Geneleksel IVF ve ICSI

Önceki yıllarda intrasitoplasmik sperm enjeksiyonu (ICSI) gerçekleştirmenin endikasyonu erkek kısırlığına bağlanırdı (Kastrop, Weima, Van Kooij, & Te Velde, 1999). Günümüzde ise IVF den sonra döllenme başarısızlığı ejakulatta spermlerin fonksiyonel bozukluğu, immünolojik kısırlık, kemo ve radyoterapi gören hastaların tedavisi olarak genişletilmiştir (Naysmith, Blake, Harvey, & Johnson, 1998). IVF genellikle tubal hasarlar, anovülasyon, açıklanamayan kısırlık ve başarısız tedavi yöntemlerinden sonra uygulanmaktadır. Klasik IVF işleminde inseminasyon konsantrasyonu yaklaşık olarak oosit başına 50.000 motil sperm düşmektedir. Fakat ICSI işleminden kaçınmak için daha yüksek inseminasyon konsantrasyonu kullanıldığı rapor edilmektedir (Kastrop et al., 1999). ICSI yönteminin aksine geneleksel IVF yönteminde yumurta

179

yüzeyindeki zonaya delerek içeriye girmeye çalışan spermin doğal seçimini korumaktadır. Fishel ve arkadaşlarının son çalışmasındaki verilerine göre ICSI yönteminde döllenme oranının önemli derecede yüksek olmasından dolayı IVF başlanacak olan tüm hastalara önerildiği göstermiştir (Fishel et al., 2000). ICSI tekniği daha da geliştirilerek laboratuvarda daha popüler hale gelmiştir. Örneğin insan fertilizasyon embriyoloji derneği (HFEA) verilerine göre her geçen yıl ICSI kullanımında bir önceki yıla göre %14 artış olduğunu göstermektedir. Ayrıca gerçekleşen transferlerin %43’ünün de ICSI tekniği kullanıldığı ESHRE toplantısında bildirilmektedir. Böylece ICSI tekniği artmakta olup tüm dünyada kullanılan tek teknik olarak görülmektedir. ICSI özel bir IVF tedavi yöntemidir. Erkeklerde aşırı sperm azlığında, geleneksel IVF yönteminde yumurta fertilizasyonu yerini başka tekniklere bırakacağı düşünülmektedir. Böyle sorunları olan çiftler için ICSI yöntemi tavsiye edilmektedir. Normal IVF tedavisine yanıt vermeyen ve istenilen döllenme sağlanmayan çiftler için ICSI tedavisi de gerekli olabilir. ICSI tedavisi düşük sperm kalitesinin yüksek olduğu erkeklerde ve IVF’la elde edilemeyen gebelik başarısızlılarında önerilmektedir (Cakar et al., 2019). ICSI tedavisi başlatılmadan önce, çiftlere genetik danışmanlık ve kromozom analizi tavsiye edilmektedir. Çünkü çocuk sahibi olmak isteyen çiftler için kromozomal anomalilerin istatistiksel olarak son zamanlarda sık ortaya çıkmasıdır. Kromozom analizi kandan alınan örnekle yapılır, sonuçlar yaklaşık dört hafta sonra alınabilir. Böylece ICSI işlemine başlamadan önce ön tetkik yapılmış olur (Yasemin Sert, Kansu Celik, Canpolat, Simsek, & Engin Ustun, 2019). ICSI

