§ Türkiye'de Türk Ticaret Kanununa göre kurulan yabancý sermayeli þirketler ile yabancý uyruklularýn iþtirak ettikleri þirketler Doðrudan Yabancý Yatýrýmlar Kanununa göre taþýnmaz edinebilmektedirler ve hiçbir kýsýtlama olmaksýzýn Türk Vatandaþlarýnýn yararlandýklarý her haktan yararlanabilmektedirler.
4875 Sayýlý Doðrudan Yabancý Yatýrýmlar Kanununun 3/d maddesinde "Yabancý yatýrýmcýlarýn Türkiye 'de kurduklarý veya iþtirak ettikleri tüzel kiþiliðe sahip þirketlerin, Türk vatandaþlarýnýn edinimine açýk olan bölgelerde taþýnmaz mülkiyeti veya sýnýrlý ayni hak edinmeleri serbesttir21 hükmü getirilmiþtir. Buna göre, doðrudan yatýrým yapan þirketler bütün ortaklarý yabancý olsa dahi ayýrým yapýlmadan aynen Türk vatandaþý gibi bu haktan yararlanacaktýr.22
§ Doðrudan yabancý yatýrýmlar açýsýndan, 2003 yýlýnda çýkarýlan Doðrudan Yabancý Yatýrýmlar Yasasýndan 30.06.2006 tarihine kadar kurulan yabancý sermayeli þirket sayýsý, önceki yýllarda kurulan yabancý sermayeli toplam þirket sayýsýnýn % 130'una tekabül etmektedir23.
§ Haziran 2006 itibari ile yabancý sermayeli þirket sayýsý; 11 013 yabancý sermayeli þirket veya þube, 2 338 yerli sermayeli þirkete iþtiraki toplam 13 351 yabancý sermayeli þirket faaliyet göstermektedir.
Fakat doðrudan yabancý yatýrýmcýlarýn edindikleri taþýnmaz sayýsý hakkýnda bilgi almak, tapu kayýtlarýnda yalnýzca þirket adýnýn yazýlý olmasý nedeni ile mümkün deðildir. Çünkü yabancý yatýrýmcýlarýn Türk Ticaret Yasasýna göre satýn aldýklarý Türk Þirketi el deðiþtirse de (ticaret sicilinde) malik olduklarý taþýnmazlarýn tapu kayýtlarýnda herhangi bir belirtme yapýlmasý söz konusu deðildir.
21RG: 17.06.2003 RG Sayý: 25141
22Çelikel A., Türk Hukukunda Yabancý Þirketlerin Taþýnmaz Edinimine Ýliþkin Yeni Esaslar, http://www.iticu.edu.tr/kutuphane/dergi/d5/Mooo71,pdf#search=
%22t%C3%BCrk%20hukukunda%20yabanc%C4%B1%20%C5%9Firketlerin%20ta%C5%9F%C4%B1nmaz%22, Eriþim Tarihi: 22.08.2006 23TC Baþbakanlýk Haziren Müsteþarlýðý ULuslararasý Doðrudan Yabancý Yatýrýmcýlar 2005 Yýlý Raporu, Yabancý Sermaye Genel Müdürlüðü, Ankara, Mayýs
2006
§ Yukarýda belirtilen kýsýtlýlýk nedeni ile yabancý tüzel kiþiler ile doðrudan yabancý yatýrýmcýlarýn edindikleri taþýnmazýn toplam sayýsý hakkýnda bilgi edinilebilmektedir:24
24a.k.
