Engle-Granger: Eşbütünleşme (Co-İntergration) Testi

Engle-Granger eşbütünleşme testi, zaman serilerinin durağan veya aynı düzeyde durağan olması durumunda kullanılabilir. Zivot-Andrews testi sonucunda her iki değişkenimizin de durağan olduğu tespit edilmiştir. Bu nedenle değişkenler arasında uzun dönemli ilişki bulunup bulunmadığını test etmek için Engle-Granger Co-İntergration testi uygulanmıştır.

Tablo-15

Sanayi Üretiminin Endeksinin Engle-Granger Testi Sonuçları

Model kalıntısının L1.e P<|t| <0,05 olması;

Söz konusu modelin eşbütünleşik, yani uzun vadeli ilişkisi olduğunu göstermektedir.

52

Sonuç olarak; sanayi üretimindeki her bir değişim milli gelire de aynı yönde etki etmektedir. Ayrıca söz konusu değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki bulunduğu tespit edilmiştir.

53

4. SONUÇ

Ülkeler arasındaki ekonomik gelişmişlik seviyelerinin tespitinde kullanılan en önemli kriter kişi başına düşen milli gelirdir. Ülkelerin kişi başına düşen milli gelir rakamı, ilgili ülkenin alt, orta veya üst gelir gruplarından hangisinde yer aldığını gösteren veridir. Kişi başına düşen milli gelirdeki artış ve azalış, ülkenin gelir grupları arasında yer değiştirmesine neden olmaktadır.

Ülkeler uyguladıkları farklı para ve maliye politikaları ile, kişi başına düşen milli gelir rakamını arttırmayı ve doğal olarak içinde bulundukları gelir grubunu yükseltmeyi hedeflemektedirler. Bu politikalar uygulanırken, ülkeler bazen içinde bulundukları gelir grubunda uzun yıllar kalarak gelir tuzağına yakalanırlar.

Türkiye 2004 yılında orta gelir grubuna yükselmiş ve 2008 yılında da kişi başına düşen milli geliri 10.000 $ seviyesine yükselterek üst orta gelir grubuna çıkmıştır. Ama gelişmiş ülke ekonomileri için gerekli olan 12.746$ seviyesi üzerine çıkamamıştır.

1996-2016 yılları arasında Türkiye’de Ar-Ge faaliyetlerine yapılan yatırım harcamalarının, kişi başına düşen milli gelirin artmasında herhangi bir etkisinin olmadığı Grenger Nedensellik testi ile tespit edilmiştir. Yine aynı döneme ait sanayi üretimi verileri ile kişi başına düşen milli gelir arasında ki ilişki Grenger Nedensellik testi ile analiz edilmiştir. Analiz sonucuna göre sanayi üretiminden kişi başına düşen milli gelire doğru nedensellik tespit edilmiştir.

Sonuç olarak; sanayi üretimindeki artış, kişi başına düşen milli gelirin artmasında önemli bir role sahiptir. Türkiye’de kişi başına düşen milli geliri arttırmak ve sürdürülebilir ekonomik büyümeyi sağlamak için, katma değeri yüksek sanayi ürünlerin üretimi ve ihraç edilmesine yönelik ekonomi politikalarının uygulanması gerekmektedir.

54

KAYNAKLAR

Acar, Yalçın; İktisadi Büyüme ve Büyüme Modelleri, 4.Baskı, Vipaş A.Ş., Bursa- 2002*ARESTIS, Philip-DUNN, Stephen P.-SAWYER, Malcolm; ‘Post Keynesian Economics And Its Crities’, Journal Of Post Keynesıan Economics, Summer 99, Vol.21, Issue 4

Aiyar, Shekhar, Duval Romain, Puy, Damien, Wu Yiqun, Zhang Longmei, Growth Slowdowns and the Middle-Income Trap, IMF Working Paper, 2013

Aktuğ, S. S., Kavramsal Açıdan Ekonomik Büyüme Ekonomik Kalkınma ve Bölüşüm İlişkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir, 2010

