• Sonuç bulunamadı

2. ÇALIŞMANIN AMACI VE ÖNEMİ

3.2. KÜLTÜREL-DİNİ UYGULAMALAR

3.2.1. Doğum

Çocuk sahibi olmanın bir nimet olduğu algısı hâkim olan geleneksel Yahudilikte çocuk sahibi olmak zorunludur. Çünkü Tevrat evliliği ve çocuk sahibi olmayı öğütlemektedir. En az bir kız ve bir erkek çocuk sahibi olmanın zorunlu görüldüğü Modern Ortodoks Yahudilikte çok çocuk sahibi olmanın az çocuk sahibi olmaktan daha bereketli olduğuna inanılır. Kısır olan çiftler için uzmanlarca ve Rabbilerce çocuk sahibi olmaları için girişimlerde bulunulur. Ayrıca Modern Ortodoks örgütler tarafından bu çiftlere hem psikolojik hem de finans yönünden ciddi destek sağlanmaktadır.445 Doğum kontrolü noktasında Muhafazakâr ve

Reformist hahamlar Modern Ortodoks hahamlara göre daha yumuşak bir tavır sergilemektedirler. Ancak Modern Ortodoks mezhebi de doğum kontrolünü hoş karşılamasa da buna izin vermektedir.446 Dolayısıyla çiftler doğum kontrolü

yapmadan önce hahamları ile danışmaları gerekmektedir. Haham genelde karar verme yetkisine dayanarak buna izin verir. Ancak doğum kontrolünde çoğu zaman hormonal yöntemler tavsiye edilir. Hahamlarca izin verilen doğum kontrolü genelde belirli periyotlar için verilir. Bu bazen altı ay ya da bir yıl olur. Bu süre dolunca çiftler, isterlerse tekrar hahama danışarak doğum kontrolüne ekstradan izin isteyebilirler.447 Fakat doğum kontrolünün Yahudilerin genelinde yaygınlaştığı araştırmalar sonucunda gözlemlenmektedir.448

Modern Ortodoks Yahudilik anlayışında doğum kontrolü için esnek tavır takınılmaktayken kürtaj noktasında katı bir tavır takınmaktadır. Kürtaj bebek ve anne için fiziksel veya duygusal yönden hayati tehlike taşımadığı sürece yasaktır. Genetik anormal durumlarda hâkim Rabbinik makamlar kürtaja izin vermezler. Fakat anneyi fiziksel ve duygusal yönden tehdit eden hamilelikler için bir hahama danışılarak kürtaj için izin alınabilir. Modern Ortodoks Yahudilikte kürtaj nadiren uygulandığından birçok çift genetik test yapmayı da gerekli görmemektedir. Ancak doktor gerekli olduğunu hissederse genetik test yaptırmaktadır. Genetik test yaptıran

445 Berkowitz, “Cultural Aspects in the Care of the Orthodox Jewish Woman”, s. 63. 446 Lange, An Introductıon to Judaism, s. 109.

447 Berkowitz, “Cultural Aspects in the Care of the Orthodox Jewish Woman”, s. 64-65. 448 Çinpolat, “Yahudilikte Çocuk Sahibi olma ve Çoğalmanın Yeri ve Önemi”, s. 148.

116

çiftlerin çoğunun amacı psikolojik olarak kendini hazırlamak ve doğum anında gerekecek tıbbi desteği önceden düzenleyebilmek içindir.449

Yahudi geleneğinde hamile olan kadın hamileliğini nazar değme ihtimaline karşı bir süre çevresiyle paylaşmamalıdır. Hamilelik süresince anne adayı yardımsever olmalı, çirkin ve haram şeylere bakmamalıdır. Anne adayının Şabat gününde kandilleri yakması ve ekmek servis etmesi öğütlenmektedir. Ayrıca yatmadan önce kocasıyla Tanah’tan Mezmurlar bölümünün yirminci babını okuması tavsiye edilmektedir.450

