Form – İfade, Konu- Anlatıma Dair Biçimsel ve

Gelmiş geçmiş ünlü başyapıtlar arasında ayrıcalıklı bir yeri olan ve özgürlük teması etrafında şekillenen bu yapıt; yapıldığı sürecin ortamına ışık tutmaktadır.

Kadın figürü: Özgürlük, halkın önünden gitmektedir. Kalan diğer figürler halkı, halkın çeşitli sınıflarını temsil eder.

En ön planda bulunan ölü bedenlerden soldaki yarı çıplak beden özgürlük ve sosyal eşitliğin korunması adına feda edilenleri simgelerken sağ kenardaki ölü asker ise yenik düşen despot X. Charles'ın hükümdarlığını temsil etmektedir.

İkinci planda bulunan, elindeki süvari kılıcı, beresi, üzerindeki önlük ve denizci pantolonu sınıfının belirgin simgeleridir. Onun hemen yanında bulunan silindir şapkalı

figür burjuvaziden bir katılımdır. Üzerindeki ceketi, geniş pantolonu, kemeri ile şehirli bir görünüm çizmektedir. Bu figürü Delacroix'nın kendisini model alarak oluşturduğu düşünülmektedir. Tablonun fonundaki bir grup ise yine çeşitli simgelerle öğrencileri yansıtmaktadır. Çeşitli silahlarla donatılmış, farklı sınıflardan insanlar bir arada devrim hareketinde betimlenmiştir. Delocroix burada bu ihtilalin her kesim tarafından destek gördüğünü ve kabul edildiğini yansıtmıştır.

2.3.3.1.5. Anlamlandırılan Biçimsel ve Estetik Verilerin Yorumlanması a) Eser Sanatçı İlişkisi

Delacroix 1798 de Paris’te doğmuştur. 1815 de Guerin’den dersler almıştır. Başta Gericault olmak üzere bazı ressamlardan etkilenmiştir. Gericault’un Medusa’nın Salı adlı tablosunun coşkusu ve gücü karşısında derin bir hayranlığa kapılmıştır. Delacroix’ nın eserinde bu yapıtın etkisi görülmüştür (Dixon, 2010, s.300) 1830’da Halka yol gösteren Özgürlük resmini yaptığında 32 yaşındadır. Çağdaşlarından bazıları; Jean-Auguste- Dominique Ingres(1780-1867), Camille Corot(1796-1875), François Millet(1814-1875) dir (Gombrich, 19943, s.504).

Delacroix ‘halka yol gösteren önderlik’ adlı yapıtını yapmadan önce, 1824’te yaptığı ‘Sakız Adası Katliamı’ adlı tablosu salon sergisinde olay yaratmıştır. 1822’de Sakız adası’ nda Osmanlı birlikleri ile Yunan birlikleri arasında çıkan çarpışma sivillerin hayatına mal olmuştu. Delacroix, çaresiz inan figürlerini ön plana çıkararak acılarını simgelemeye çalışmıştır (Dixon, A.G. 2010, s.300).

Resim 2.5: Delacroix, “Sakız Adası Katliamı”, 1824, Tuval Üzerine Yağlıboya, 417cmx 354cm, Paris, Louvre Müzesi.

b) Eserin Ait olduğu Sanat Ortamı İçindeki Yeri

Resim 2.6: Jacques Louis David, “ Horace (Horas) Kardeslerin Yemini”, 1784, Tuval Üzerine Yağlıboya, 330cmx424cm, Paris, Louvre Müzesi.

Delacroix’ nın resmi, Jacques- Louis David ve Neoklasizim ekolünün resimlerine hiç benzemiyor, resmin her yerinde fırça izlerini görmek mümkündür.

Delacroix’ nın cesetleri, Jean Gros’ nun cesetlerini andırır. Gros’un Bonapart’ Rusya sınırındaki savaş meydanında tasvirini gören Delacroix hayretler içinde kalmış ve günlüğüne şöyle yazmıştır. “Gros gerçek cesetlerin resmini yapmış. Alınlarındaki teri nasıl göstereceğini biliyormuş. Yerde toz toprak içinde yatan cesetler var. Dahası yere düşmüş bir tüfeğin ucunda kana bulanmış minik kar kristalleriyle kaplı süngüyü bile resmin bir köşesine yerleştirmiş.”

Resim 2.7: Antoine- Jean Gros(1771- 1835), “Napolyon Preussisch – Eylau Cephesinde”, 1808, Tuval üzerine Yağlı Boya, 5,2 x7,8m, Louvre Museum, Paris.