180 TIP BİLİMLERİNDE FARKLI BAKIŞLAR

tedavisinin başarı oranları, düşük sperm kalitesi ve düşük sperm sayısı durumunda da iyidir. ICSI için birkaç sperm yeterlidir. Tedavi döngüsüne göre gebelik oranları yaklaşık yüzde 20 ila 30'dur (Zahiri Sorouri, Pourmarzi, & Safar Khah, 2019). Yumurtalık uyarımı, yumurta alımı ve embriyo transferi, IVF'de olduğu gibi ICSI'de de gerçekleştirilir. Geleneksel IVF’dan farkı laboratuvarda oosit ve spermin tabi tutulacağı ek adımdır. Sperm elde etme genellikle mastürbasyonla sağlanırken oosit toplanması ovulasyon gününde gerçekleşir. Prensip olarak, erkekte meni (sperm örneği) saptanmazsa, bunu testislerden (TESE) elde etmek mümkündür (Yalcinkaya Kalyan et al., 2019). ICSI yönteminde sperm, klasik IVF yönteminde olduğu gibi yumurta toplanmasından (ponksiyon) sonra sperm petri kabındaki yumurtalara eklenmez, ancak mikroskop altında, sperm doğrudan yumurta içine çok ince bir cam iğne kullanılarak enjekte edilir. Bu yöntem, elde edilen tüm olgun yumurtalara uygulanabilir. Enjeksiyon için, mutlaka spermin hareketli olmasınada gerek yoktur. Görünüşlerinde bile normal olmayan sperm başarılı bir şekilde kullanılabilir. Yumurtaların döllenme oranı bu nedenle ICSI yöntemiyle önemli ölçüde artmaktadır (Azizi et al., 2019). Ayrıca yapılan birkaç çalışmada döllenme başarı oranlarına dayanarak ICSI'nin IVF'ye üstünlüğünü göstermeye çalışmıştır. Örneğin, açıklanamayan infertilite veya intrauterin döllenmeye cevap veremeyen endometriozisli 70 hasta çiftinin kontrollü bir çalışmasında, Ruiz ve arkadaşları (Ruiz et al., 1997), kullanılan iki yöntem arasındaki döllenme oranlarında anlamlı bir fark olmamasına rağmen, ICSI'nin IVF'ye göre döllenme oranının çok daha iyi

181

olduğunu (0'dan% 11'e kadar elde edilen başarısız döllenme oranları) göstermiştir. Böylece ICSI tekniğinin imlantasyon oranınıda artırdığı söylenebilmektedir. Spermin yetersiz konsantrasyonu, motilitesi ve morfolojisi kusurlu embriyo üretimine neden olabilmektedir (Metello, Tomas, & Ferreira, 2019). ICSI için spermler, morfolojisi ve motilitesi baz alınarak seçilir, normal haploid kromozomlu ve DNA bütünlüğüne sahip spermlerin ayrımı yapılamaz. Sadece morfolojiye dayalı seçilmiş olan sperm, gelişim riskine, anormal kromozomlu embriyo gelişimine, düşük gebeliğe ve yüksek oranda aborta yol açmaktadır. Bununla birlikte ICSI ile kromozomal olarak hasarlı bir spermin seçilerek enjekte edilme riski artmaktadır (Jin, Wang, Yue, Zhu, & Zhang, 2019). Yapılan IVF ve ICSI çalışmasında hasarlı DNA’ya sahip bir spermin, gebeliğin kaybı ile pozitif yönde korelasyon gösterdiği istatistiki olarak ortaya konmuştur (Papanikolaou et al., 2019). Bunun yanında ICSI prosedüründe spermleri yavaşlatmak için kullanılan polyvinylpyrrolidone (PVP) medyumunun gamet ve gelişen embriyo için toksik olduğu ve yeni bir sperm seçme tekniğinin gerekliliği bildirilmektedir. Ayrıca sperm konsantrasyonuna, motilitesine ve morfolojisine göre yapılan geleneksel semen analizi erkek fertilitesini değerlendirme de yaygın olarak kullanılmasına karşın, elde edilen sonuçlar in vivo ve in vitro fertilitenin prognozu, spermin ovosite bağlanma yeteneği, nükleer olgunluk ve DNA’nın normal olması gibi spermin fonksiyonel özelliklerini belirleyememekte, sperm hakkında tam bir diagnostik ve prognostik bir bilgi vermemektedir. Bu sebeplerden dolayı ICSI ile bağlantılı riskleri minimize etmek ve membran olgunluğuna ulaşmış

