• Sonuç bulunamadı

BÖLÜM 3. ENDONEZYA’NIN 2014-2018 YILLARI ARASINDA ASEAN

3.1.3 Endonezya’nın ASEAN Ekonomi Topluluğundaki Siyasi Konumu

81 ASEAN Ekonomik Topluluğu’nun sürdürülebilirliğine ilişkin kamu bilincinin getirilen serbest piyasanın etkisinin doğrudan veya dolaylı olarak tüm grupları etkileyeceği düşünülerek temelde daha da iyileştirilmesi gerekmektedir. ASEAN Ekonomi Topluluğu’nun tüm insanlar tarafından hissedilebilecek etkilerinden bazıları ulaşım seyahat masraflarında azalma, telekomünikasyon masrafları veya internet kullanım miktarındaki artıştır. Bu, ASEAN’ın mal, hizmet ve yatırım üzerindeki gümrük vergileri ile vergilerindeki ticari engelleri kaldırmak gibi tarife dışı engelleri azaltmak ve kaldırmak için birlikte çalışma hedefini ifade eder. Dolayısıyla Güneydoğu Asya’da bağlanabilirliği, katılımı artırmak ve bölgesel tüketim ihtiyaçlarını karşılamak için ASEAN üye ülkeleri tarafından yapılır.

3.1.3 Endonezya’nın ASEAN Ekonomi Topluluğundaki Siyasi Konumu

82 6/2014 sayılı Ticaret Kanunu’nun yönetmeliği gibi önemli bir düzenleme getirmiştir. Bu yasa, diğer faaliyetlerin yanı sıra ticaret faaliyetlerinde yer alan ticari aktörlerin etiketlemede Endonezceyi kullanmaları ve yerli ürünlerin kullanımını artırmaları için ruhsatlandırmaya ilişkin genel hükümleri düzenlemektedir. Bu yasa ile hükümetin ayrıca tüm Endonezya halkı için temel ihtiyaçların mevcudiyetini kontrol edebilmesi ve ardından ulusal çıkar için yabancı mal ve hizmetlerin yasaklanmasını veya

kısıtlanmasını belirleyebilmesi beklenmektedir (Wangke, 2014: 6).

1 Eylül 2014’te görev süresi sona ermeden önce Başkan SBY, ASEAN Ekonomik Topluluğu’nun uygulanmasına hazırlık için Ulusal Komite’yi kurmuştur. Bu Ulusal Komite, 2015 ASEAN Ekonomik Topluluğu hazırlıklarının Endonezya’nın ulusal çıkarlarına maksimum fayda sağlamak için entegre ve kapsamlı bir şekilde yürütülmesi amacıyla oluşturulmuştur. ASEAN Ekonomik Topluluğunu Hazırlama Ulusal Komitesi, 37/2014 Sayılı Başkanlık Kararnamesi ile kurulmuştur. ASEAN Ekonomik Topluluğunu Hazırlama Ulusal Komitesi doğrudan Başkan’a karşı sorumludur ve en az altı ayda bir veya gerektiğinde rapor vermektedir.

ASEAN Ekonomik Topluluğunu Hazırlama Ulusal Komitesi’nin görevi şunlardır: 1) ASEAN Ekonomik Topluluğu (AEC)’nun uygulanmasına yönelik hazırlıkları koordine etmek. 2) AEC’nin uygulanması bağlamında artan ulusal rekabet gücünün hızlandırılmasını koordine etmek. 3) AEC’nin hazırlanmasındaki ve uygulanmasındaki engelleri ve sorunları çözmek ve ulusal rekabet gücünü artırmak için adımlar atma.k 4) ASEAN Ekonomik Topluluğu’nun hazırlanması / uygulanması ve ulusal rekabet gücünün artırılması konusunda tüm paydaşlara erişimin uygulanmasını koordine etmek. 5) Ulusal düzeyde ASEAN kimliğini ve farkındalığını teşvik etmek. 6) ASEAN Topluluğu’nun oluşumuna katkıda bulunmak. (Badan Perencanaan Pembangunan Nasional, 2015).

2014 tarihli 37 Sayılı Başkanlık Kararnamesi’nin 4-6. maddelerine dayanarak

83 Ulusal Komite görevlerini yerine getirirken Endonezya Bankası, Mali Hizmetler Kurumu, yerel yönetimler ve gerekli görülen diğer taraflar gibi bakanlıklarla koordinasyon sağlayabilir. Ulusal Komite’nin görevine yardımcı olmak için Ekonomi Koordinasyon Bakanı tarafından Millî Komite Başkanı olarak atanan bir Uygulama Ekibi ve Bölgesel Çalışma Ekibi oluşturulmuştur. Uygulama Ekibi, görevlerini yerine getirirken ASEAN-Endonezya Ulusal Sekreterliği ile koordinasyon içinde çalışır.

Ulusal Komite ayrıca görevlerin yerine getirilmesini desteklemek için Ekonomi Koordinasyon Bakanlığı Sekreterliği tarafından işlevsel olarak yürütülen bir Ulusal Komite Sekreterliği’ne sahiptir.

Endonezya, 2014-2018’de dış politikanın ana yönü olarak ekonomik diplomasiyi uygulayan Joko Widodo (Jokowi)’nun yönetimi altındadır. Ekonomik diplomasinin üç özel hedefi vardır: 1) Endonezya’ya daha fazla yabancı yatırım girmesi. 2) Endonezya ürünleri için yurt dışında daha büyük bir pazar oluşması. 3) Endonezya’ya daha fazla yabancı turist gelmesi (Haryono, n.d). Ticaret ve yatırım sektörü, bu küreselleşme çağında Endonezya halkının refah kazanması ve yaşam kalitesini iyileştirmenin bir yolu olarak hükümet tarafından en çok öncelik verilen noktadır.

Endonezya’nın halkının refahı için devlet gelirini artırmaya yönelik ulusal çıkarına uygun olarak yürütülen ekonomik diplomasinin Endonezya ürünleri pazarının küresel kapsamda genişlemesine yardımcı olması beklenmektedir. Hükümet, Endonezya ürünlerinin kalitesini, diğer ülkelerden gelen ürünlerle birçok yönden rekabet edebilmek için iyileştirmeye çalışmaktadır. Özellikle Endonezya’nın ASEAN Ekonomik Topluluğu’na katılımı dikkate alındığında hükümet, halkına yeterli tesisler, yardım ve destek sağlayarak Güneydoğu Asya bölgesinde serbest ticarete aktif olarak

katılabilmelidir.

84 Ekonomik diplomasi, kültürel diplomasinin ve kamu diplomasisinin bir birleşimidir. Kültür diplomasisi, 1980’lerde Dışişleri Bakanı Kusumaatmadja tarafından Endonezya’da uygulanan bir dış politikadır. Kültürel diplomasi, Endonezya’nın petrol ve gaz fiyatlarındaki düşüş nedeniyle ekonomik bir krizle karşı karşıya olduğu zamanlarda uygulanan yumuşak bir güç yaklaşımıdır. Devletin petrol dışı mallardan döviz kazancını artırma ihtiyacı da oryantasyonu ve ihracatı teşvik etmek için yumuşak gücü vurgulayan yeni bir diplomasi biçimini ile Endonezya’yı ziyaret eden yabancı turist akışındaki artışı teşvik etmektedir (Haryono, n.d).

Endonezya hükümeti ekonomik diplomasiyi yürütürken etkili ve başarılı ekonomik diplomasi yürütmek için birkaç araç belirlemiştir: 1) Endonezya’nın ASEAN’ın tek üyesi olarak G-20’ye üyeliği. 2) Orta bir ekonomik güç ortaklığı, G- 20’de bir parti grubu olarak MIKTA (Meksika, Endonezya, Güney Kore, Türkiye ve Avustralya). 3) Indian Ocean Rim Association (IORA) içindeki denizcilik temelli ekonomik ortaklıklar. 4) Bölgesel Kapsamlı Ekonomik Ortaklık (Regional

Comprehensive Economic Partnership/RCEP)’a üyelik (Haryono, n.d). Endonezya, ASEAN ülkeleriyle her zaman iyi ilişkilerini sürdürmüş olsa da Endonezya yalnızca bölge ülkeleriyle ilişkilerini sınırlayamaz. Endonezya’nın maksimum ekonomik faydayı elde etmek ve ulusal çıkarını yerine getirmek için Endonezya’nın pazarını genişletmesi ve Güneydoğu Asya’daki ülkeler dışındaki ülkelerden mümkün olduğunca çok yabancı yatırımcıyı çekmesi gerekir.

Endonezya’nın Jokowi yönetimi altındaki dış politikası, ekonomik diplomasinin yanı sıra Endonezya’yı küresel denizcilik ekseni yapma vizyonuna da öncelik vermiştir.

Bu vizyon, Jokowi’nin 2014’teki başkanlık kampanyasının ana maddelerinden biridir.

Jokowi, deniz, okyanuslar, boğazlar, körfez ve diğer deniz bileşenlerinin Endonezya medeniyetinin kimliği ve geleceği olduğuna inanmaktadır (Setyaningrum, 2019).

85 Jokowi, Endonezya’yı Dünya Denizcilik Ekseni yapma vizyonunun beş ana hedefe ulaşmak için gerçekleştirildiğini vurgulamıştır. Beş hedef şöyledir: 1) Ulusal kimliği bir deniz ulusu olarak yeniden tanımlayarak Endonezya’nın deniz kültürünü yeniden inşa etmek. 2) Deniz ürünleri egemenliği oluşturmaya odaklanarak deniz kaynaklarını korumak ve yönetmek. 3) Altyapı geliştirmeyi ve denizcilik bağlantısını teşvik etmek.

4) Denizcilik işlerini geliştirmek için denizcilik diplomasisi yürütmek. 5) Bir deniz savunma gücü oluşturmak.

Endonezya’nın deniz sınırlarının korunması, Endonezya hükümetinin diğer ülkelerle doğrudan sınır olan Endonezya topraklarını geliştirme çabalarıyla da el ele gitmektedir. Endonezya, özellikle Jokowi’nin yönetimi altında kalkınma merkezleri her zaman büyük şehirlerde olduğu için takdir edilmeyen banliyö bölgelerinde altyapı geliştirmeyi düzleştirmeye başlamıştır. Geniş toprakları ve gerçekten oldukça zorlu olan Endonezya’nın coğrafi durumu ile kalkınma sektörünü dengesiz hâle getirmektedir.

Endonezya’nın çevresi geride kalma eğilimindedir. Endonezya’nın ASEAN Ekonomik Topluluğu’na katılımıyla bağlantılı olarak Endonezya’nın Malezya, Brunei, Singapur ve Filipinler gibi ülkelerle olan sınır bölgeleri, hem bölgesel hem de küresel düzeyde rekabet edebilmek için güçlendirilmeye başlanmıştır.

3.2 Endonezya’nın ASEAN Ekonomik Topluluğu’nda Karşılaştığı Sorunları