Tüzel Kiþi
Kiþi Sayýsý Taþýnmaz Sayýsý Toplam Alan (m2)
35 305 2 850 565
162 1164 6 916 267
(RG: Resmi Gazete)
§ 5444 Tapu Kanununda Deðiþiklik Yapýlmasýna Dair Kanun, RG: 07.01.2006 RG Sayý: 26046
§ 2644 Tapu Kanunu, RG: 29.12.1934, RG Sayý: 2834
§ 4875 Doðrudan Yabancý Yatýrýmlar Kanunu, RG: 17.06.2003, RG Sayý: 25141
§ 2634 Turizmi Teþvik Kanunu, RG: 16.03.1982, RG Sayý: 17635
§ 3213 Maden Kanunu, RG:15.06.1989, RG Sayý: 18785
§ 6326 Petrol Kanunu, RG: 16.03.1954, RG Sayý: 8659
§ 4737 Endüstri Bölgeleri Kanunu, RG: 9.1.2002, RG Sayý: 24645
§ 4046 Özelleþtirme Kanunu, RG: 27.11.1994, RG Sayý: 22124
§ 2565 Askeri Yasak Bölgeler ve Güvenlik Bölgeleri Kanunu, RG: 22.12.1981
§ 2675 Milletlerarasý Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkýnda Kanun, RG: 22.05.1982
§ 1062 Hudutlarý Dahilinde Tebaamýzýn Emlakine Vaziyet Eden Devletlerin Tebaalari Emlakine Karþý Mukabelei Bilmisil Tedabiri Ýttihazý, RG: 15.06.1927, RG Sayý: 608
YABANCILARA TAÞINMAZ SATIÞINI DÜZENLEYEN MEVZUAT
§ Cumhuriyet Döneminde toprak paylaþýmýnda adaletsizliðin giderilmesi için yapýlan toprak reformu, toprak ve tarým reformu, arazi düzenlemesi ile kýrsal refahýn arttýrýlmasý yoluna gidilmiþken, yabancýlarýn mülk ediniminin önünün açýlmasý ile topraklarýmýzda yeni feodal senyörlere davetiye çýkarýlmaktadýr.
Ülke yurttaþlarýnýn kendi ülke sýnýrlarý içerisinde yabancýlarýn iþçisi konumuna düþürülmesinin önü açýlmaktadýr.
§ Yabancýlara toprak satýþýnda hukuken karþýlýklýlýk ilkesi tanýnmasýna raðmen, Avrupa ve Amerika kýtasýndaki gelir düzeyi ile Türk halkýnýn gelir düzeyi arasýndaki fark dikkate alýndýðýnda, karþýlýklýlýk ilkesinin fiilen uygulanamayacaðý görülmektedir. Türkiye Cumhuriyeti vatandaþlarý Avrupa'ya girmek için vize alamazken, yabancý ülkelerde taþýnmaz almasý düþünülemez. Kaldý ki, bazý ülkelerde toprak üzerinde mülkiyet kurulamamakta ve toprak Devlete ait iken bu ülkeler ile karþýlýklýlýk ilkesinin tanýnmasý gerçekçi deðildir.
§ Enerji koridoru olarak adlandýrýlan, Orta Doðu ve Avrupa gibi iki önemli bölgeyi birleþtiren, jeopolitik öneme sahip Türkiyede yabancýlara toprak satýþýnýn, uzun dönemli bütüncül bir toprak politikasý üretilmeden hayata geçirilmesi hatalýdýr. Sadece bugün için deðil, gelecek için de önemli sakýncalar doðuracak, gelecek nesillere büyük sorunlar yaratabilecektir.
YABANCILARA TOPRAK SATIÞININ SAKINCALARI
§ Osmanlý Devletinde borçlara karþýlýk gösterilen ülke topraklarýnýn yabancýlara satýþýnýn, Osmanlý Devletinin parçalanmasýnýn ve Anadolu'nun sömürgeleþmesinin nedenlerinden biri olduðu ve Ýsrail Devleti'nin Osmanlý'da yabancýlara taþýnmaz satýþýnýn serbest býrakýlmasý ile Filistinlilerden aldýklarý topraklar üzerinde kurulmasýnýn zemininin hazýrlandýðý unutulmamalýdýr.
§ 1934 yýlýndan 1984 yýlýna kadar yürürlükte kalan yasal düzenlemelerin 1984 yýlýndan sonra neden ýsrarla deðiþtirilmeye çalýþýldýðý sorusunun yanýtý, neo-liberal politikalarda aranmalýdýr. Yabancýlara toprak satýþý, 1984'de baþlayan küresel dünyaya eklemlenme hedefi doðrultusunda küresel çok uluslu þirketlerin yürütme organý olan uluslararasý kredi kuruluþlarýnýn ürettiði neo-liberal politikalarla gündeme getirilmektedir.
§ Dýþ borca karþýlýk, geleceðini ipotek altýna alan Türkiye, topraklarýný da diðer kýt doðal kaynaklarý gibi ticari bir mal haline getirerek Hazineye kaynak yaratma telaþýnda çok uluslu þirketlerin kullanýmýna açmamalýdýr.
