çocukların fiziksel ve fizyolojik ön testleri alınarak çocukların baĢlangıç düzeyleri belirlendi. 4 haftalık çalıĢma sonrasında bir ara test, 8 haftanın sonunda son test ve çalıĢmanın bitiminden iki hafta sonra ise kalıcılık testleri yapıldı.
Öğrencinin geliĢimine bağlı kriterler çalıĢma süresince 15 günde bir yapılan ara ölçümler ile izlendi. Ancak bu ara ölçümler performans tespiti amaçlı kullanılmadı.
AraĢtırma verileri aĢağıda yer alan anket ve testler kullanılarak toplanmıĢtır:
1. YenilenmiĢ Waterloo Ayak Tercihi Anketi 2. Top Sürme (Slalom) Testi
3. Duvar Pası Testi
4. Çift Ayak Top Sektirme Testi 5. Hedefe Ġsabetli VuruĢ Testi.
Ayak Tercihi Ölçeğinin Uyarlanması
ÇalıĢmada deneklerin ayak tercihlerinin yönü ve Ģiddetinin belirlenmesi hakkında bilgi veren Lorin J. Elias, M. P. Bryden ve M. Barbara Bulman-Fleming (1998) tarafından geliĢtirilen “Waterloo Footedness Questionnaire-Revised” adlı on sorudan oluĢan anket Mersin Üniversitesi Yabancı Diller Yüksekokulu‟dan bir öğretim elemanı tarafından Ġngilizce‟ye çevirildi. Türkçe‟ye yapılan çevirisinin doğru ve anlaĢılır olduğu saptandı (Özsu 2006).
“YenilenmiĢ Waterloo Ayak Tercihi Anketi (Waterloo Footedness Questionnaire-Revised)”, 10 sorudan oluĢmuĢtur. Her soru: Daima Sol, Genellikle Sol, EĢit Sıklıkta, Genellikle Sağ ve Daima Sağ olmak üzere derecelendirilmiĢtir. Daima Sol: -2, Genellikle Sol: -1, EĢit Sıklıkta: 0, Genellikle Sağ: +1, Daima Sağ: +2 puanla puanlandırılır.
“YenilenmiĢ Waterloo Ayak Tercihi Anketi”nden alınan toplam puanlara dayanarak, ayaklardaki baskınlık Ģu puanlarına göre tanımlanmaktadır:
(-11) – (-20): Güçlü sol ayaklı (-1) – (-10): Kısmen sol ayaklı
0: Her iki ayaklı (+1) – (+10): Kısmen sağ ayaklı
(+11) – (+20): Güçlü sağ ayaklı (Elias, Bryden and Bulman-Fleming 1998, Özsu 2006).
Top Sürme (Slalom) Testi
Futbola hız ve seyir zevki katan tekniklerden biri top sürme tekniğidir. Eğer bir futbolcu oyun esnasında topla birlikte hızla ilerleyebiliyor ve rakiple karĢılaĢınca çeĢitli aldatmalarla onu geçerek pas verebiliyor veya Ģut atabiliyorsa oyunun seyir zevki artacak ve futbolcunun kendine güveni gelecektir. Bunun gerçekleĢmesinde hareket halinde iken topa sahip olabilme ve yapılan vücut hareketlerine göre topu yönlendirme çok önemlidir. Fiziki güç ve kondisyonla doğrudan bağlantılı olan bu teknik uygun zaman ve durumda yapılmalıdır (Kurban 2008).
Testin amacı öğrencilerin slalom yaparak top sürme düzeylerini belirlemektir. Testte kullanılan malzemeler, futbol topu, fotosel, dikme çubuğu ve kireç tozudur.
Test hazırlığında 20 metrelik bir düzgün bir zemin üzerine 1.5 metre mesafe ile dizili dikmeler baĢlangıç ve sonlarında çıkıĢ ve varıĢ noktaları bantlanarak iĢaretlenir. ġekil 10‟da görüldüğü gibi slalom dikmeleri yerleĢtirilir. Sporcu verilerini yazmak için form hazırlanır. Test süresince aynı top kullanır. Bütün sporcular tek tip ayakkabı ile top sürme testini yapar.
2 m 1.5 m
ÇıkıĢ VarıĢ
ġekil 10. Slalom parkuru
Test öğrencilere açıklanır ve sporcuların ısınmaları için kendilerine 5 dakikalık süre verilir. Testte sporcu çıkıĢ çizgisinin 1 m gerisinde topla bekler. Çık uyarını ve ya kendi isteği ile hızla topu sürerek çıkıĢtan varıĢ noktasına olabildiğince kısa sürede ulaĢmaya çalıĢır. ÇıkıĢta ve sonda bulunan fotosellerle zaman alınmaya baĢlanır. ÇıkıĢ anında çizgi geçildiğinde zaman alma iĢlemi baĢlar. VarıĢ anında çizgi
geçildiğinde zaman alma iĢlemi durur. Sporcu dikmeleri devirmeden testti iki defa yapar. Öğrencinin iki top sürme süresi alınır ve en iyi süre sonuç olarak kaydedilir.
Duvar Pası Testi
Pas oyun kuralına uygun Ģekilde topa hareket verebilmektir. Kullanılacak uygun bir pas takımın avantajı için bir gol pozisyonu olabileceği gibi kritik durumda yapılacak bir pas takımı zor durumdan kurtarabilir. Bu ise oyuncunun oyun alanında nerede olduğunu bilmesi, topun ve rakip ile kendi arkadaĢlarının hareketini iyi tespit edip takip etmesine bağlıdır. Tekniğin ideal hale gelmesi, oyun içinde topu nereye atacağını iyi kestirebilmek, vuruĢ anında hangi tekniği kullanacağını tespit etmek ve en iyi yere topu atmak, bütün bu Ģartlar anında ve en uygun durumda bir refleks gibi çabucak gerçekleĢtirebilmesine bağlıdır (Kurban 2008).