182 TIP BİLİMLERİNDE FARKLI BAKIŞLAR

normal sperm seçimi için yeni tekniklerin kullanımı gereklidir (Inoue, Uemura, Miyazaki, & Yamashita, 2019). Klasik IVF yöntemi hinfertil hastaya uygulanacağı zaman erkeğin sperm değerlerine bakılır ayrıca bayan infertil hastanında düşük over rezervinin olmamasına dikkat edilmektedir. Daha sonra belirlenen protokoller karşısında klasik IVF yöntemine geçilir dişiden elde edilen yumurtalar ile erkek hastadan toplanan spermler belirli oran içerisinde kültür mediumu içerisinde bırakılır ve doğal döllenme sağlanır. Daha sonra döllenme ve embriyo gelişimi takip edildikten sonra gelişen embriyoların kalite seçimi yaptıktan sonra transfer işlemi gerçekleştirilir.

Tablo 1. Yapılan bir çalışmanın ICSI ve IVF teknikleri arasındaki başarı oranlarının karşılaştırması.

Bu çalışmada elde edilen veriler doğrultusunda ICSI tekniğinin klasik IVF tekniğine göre döllenme ve implantasyon üzerine çok büyük etkisinin olduğu görülmektedir. Ayrıca ICSI tekniği fertilizasyon oranında çok iyi başarılar elde edilmektedir.

* ICSI (271 taze döngü) * IVF (478 taze döngü) Kurtarılan oosit sayısı (ortalama

± SD)

13.7 ± 9,8 14,2 ± 9,4

Normal döllenmiş oosit sayısı (ortalama ± SD)

6,5 ± 5,2 7,7 ± 5,7

b Toplam başarısız döllenme oranları (% ve% 95 CI)

1,5 (0,04–3,8) 2,1 (1,0–3,8)

Klinik gebelik oranları (% ve% 95 CI)

183

2. SONUÇLAR

İnfertilite bir yıl boyunca düzenli ve korunmasız cinsel ilişki olmasına rağmen gebe kalamama durumu olarak tanımlanır. Çiftlerin yaklaşık %80-85’inde bu süre içinde gebelik oluşurken, %15’inde ise gebelik elde edilemez. Kadınlarda yaşa bağlı olarak fertilitede azalma gözlenir, bu yüzden 35 yaş üzerindeki hastalarda 6 aylık sürede gebelik oluşmazsa infertilite tanısı konur ve tedavi sürecine geçilir. İnfertilite her geçen gün artmakta olup embriyoloji laboratuvarında kullanılan tekniklerde gelişim göstermektedir. Böylece infertilite teşhisi konan hastalarda uygulanan tekniklerde faklılık göstermektedir. Biz bu çalışmada infertil hastalarda uygulanan klasik IVF yönteminin ICSI yöntemi arasındaki önemli ayrıntılara ve fertilizasyon oranına etkisini değerlendirdik. Yapılan araştırma ve çalışmalar doğrultusunda infertil hastalarda uygulanan klasik IVF tekniğinde döllenen yumurta sayısı ICSI tekniğine göre daha düşük olmaktadır. ICSI tekniği günümüzde en yaygın teknik olarak kullanılmakta olup elde edilen başarı oranı oldukça yüksektir. ICSI yöntemi düşük sperm sayısı ve çok kötü morfolojik durumlarda bile çok iyi döllenmeler elde edildiği gösterilmiştir. ICFSI yönteminde dezavantaj olarak görünen sperm seçimi sırasında DNA hasarları tespit edilmesi yapılmadığından doğumu gerçekleşen çocuklarda meydana gelebilecek komplikasyonlar daha sonraki çalışmalarda araştırmalı ve değerlendirilmelidir. Böylece Klasik IVF yönteminin ICSI yöntemi arasındaki fertilizasyon oranı arasındaki değerlendirmeler sonucunda ICSI tekniğinin kullanımı başarı oranı daha yüksek olup ICSI tekniği kullanımı gittikçe arttığından gelişen teknoloji ile birlikte daha iyi sonuçlar elde edileceği düşünülmektedir.