Resim 2.9: Jean Gros, “Napolyon Preussisch – Eylau Cephesinde”, 1808, Detay Delacroix’ nın etkilendiği diğer bir ressam Theodore Gericault’ dur. Delacroix ressamı ziyaret ettiğinde ressam ölüm döşeğindeydi. Ölmeden hemen önce yaptığı şaheserinde arkadaşı Delacroix’ ya bir rol vermiştir. Gerçek bir deniz kazasından esinlenerek yaptığı Medusa’nın salı resminde onu bir ceset olarak resmetmiştir. Bu olağan üstü saç kümesinin altında yüzükoyun yatan figürün modeli Delacroix’dır.

Resim 2.10: Theodore Gericault (1791-1824), “Medusa’ nın Salı”, 1818 – 1819, Tuval Üzerine Yağlı Boya, 491cmx716cm, Louvre Museum, Paris

Acı bir haber Gericault ’un fırçasıyla manevi bir boyuta yükselmiştir. Günlük hayattan çarpıcı bir olayı ele alması ve ondan olağanüstü anıtsal, güçlü bir eser çıkarması Delacroix’ yı etkilemiştir. Gericault kabusu andıran bir gemi kazası resmi yapmak için çok uğraşmış, sonun da çözümü klasik bir kompozisyon yapmakta bulmuştur. Gericault ile Delacroix’ nın tuvalini biçimlendiren dev üçgendir. Bu aynı zamanda bayrağı tutan yumruğu piramidin zirvesine yerleştirme olanağı tanımıştır. Delacroix resminde bir tiyatro sahnesi yaratmıştır. Başrolde bir kadın vardır.

1830 devrimi kadınların üstlendiği rolü çok iyi yansıtıyor. Savaşan kadın resimleri bu dönemde basılan broşürlerle el ilanlarının başrolündedir. Şairler de özgürlüğü güçlü ve çekici bir kadın olarak tanımlamaya başlamıştır.

c) Eserin Çağdaşı olan Dünya Sanatı Örnekleriyle İlişkisi

Resim 2.11: Jean Gros, “Napolyon Preussisch – Eylau Cephesinde”, 1808, Detay Delacroix resmine başlamadan hemen önce, Antoine- Jean Gros’ un eserlerini içeren bir sergiye gitti. Delacroix’in resmettiği cesetler, Gros tarafından yapılmış bu cesetleri andırır.

d) Eserin Başlangıçtan –Günümüze Sanat Tarihi İçindeki Yeri

Delacroix’ nın “Halka yol Gösteren Özgürlük” adlı çalışması yapıldığı süreçten itibaren sanatçılara ilham kaynağı olmayı sürdürmüştür. Delacroix’in özgürlüğü günümüzde de görsel repertuvarın bir parçasıdır. O kadar güçlü bir figürdür ki reklam kampanyalarından, banknotlara ve siyasi hicve kadar her alanda kullanılmaktadır. Frederic Bartholdi’ nin yaptığı “Özgürlük Heykeli”, Fransa tarafından, kuruluşunun 100. Yılı sebebiyle Amerika Birleşik Devletine hediye edilmiştir (10 yıl gecikmeli olarak). 1886 yılından bu yana Amerika’nın simgesi olan anıtsal heykel ve gözlem kulesi, dünyanın en tanınan abidelerinden biridir. ABD’nin New York şehrindeki Özgürlük Adasında yer alır. Heykelin yüksekliği 46 metre, kaidesi ile 93 metredir.

Resim 2.12: Banknot, 100 Francs

Resim 2.14: Steve Bell, Cartoonist

Steve Bell, yaptığı karikatür için şunları söylemiştir: “Bu karikatürde hem Delacroix’in resmini hem de seçtiğim figürü sarsmaya çalıştım. Bu insanın üstüne yürüyen bir resimdir. Sizden bir şeyler talep ettiğini gayet güçlü bir şekilde hissettirilir. Delacroix Gericault’un resmini, Medisa’nın salını gördüğü zaman söyle resim benden ne istiyorsun diye sormuş. Bence özgürlük resmi halka yol gösteren özgürlük bize aynı soruyu soruyor. Taraf ol diyor. Nerde olduğunu göster. Zoraki devrimci Delacroix tarihi resmin kurallarını yıktı, hiç bitmeyecek bir devrimin resmi yaptı” ( Tuvaldeki Başyapıt, BBC Belgesel)