Bayraklı, H. Hüseyin, Gelir Vergisi Kanununda Gelir Kavramı ve Sapmalar, Mevzuat Dergisi, Sayı:36, 2000

Bilgin, Derya, İçsel Büyüme Modelleri ve 1980 Sonrası Türkiye'de Kalkınma Politikaları, Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2012 Chatfield Chris, The Analysis of Time Series: An Introduction, Newyork: Chapman and Hall, 1995

Demir, Osman, Durgun Durum Büyümeden İçsel Büyümeye, C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2002

Dündar, Onur. Orta Gelir Tuzağı: Türkiye Ekonomisi İçin Riskler Ve Sakınma Stratejiler, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, 2013

Erdem Ekrem ve Dumrul Cüneyt, Keynesyen Ve Neo-Klasik Yaklaşımlarda Finansal Sistem Ve İktisadî Büyüme, Uludağ Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı:2, 2014

Erdoğan, Selim, 1980 Sonrası Türkiye Milli Gelirindeki Değişmeler, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1994

Eşiyok, Ali, Türkiye Ekonomisinde Kalkınma Stratejileri ve Sanayileşme, Ankara, Türkiye Kalkınma Bankası A.Ş. 2004

Forstater, Mathew. Büyük Fikirlerin Küçük Kitapları, İktisat, Liman Kitapları, (Çeviren: Ahmet Uzun), 1.Baskı, 2013

Gill Indermit S. ve Kharas, Homi, An East Asian Renaissance: Ideas for Economic Growth, Washinghton DC, World Bank. 2007

Günsoy, G. Modern Büyüme Teorileri: Harrod Domar Büyüme Modeli, Anadolu Üniversitesi, Yayın No: 2898, 2013

Jones, Charles I., Introduction to Economic Growth, New York, W.W. Norton & Company. 2002

55

Karataş, M. ve Çankaya, E. İktisadi Kalkınma Sürecinde Beşeri Sermayeye İlişkin Bir İnceleme, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 3, 2010

Kaya Zekayi, Tokucu Erkan, Aykırı Murat, Durmuş Cahit, Türkiye Ekonomisinde Orta Gelir Tuzağı ve Ödemeler Bilançosu Kısıtı, İnternational Conference on Asian Economies, 2015

Kaynak, Muhteşem, Kalkınma İktisadı, Ankara, Gazi Kitabevi 2009

Kutlar, Aziz, Ekonometrik Zaman Serileri Teori ve Uygulama, Ankara,Gazi Kitabevi, 2000

Öz, Sumru, Orta Gelir Tuzağı, Ekonomik Araştırma Formu, 2012

Özkale, M. Beşeri Sermaye Ve Ekonomik Kalkınma: Türkiye Üzerine Bir Literatür İncelemesi, Yüksek Lisans Tezi, Niğde Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İktisat Anabilim Dalı, 2015

Özsağır,Arif, Dünden Bugüne Büyümenin Dinamiği, KMU İİBF Dergisi, 2008

Öztürk, İbrahim, Arzova, Burak, Kar, Muhittin, Sağbaş, İsa, ve Kaplan, Muhittin, Kalkınma Yolunda Yeni Işık: Orta Gelir Tuzağı, İstanbul, Mavi Ofset, 2012

Özyakışır, Deniz. Beşeri Sermayenin Ekonomik Kalkınma Sürecindeki Rolü, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, Cilt: 6, No:1, 2011

Parasız, İlker, Ekonomi Sözlüğü, Ezgi Kitabevi, Bursa, 1999

Paus, Eva, The Rise of China: Implications fot Latin American Development. Development Policy Review, 2009

Prem S. Mann, Statistics For Business and Economics, Wiley, USA, 1995

Romer, Paul M., Endogenous Technological Change, The Journal Of Political Economy, Vol.98, No.5, Part 2, The Problem Of Development: A Conference Of The Institute For Free Enterprise System, Oct., 1990

Sorhun, Engin, Ekonomik Modelleme ve Tahminleme Zaman Serileri-4 Ders Notları. Taban, Sami, İçsel Büyüme Modelleri. G. Günsoy ve Z. Erdinç(ed). İktisadi Büyüme içinde. Anadolu Üniversitesi, Yayın No:2898, 2012

Taban, Sami, İktisadi Büyüme: Kavram ve Modeller. 2. Baskı. Ankara, Nobel Basımevi, 2011

Turan, Türkan, İktisadi Büyüme Teorisine Giriş, İstanbul, Yalın Yayıncılık 2008

Türker, Munise Tuba, İçsel Büyüme Teorilerinde İçsel Büyümenin Kaynağı Ve Uluslararası Ticaret Olgusuyla İlişkisi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi,Sayı.25,2009

Türkoğlu, Faruk, Ekonomi İle İlgili Her Şey, Optimist Yayınevi, 2014 Ünsal, Erdal M., Makro İktisat, İmaj Yayıncılık, Ankara, 2000

56

Fuller Wayne, Introduction to Statistical Time Series, John Wiley, New York, 1976 Yavilioğlu, Cengiz, Kalkınmanın Anlam Bilimsel Tarihi ve Kavramsal Kökenleri, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, cilt.3, 2002

Yeldan, Erinç, Taşçı, K., Voyvoda, E. ve Özsan, M.E., Orta Gelir Tuzağı’ndan Çıkış: Hangi Türkiye, Cilt: 1, Sis Yayın, İstanbul, 2012

Yeldan Erinç, İktisadi Büyüme ve Bölüşüm Teorileri, Efil Yayınevi, 2. Baskı, Ankara, Ekim 2011

Yıldırım, Selim, Aghion-Howitt Büyüme Modeli Çerçevesinde Ekonomik Özgürlük Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Panel Veri Analizi, Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı.25,2009

Zıvot, E. Ve Andrews, W. K., Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis, Journal of Business and Economic Statistics, Vol 10, No 3, 1992

http://www.metinberber.com/kullanici_dosyalari/file/makroornek.doc Erişim tarihi: 21.06.2018

http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkin da/Egitim-Akademik/Terimler+Sozlugu/ Erişim Tarihi:20.06.2018

http://www.tuik.gov.tr/MicroVeri/GYKA_2011/turkce/metaveri/tanim/gelirle-ilgili- kavramlar/index.html Erişim Tarihi: 20.06.2018

57

EKLER

Şekil-9

Zivot-Andrews Birim Kök Testi, Gelir, A modeli

Şekil-10

58

Şekil-11

Zivot-Andrews Birim Kök Testi, Gelir, C modeli

Şekil-12

59

Şekil-13

Zivot-Andrews Birim Kök Testi, Ar-Ge, B modeli

Şekil-14

60

Şekil-15

Zivot-Andrews Birim Kök Testi, Sanayi Üretimi, A modeli

Şekil-16

61

Şekil-17

62

ÖZGEÇMİŞ

Adı, Soyadı Nesrin Şeyma TOPÇAKAN

Doğum Yeri ve Yılı Sungurlu 15/02/1989 Bildiği Yabancı Diller İngilizce ve Düzeyi Başlangıç

Eğitim Durumu Başlama - Bitirme Yılı Kurum Adı

Lise 2003 2006 Batıkent Lisesi

Lisans 2007 2011 Anadolu Üniversitesi

Yüksek Lisans 2017 2019 İstanbul 29.Mayıs Üniversitesi

Doktora Çalıştığı Kurum/lar

Başlama - Ayrılma Yılı Çalışılan Kurumun Adı

1. 2009 2010 Ankara Özel 100. Yıl Hastanesi

2. 2011 - Albaraka Türk Katılım Bankası A.Ş.

Üye Olduğu Bilimsel ve Mesleki Kuruluşlar - Katıldığı Proje ve Toplantılar - Yayınlar: - Diğer: -

İletişim (e-posta): nseyma_topcakan@hotmail.com Tarih

İmza Adı Soyadı

18/01/2019