§ Yabancýlara toprak satýþý ile ilgili düzenlemeler, Dünya Bankasý Borç Antlaþmalarý, IMF Niyet Mektuplarý ve Avrupa Birliði Katýlým Ortaklýðý Belgelerinde borç karþýlýðý gösterilen önkoþullar olarak önümüze çýkmaktadýr. Yabancýlara toprak satýþý, salt mülkiyet sorunu olarak deðerlendirilemez, 1980'den bu yana Doðrudan Yabancý Yatýrýmlar Kanunu, Endüstri Bölgeleri Kanunu, Turizmi Teþvik Yasasý, Özelleþtirme Kanunu, Petrol Kanunu, Maden Kanunu, Orman, Hazine ve 2B arazilerindeki düzenlemelerle birlikte deðerlendirilmelidir.
SONUÇ
§ Neo-liberalizmin hayata geçirilmesinde sürece bütünsellik içerisinde bakýldýðýnda; ülkemizde yaþanan, stratejik öneme sahip devasa kurumlarýn (Petkim, Tüpraþ, Seydiþehir Alüminyum, Telekom), madenlerin, limanlarýn, elektrik ve suyun özelleþtirilmesi ile birlikte enerjiden haberleþmeye, tarýmdan sanayiye kadar tüm alanlarda yeniden yapýlanma sürecinde, bu alanlardan devletin çekilmesi ve serbest piyasaya býrakýlmasý yabancýlarýn mülk edinmesinin eleþtiri ile sýnýrlanmasýnýn ötesinde öneme sahiptir.
§ Topraðýn ele geçirilmesinin, siyasi ve kültürel baðýmsýzlýðýn da elden çýkarýlmasý anlamýna geldiði gözden kaçýrýlmamalýdýr.
HARÝTA VE KADASTRO MÜHENDÝSLERÝ ODASI GÖRÜÞÜ
Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasý kýt bir doðal kaynak ve toplumsal bir deðer olan topraðýn ticari meta olarak satýlmasýna karþýdýr. En kýsa sürede bu yönde yeni yasal düzenlemeler yapýlmalýdýr. Bu düzenlemeler yapýlýncaya deðin;
Harita Kadastro Mühendisleri Odasý olarak,
§ Kýt bir doðal kaynak ve toplumsal bir deðer olan topraðýn ticari meta olarak kullanýlamayacaðý,
§ Taþýnmaz bilgi sistemi ve arazi yönetiminin kurularak hayata geçirilmesi,
§ Yabancýlara taþýnmaz satýþýnýn þeffaf, uygulanabilir kayýtlarla takip edilmesi,
§ Çok amaçlý çaðdaþ kadastro bilgi sisteminin kurulmasý,
§ Yabancýlara Konut satýþýnda demografik özelliklerin dikkate alýnmasý,
§ Yabancýlara taþýnmaz satýþýnýn sahil bandý, 2B alanlarý (orman sýnýrý dýþýna çýkarýlan alanlar), tarýmsal arazilere sýçramamasý,
§ Toprak yönetiminde uzun dönemli, bütüncül politikalarýn zaman kaybedilmeden oluþturulmasý,
§ Karþýlýklýlýk ilkesinin hem hukuken hem fiilen uygulanabilirliðinin saðlanmasý,
§ Tapu kayýtlarýnda geçen þirketlerin Sanayi Bakanlýðý verileri ile iliþkilendirilerek yabancý uyruklu gerçek kiþilerin hisse oranlarý ve taþýnmaza ortaklýðýnýn açýða çýkartýlmasý
gerekliliðinin altýný çizmeyi görev biliyoruz.
Beyazlar Afrikaya geldiklerinde, bizim topraklarýmýz, onlarýn Ýncilleri vardý. Bize, gözlerimizi kapatarak dua etmeyi öðrettiler. Uyandýðýmýzda gördük ki, onlarýn topraklarý, bizim Ýncillerimiz vardý.
(Afrikalý Atasözü)
Bir ülkenin tüm doðal zenginlikleri, o topraklar üzerinde yaþayan halkýn malýdýr. Ülkenin ve halkýn çýkarlarý doðrultusunda üretilmeli ve paylaþýlmalýdýr.
1954
TMMOB
HARÝTAVEKADASTRO MÜHEND ÝSLESIARÝOD
TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odasý