184 TIP BİLİMLERİNDE FARKLI BAKIŞLAR

KAYNAKLAR

1- Abdi, Z., Mohsenzadeh, S., Jafari Anarkooli, I., Ahmadi, A., Ghorbanlou, M., & Arianmanesh, M. (2019). THE EFFECT OF HSP60 ON FERTILIZATION AND PRE-IMPLANTATION EMBRYO DEVELOPMENT IN MICE: AN IN VITRO STUDY. Acta Endocrinol (Buchar), 15(2), 153-157. doi:10.4183/aeb.2019.153

2- Azizi, E., Naji, M., Nazari, L., Salehpour, S., Karimi, M., Borumandnia, N., & Shams Mofarahe, Z. (2019). Serum anti-Mullerian hormone is associated with oocyte dysmorphisms and ICSI outcomes. Int J Gynaecol Obstet. doi:10.1002/ijgo.12941

3- Buckett, W., & Sierra, S. (2019). The management of unexplained infertility: an evidence-based guideline from the Canadian Fertility and Andrology Society. Reprod Biomed Online. doi:10.1016/j.rbmo.2019.05.023

4- Cakar, E., Tasan, H. A., Kumru, P., Cogendez, E., Usal, N. T., Kutlu, H. T., . . . Eser, S. K. (2019). Combined use of oestradiol and progesterone to support luteal phase in antagonist intracytoplasmic sperm injection cycles of normoresponder women: a case-control study. J Obstet Gynaecol, 1-6. doi:10.1080/01443615.2019.1631765

5- den Heijer, C. D. J., Hoebe, C., Driessen, J. H. M., Wolffs, P., van den Broek, I. V. F., Hoenderboom, B. M., . . . Dukers-Muijrers, N. (2019). Chlamydia trachomatis and the Risk of Pelvic Inflammatory Disease, Ectopic Pregnancy, and Female Infertility: A Retrospective Cohort Study Among Primary Care Patients. Clin Infect Dis. doi:10.1093/cid/ciz429

6- Drakopoulos, P., Garcia-Velasco, J., Bosch, E., Blockeel, C., de Vos, M., Santos-Ribeiro, S., . . . Polyzos, N. P. (2019). ICSI does not offer any benefit over conventional IVF across different ovarian response categories in non-male factor infertility: a European multicenter analysis. J Assist Reprod Genet. doi:10.1007/s10815-019-01563-1

7- Espino, J., Macedo, M., Lozano, G., Ortiz, A., Rodriguez, C., Rodriguez, A. B., & Bejarano, I. (2019). Impact of Melatonin Supplementation in Women

185

with Unexplained Infertility Undergoing Fertility Treatment. Antioxidants

(Basel), 8(9). doi:10.3390/antiox8090338

8- Fishel, S., Aslam, I., Lisi, F., Rinaldi, L., Timson, J., Jacobson, M., . . . Lisi, R. (2000). Should ICSI be the treatment of choice for all cases of in-vitro conception? Hum Reprod, 15(6), 1278-1283. doi:10.1093/humrep /15.6.1278

9- Gleicher, N., Kushnir, V. A., & Barad, D. H. (2019). Worldwide decline of IVF birth rates and its probable causes. Hum Reprod Open, 2019(3), hoz017. doi:10.1093/hropen/hoz017

10- Gozuyesil, E., Karacay Yikar, S., & Nazik, E. (2019). An analysis of the anxiety and hopelessness levels of women during IVF-ET treatment. Perspect

Psychiatr Care. doi:10.1111/ppc.12436

11- Hussein, S. M., El-Fadaly, A. B., Metawea, A. G., & Khaled, B. E. A. (2019). Aging changes of the testis in albino rat: light, electron microscopic, morphometric, immunohistochemical and biochemical study. Folia

Morphol (Warsz). doi:10.5603/FM.a2019.0102

12- Inoue, T., Uemura, M., Miyazaki, K., & Yamashita, Y. (2019). Failure of complete hatching of ICSI-derived human blastocyst by cell herniation via small slit and insufficient expansion despite ongoing cell proliferation. J