Modern Ortodoks Yahudilikte doğum anında doğum sancısı çeken kadına kocası fiziksel temasta bulunamaz. Elini uzatamaz ve herhangi bir açıdan fiziksel destek sağlayamaz. Yahudi geleneğinde doğum esnasında kocanın doğumhanenin dışında Mezmurlar bölümünden pasajlar okuması geleneksel bir uygulamadır. Ancak modern dönemde kocanın eşine psikolojik destek sağlamak amacıyla eşinin mahrem yerlerini görmemek şartıyla yanında bulunabilmektedir. Ayrıca doğum esnasında anne adayının yastığının altında bir dua kitabı bulundurmanın doğum acısını ve tehlikesini azalttığına inanılır. Doğum esnasında anne adayının başını ve vücudunu mümkün olduğu kadar kapalı tutması gerekir.451 Bu kısıtlamaların farklı toplumlarda

farklı yönleri vardır. Kimi kocalar doğum olayı gerçekleşene kadar doğum yerinden ayrılıp bir kenarda bekler. Kimisi bir perde arkasından bir köşede beklemeyi tercih eder. Bazı kocalar sadece eşinin başında doğumu izlemeden beklemeyi tercih eder. Doğum anında kadının yanında kız kardeşi, annesi ya da bir arkadaşı bulunmalıdır. Her ne kadar koca eşine fiziksel temasta bulunamasa da psikolojik olarak eşine desteği hayati önemdedir. Kanada’da Modern Ortodoks Yahudi kadınlar arasında yapılan çalışmada; kadınlar doğum esnasında kocaları ile direkt bir teması olmadığı halde duygusal yönden kendilerine güçlü bir destek olduklarını ifade etmişlerdir.452

Yahudi geleneğinde doğan bebeğin kordonunun kesilmesi, bebeğin tuzlanması ve kundaklanması tavsiye edilir. Yirmi dört ay boyunca annenin

449 Berkowitz, “Cultural Aspects in the Care of the Orthodox Jewish Woman”, s. 65. 450 Salih Çinpolat, “Yahudilikte Yenidoğan Törenleri”, KİİFAD, C. 2, S. 4, 2017, s. 85.

451 Perle Feldman, “Sexuality, birth control and childbirth in Orthodox Jewish tradition”, CMAJ, Vol.

146, S. 1, 1992, s. 32.

117

çocuğunu emzirmesi tavsiye edilir. Anne çocuğunu emzirmesinden dolayı yiyeceklerine dikkat etmelidir.453

Doğan bebek erkek ise doğumundan sonraki ilk cuma akşamı akrabaların çağrıldığı bir parti düzenlenir. Bu tören doğan çocuğun doğumunu sevgi ile karşılamak içindir. Sünnetten önce yapılan sevinç törenine “Şalom Zahor” denir. Bu törenin kutlanma amaçlarından biri de sıkıntılar içindeki bu dünyada sıkıntıları azaltmak içindir. Modern dönemde -özellikle seküler düşüncede olan- Yahudiler bu törenin benzerini kız çocukları için de düzenlerler. Bu törene de “Şalom Nekeva” denir.454 Tevrat’a göre doğum yapan annenin erkek çocuk doğurması durumunda yedi gün temiz sayılmazken, kız doğurması durumunda bu süre on dört gündür. Başka bir görüşe göre bu süreler erkek olması durumunda kırk gün, kız olması durumunda seksen gündür. Doğumdan sonraki sekizinci günde sünnet töreni, ardından isim verme seremonisi uygulanır. Doğumdan sonraki cuma akşamı, sünnetten bir hafta sonra ve çocuk bir yaşına gelince bu tür kutlamalar yapılır. Talmud’a göre erkek çocuk mutluluk vericiyken kız çocuk üzüntü sebebidir. Ancak doğal olarak liberal Yahudiler ve Modern Ortodoks feministlerin bazıları bunun cinsel bir ayrım olduğunu iddia ederek kız çocukları için de bu tür kutlamalar düzenlemektedir.455

Belgede Modern ortodoks yahudilik (sayfa 127-129)