Ergenlik ve İnternet Bağımlılığı

Ergenin arkadaşlarının kendisiyle ilgili düşünceleri kendilik algısında farklılıklara yol açabilir. İlgi görmek, onaylanmak isteğiyle sosyal dünyadaki sorumluluklardan ve var olan sorunlardan kaçarak sanal dünyada var olma ve sosyalleşme sürecinde internet bağımlılığına eğilimler görülebilir.

İnternet ergenlere, dünya üzerindeki tutum ve davranışları gözlemleyip öğrenebilecekleri, ilgilerini paylaşabilecekleri, düşüncelerini ifade edebilecekleri bir sosyal ortam sağlamaktadır.91 _{Bu sosyal ortamın etkisi altına girme çok fazla} görülürse, ergenler tarafından internetin normal veya sorunlu kullanımının ayrımını yapamama durumu yaşanabilir. Bu etkilenme düzeyi ergenin internette daha fazla

87_{Ali Eryılmaz, “Ergenlik Döneminde Stres ve Başa Çıkma”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim} Fakültesi Dergisi, 2009, Cilt:6,Sayı:2, 20-37,s.27.

88_{Nilgün Özçakar, “Birinci Basamakta Adolesana Yaklaşım”, The Journal of Turkish Family} Physician, 2010, Cilt:1: (1), 23-28, s.25.

89_{Mustafa Şengün, “Lise Öğrencilerinin Ahlaki Olgunluk Düzeylerinin Bazı Kişisel Değişkenler}

Açısından İncelenmesi”, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun, 2008, ss.90-

94. (Yayımlanmamış Doktora Tezi).

90_{Mary J. Gander ve Harry W. Gardiner, “Çocuk ve Ergen Gelişimi”, Çev. Ali Dönmez, Nermin Çelen,}

Bekir Onur, İmge Kitabevi, Ankara,2004, s.474.

91_{Belgin Arslan Cansever, “Ergenlerin Toplumsallaşmasında İnternetin Etkilerine İlişkin Öğretmen}

23

zaman geçirmesine, geçirilen zamanın da kontrol edilemeyecek duruma gelmesine yol açabilir.

İnternet bağımlılığının teşhisinde zamanın doğrudan fonksiyonu olmamasına rağmen, bağımlılar genellikle bir oturumda aşırıya kaçarak 20 saate kadar dayanan on-line kullanımda bulunarak, zamanlarını haftada 40-80 saat arası (aşırı yorgunluğa, uyku düzeninde bozulmalara, egzersiz yapmadan geçirilen günlere rağmen) on-line olarak harcamaktadırlar.92

İnternetin kötüye kullanımı internet bağımlılığı öncesinde yer almaktadır. Yoğun öfke, düşmanca tutum sergileme, olumsuz arkadaş çevresi, aile içi çatışmalar, ders başarısındaki düşüklük ve okul dışındaki faaliyetlerdeki başarısızlıklar bağımlı olma riskini artıran etmenler arasında yer almaktadır. İnternet bağımlısı olan bireylerde, internet bağımlılığına dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), depresyon, obsesif kompulsif bozukluk, sosyal fobi, otizm spektrum gibi psikiyatrik bozukluklar eşlik etmektedir.93 _{Ergenlerin ruh sağlığı} internet kullanımından olumsuz etkilendiği gibi akademik başarıları, sosyal ilişkileri, fiziksel sağlıkları da olumsuz etkilenmektedir.

Griffiths’e göre(2008); bilgisayar bağımlılığı ve video oyunu bağımlılığı belirtileri, hem psikolojik hem de fiziksel belirtiler içerir. Psikolojik belirtiler; bilgisayar başındayken kendini iyi hissetme veya öfori hissi, video oyunu oynarken etkinliği durduramama, bilgisayarda gitgide daha fazla zaman geçirme isteği, ailenin ve arkadaşların ihmali, bilgisayarda veya video oyunu oynarken boş, depresif, huzursuz hissetmek, aktivitelerle ilgili aileye yalan söylemek, okul veya iş ile ilgili sorunlar yaşamak. Fiziksel belirtiler; karpal tünel sendromu, göz kuruluğu, migren, baş ağrıları, sırt ağrıları, düzensiz yemek, öğün atlamak gibi, kişisel hijyen kurallarına uyulmaması, uyku bozuklukları, uyku düzeninde değişiklik.94

Griffiths’in bilgisayar bağımlılığı fiziksel belirtilerinin desteklendiğini gösteren Doğan’ın 12-18 yaş arası 710 ergenle yaptığı çalışmada 69 ergen (%12,6) internet bağımlısı olarak belirlenmiştir. Bu internet bağımlısı ergenlerden 13’ü (%6,3) belinin, 11’i (%5,4) gözlerinin, 6’sı (%2,9)boynunun, 5’i (%2,4) diğer yerlerinde (el bileği, baş, sırt gibi) ağrıları olduğunu belirtmişlerdir. Risk grubunda olanların da 31’inin

92_{Young, a.g.e. 2004, p.405.} 93_{Alyanak, a.g.e., s.22.} 94_{Griffiths, a.g.e., 2008, p.30.}

24

(%15,1) bel, 20’sinin (%9,8)boyun, 19’unun (%9,3)göz, 11’nin(%5,4) diğer yerlerinde ağrıları olduğunu belirtmişlerdir.95

Ergenlerin on-line olduğu zamanlarda altı saatten az uyuduğu, sadece iki ana öğün yiyip ara öğünleri abur -cubur bir şeyler ile atladıkları, ana öğünleri bilgisayar başında yedikleri, tuvalet, el yıkama, banyo yapma ihtiyaçlarını erteledikleri ve ders çalışmayı da erteledikleri için okul başarılarının düşük olduğuna dair araştırma bulguları da mevcuttur.96

Young’ un 396 bağımlı internet kullanıcısı ve 100 bağımlı olmayan internet kullanıcısıyla (kontrol grubuyla) yaptığı çalışmada, davranışsal ve fonksiyonel patolojik internet kullanımının klinik ve sosyal etkilerine bakılmıştır. Bağımlı olmayanların on-line olduktan sonra sadece kolayca zaman kontrolü yapamadıkları ancak bağımlıların, internetin aşırı kullanımında, patolojik kumar oynama, yeme bozuklukları, alkol bağımlılıklarında görülen kişisel, ailevi ve mesleki sorunlar gibi sorunlar yaşadıkları tespit edilmiştir. Patolojik internet kullananlarda akademik anlamda %58 oranda yüksek, %40 oranda orta ve %2 oranda hafif düzeyde problemler olduğu, ilişkilerde %53 oranda yüksek, %45 oranda orta , %2 oranda hafif düzeyde problemler olduğu görülmüştür. Mali anlamda %52 oranda yüksek, %38 oranda orta, %10 oranda hafif düzeyde problemler, mesleki anlamda %51 oranda yüksek, %34 oranda orta, %15 oranda hafif düzeyde problemler görülmüştür. Fiziksel yönden ise, %10 oranda orta, %15 oranda hafif problemler olmasına rağmen %75 oranda hiçbir problem görülmemiştir.97

Bunlarla beraber ergenler, teknoloji ile küçük yaşlarından itibaren tanışmış yani “dijital yerliler” olarak adlandırılmalarına rağmen, teknoloji en çok ergenlerin stres biyobelirteçlerini etkilemektedir.98

İnternet bağımlılığının kişisel, sosyal ya da duygusal alan bağlamında incelenmesinin dışında bilişsel işlevler, özellikle bilişsel kontrol ve yürütücü işlevler bağımlılık gelişimini açıklamada önemli bir rol oynamaktadır.99 _{Yapılan beyin} görüntüleme çalışmalarında bağımlı olan hastalarda prefrontal kortekste yürütücü

95_{Ayten Doğan, “İnternet Bağımlılığı Yaygınlığı”, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Dokuz Eylül Üniversitesi,}

İzmir, 2013, s.41/65. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).

96_{Kamer Gür vd., “Türk Ergenlerde İnternet Bağımlılığı ve Erteledikleri Günlük Yaşam Aktiviteleri”,} Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2016, Cilt:2, Sayı:1, 32-38, s.36.

97_{Young, a.g.e., 1996, pp.237-244.}

98_{Tamara D. Afifi vd. “The Impact of Media and Technology Use on Stress (Cortisol) and Inflammation}

(Interleukin IL-6) in Fast Paced Families”,Computers in Human Behavior, 2018, Vol:81, pp.265-273.

99_{Andrzej Cudo ve Emilia Zabielska- Mendyk, “Cognitive Functions in Internet Addiction-A Review”,} Psychiatria Polska, 2019, 53(1), pp.61-79.

25

işlevlerde problemler olduğu görülmüştür.100 _{Aynı zamanda düşük bilişsel kontrol,} bilgi işlemede daha az etkinlik, yetersiz yönetim kontrolü ve gelişmiş ödül duyarlılığı nörobiyolojik değişiklikler arasında görülmüştür.101 _{Bu bağlamda çoklu görev yaptığı} sanılan ancak sürekli bir şeylerle meşgul, farklı uyaranlarla iletişim halinde olan gerçek anlamda ise hiçbir şeye yeterince odaklanamayan, dikkat düzeyi düşük ergenlerden söz edilebilir. 102

2.4. SOSYAL DESTEK VE DÜZENLİ SOSYAL AKTİVİTE İLE İNTERNET