Assist Reprod Genet, 36(8), 1579-1589. doi:10.1007/s10815-019-01521-x

13 Jin, L., Wang, M., Yue, J., Zhu, G. J., & Zhang, B. (2019). Association between TSH Level and Pregnancy Outcomes in Euthyroid Women Undergoing IVF/ICSI: A Retrospective Study and Meta-analysis. Curr Med Sci, 39(4), 631-637. doi:10.1007/s11596-019-2084-5

14- Johnson, M. (2019). Human in vitro fertilisation and developmental biology: a mutually influential history. Development, 146(17). doi:10.1242/dev .183145

15- Kalaitzaki, A. E., Mavrogiannaki, S., & Makrigiannakis, A. (2019). A prospective, cross-sectional study of the protective and risk psychological factors of successful in vitro fertilisation outcome: preliminary results in a

186 TIP BİLİMLERİNDE FARKLI BAKIŞLAR

Greek sample. J Obstet Gynaecol, 1-6. doi:10.1080/01443615 .2019.1631766

16- Kastrop, P. M., Weima, S. M., Van Kooij, R. J., & Te Velde, E. R. (1999). Comparison between intracytoplasmic sperm injection and in-vitro fertilization (IVF) with high insemination concentration after total fertilization failure in a previous IVF attempt. Hum Reprod, 14(1), 65-69. doi:10.1093/humrep/14.1.65

17- Khalil, I., Khan, M. R., Ghani, M., & Akbar, F. (2019). Abutilon pannosum stem bark enhances the aphrodisiac activities and spermatogenesis in rat.

Andrologia, e13404. doi:10.1111/and.13404

18- Latif Khan, H., Bhatti, S., Latif Khan, Y., Abbas, S., Munir, Z., Rahman Khan Sherwani, I. A., . . . Aydin, H. H. (2019). Cell-free nucleic acids and melatonin levels in human follicular fluid predict embryo quality in patients undergoing in-vitro fertilization treatment. J Gynecol Obstet Hum Reprod. doi:10.1016/j.jogoh.2019.08.007

19- Lau, B. H. P., Yao, S. H., Tam, M. Y. J., Chan, C. L. W., Ng, E. H. Y., & Chan, C. H. Y. (2019). Gratitude in infertility: a cross-sectional examination of dispositional gratitude in coping with infertility-related stress in women undergoing IVF. Hum Reprod Open, 2019(3), hoz012. doi:10.1093 /hropen/hoz012

20- M. Yıldırım, I. O., H.Dalçık. (2002). Moore KL, Persaud (Vol. 6. Baskı). Ankara: Nobel Tıp Kitabevleri.

21- Maheshwari, A., Hamilton, M., & Bhattacharya, S. (2008). Effect of female age on the diagnostic categories of infertility. Hum Reprod, 23(3), 538-542. doi:10.1093/humrep/dem431

22- Malolina, E., & Kulibin, A. (2019). The rete testis harbors Sertoli-like cells capable of expressing Dmrt1. Reproduction. doi:10.1530/rep-19-0183 23- Metello, J. L., Tomas, C., & Ferreira, P. (2019). Can we predict the IVF/ICSI

live birth rate? JBRA Assist Reprod. doi:10.5935/1518-0557.20190043 24- Mu, T., Feng, Y., Che, Y., Lv, Q., Hu, J., Yang, Q., & Yang, J. (2019). Taurine

187

and Cleavage of rats. Adv Exp Med Biol, 1155, 197-203. doi:10.1007/978-981-13-8023-5_18

25- Nassan, F. L., Arvizu, M., Minguez-Alarcon, L., Gaskins, A. J., Williams, P. L., Petrozza, J. C., . . . Chavarro, J. E. (2019). Marijuana smoking and outcomes of infertility treatment with assisted reproductive technologies.

Hum Reprod, 34(9), 1818-1829. doi:10.1093/humrep/dez098

26- Naysmith, T. E., Blake, D. A., Harvey, V. J., & Johnson, N. P. (1998). Do men undergoing sterilizing cancer treatments have a fertile future? Hum Reprod,

13(11), 3250-3255. doi:10.1093/humrep/13.11.3250

27- Netter FH. Atlas o f Human Anatomy. (2012). (Vol. 5. Baskı). istanbul: Nobel Tıp Kitapevi.