Bu testin amacı öğrencinin paslaĢma genel yeteneğinin değerlendirilmesidir. VuruĢ yapılacak kare her iki duvardan 3 metrelik bir mesafe olacak Ģekilde çizilir. Test için futbol topları, zemini paslaĢmaya uygun iki duvarlı bir köĢe, Ģerit metre, iĢaretleme mazemesi, top sepeti, kronometre, skor kartları ve kalem hazır bulunur.
3 m
3 m
Öğrenci bir top ayağında baĢlama çizgisinin arkasında hazır bekler. BaĢla komutu ile her iki duvarda belirlenen alanda bir sağ duvara, bir sol duvara arka arkaya vuruĢlar yapmaya baĢlar. Bir dakikalık süre içerisinde mümkün olduğunca fazla sayıda belirlenen alan içerisinde topa vurulmalıdır. Duvar pası yapılırken futbol vuruĢ tekniklerinin nizami olmasına dikkat edilmelidir. Test iki defa uygulanır ve en iyi derece sonuç olarak kaydedilir.
Çift Ayak Top Sektirme Testi
Futbolda temel becerilerden biri olan top sektirme becerisi, bir oyuncunun vücudunun herhangi bir bölgesi ile topa sahip olma, top kontrolünü sağlama ve topla rahat hareket edebilme yeteneğidir.
ÇalıĢmada çift ayak top sektirme testi öğrencinin bu yeteneğinin baĢlangıç düzeyini belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Top sektirme yaparken dikkat edilecek nokta, topun kontrolünü sağlamak, topla birlikte hareket etmektir. Bu test için iki yardımcıya ihtiyaç duyulur. Test için futbol topları, Ģerit metre, iĢaretleme bandı, kronometre ve bir kayıt formu hazır bulunur.
Çift ayak top sektirme testi spor salonunda yapılır. Öğrenci elinde bir topla 2.5 m çapında bir daire içinde hazır durur.
BaĢla komutu ile öğrenci ilk defada topu yerde zıplatarak iki ayağını sırası ile değiĢtirerek topu düĢürmeden sektirmeye baĢlar, 1 dakikalık süre içerisinde mümkün olduğu kadar çok kez sektirmeye çalıĢır. Öğrenci test süresince sadece ayaklarını kullanarak top sektirebilir. Topu sektirme süresince yere düĢmesi ceza gerektirmez ancak belirlenen yarı alan dıĢına çıkması durumunda yapmıĢ olduğu sektirmeler skora ilave edilmez. Öğrencinin her hakkında dairenin dıĢına çıkmadan ve düĢürmeden yaptırdığı top sektirme sayısı kaydedilir. 1 dakikalık süre içerisinde geçerli sektirmelerin sayısı öğrencinin skorudur. Her iki hakkını da kullanan öğrencinin iki hak sonunda elde ettiği en iyi derecesi sonuç olarak kaydedilir.
Hedefe İsabetli Vuruş Testi
Test için futbol topları, top sepeti, 15 metre uzunluğunda düzgün bir zemin, Ģerit metre, iĢaretleme bantları, 100*80 cm ebatlarında mini kale, skor kartları, kayıt formları ve kalem hazır bulunur. Test istasyonu ġekil 13‟teki gibi hazırlanır. DıĢtan dıĢa 100*80 cm ölçülerinde minyatür kale hazırlanır. Kale direğinden 10 metre uzağa bir vuruĢ noktası çizilir. Testlerde vuruĢ parkuru değiĢtirilmemeli ve öğrencilerin testleri aynı tip spor ayakkabılarıyla yapmalarına özen gösterilmelidir.
Test öğrencilere açıklanır, ısınmaları için kendilerine 4-5 dakika ısınma süresi ve 4-5 deneme hakkı verilir.
100 cm 80 cm 10 m
Bu istasyonda adaylardan mini futbol kalelerine bir sağ ve bir sol ayaklarını kullanarak ard arda vuruĢ yapmaları istenir. Öğrenciler 4 metrelik bir hız alma koĢusundan sonra mini futbol kalesine 10 metre uzaklıktaki nokta üzerinden toplam on vuruĢ (5 defa sağ ayak – 5 defa sol ayak) yaparlar. Kaleye giren ve kale direklerine çarpan atıĢlar isabetli sayılır ve bu on atıĢtan isabetli olanların toplamları kaydedilir.
5.5. Verilerin Analizi
ÇalıĢmamızda dört ayrı grubun verileri karĢılaĢtırıldı. Veri toplama iĢlemi tamamlandıktan sonra elde edilen verilerin uygun istatistiksel iĢlemleri bilgisayarda hazır hale getirildi ve veriler bilgisayar ortamında SPSS 17.0 Sistem Analiz Programı ile analiz edildi. ÇalıĢmada toplanan veriler uygun tanımlayıcı istatistik (ortalama, medyan, oran, standart sapma, %95 güven aralığı vb) yöntemler ile hesaplandı. AraĢtırma öncesi grupların benzer özelliklere sahip olup olmadığını belirlemek için bağımsız gruplar (iliĢkisiz örneklemler) t testi, elde edilen verilerin çözümlenmesi amacıyla tek yönlü varyans (one-way anova) analizi ve analiz sonrasında anlamlı fark çıkanlara POST-HOC yöntemlerinden Scheffe testi kullanılmıĢtır. Ortalamalar arası farkların önem dereceleri test edilirken tüm analizlerde manidarlık p<0.05 olarak alındı.