28- Oyawoye, O., Abdel Gadir, A., Garner, A., Constantinovici, N., Perrett, C., & Hardiman, P. (2003). Antioxidants and reactive oxygen species in follicular fluid of women undergoing IVF: relationship to outcome. Hum Reprod,

18(11), 2270-2274. doi:10.1093/humrep/deg450

29- Papanikolaou, E., Chartomatsidou, T., Timotheou, E., Tatsi, P., Katsoula, E., Vlachou, C., . . . Najdecki, R. (2019). In Freeze-All Strategy, Cumulative Live Birth Rate (CLBR) Is Increasing According to the Number of Blastocysts Formed in Women <40 Undergoing Intracytoplasmic Sperm Injection (ICSI). Front Endocrinol (Lausanne), 10, 427. doi:10.3389/fendo.2019.00427

30- Ross MH, P. W. (2014). Histology A Text and Atlas (B. BAYKAL Ed.). Ankara: Palme Yayıncılık Ltd. Şti.

31- Ruiz, A., Remohi, J., Minguez, Y., Guanes, P. P., Simon, C., & Pellicer, A. (1997). The role of in vitro fertilization and intracytoplasmic sperm injection in couples with unexplained infertility after failed intrauterine insemination. Fertil Steril, 68(1), 171-173.

doi:10.1016/s0015-0282(97)81497-5

32- Santos, T. A., El Shourbagy, S., & St John, J. C. (2006). Mitochondrial content reflects oocyte variability and fertilization outcome. Fertil Steril, 85(3), 584-591. doi:10.1016/j.fertnstert.2005.09.017

188 TIP BİLİMLERİNDE FARKLI BAKIŞLAR

33- Tifrea, D. F., Pal, S., & de la Maza, L. M. (2019). A recombinant Chlamydia trachomatis MOMP vaccine elicits cross-serogroup protection in mice against vaginal shedding and infertility. J Infect Dis. doi:10.1093/infdis/jiz438

34- Yalcinkaya Kalyan, E., Can Celik, S., Okan, O., Akdeniz, G., Karabulut, S., & Caliskan, E. (2019). Does a microfluidic chip for sperm sorting have a positive add-on effect on laboratory and clinical outcomes of intracytoplasmic sperm injection cycles? A sibling oocyte study.

Andrologia, e13403. doi:10.1111/and.13403

35- Yasemin Sert, U., Kansu Celik, H., Canpolat, F. E., Simsek, G. K., & Engin Ustun, Y. (2019). Hearing Screening Test Results of Newborns Conceived by Intracytoplasmic Sperm Injection: A Retrospective Study of Tertiary Referral Center. Fetal Pediatr Pathol, 1-9. doi:10.1080/15513815 .2019.1651804

36-YILDIZ, C. (2009). Prepubertal Dönemindeki Dişi Ratların Ovaryumları Üzerinde Elektromanyetik Alanın Ekisine Karşı Lipoik Asidin Koruyucu Özelliğinin Biyokimyasal,Işık Mikroskobik Ve Ultrastrüktürel Düzeyde İncelenmesi.

( Yüksek lisans), DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ, İzmir. (5)

37- Zahiri Sorouri, Z., Pourmarzi, D., & Safar Khah, N. (2019). Corifollitropin- alpha compared to daily r-FSH in for patients undergoing intracytoplasmic sperm injection: Clinical trial study. Int J Reprod Biomed (Yazd), 17(1). doi:10.18502/ijrm.v17i1.3817

38- Zimon, A. E., Shepard, D. S., Prottas, J., Rooney, K. L., Ungerleider, J., Halasa-Rappel, Y. A., . . . Oskowitz, S. P. (2019). Embryo donation: Survey of in-vitro fertilization (IVF) patients and randomized trial of complimentary counseling. PLoS One, 14(8), e0221149. doi:10.1371/journal.pone.0221149

189

BÖLÜM 11: